Israël wacht het onderzoek
naar BYD-chef gespannen af
vl
Geldof bitter over
Geen pascontrof
voor geallieerdej
bij grens Berlijn
West-Europa wil dat VS
Salt-II blijven naleven
£eidóe<3owa/nt
Italië wijst
Libiërs uit
NOVOSTI: TACHTIG MENSEN
IN KRITIEKE TOESTAND
Dikke stapel
Zuid-Afrika wil
bevoegdheden leger
verder uitbreiden
LEDEN VREDESGROEP
SOVJET-UNIE VRIJ
Vlag in top
BUITENLAND
VRIJDAG 30 MEI 1986 PAGINAj
ROME De Italiaanse regering
heeft twaalf Libiërs, onder wie een
aantal zakenlieden en hun familie
leden, tot „ongewenste personen"
verklaard en opdracht gegeven
binnen drie dagen het land te ver
laten. Zestien andere Libiërs, die
eveneens op de lijst van „ongewen
ste personen" voorkwamen, bleken
onvindbaar. De politie vermoedt
dat zij reeds het land hebben verla
ten. Sinds de Amerikaanse lucht
aanvallen op Libië heeft Italië al
meerdere Libiërs uitgewezen, on
der meer als vergelding voor de
uitwijzing van Italianen uit Libië.
MOSKOU In een Moskous ziekenhuis
liggen nog tachtig mensen in kritieke toe
stand, als gevolg van de straling die zij op
liepen bij het ongeluk met de kernreactor
in Ijsernobyl. Dat heeft het Sovjet-pers-
bureau Novosti gisteren gemeld.
Het dodental van de ramp is inmiddels
opgelopen tot 23 doden, van wie er twee
bij de explosie om het leven kwamen en
21 zijn overleden aan de gevolgen van
straling.
De lidstaten van de Europese Gemeen
schap zijn het gisteren op het hoogste di
plomatieke niveau eens geworden over
een regeling van de handel in radio-actief
besmette voedingswaren. Tegelijkertijd
werd afgesproken dat de lidstaten bij de
onderlinge handel geen strengere normen
zullen toepassen dan aan de buitengren
zen van de Gemeenschap. Het akkoord
moet nog worden voorgelegd aan de rege
ringen van de lidstaten.
Een krat uit de Sovjet-Unie die na aan
komst in de haven van Yokohama in Ja
pan bleek te zijn besmet met een hoog ge
halte aan radioactiviteit, is onmiddellijk
op een veilige plaats geïsoleerd. Geleerden
vermoeden dat de besmetting is opgelopen
terwijl de kist werd vervoerd door de
Trans-Siberische Spoorwegen. De trein
reed op 30 april, vier dagen na de ramp in
de kerncentrale van Tsjernobyl, door het
gebied rond Kiev.
Kleverig
record
Vasnik Bains heeft in
Londen het wereldrecord
kauwgombellen blazen
scherper gesteld. Haar
„bei'spatte uiteen op
haar gezicht na een
doorsnede van 27,5
centimeter te hebben
bereikt.
De bekende nazi-jaagster Beate Klarsfeld overhandigt een bewa
ker van de Westduitse Bondskanselarij in Bonn een stapel docu
menten, die betrekking hebben op de omstreden activiteiten van
Kurt Waldheim tijdens de Tweede Wereldoorlog. Waldheim staat
momenteel kandidaat voor het presidenstsschap in Oostenrijk.
Alles bij elkaar zijn de documenten zeker vijftien centimeter dik.
JOHANNESBURG De
Zuidafrikaanse regering
heeft gisteren gezegd dat
zij een revolutionaire uit
barsting vreest van de
kant van de'zwarte bevol
king en daarom een ver
regaande verruiming van
haar bevoegdheden nodig
heeft. Een van voorstellen
is de politie in staat stellen
verdachten tot 180 dagen
vast te houden zonder
vorm van proces.
Minister van voorlichting
Louis Nel zei in een verkla
ring dat het oneerlijk was om
Zuid-Afrika met andere wes
terse landen te vergelijken.
„Geen ander westers land
wordt geconfronteerd met een
revolutionaire stormloop,
voorbereid door communisti
sche strategen.." Nel kon zijn
verhaal maar met moeite af
maken, omdat de bijeenkomst
waarop hij sprak werd ver
stoord door leden van de Afri
kaner Weerstandsbeweging,
een blank fascisistische groe
pering onder leiding van Ter-
re Blanch.
Minister Nel wees in zijn ver
klaring wijdverbreide kritiek
van de hand dat de veilig
heidswetten een nieuwe po
ging waren om de anti-apart
heidsonrust liever met geweld
de kop in te drukken dan te
onderhandelen. Helen Su-
zman, parlementslid voor de
Progressieve Federale Partij
heeft de voorstellen bekriti
seerd: „De werkelijke oplos
sing ligt in een snelle ontman
teling van de apartheid".
De Urban Foundation, een
hulpstichting van het Zuida
frikaanse bedrijfsleven heeft
besloten zich terug te trekken
uit de zwarte woonwijk Cross
roads nabij Kaapstad. Volgens
de stichting, die zich bezig
houdt met verbetering van
woonomstandigheden, houdt
de regering zich niet aan de
afspraak dat verbetering van
de wijk in overleg met de be
woners zal gebeuren, zonder
gedwongen verhuizing naar
elders.
KEULEN De Sovjet-autoriteiten hebben één van de oprich
ters van de vredesgroep „Groeppa doverija", Aleksandr Sjatrav-
ka, toestemming gegeven naar het Westen te emigreren. Een an
dere grondlegger van de groep, Vladimir Brodski, wordt bin
nenkort uit de gevangenis vrijgelaten. Dit heeft de secretaris
van de organisatie van artsen tegen nucleaire oorlog IPPNW,
John Pastore, in Keulen bekendgemaakt. Oud-kampioen scha
ken Goelko en zijn familie zijn inmiddels in Wenen aangeko
men, nadat zij deze week na zeven jaar wachten een uitreisvi
sum kregen.
(Van onze correspondent
Ad Bloemendaal)
JERUZALEM Kan een
land als Israël zich de
luxe veroorloven van een
strafrechtelijk onderzoek
tegen het hoofd van zijn
binnenlandse veiligheids
dienst? Dat is de centrale
vraag in de affaire die op
dit moment de Israëlische
politiek beheerst.
Het antwoord van de socialis
tische premier Peres en de
meeste van zijn ministers is
duidelijk negatief. Maar procu
reur-generaal Jitschak Zamir
houdt vooralsnog vol dat het
hoofd van de Shin Bet, Avra-
ham Sjalom, zich zal moeten
verantwoorden voor de gang
van zaken na een buskaping
in 1984. Daarbij werden twee
Palestijnen direct gedood,
maar twee andere kapers zijn
waarschijnlijk omgebracht tij
dens verhoor door agenten
van de Shin Bet.
Volgens Zamir is het mogelijk
juridisch onderzoek te verrich
ten binnen de veiligheids
dienst zonder de staatsveilig
heid in gevaar te brengen.
Maar Peres en vice-premier
Sjamir zijn daar geenszins van
overtuigd. De eerste verdedig
de gisteravond uit alle macht
zijn besluit Sjalom geen ont
slag te verlenen, hoewel deze
het hem had aangeboden. Vol
gens Peres voeren de mannen
en vrouwen in de Shin Bet
operaties uit van het grootste
belang en zij verdienen dus
steun.
Ook vice-premier Sjamir staat
in deze affaire geheel aan de
kant van Peres. Hij sluit iede
re vorm van onderzoek naar
het gedrag van de Shin Bet
volledig uit. „Er is al grote
schade aangericht", verklaar
de hij gisteravond, „en meer
onderzoek zal alleen maar gro
tere schade veroorzaken". Het
is mogelijk dat Sjamir met die
laatste uitspraak doelt op poli
tieke gevolgen.
De Shin Bet resorteert recht
streeks onder de premier en in
april 1984, toen de buskaping
zich afspeelde, bekleedde Sja
mir die functie. De Israëlische
televisie meldde woensdaga
vond dat volgens „een voor
aanstaand Likoedminister"
Sjamir zelf het bevel had gege
ven de twee gevangen geno
men terroristen om het leven
te brengen en dat Peres, die
toen oppositieleider was, daar
vervolgens zijn steun aan had
gegeven. In een reactie op dit
bericht wilde Sjamir gisteren
niet meer zeggen dan: „Ik wist
wat een premier moest weten
en heb naar die wetenschap
gehandeld".
Het televisiebericht maakte
deel uit van een reeks geruch
ten en mededelingen zonder
duidelijke bronvermelding die,
bij gebrek aan echte informa
tie, de Israëlische kranteko
lommen en televisierubrieken
vullen. Premier Peres heeft
daar eerder deze week in een
emotioneel geladen debat in de
Knesset zijn gal gespuwd. Hij
zei bij die gelegenheid dat de
Amerikaanse ABC-televisie
Sjalom al in staat van beschul
diging heeft gesteld en dat de
Israëlische radio de tenlaste
legging al heeft voorgelezen.
Van het begin af aan is de
zaak van de buskaping een ge
vecht geweest tussen pers en
overheid. Volgens een mede
deling van de voorlichtings
dienst, onmiddellijk na de ac
tie, waren alle vier bij de ka
ping betrokken Palestijnen ge
dood. Twee zouden er in de
bus zijn overleden en twee op
weg naar het ziekenhuis. De
zaak zou zich misschien niet
verder hebben ontwikkeld als
niet een persfotograaf een foto
had gemaakt waarop een van
de terroristen, kennelijk niet
ernstig gewond, door veilig
heidsmensen wordt weggeleid.
Bevrijdingsactie
Het dagblad Chadasjot zag zijn
poging dit nieuws te brengen
gedwarsboomd door de militai
re sensor. En wat er gebeurde
er dus? De informatie ver
scheen in een buitenlands
nieuwsmedium, in dit geval de
New York Times, en de Israë
lische pers kon vrij citeren.
Het nieuws over het op han
den zijnde onderzoek tegen
Sjalom bereikte begin deze
week op dezelfde wijze Israël.
De plaatselijke pers was ge
heimhouding opgelegd, maar
de rol van de New York Times
werd nu vervuld door ABC-te
levisie en enkele uren later
wist heel Israël dat het hoofd
van de Shin Bet onder verden
king staat en dat zijn naam
Sjalom is. Dat laatste verdient
vermelding omdat de namen
van functionarissen van de
veiligheidsdiensten nooit be
kend worden gemaakt.
Een onderzoek naar de buska-
pingsaffaire leverde eind mei
1984 als conclusie op dat twee
kapers de bevrijdingsactie
hadden overleefd, maar dat zij
na hun aanhouding door Israë
lische militairen waren dood
geslagen. De toenmalige mi
nister van defensie, Mosje
Arens, beloofde dat de schuldi
gen zouden worden gestraft.
Er werd een nieuwe commis
sie ingesteld, die na moest
gaan wie er moesten worden
vervolgd. Uiteindelijk trof dat
lot alleen brigadegeneraal Jit
schak Mordechai. Maar een
militaire disciplinaire recht
bank, bestaande uit één offi
cier, sprak hem vrij, omdat
niet zeker was of de kapers
zijn gedood door militairen of
door agenten van de Shin Bet.
Dat de affaire nu toch weer is
opgerakeld is het gevolg van
een actie van een hoge Shin
Bet functionaris. Hij was één
van de drie veiligheidsmensen
die zich een paar maanden ge
leden bij premier Peres be
klaagden over het gedrag van
hun baas, Avraham Sjalom.
Deze zou getuigen in het on
derzoek hebben omgekocht en
met bewijsmateriaal hebben
geknoeid. Peres zou echter
Sjalom de hand boven het
hoofd hebben gehouden, waar
na het drietal niet meer met
de baas kon samenwerken en
de dienst verliet.
De procureur-generaal Zamir
speelt in deze de belangrijkste
rol. Zamir zal misschien ak
koord kunnen gaan met de in
stelling van een juridische
commissie, die gemachtigd is
de hele zaak te onderzoeken.
Een andere mogelijk is dat hij
de ontslagname van Sjalom
met een aantal van zijn mede
werkers steunt en vervolgens
niet tot strafvervolging over
gaat. Maar of een volledig on
derzoek van de zaak inhoudt
dat ook de eventuele betrok
kenheid van politici (Sjamir
en Peres) wordt nagegaan, is
niet duidelijk.
De Nederlandse ambassadeur Rutten en de voorzitter van de Europese Commissie Delors (r) wo
nen het hijsen bij van de nieuwe vlag van de Europese Gemeenschap, terwijl op de achtergrond de
prelude van Ode an die Freude van Beethoven ten gehore werd gebracht. Zowel de vlag als de
muziek zijn overgenomen van de Raad van Europa in Straatsburg om al te lang soebatten over
alternatieven te voorkomen.
Uitvinder
draait expei
rad voor
ogen,
maar hoe? t
f
BOSTON Energie
volgens de eerste hoil<
wet van de thermodfa
mica niet uit het /i|j
ontstaan. Toch draait{
het Museum van WeL
schappen in de Ami
kaanse stad Boston i
fietswiel eindeloos in
rond en schijnbaar t
der dat het ergens dr
wordt aangedreven.
De uitvinder, de Brit 4
vid Jones, zegt daty
geen sprake is van 4
perpetuum mobile, r
eeuwig beweeglijk
maar dat zijn wiel]
mensen voor het h
houdt. Hij heeft 2500
den uitgeloofd voor de,
ne die er achter kif
hoe het werkt. Tot dr
ver is niemand dai
en sommige
genieurs beginnen te
loven dat de Brit wei
lijk het geheim van r'
ongelimiteerde ener
heeft uitgevonden.
In de geschiedenis ff
vele voorbeelden te r
den. Vroeg in de
eeuw kon men zich U
betaling vergapen
een „eeuwig" bewege\
machine, die achtt
bleek te worden aai4.
dreven door een 0(]
man die in een dak\[
mertje aan een zwefy
draaide. Anderen wat
er echt van overtuigd (u
perpetuum mobile j
hebben ontdekt, ml
alle toestellen hadfi
één dring gemeen: j:
werkten nooit.
Eén van degenen
voor de door Jones uif
loofde prijs in aannf.
king willen komen,
dat de plastic doosjesl
aan de velg van het if
zitten het cijfer 6 be^
ten. Telkens wanr^
een 6 zich naar de
ven kant beweegt wiq
het cijfer een 9. Onït
een 9 zwaarder is a
een 6 wil het omlaagc
hierdoor blijft het wiéjj
beweging.
NEW YORK De pop
ster Bob Geldof, bekend
van Live Aid en Sport
Aid, heeft gisteren bittere
kritiek geleverd op de
speciale zitting van de Al
gemene Vergadering van
de Verenigde Naties over
Afrika. Terwijl VN-gede-
legeerden ruzieden over
een Actieplan om de eco
nomische crisis in Afrika
te overwinnen, verscheen
Geldof op een persconfe
rentie waar hij geen goed
woord voor de VN-bijeen-
komst over had.
„Persoonlijk vind ik de Russi
sche reactie tot nog toe ridi
cuul, cynisch en lachwekkend.
De Amerikaanse reactie van
George Shultz, die vrije han
del als oplossing voor alle
Afrikaanse problemen propa
geert, vind ik al even simplis
tisch en onzinnig. Deze twee
maken zich opnieuw schuldig
aan het gebruiken van de VN
om hun ideologische schimp
scheuten te ventileren".
Geldof vond het op zich al een
lachertje dat na tien ja#
pogingen om tot een sjs
zitting te komen, er
vier dagen worden bs
aan een continent dac
enorme crisis doormaalP
speciale zitting, die dins*
begonnen en morgen woP
gesloten, lijkt te zijn v$
in „retoriek, schijnheil!
en welwillende platitude
dus de Ierse zanger. Hijl
voor om alle uitstaande
gen aan Afrikaanse lP
met grote problemen
zetten in schenkingen.
i
BERLIJN Diplomaten van
de drie westerse geallieerde
mogendheden. Frankrijk,
Groot-Brittannië en de Vere
nigde Staten zijn vrijgesteld
van paspoortcontrole bij de
grens tussen Oost- en West-
Berlijn. Dit heeft het Oostduit-
se ministerie van buitenlandse
zaken gisteren laten weten.
Sinds maandag moeten diplo
maten die van Oost- naar
West-Berlijn reizen aan de
grens hun paspoort laten zien
in plaats van een diplomatiek
identiteitsbewijs, zoals 1 voor
dien gebruikelijk was.
Woensdag verklaarde het
Oostduitse ministerie van bui
tenlandse zaken dat de maat
regel niet van toepassing is op
diplomaten van Frankrijk,
Groot-Brittannië en de VS. In
kringen van de geallieerden
werd bekend dat de verkla
ring formeel niet is aanvaard,
omdat de geallieerden de auto
riteit van de DDR inzake de
grens tussen de twee stadsde
len niet erkennen. De geal
lieerden zien Oost-Berlijn als
een bezettingszone van de
Sovjet-Unie.
De Amerikaanse ambassjj
in de Bondsrepubliek, Ri']
Burt, diende gisteren uitj
van de geallieerden eer
test tegen de maatregel j
Sovjet-ambassadeur in Bl
Erich Honecker, partijlei»]
de DDR heeft echter al
de zaak niet op de spits t
len drijven.
SMIDJE VERHOLEN EN HET KNETTERCARTER
94) Een bezorgde trek gleed over het gelaat
van smidje Verholen. Het ging er nu toch werke
lijk op lijken, dat die slimme Eelco Eelkema ge
lijk had. Dat kon allemaal toch écht geen toeval
meer zijn. Zou die professor Tweesteen dan
werkelijk wat met al die onzin te maken heb
ben? De smid dacht daar diep over na. „Ik zal
het eens aan Kareltje vragenpeinsde hij
toen. Ik zal Kareltje eens trachten uit te horen,
want ik moet er achter zien te komen of dat
kleine joch wel eens contact met die geleerde
professor Tweesteen heeft gehad...." - Op dat
ogenblik echter ratelde ergens in de stad Gra-
vendrecht de telefoon. Dat was in de vervallen
stulp van een zekere Linke Lowietje. Onmiddel
lijk sprong deze verstokte schelm toen op en hij
nam de hoorn ter hand. Hij had namelijk ergens
in zijn hoofd de vage gedachte dat het wel eens
over de knetter-rally kon gaan. En hij had nog
gelijk óók, want door de hoorn kwam de stem
tot hem van zijn makker Bennie de Klapper, die
zéér ontstemd bleek te zijn. „Wat is er dan?"
zei Lowietje, terwijl hij trachtte de woorden
stroom van Bennie in een verstaanbaar pad te
leiden. „Nouantwoordde de mistige hande
laar in derdehandse auto's. „Nou..., het zal me
wat worden met die knetter-race van jou! We
maken zo nóóit een schijntje van een kans. Nou
is er alwéér een echte knetterauto bij de weg!
Dat is die dikke boer Knolle zijn wagen! Hoe wil
jij nou óóit een race winnen, als andere wagens
een knetter-carter hebben, waarmee ze wel tien
keer zo hard willen?" - „Hou je nou maar ge-
dijst," gromde Linke Lowietje ten antwoord. „Ik
heb het al zo vèèk gezegd: Ik ken het geheim
van de knettercarters en wij zullen er óók een
hebben. En voor de restwel eh...., ik zal wel
zorgen, dat die smidje Verholen in het vervolg
geen knettercarters meer maakt- Lowietje
had dus blijkbaar heleméal niet begrepen, dat
de smid met die knettercarters eigenlijk niets te
maken had
Anti-materie als
brandstof voor
ruimteschepen
PHILADELPHIA Als de
mensheid er uiteindelijk toe
komt reizen te maken naar
andere zonnestelsels, welke
brandstof moet er dan worden
gebruikt? Als het aan de ge
leerden ligt wordt de brand
stof anti-materie. De kwestie
werd besproken tijdens de
jaarvergadering van de Ame
rikaanse Vereniging ter Be
vordering van de Wetenschap.
Anti-materie is het spiegel
beeld van het spul waaruit,
voor zover wij kunnen zien, de
aarde bestaat. Als alle theo
rieën kloppen moet er een ma
nier bestaan waarop materie
en anti-materie samen kunnen
worden gevoegd. Zij vernieti
gen elkaar daarbij en produce
ren een ongekende hoeveel
heid energie. Een sterrenschip
zou volgens deskundigen op
anti-materie een snelheid kun
nen halen van een tiende van
de lichtsnelheid, ofwel 30.000
km per seconde.
(ADVERTENTIE)
beleef t nu zelf
magic egg/picture holland
ontdek de computer en Nederland, op die andere.
Omnimax manier! ma t/m vrij 14.16,19.21 uur;
yr -nn ik a za en zo 11.13.15.17.19.21 u.
^^=omniver5ufv\ het space shuttle avontuur
ma t/m vrij 15 en 20 uur za en zo 12.14.16,20 uur
INCL UNIEKE COMPUTER I PLANETARIUMSHOWS Ook 's avonds. Feestd./schoolvak als
op za en zo Reserveren/info: ma-vrij 9-12 u. 070 - 545454, Pres. Kennedylaan'5. Den Haag.
HALIFAX De Westeu-
ropese NAVO-landen zijn
van oordeel dat Salt-II,
het Sovjet-Amerikaanse
verdrag over beperking
van de strategische bewa
pening, in stand moet
worden gehouden. Dat
hebben zij gisteren tijdens
een NAVO-vergadering in
het Canadese Halifax aan
hun Amerikaanse ambtge
noot Shultz laten weten.
De VS hebben de afgelopen
week duidelijk gemaakt dat zij
zich niet langer gebonden ach
ten aan de in Salt-II gestelde
normen voor atoom-bewape
ning, omdat de Sovjet-Unie
zich evenmin aan het akkoord
houdt. De Europese NAVO-
ministers denken dat zo'n
Amerikaanse beslissing een
ongunstige invloed zal hebben
op de huidige ontwapeningsge
sprekken. Overigens erkennen
alle NAVO-lidstaten de ver
dragsschendingen door de
Sovjet-Unie. Minister Van den
Broek toonde zich somber
over de mogelijkheid, dat de
Sovjet-Unie gehoor geeft de
oproep hieraan een einde te
maken. Hij noemde die situatie
„vrij alarmerend".
Als voorzitter van de minister
raad van de Europese Ge
meenschap en van de Europe
se Politieke Samenwerking zal
minister Van den Broek van
daag een afzonderlijk gesprek
voeren met zijn Amerikaanse
collega Shultz.
Fel Brits
protest tegen -
beschieting
Taiwanees
BUENOS AIRES /LO^
Het incident waarb:
Argentijns patrouillevaii
afgelopen woensdag Tais
se vissersboten aanviel L»
buurt van de Falkland-}
den, heeft geleid tot ef'
protest van de Britse re?1
Gesproken wordt van
stigste diplomatiek
tussen de twee landen sig
Falkland-oorlog in 1982__
den beschuldigde Bueitf
res van een „kanonnen
politiek" om zijn aansi
op de omstreden ei)
kracht bij te zetten. Argi
heeft verklaard dat
trouilleboot drie Tai'
schepen had betrapt toe
„illegaal" aan het vissi
ren in Argentijnse terri
wateren. De wateren r
Falkland-Eilanden behi
de visrijkste van de
maar er bestaat geen i£
tionaal erkend statuut
gebied. -
