hartstilstand stelt
liefs uit Moskou
cardiologie voor raadsel
Vog steeds geen
uit de weekbladen
HP
deEBKlENE
Htf
brieven
lezers
inomena kan
)tterdam uit
Overheid wil één
wetenschapscentrum
Foutje bij correctie
van eindexamens
Leden CDA-fractie kunnen
bloed Nijpels wel drinken
DE TUI)
[REL VAN HET REVE:
NENLAND/BUITENLAND
fieidaeOomcMii
DONDERDAG 29 MEI 1986 PAGINA 5
ERDAM De Rotterdamse rechtbankpresi-
nr. F.J.M. Nivard heeft de weg vrijgemaakt
Ie verscheping van de tentoonstelling Fenome-
vorige zomer in Rotterdam een toeristische
ister was en nu al enkele maanden verpakt in
itainers op de kade staat van een containerbe-
Rotterdam. Mr. Nivard bepaalde gisteren in
eding dat de Zwitserse eigenaar Zürcher Forum
*$sten voor huur en opslag van de containers
betalen tot een maximum van 230.000 gulden.
aast moet Zürcher Forum de Zwitsere organi-
técraction, die de tentoonstelling voor de zomer
- t jaar had verhuurd aan de Canadese stad Mon-
een bankgarantie van 120.000 gulden geven.
DEN HAAG Er kan in Nederland maar één
wetenschapscentrum van internationaal ni
veau komen. Dat vinden de ministers Deet-
man (Onderwijs) en Van Aardenne (Economsi-
che Zaken). De bewindslieden vinden dat de
vijf Nederlandse instellingen die een weten
schapscentrum willen, hun krachten moeten
bundelen. Het gaat daarbij om Cosmocenter
(Beekse Bergen), Exploratorium Utrecht,
NINT Amsterdam, Twente technovia en biolo
gical science centre Maastricht. De ministers
schrijven dit aan de commissie die dit weten
schapscentrum moet oprichten. De commissie
staat onder leiding van oud ABN-topman Ba
tenburg. Verder zitten erin oud-Philips-top-
man Dekker en SER-voorzitter Quené.
Nederlandse winnaars
in ESA-tekenwedstrijd
PARIJS Samen met een twin
tigtal andere Europese jongeren
hebben drie Nederlandse kinde
ren in de leeftijd van vier tot ne
gen jaar een prijs gewonnen in
een door de Europese ruimte
vaartorganisatie ESA uitgeschre
ven tekenwedstrijd. De 9-jarige-
Ramon van der Kaap uit Zuid-
land en zusje en broertje Renate
(8) en Martijn (4) Tol uit Volen-
dam zijn nu uitgenodigd .voor een
bezoek aan de Franse hoofdstad.
De ESA ontving totaal 16.483 te
keningen, die gemaakt werden
ter gelegenheid van de ontmoe
ting van de satelliet Giotto met
de komeet Halley.
LELYSTAD Een school in Lelystad heeft op de
valreep een foutje ontdekt in de correcties van de
biologie-eindexamens voor de mavo. Voor een aan
tal leerlingen betekent dit, dat ze een hoger eind
cijfer krijgen. „En één leerling slaagt nu, terwijl
dat volgens de gegevens van de centrale CITO-
-computer niet het geval was", vertelt rector Ma-
rius Voogd van school De Geldersman. Biologie-le-
raar Simon Ettekoven ontdekte dat de CITO-com-
puter de vier laatste van de in totaal 75 vragen bij
het MAVO-D examen niet had nagekeken. Inmid
dels is gebleken dat deze fout bij alle veertien
scholen met een zogenaamde „gemengd geprofi
leerde bovenbouw" is gemaakt. De onderwijs-in-
spectie heeft de onzorgvuldigheid toegegeven.
Pag. 23 s Namen van geslaagden.
MPOSIA TER ERE VAN WIJLEN PROF. DURRER
Verwijzingen
kunnen
drastisch
minder
Elsevier analyseert de toe
stand binnen de VVD en
voorspelt: „Nijpels zal als
minister een moeilijke tijd
tegemoet gaan. Niet zozeer
vanwege de VVD-fractie,
maar wel vanwege het CDA.
In die fractie zitten kamerle
den die zijn bloed wel kun
nen drinken. Bekend is dat
Nijpels diepe minachting
had voor fractieleider De
Vries. En CDA'ers vergeten
nooit". Voorts een interview
met Liesbeth den Uyl. „Is
het zo'n ramp dat het twee
de kabinet Den Uyl er niet
komt? Ik zeg daarop: dat
kan ook heel nuttig zijn.
Mijn man heeft nog andere
talenten die ver buiten het
Catshuis kunnen openbloei-
en. Hij zou nog een aanzien
lijke rol kunnen spelen op
het internationale vlak". De
Zuidafrikaanse geestelijke
leider Boesak zegt in een
vraaggesprek: „Als Uw rege
ring ons tien jaar geleden se
rieus genomen had en het
apartheidsregime onder
druk had gezet, dan zaten
wij nu in een andere situatie.
Dan was al dat bloedvergie
ten niet nodig geweest. Dus
met huivering, maar met
overtuiging zeg ik: „Ja, Ne
derland heeft bloed aan zijn
handen". Het blad gaat in op
een onderzoek waaruit blijkt
dat de werkloosheid van va
der een rampzalige invloed
heeft op kinderen. „In de
eerste plaats blijkt dat de
prestaties op school sterk
achteruit gaan. Bovendien
gaan die kinderen zich in
veel gevallen voor hun va
ders schamen en lopen de
spanningen en irritaties
hoog op".
De Haagse Post somt de
missers van de PvdA op. De
vroegere televisiejournalist,
nu politiek adviseur Ton
Planken: „Ik had het idee
dat Den Uyl door de cam
pagneleiding enorm voorge
programmeerd werd. Hij
moest zich vooral niet uit
zijn tent laten lokken. Maar
de man is een vechtersbaas,
als hij strijdlustiger mag zijn,
voelt hij zich veel meer in
zijn element. Nu moest hij
steeds zeggen: alles is onder
handelbaar, en dat is na vier
jaar oppositie natuurlijk do
delijk' Voetbaltrainer Barry
Hughes legt de lezers uit hoe
ze naar het wereldkampi
oenschap voetballen moeten
kijken. „Wees alert op de
vrije trap. Aangezien verde
digers relatief slimmer, gre
tiger en technischer zijn ge
worden dan aanvallers,
wordt een aanval tegen
woordig minder vaak afge
rond met een voorzet".
Voorts een gesprek met de
Russische feministe Julia
Voznesenskaja. „Het Sovjet
experiment heeft ons het
recht gegeven om monster
lijk werk te moeten verrich
ten. Het heeft ons het recht
op moederschap ontnomen,
het recht om aan het hoofd
te staan van een echt gezin,
iets waarvan elke Russische
vrouw droomt".
Lubbers geen onderhande
laar is. „Ruud wil zijn han
den vrij houden. Ten opzich
te van de VVD, maar ook
ten opzichte van zijn eigen
fractie. Hij wil een hechte
coalitie en dan moet hij op
nieuw boven de partijen
gaan staan, zodat hij straks
ook eens afstand kan nemen
van de wensen van de CDA-
fractie". De omstreden cri
minoloog prof. Buikhuisen
komt in een interview met
een opzienbarend voorstel.
„Laat de overheid fikse pre
mies betalen aan elk kind
dat zich onthoudt van dief
stal, agressief gedrag en van
dalisme. Een groot voordeel
van het systeem is dat hier
mee een stadium in een ont
wikkeling wordt tegenge
gaan die in veel gevallen via
lichtere criminaliteit en van
dalisme leidt tot zware cri
minaliteit". Ook een vraag
gesprek met voorzitter Tiel-
man van het Humanistisch
In Vrij Nederland praten
communisten en ex-commu
nisten over het verdwijnen
van de partij uit de Tweede
Kamer. De voormalige Am
sterdamse wethouder Harry
Verheij: „Ik geloof eigenlijk
niet meer zo in de mogelijk
heid van een come-back.
Dan zou er een totale veran
dering moeten komen in
linkse kringen. Je ziet het in
heel Europa: de communis
ten hebben geen antwoord
meer op het verschijnsel van
de sociaal-democratie". El
ders preludeert Den Uyl op
zijn aanstaande vertrek uit
de politiek. „Als CDA en
VVD doorregeren, pleit veel
voor Kok als oppositieleider.
Dat ligt voor de hand. En
daar heb ik geen hulp bij no
dig. Binnenkort is het gere
geld". Voorts een gesprek
met de Bredase officier van
justitie A. Franken-van Zin-
nicq Bergmann die meer be
voegdheden wil voor sociale
rechercheurs. „Ik heb het er
toevallig nog deze week met
één van de vice-presidenten
over gehad. Hij zei wel drie
advertenties voor een werk
ster te hebben moeten plaat
sen voordat hij iemand
kreeg. Op het laatst heeft hij
erbij gezet: geen zwartwer
kers. De response liep on
middellijk van twintig naar
twee terug. Ik denk daarom
echt dat de fraude heel hoog
De omstreden criminoloog
prof. Buikhuisen stelt in De
Tijd voor: „Laat de overheid
fikse premies betalen aan elk
kind dat zich onthoudt van
diefstal, agressief gedrag en
vandalisme".
Verbond. „Momenteel ben
ik druk bezig met CDA'ers
en VVD'ers te praten over
de Staphorst-variant. De
kleine rechtse partijen wil
len hun godsdienstige opvat
tingen aan anderen opleg
gen; een deel van het CDA
is daartoe ook geneigd. Als
dat aan de macht komt, zul
len alle humanisten - 23 pro
cent van de Nederlandse be
volking - zich de gewetens
vraag stellen: kunnen wij
een staat die dit tolereert,
nog als onze staat accepte
ren?" Het blad heeft een bij
lage over Duitsland.
De Groene Amsterdammer
maakt de verkiezingsbalans
van links Nederland op. „Er
is een groep van politiek be
wuste kiezers die zweeft tus
sen de PvdA en de andere
linkse partijen. Daar zitten
moderne vakbondsmensen
bij, linkse intellectuelen en
ook de voortrekkers van de
nieuwe sociale beweging.
Zou deze groep nu niet te or
ganiseren zijn om een brug
te slaan over alle loopgraven
van links (dus ook de arro
gante PvdA-opstelling)
heen?" Daarnaast gesprek
ken met prominente PvdA-
'ers. Paul Kalma: „Lubbers
is de verpersoonlijking van
een pragmatische stroming
in het CDA. En als we ooit
nog tot regeringssamenwer
king willen komen, dan zal
de PvdA zich juist in de
pragmatische stroming moe
ten verstaan. Vanuit deze
opstelling is er natuurlijk
veel kritiek mogelijk op de
PvdA-strategie". Voorts een
interview met de jonge to
neelmakers Cas en De Wolf.
In De Tijd aandacht voor de
eerste formatie-schermutse
lingen. Een anoniem CDA-
kamerlid legt uit waarom
Hervormd Nederland blikt
aldus terug op de verkie
zingsuitslag: „De indruk van
redelijkheid die Lubbers
heeft gevestigd, heeft bin
nen het rechtse blok een be
weging naar links doen ont
staan. Op basis daarvan zal
de premier het zich in zijn
nieuwe kabinet kunnen per
mitteren een vernieuwd be
leid te voeren". De bio-fysi-
cus prof. Johan Blok zegt in
een interview: „Als ik in
plaats van naast Schiphol -
wat ook niet zonder risico's
is - naast een kerncentrale
zou wonen, dan zou ik me
daar geen moment zorgen
over maken. Ik weet hoe
zorgvuldig men die in Ne
derland zou bouwen. Maar
het is weer een stap verder
in de richting van die tech
nocratische samenleving
waar de democratie steeds
minder kansen krijgt". El
ders aandacht voor het nieu
we verschijnsel van de oude-
renstudies. Docent prof. Bec
ker: „Als je ouderen wat
meer tijd geeft om de zaken
onderling te relateren, even
tueel met een ezelsbruggetje,
doet hun leervermogen niet
onder voor dat van jonge
ren".
Judas1 \falsaard!
met een ander in t Heren te (l/H/looien
-=4 IfttdfeütdLL,
Wees nu toih halm,
\Uiske. ie brirupi
L het met f
Uitgeverij. Antwerpen/Weesp
UMl
Brieven graag kort en
duidelijk geschreven De
redactie behoudt zich
het recht voor ingezon
den stukken te bekorten.
CDA-zege
Een aspect van de CDA-winst
bleef opvallend onbesproken.
Na het mandement van de bis
schoppen jaren geleden, moch
ten de christenen (om materie
le zaken) VVD, maar vooral
PvdA stemmen. Men ontdekt
echter nu dat vele immatierële
zaken, die de christenen na
aan het hart ligen, zoals abor
tus, euthanasie e.d. gewoon
schering en inslag geworden
zijn, en het leven in zijn
grondslagen bedreigen. Vele
pastores met hun gelovigen die
eerst hierin voorgingen, keer
den terug. Want het CDA
bood betrouwbare perspectie
ven. Hoe meer de VVD nu
blijft aandringen op versoepe
ling van de euthanasie hoe
meer zij zal blijven verliezen,
want de vele miljoenen chris
tenen zijn de gevaren gaan
zien.
H. Rutges,
DEN HAAG.
Zuid-Afrika
In een commentaar wordt ge
concludeerd, dat de Zuidafri
kaanse regering door haar in
vallen in de drie buurlanden
een vreedzame oplossing van
het apartheidsvraagstuk moei
lijker heeft gemaakt. Ik ben
het daarmee niet eens. Het
verboden ANC opereert van
uit die buurlanden en wil in
ZA met wapengeweld naar de
macht grijpen. Het heeft via
diè buurlanden in ZA een gro
te voorraad - Russische! - wa
pens aangelegd, die echter tij
dig ontdekt is. Als dan die
buurlanden zelf geen maatre
gelen tegen het ANC kunnen
of willen nemen, dan is het ge
rechtvaardigd, dat ZA uit zelf
verdediging het ANC doelma
tig bestrijdt en zonodig over de
grenzen. Het buitenland pro
testeert, maar neemt nauwe
lijks maatregelen. Toch bren
gen die protesten de ZA rege
ring in de verleiding te snelle
hervormingen door te voeren,
waardoor zij weerstanden bij
de rechtervleugel oproept. Het
zijn daarom niet de invallen in
de buurlanden, maar de ge
weldmethoden van het .ANC
en de druk vanuit het buiten
land, die een vreedzame oplos
sing van het apartheidsvraag
stuk moeilijker maken.
H. Donker,
DEN HAAG.
GRONINGEN Het aantal
verwijzingen van vermoede
lijke hartpatiënten naar de
cardioloog kan drastisch wor
den verminderd. Dat blijkt
uit een onderzoek van de
Zwolse cardioloog H. A. Holt-
kamp waarop hij volgende
week aan de Rijksuniversi
teit Groningen promoveert
tot doctor in de geneeskunde.
De arts is de uitvinder van
de cardiofoon, een zendappa-
raatje waarmee huisartsen
een elektro-cardiogram
(ECG) kunnen maken, dat
via de telefoon rechtstreeks
aan de cardioloog kan wor
den voorgelegd. Uit een
proef waaraan zeventien
huisartsen in de regio Zwolle
een jaar lang meewerkten en
waarbij van 755 mensen
ECG's werden gemaakt, is
naar voren gekomen dat
twintig procent van de pa
tiënten zonder cardiofoon on
nodig zou zijn doorverwezen.
Acht procent zou anders niet
bij de cardioloog terecht zijn
gekomen terwijl ze wel iets
aan hun hart hadden. Inmid
dels werken 179 huisartsen
met de cardiofoon, zij zijn
aangesloten op zeven termi
nals bij cardiologen. Sinds
1979 zijn er al 15.000 ECG's
op deze manier doorgeseind.
teerde in gezondere leef- en
eetgewoonten. Prof. Meijler:
„Dat er minder Nederlanders
overlijden aan hart- en vaat
ziekten is nog geen bewijs dat
de ernst van deze ziekte af
neemt. Daarom is het geen
wijze politiek om minder te
investeren in onderzoek".
Het Durrer- comité heeft
daarom een wetenschappelijk
fonds opgericht dat de naam
van deze cardioloog draagt.
Vooral indjviduele bijdragen
moeten gaan zorgen voor een
kapitaal van anderhalf mil
joen gulden.
DICK HOFLAND
Karei van het Reve: „Zuid-Afri
ka is een wonder van vrijheid
in vergelijking met de Sovjet-
Unie".
lachelijk. De opmerking dat
Zuid-Afrika een wonder van
vrijheid is ten opzichte van de
Sovjet-Unie ontlokte overigens
weinig kritiek aan het publiek.
„In Nederland mag je rustig
rondlopen met een bord
„Hang Lubbers op". Maar in
Rusland wordt je opgepakt als
je demonstreert met „Leve
Gorbatsjov". Je kan zelfs twee
jaar cel krijgen als je zegt dat
Gorbatsjov het misschien niet
in alle opzichten even goed
heeft gedaan", aldus Van het
Reve, die wel erkende dat er
een paar lichte verbeteringen
zijn.
„Mijn broer Gerard zou mis
schien best eens in de volgen
de druk van de Russische en
cyclopedie kunnen opduiken,
terwijl hij voor het regiem
toch een vuile imperialist en
een homo is. Verder is de be
richtgeving over kernrampen
vooruitgegaan. Eerst kwam er
niks over Tsjernobyl, toen een
klein beetje en nu mogen wes
terse journalisten zelfs met een
geigerteller in Kiev komen
kijken". Maar ook deze „ver
beteringen" gebruikte Van het
Reve vooral om zijn kritiek op
het Sovjet-systeem te onder
steunen, waarmee hij illus
treerde waarom hij sinds 1968
vele malen tevergeefs een vi
sum voor het land heeft aan
gevraagd.
MARTIN VOORN
Plein Spanje
Het Hagedoornplein in Amster
dam-Noord is gisteren omge
doopt in Plein Spanje '36-'39.
Er werd ook een Spanje-munu-
ment onthuld door de nu 82-
jarige Piet Laros (m). „Hollan
der Piet" die kapitein was van
het Nederlands bataljon tij
dens de Spaanse burgeroor
log. Ook andere oud-strijders
van de Internationale Brigade,
die meevocht aan de zijde van
de Spaanse republiek tegen de
troepen van Franco, waren gis
teren aanwezig.
STERDAM Van
Nederlanders die
rlijden aan een hart
aai, ongeveer 30.000
jaar, wordt ruwweg
helft getroffen door
plotselinge hartstil-
iid. Deze „sudden
th" is een witte vlek
de hedendaagse car-
logie, die de afgelo-
decennia toch spec-
plaire vorderingen
gemaakt. Terwijl
k<yan alles en nog wat
iofd ontdekt en uitge
ven voor de ene helft
de slachtoffers van
'^t- en vaatziekten, is
de oorzaak van
zei volslagen onver-
jtóhte dood zo goed als
n4s bekend. En dus is
llbok nog niets aan te
nr
__'ardiologie zal zich de ko-
de jaren dan ook voor
belangrijk deel gaan toe-
en op het terrein van de
■^tilstand, al is dat met
aantal beperkingen,
it voorlopig kan er alleen
j worden onderzocht bij
een die een infarct heb-
gehad én al een ver-
[d risico op een hartstil-
1 hebben. De Maastricht-
ardioloog prof. dr. H.J.
ens: „Dat is ongeveer
procent van alle mensen
»en infarct hebben over-
Bij hen kun je bekijken
eel hartspieren er tij-
het infarct verloren zijn
gegaan. Of er ritmestoornis
sen optreden en of de twee
andere kransslagaders, waar
geen infarct is opgetreden,
dreigen dicht te slibben,
waardoor dus weer een nieu
we infarct ontstaat".
Momenteel wordt bij vijftien
patiënten met een verhoogd
risico een proef genomen met
een elektrisch apparaatje dat
lijkt op een pacemaker. Het
wordt onder de huid aange
bracht en geeft meteen signa
len door als het ritme van
het hart wordt verstoord. Het
apparaat kost nu nog 15.000
gulden, tegenover een pace
maker maximaal 10.000 gul
den.
Grondleggers
Prof. Wellens is deelnemer
aan het internationaal sym
posium voor cardiologen, dat
vandaag en morgen in Am
sterdam wordt gehouden. Het
is één van de drie activiteiten
waarmee de de inmiddels
overleden Amsterdamse car
dioloog prof. dr. Durrer
wordt herdacht. Durrer mag
wel één van de grondleggers
van de moderne cardiologie
worden genoemd. Sprekers
en gasten op het symposium
zijn hoofdzakelijk oud-leer
lingen en vrienden van hem.
Ter nagedachtenis aan deze
grote medicus onthulde prin
ses Juliana gisteren in Am
sterdam een gedenkteken
van Durrer, e^n abstract
kunstwerk van Lucien de
Arend. Als derde eerbewijs
vindt zaterdag in de RAI ook
nog een publiekssymposium
plaats over het Jhema „Eerste
hulp voor je hart". Volgens
prof. dr. Dunning van het
AMC kan dat het best door
niet te roken en daarna door
minder vet te eten. Dunning
vindt het jammer dat Neder
land niets voelt voor het stre
ven van de Amerikaanse
overheid naar een rookvrije
samenleving in het jaar 2000.
Dat zou moeten gebeuren
door accijnsverhoging, een
absoluut reclameverbod en
een rookverbod in alle open
bare gelegenheden.
Middeleeuwen
Met enige spijt moet prof. dr.
F.L. Meijler, een toegewijd
leerling van Durrer, erken
nen dat er weinig spectacu
lair nieuws van de symposia
komt. Maar over de afgelo
pen 25 jaar zijn de ontwikke
lingen in de cardiologie bij
elkaar toch heel bijzonder,
stelt hij. Zijn collega Wellens
noemt in dit verband de ja
ren zestig zelfs de Middeleeu
wen voor de cardiologie.
Meijler weer: „De verdienste
van prof. Durrer is dat hij,
net dertig jaar, in zijn eentje
begon te onderzoeken hoe
een hartverlamming ontstaat.
De cardiologen hadden er in
die tijd niet eens interesse
voor. Durrer voorzag echter
dat hartziekten die veroor
zaakt worden door aandoe
ningen van de kransslaga
ders, het infarct dus, de
grootste bedreiging voor de
mensen in de tweede helft
van deze eeuw zou gaan vor
men".
Durrer zal niet hebben gewe
ten dat dit jaar voor het eerst
sinds lange tijd in Nederland
weer een daling zou optreden
rIJK De laatste twin-
is er in de Sovjet-Unie
veranderd. Zelfs de
n behandelen nog steeds
Ie truttige onderwerpen,
in slecht Russisch ook.
d-kenner prof. Karei
H Reve, de minder be-
hooggeleerde broer van
Schrijver" Gerard (van
?ve, windt er geen doek-
Alles is bij het oude ge-
sin ds hij in 1968 voor 't
Kjrfe Sovjet-Unie bezocht
mrlopig zaT er ook niets
meren.
fct Reve sprak gisteren
gebouw van Sijthoff
b zijn bekende bad ine
en spottende toon voor
hoor van docenten, die
S naar de Sovjet-Unie
t zijn. Hij vergat niet
te vermelden dat hij al
f jaar niet in het door
i verguisde land was ge-
Hij heeft 't dus van ho-
%gen en schrijven. On-
en maakte hij de Rus-
?t tal van grappige en
grappige anekdotes be-
KE EN WISKE DE BONKIGE BAARDEN
f Hosehnde wou mü enHel I
bedanken, s—
W-L-y-Ly (n daarvoor moet ie
dan om jouw hals jaan
Jj j handen En waarvoor
[j motst :e jou dan wet
I I bernhtn
t
Onder toeziend oog van haar man prins Bernhard en Amster
dams burgemeester Van Thijn (links), onthulde prinses Juliana
gisteren een plaquette ter nagedachtenis aan cradioloog prof.
Dürrer. Ze moest flink met de bezem in de weer, voordat de
Latijnse tekst „Primum movens ultimum moriens" zichtbaar
werd. Hetgeen betekent: wat het eerst beweegt, sterft het
laatst. De spreuk slaat op de gangmaker in het hart, het eer
ste dat beweegt in het lichaam van de foetus en het langst
functioneert in het lichaam van de stervende mens.
in het aantal sterfgevallen Een gevolg, onder meer, van
door hart- en vaatziekten, goede voorlichting die resul-
