kerk en wereld Gijsen schrijft groot deel Nederlandse kerk af SAMENWERKING MEDIA EN WETENSCHAP BEPLEIT Geschiedenis: een hoofdvak Schoolwijzer brieven lezers aan tafel CeidocSoivtatT; weer i Vertrek of afgang? Formatie vergt kalme start VOOR ÉÉN TIENTJE Ml DE HELE FAMILIE NAA HET CIRCUSTHEATER ACHTERGROND C&idoe Souoant VRIJDAG 23 MEI 1986 PAGIN Nieuwe samenwerking Libanese christenen met moslims Christelijke leidinggevende mensen uit het revalidatie- werk in Libanon willen weer samenwerken met islamiti sche collega's. Palestijnse welzijnswerkers zullen wor den geweerd. Het besluit hiertoe viel woensdag op een vergadering in een klooster bij Beiroet Het was de eerste bijeenkomst van leiders uit revalidatiecentra in twaalf jaar De conferentie was een initiatief van Haddad. een geestelijke die hoofd is van het Libanese ministerie van volksgezondheid. „We moe ten de ogen van blinden zijn en de ledematen voor kreu pelen". aldus Haddad Pater Ad Andeweg. een Nederlan der in het gezelschap, noem de het verstandig dat er geen Palestijnen bij het samenwer kingsverband worden be trokken. Zij hebben de oorlog veroorzaakt, aldus Andeweg. Wat geeft het, of iemand knap is, als hij anderen zijn kennis niet kan bijbrengen? IN ARTIKEL IN 'OSSERVATORE ROMANO': (Van onze correspondent Gerard Kessels in Rome) Een groot deel van de Neder landse katholieke kerk is voor het geloof verloren. Paus Johannes Paulus II heeft vorig jaar een kerk be zocht die in zekere zin ster vende is. „Ongetwijfeld zal slechts een deel van de 4,5 miljoen katholieken in ons land de kracht vinden het ware katholieke geloof in de praktijk om te zetten." Dat schrijft bisschop Joannes Gij sen van Roermond in een ar tikel in de krant van het Va- ticaan, de 'Osservatore Ro mano'. Het beeld dat Gijsen van de Nederlandse kerk schetst is uiterst somber. Aanleiding tot het artikel: het bezoek van de paus, een jaar gele den. aan Nederland. „Is de kerk in Nederland gedoemd te sterven? Anders gezegd, heeft de paus een dode be zocht of een ernstig zieke die van zichzelf meent dat hij ge zond is? In zekere zin ja", al dus de Roermondse bisschop in zijn artikel dat gedeeltelijk op de voorpagina van de Os servatore Romano is versche nen. Het klimaat voor het pausbe zoek was volgens Gijsen in de voorgaande jaren al be dorven. Hij wijt de tegenval lende belangstelling voor de paus in Nederland aan een ontwikkeling in de Neder landse kerk „die zich stap voor stap verwijderd heeft van veel van de leer van de kerk, die vooral op het ter rein van de moraal zo vaak bekritiseerd en openlijk afge wezen werd in de jaren 1984 en 1985." Deze afwijzende houding „werd door de pers voortdurend naar voren ge bracht in commentaren op de woorden van de paus." Gijsen: „Het pausbezoek "heeft duidelijk gemaakt dat de wereldkerk zich niet met de Nederlandse kerk identifi ceert. In ons land zien velen de paus niet als de gezagheb bende en charismatische tolk van de boodschap van Jezus, aan wiens woord het per soonlijk geloof moet worden gemeten en waaraan het ei gen christelijke leven moet worden aangepast." Voor veel „katholieken", zoals Gij sen tussen aanhalingstekens schrijft, is de leer van de kerk niet langer het richt snoer in een wereld „die steeds individualistischer wordt." Volgens de Roermondse bis schop zijn de diepere oorza ken van de negatieve ont wikkeling in de Nederlandse kerk al in de jaren vijftig te vinden toen er fundamentele kritiek werd geuit op de hië rarchische structuur van de kerk. Later kwam daar nog een „veel vrijere interpreta tie" bij van de leer van de kerk. Ten onrechte meenden velen ook nog dat dat „door het concilie was goedge keurd." Gijsen: „Tot richt snoer werd het 'geweten' van eenieder en niet het geweten gevormd naar Gods woord." beroepingen Nederlandse Hervormde Kerk Aangenomen naar Oud Beijerland. L.Groenenberg te Op en Neder An- del Gereformeerde Kerken Vrijge maakt Beroepen te Bergentheim, P.M.de Wit te Lelystad. Aangenomen naar Gees, A.Scherin- ga kandidaat te Kampen. Bedankt voor Steenwijk, R.Heida te Valkenburg en Katwijk- Baptisten Gemeenten Aangenomen naar Leiden, A.H.Ag- tereek te Westerhaar. die bedankte voor Amsterdam-West. Dokter De conclusie van Gijsen is somber. „Wanneer men ten koste van alles wil volhou den dat de kerk alle mensen omvat die gedoopt z zij de geest van de dragen, moet men pessimis tisch zijn. Vooral wanneer velen die zich opwerpen als 'dokter van het geloof' in de 'Nederlandse kerk' volhou den dat zij alleen de juiste koers te pakken en dat veel andere katholieken in de we reld, inclusief de paus, op de verkeerde weg zijn. Een zie ke die meent dat hij blaakt van gezpndheid en niets van een dokter wil weten kan niet beter worden." Volgens de Roermondse bis schop zal er in Nederland een (kleine) groep echte gelo vigen overblijven. Vanuit deze groep zal gebouwd kun nen worden aan een nieuwe toekomst voor de Nederland se kerk. Daartoe moet het „evangelie opnieuw en zon der compromissen" zoals de kop van het artikel luidt, on der de mensen gebracht wor den. In die zin, meent Gijsen, zal het pausbezoek van 1985 vruchtbaar zijn. „Niet met een, niet zonder moeite en inspanning, maar gegaran deerd", aldus de laatste woor den van de bisschop. Proces tegen Mkhatshwa verdaagd De secretaris-generaal Smangaliso Mkhatshwa van de katholieke bis schoppenconferentie van zuidelijk Afrika werd giste ren door aanhangers op de schouder genomen, na dat de rechter in Pretoria besloten had het proces te verdagen tot 17 juni. Mkhatshwa, die vorig na jaar nog Nederland be zocht, is officieel in staat van beschuldiging gesteld wegens het ongeoorloofd bezitten van een vuurwa pen. Hij bleek geen voor raad wapens te bezitten zoals de veiligheidspolitie aanvankelijk dacht. Het is de taak van media mensen en van wetenschaps mensen zo goed mogelijk sa men te werken en zo te trachten in onze veelzijdige maar ook versnipperde cul tuur zoveel mogelijk onder ling begrip tot stand te bren gen, vooral ook om tot een verstandige besluitvorming te komen. Dit betoogde prof. dr. H. Ca- simir, emeritus hoogleraar natuurkunde en oud-presi dent van de Koninklijke Ne derlandse Akademie van we tenschappen, gisteren in het openbare Schlichting-college op de Tilburgse hogeschool. Het college is genoemd naar prof. mr. L.G.A. Schlichting, oud-hoofdredacteur van het dagblad De Tijd, en wordt jaarlijks georganiseerd door het Katholiek Instituut voor Massamedia. Prof. Casimir meende dat naar aanleiding van de ramp met de kerncentrale in Tsjer- nobyl de media van het ge hele verloop een redelijk goed beeld hebben gegeven. Volgens Casimir heeft het echter ontbroken aan duide lijke, beknopte uiteenzettin gen van de grondbegrippen die bij een dergelijke ramp worden gebruikt. Dergelijke uiteenzettingen zouden al veel eerder een belangrijke plaats moeten innemen in het mediabeleid. De Leidse oud-hoogleraar stak de hand overigens ook in eigen boe zem door vraagtekens te plaatsen bij de bereidheid van veel wetenschapsmensen niet-vakgenoten een inzicht te geven in hun vak. Zij heb ben nogal eens de neiging zich veilig te verschansen achter een stevige muur van wiskundige formules, aldus prof. Casimir. Internationale route Pax Christi De internationale route van Pax Christi, waarop jongeren uit een groot aantal landen elkaar ontmoeten, wordt dit jaar van 1 tot en met 9 augustus in West-Duitsland gehouden. De tocht gaat van Munster naar Osnabrück. Aansluitend kun nen deelnemers van 10 tot 13 augustus een bezoek brengen aan Berlijn, waar ontmoeting mogelijk is met groepen en ex perts rond de vredesbeweging en de oost-west-dialoog. Be langrijk voor deelname is dat men minstens een vreemde taal redelijk goed beheerst. Kosten bedragen 200 DM. Men dient zich voor 31 mei op te geven bij Pax Christi, Celebes- straat 60, Den Haag. Tel. 070 - 631.931. Steeds meer mensen schijnen het in de gaten te krijgen onze tijd lijdt aan een tekort aan historisch besef. Men vindt het heden belangrijk, de geschiedenis steeds min der. Ook met het geschiede nisonderwijs schijnt het er niet te best voor te staan. Of is er al sprake van een kente ring? „We leven in een wegwerp cultuur". is een constatering die tegenwoordig in vele op zichten opgaat. We leven bij het nieuws van vandaag, wat een maand geleden gebeurd is, is menigeen al vergeten. Dit wordt vooral in de hand gewerkt door de media, ra dio, krant, t.v., die vaak uit sluitend op de actualiteit, dus op het heden gericht zijn, of op morgen. Men spreekt wel van hodiecentrisch denken, denken waarbij vandaag, het heden de maat der dingen is. Heeft het geschiedenisonder wijs in dezen dan niet een taak, zal menigeen zich af vragen. Hierover gaat een onlangs uitgegeven boekje „Geschiedenis: een hoofd vak". Het bevat een viertal lezingen van achtereenvol gens Prof. dr. A. Th. Van Deursen, Mr. K.L. Poll, Drs. H. Ulbrich en H.J.L. Vonhoff (Uitgave Martinus Nijhoff). Aan dit geschrift ontleen ik hierna het een en ander. De maat van het heden Velen gaan niet zo ver als Henry Ford die aan de ge schiedenis geen enkele waar de toekende. Maar toch hoort men vaak zeggen, dat ge schiedenis alleen van belang is inzoverre het van prak tisch nut is voor het heden. Op de eindexamens gaat het uitsluitend over de geschie denis uit de periode na 1917. Poll schrijft daarover dat de geschiedenis daar is geredu ceerd tot een soort bermtoe risme: ze gaat alleen maar over het smalle reepje dat de grens vormt tussen het heden en het verleden. „Wat wij de door drs. K. de Jong Ozn kinderen willen leren is niet dé geschiedenis, maar de voorgeschiedenis". Men is met name op de basis school zo ver gegaan dat men geschiedenis liet opgaan in een groter geheel, dat men de fraaie naam „Wereldoriënta tie" gaf. Nu is het niet alleen zo, dat in feite praktisch alle vakken oriëntatie op de we reld geven, maar ook mis kent men de volstrekt eigen en aparte waarde van het verleden. We zoeken als het goéd is in de geschiedenis niet naar wat nuttig is, maar naar wat waar is. Geschiede nisonderwijs ontwikkelt het gevoel voor tijd en het ver mogen tot relativering. Zo heeft elke tijd zijn eigen waarde (de onze ook, maar niet meer dan een vroegere!) en is waard gekend te wor den wil men als bewuste vol wassene leven. En je leert onze tijd, met alles wat er ge beurt, ook nooit goed kennen als je de vroegere, ook de veel vroegere, niet kent. Nu moet elke geschiedenisle raar keuzen maken ten aan zien van wat hij wel of niet behandelt. Als men in drie jaar (met twee uur per week) de hele geschiedenis door moet, betekent dat een zeer drastische beperking. Daarbij laat men vaak de hoofdlijn los, behandelt niet meer de hele geschiedenis, en beperkt zich tot onderwerpen. Ik vind dit geen oplossing. Elke leerling, ook die geschiedenis niet als eindexamenvak kiest, moet in elk geval de hoofdlijnen gevolgd hebben. De laatste tijd merk je dat het verhaal zijn plaats weer te- «rug gaat krijgen in het on- derwiis. Laat dat bij de ge schiedenis les ook zo zijn. Poll: „Ik geloof niet dat ge schiedenisonderwijs aan kin deren op de basisschool moet beginnen met de vraag: 'Hoe oud is je moeder?', maar met de altijd weer opwindende stelling 'Er was eens..' Het gaat niet om de leerling die in het middelpunt, maar om alle tijden waarin mensen leven. Ook in het geschiede nisonderwijs moet je oppas sen met de zogenaamde „ik- cultuur". Vroeger kregen alle leerlin gen van mulo, hbs, mms en gymnasium in alle klassen les in geschiedenis, moesten er vaak eindexamen in doen. Thans is het een keuzevak op de eindexamens, waarvoor de belangstelling afneemt. Thans: mavo 35%, havo 36%, vwo 46%. Poll vindt dat geschiedenis één van de verplichte eind examenvakken moet worden naast Nederlands, wiskQnde en een natuurwetenschappe lijk vak. Ik ben het daarmee eens. Je kunt trouwens merken dat de „trend" langzaam maar zeker weer wat gunsti ger voor het geschiedenison derwijs wordt. Was men van plan bij het voorbereidend basisonderwijs geschiedenis onder te brengen bij „Oriënt atie op mens en maatschap pelijke verhoudingen", in het rapport van de WRR over de Basisvorming wordt het ge lukkig weer als apart vak op gevoerd. Op de christelijke school Op de christelijke school worden de leerlingen, als het goed is, opgevoed in de chris telijke traditie. Dat wil dus zeggen dat er iets aan hen wordt overgedragen (traditie komt van tradere: overdra gen). Een overdracht van de ene generatie op de andere, een aangeven van het spoor dat de Bijbel trok door de ge schiedenis. Geschiedenis is dus op de christelijke school zeker een belangrijk vak, al zou het alleen maar zijn om dat men kennis moet maken met de christen-„spoorleg- gers" uit het verleden. Het is een belangrijk onderdeel van het eigen profiel van die school. Om ook die verhalen door te geven. Brieven graag kort en duidelijk geschreven De redactie behoudt zich het recht voor ingezon den stukken te bekorten De mens wrikt (3) In ëen reactie op mijn inge zonden stuk schrijft A.M. d'Hont o.m.: „Het CDA pro beert te redden wat er te red den valt, daartoe heeft zij de handen vuil gemaakt" en „als het CDA niet zo had gehan deld, hadden wij nu een gru welijke abortus- en euthana siewet gehad". Als voorzitster van de werkgroep „laat leven" in Den Haag, onderdeel van de Vereniging ter bescherming van het ongeboren kind, geef ik enige feiten, a. Per jaar plm. 50.000 abortussen, daar zijn niet meegerekend de abortiva als „pil van Haspels" en mor- ning-afterpil. b. In de praktijk komt van de vijf dagen be denktijd niets terecht, c. Con trole op de duur van de zwan gerschap door de aborteur is zeer slecht, waardoor de bepa lingen in de wet zeer vaak worden overtreden (Leyen- burg). d. Er wordt in de abor tusklinieken aan de cliënten als eerste naar geld gevraagd, e. Onderzoek wijst uit dat eut hanasie nu al 5000 maal per jaar wordt toegepast, ook tegen de wil van de patiënt. Ik vraag U. kan het nog gruwelijker? Ik heb trouwens het CDA nog nooit gehoord over bescher ming van het ongeboren kind, noch over hulp aan de zwan gere vrouw in nood. Wat eut hanasie betreft doen ze hun oren en ogen dicht en als dan na jaren sleutelen aan een wet de boel uit de hand loopt, zul len ze hun handen in onschuld wassen en een wet aannemen om „gruwelijker" te voorko men. Nee, het CDA beschermt het leven niet! Mevr. J.M. Woerdenbag-Van Aken, DEN HAAG De mens wrikt (4) De lezersbrief van A.M. d'Hont over het „CDA als een partij die het leven beschermt" berust op een veel gehoorde vergissing en misleiding. Gods gebod „Gij zult niet doden" (dat voor iedereen geldt) kent geen beperking van het aantal doden dat men plegen wil: ik mag geen 1000 onschuldige le vens doden" geen 100, geen 10, ja niet één enkel, ook niet on der het mom: „Anders zullen anderen er meer doden". Stel dat er onder het Hitlerregiem een christelijke partij was weest die gezegd zou hebben: „Kijk, de nazi's willen alle Jo den uitmoorden; nu komen wij daarom met een wet, waarbij slechts 10% van de Joden om het leven worden gebracht": zou dat aanvaardbaar zijn ge weest met het motief: „redden wat er te redden valt?". Nee! Het gebod „Gij zult niet do den" wordt niet door het aan tal ingeperkt: ik mag nooit en te nimmer onschuldig leven doden, noch ongeboren mense lijk leven, noch een zieke, in valide e.d. Alleen God bepaalt het begin en het einde van het leven. Men mag pijnstillende middelen toedienen, ook al zouden deze als nevenver schijnsel hebben dat ze de dood verhaasten; het doel is echter: pijnen verlichten. Maar zó handelen dat direct de dood veroorzaakt wordt, dus levens beëindigend optreden is en blijft fout, immoreel, in strijd met Gods geboden, ook als er sprake is van ondraaglijk lij den en uitzichtloze noodsitua tie (wetsvoorstel Wessel-Tuin- stra), of concrete doodsver- wachting (proeve van wets voorstel Lubbers c.s.). J.A.A. Leechburch-Auwers, VOORBURG OMSCHRIJVINGEN TRAPPUZZEL In elk vakje dient een letter te worden ingevuld, waardoor zowel horizontaal als verticaal woorden van navolgende betekenis verkregen kunnen worden: 1 broodsoort; 2 onderaards afvoerka naal; 3 strijd tussen twee of meer vol keren; 4 bekend rakettype; 5 stad in Portugal; 6 tuingereedschap; 7 win ters vervoermiddel; 8 stad in Rusland. OPLOSSING Gebakken tempé met ketjapsaus komkommer-tomaatsalade en rijst vla met bitterkoekjes (vegetarisch) Voor twee: 200 g tempé, 2 lepels olie, ui, knoflook, sam bal, laos, 2 dl water, 1 lepel ketjap, zout, bruine basterd suiker, azijn: stuk komkommer, 2 tomaten, 1 sla-uitje, zout, sambal, 1 lepel azijn; 250 g droogkokende rijst; 5 bitterkoekjes, 2 lepels rum of melk, 0,5 liter melk, 25 g custard, 30 g suiker, vruchtenpuddingsaus. Snijd de tempé (een sojaboon-produkt, dat een goede vervan ger voor vlees is) in blokjes en bak die al omscheppende goudbruin in de olie. Haal de tempé uit de pan en houd de stukjes in een schaal warm. Fruit in het overgebleven vet de kleingesneden ui met de geperste knoflook, iets sambal en laos lichtbruin. Voeg het water toe met de ketjap en laat het sausje vijf minuten sud deren. Maak de saus op smaak met sambal, laos, zout, bruine basterdsuiker en azijn en schenk haar over de tempé. Schil de komkommer en snijd haar in blokjes of plakjes. Leg de tomaten een tel in kokend water, ontvel ze en snijd ze in gelijke stukjes. Snijd het sla-uitje klein en meng er eerst zout, sambal en azijn door en vervolgens de komkommer en to maat. Breek of snijd de bitterkoekjes in stukjes en zet ze weg met rum of melk. Zet de helft van de halve liter melk op. Meng custard, suiker en iets koude melk tot een papje. Schenk daar wat hete melk bij, doe het mengsel in de pan en laat de vla al roerende een minuut koken. Voeg van het vuur de rest van de koude melk toe. Meng de afgekoelde vla door de geweek te bitterkoekjes en leg er een laagje puddingsaus op. JEANNE Op de dag na de verkiezingen heeft PvdA-voorzitter| den Berg de pijp aan Maarten gegeven. Hij is vertrokka^ partijvoorzitter om een baan bij de NOVIB te aanvaai j, Om persoonlijke redenen, zegt hij, waarmee hij wil aanzei dat er geen politiek conflict aan zijn vertrek ten grorte ligt. Maar zijn wijze van aankondigen is niettemin allen0 ZO'N bekendmaking daags na de verkiezingen riekt ee' zins naar kiezersbedrog. Van den Berg is de afgelopen r 1 den uitgebreid in het land op verkiezingscampagne ge\ Hij heeft overal de indruk gewekt dat hij als partijvooi de komende jaren mede de socialistische kar zou gaan ken. Ook al staat hij niet formeel op de kandidatenlijst partijvoorzitter heeft toch een heel bijzondere positie. VI de PvdA heeft gestemd mede omdat Van den Berg de in gaf aan het gewenste beleid mee te gaan werken, moei nu achteraf bedrogen voelen. A.LLES wijst erop dat de adviezen voor de kabinetsfi tie, die koningin Beatrix vandaag van de fractieleiders Tweede Kamer heeft gekregen, in meerderheid aanstui het aanwijzen van een (in)formateur van CDA-huize. koningin zal ongetwijfeld het goede gebruik voortzette^ meerderheidsadvies uit de Tweede Kamer bij haar beslp* zwaar te laten wegen. eï De fractievertegenwoordigers zullen zeker ook naments ben genoemd van kandidaten voor het formateurs#1 Verwacht mag worden dat het CDA zo wijs zal zijn geP'j in dit stadium Lubbers nog niet naar voren te schuiven e. De ervaring heeft immers geleerd dat het onverstan!01 direct na een geweldige verkiezingszege de overwinna^® het formatiekarwei te laten beginnen. Dat kan traumi^ werken op de onderhandelingspartner. In 1977 was daje, delijk het geval toen Den Uyl, na tien zetels winst te hec geboekt, onmiddellijk aan het formeren sloeg. Bij de (ei contacten met het CDA ging dat vervolgens onmidd fout. De VVD is zo gedeukt en gebutst uit de verkiezini te voorschijn gekomen, dat de fractie gisteren zeven uu raad nodig had om zich over de situatie te beraden soortgelijke reactie als vafi het CDA in 1977 moet nu I VVD zeker niet worden uitgesloten. OoK de vrij vergaande programmatische verschillen CDA en VVD maken het wenselijk het formatieoverl tig te beginnen. Een rustige start zou kunnen wordi waarborgd door de aanwijzing van een betrekkelijke bj staander. Die zou de uitweg naar een werkbaar comp kunnen wijzen, ook al zijn de wensen niet al te eenv met elkaar in overeenstemming te brengen. Van zo'n bi staander zullen beide partijen eerder iets willen aannf dan van een van de hoofdrolspelers in de verkiezingsir 1 Later meer opklaringen. DE BILT (KNMI) Morgen komt het weer geleidelijk on der invloed van een zwakke rug van hoge luchtdruk. In de nacht en ochtend is er nog veel bewolking en kan er nog wat regen vallen, maar in de loop van de middag ontstaan er opklaringen die van het westen uit zich verder ovei het land uitbreiden. De mid- dagtemperatuur loopt daarbij op tot ongeveer 17 graden. De eerst komende dagen blijft een depressie, ten westen van Ierland, het weer in een groot deel van west-Europa beheer sen. Om deze depressie heen trekken regengebiedjes. Zoals het er nu naar uitziet is de koers van deze gebieden vrij noordelijk waardoor de regen kansen na zaterdagochtend af nemen. Weersvooruitzichten voor di verse Europese landen, geldig voor zondag en maandag: Zuid-Scandinavie en Dene marken: Zonnige perioden. Aan de westkust zondag be wolking en af en toe regen. Middagtemperatuur van 12 graden aan zee tot 18 graden landinwaarts. Britse Eilanden: In Schotland en Ierland nu en dan regen. Verder droog en perioden met zon. Middagtemperatuur van 14 graden in het noorden tot 22 graden in het zuidoosten. Benelux: Zonnige perioden- en vrijwel droog. Middagtempera tuur rond 22 graden. Duitsland en Frankrijk: Over wegend zonnig en op enkele plaatsen een regen weersbui. Middagtemp rond 25 graden. Alpengebied: Zonnig. Mig temperatuur rond 26 g Nulgraden niveau bovei meter. zc Spanje en Portugal: Zon) het binnenland een enkfaj gen- of onweersbui. Min temperatuur in het noojn ten 20 graden in het bi land tot 30 graden. L peratuur rond 28 gradenJ WEERRAPPORT HEDENMORcfl Weer -'JB Amsterdam regen De Bilt regen Den Helder regen Rotterdam regen 10RG|"| «;,J Vlis 18 10 15 10 "•V Stockholm onbew iv.bew. 25 11 (ADVERTENTIE) zaterdag 24 mei, 20.15 uur TSJAIKOFSKI'S Opera Jevgeni Onegin (nederlandse tekst!

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1986 | | pagina 2