5
„Alleen Cannon was in
mijn film geïnteresseerd
Magistrale
Koning Leai
op z'n Japani
Quick Boys -RYC na rust gestaakt
Van der Wiel behoudt voorsprong
Nacompetitie
krijgt
onverwacht
staartje
FILM/SPORT
Robert Altman over „Fooi for love
UVS EN RIJNSBURGSE BOYS BEKEREN VERDER
Toernooi
Vlietwijk
QeidódOowiant
VRIJDAG 23 MEI 1986 PAGINA
CANNES/DEN HAAG
„Voordat ik aan de verfil
ming van „Fooi for Love"
begon, heb ik de schrijver
Sam Shepard gevraagd
wat, volgens hem, het on
derwerp van zijn toneel
stuk is. Daar heeft She
pard geen antwoord op
willen geven". Aldus re
gisseur Robert Altman
over de achtergrond van
zijn nieuwste film, vorige
week in competitie ver
toond tijdens het filmfesti
val van Cannes. Vandaar
ook dat Altman in Cannes
rustig kon zeggen: „De
film is mijn concept. She
pard speelt de hoofdrol,
maar heeft geen enkel
commentaar op mijn visie
gehad".
Merkwaardig genoeg. She
pard, een van de weinige grote
nieuwe talenten in de Ameri
kaanse toneelschrijfkunst. Zijn
toneelstuk „Fooi for love"
wordt in Amerika en op diver
se plaatsen in de wereld (de
Haagse Comedie bracht het in
Nederland) een succes. She
pard (in het dagelijks leven in
middels vergezeld van actrice
Jessica Lange) ziet de film
„Come back to the five and
dime, Jimmy Dean. Jimmy
Dean" (de verfilming van een
toneelstuk) en wil dat de regis
seur ervan, Robert Altman,
ook zijn stuk gaat verfilmen.
Altman is niet de eerste de
beste. Een van Amerika's
meest persoonlijke regisseurs,
die na zijn eerste grote succes,
„M.A.S.H." ('70) alleen maar
bijzondere films draaide: Van
„McCabe and Mrs Miller", via
„Nashville" en ,.A wedding"
tot en met „Popeye". Altijd
films die conventies uit de weg
gaan, en op een ongewone ma
nier menselijke zwakheden
trachtten te doorgronden. De
meest „Europese" van Ameri
ka's filmregisseurs en inmid
dels - bij gebrek aan erken
ning - ook maar helemaal met
studio en al naar Frankrijk
verhuisd.
Altman: „Toen Shepard me
uitnodigde, had hij net zijn
stuk geënscèneerd. Ik vond de
tekst al opmerkelijk en ben
een opvoering in New York
gaan zien. Ik zag daar bijna al
les wat ik vanuit de tekst ver
wacht had. Ik wist absoluut
niet wat ik daar als filmregis
seur nog aan toe zou kunnen
voegen, dus ik liet het op z'n
beloop. Maar twee jaar later,
tijdens het draaien van mijn
film „The laundromat"
droomde ik er plotseling van
hoe spannend het zou zijn om
Sam Shepard, de auteur, zelf
in zijn eigen stuk te laten spe
len. Dat heb ik hem voorge
steld. Eerst wilde hij er niet
aan. Maar twee dagen later
kwam zijn tweede reactie: ak
koord. Verder hebben we er
geen woorden aan vuil ge
maakt Ik ken Shepard niet zo
erg goed. We hebben tijdens
de opnames weinig contact
met elkaar gehad. Hij heeft
zich puur als acteur gedragen.
Ik heb daar grote bewonde
ring voor. Hij geeft zich zo
volkomen bloot in een gege
ven dat sterk autobiografisch
is. Een ervaring die ik voor
geen geld van de wereld had
willen missen. Ken jij een an
dere grote Amerikaanse dra
maturg die in zijn eigen stuk
ken heeft durven spelen?"
Vader-figuur
„Fooi for love" is het eerste
theaterstuk van Shepard dat
verfilmd werd, al schreef hij
een deel van het scenario van
Antonioni's „Zabriskie point"
en bijna het complete scenario
voor Wim Wenders' „Paris,
Texas". Het theaterstuk draait
om de haat-liefde verhouding
van een (half)broer en een
(half)zuster (dezelfde vader,
andere moeder) die in een
claustrofobisch werkende to
neelruimte niet aan elkaar
kunnen ontkomen. Voor het
filmscenario kwam daar de fi
guur van de vader bij. Een fi-
guur-op-een-afstand. Een geest
bijna. Die figuur roept vragen
op: wat is waar en wat is niet
waar? Na de vertoning in Can
nes laat Altman weten hoe hij
het stuk ziet: „Ik denk dat die
vader dood is. Ik geloof dat
„Fooi for love" zijn verhaal is.
Links: Robert
Altman tijdens
de opnamen
voor „Fooi for
Love".
Misschien zit hij wel ergens in
de hel en is er even uitgestapt.
Misschien is niets waar van
wat die drie karakters daar
vertellen. Wat is waarheid? Ie
dereen ondergaat een gebeur
tenis, een emotie op z'n eigen
manier. Dat wil niet zeggen
dat er sprake is van leugens
ten opzichte van elkaar, of van
alleen maar een andere inter-
Eretatie van het verleden. Nee,
et is een zaak van: op welke
manier leef je elk afzonder
lijk".
Altman zet ziin betoog daarna
meteen op losse schroeven:
„Maar iedereen mag erover
denken wat hij wil. Mijn zoon
Stephen heeft heel Amerika
afgezocht naar een locatie: zo'n
slonzig motel op het randje
van de beschaving. Er omheen
heb je wijde ruimtes, zestig ki
lometer ver niemand. Woes
tijn. Maar we hebben de ge
bouwen, de woonwagen van
de vader en de vuilnisbelt zo
ten opzichte van elkaar gesi
tueerd dat je als het ware de
vorm van een klassiek theater
hebt. Een cirkel waarin alles
zich afspeelt. Waardoor je, on
danks de ruimte eromheen,
toch dat claustrofobische
krijgt. Alsof het zich allemaal
binnen het hoofd van iemand
afspeelt".
Hitchcock Presents
Altmans carrière is een bijzon
dere. Geboren in 1928 in Kan
sas City, ging hij eerst naar
een Jezuieten-school, haalde
later zijn ingenieursdiploma
aan de universiteit van Mis
souri, was tijdens de oorlog pi
loot op een bommenwerper,
begint met journalistiek, publi
ceert verhalen en komt in
Hollywood terecht. Daar
werkt hij mee aan speelfilms,
maar in '47 gaat hij terug naar
Kansas City om daar een aan
tal industriële en pedagogische
documentaires te maken. In
1955 volgt zijn eerste speelfilm,
„The delinquents", hij werkt
voor televisie onder meer aan
de serie „Alfred Hitchcock
Presents". Wanneer hij een
script wil veranderen, ligt hij
er uit. Dan komt „M.A.S.H.".
De eerste van vier Altman
films die in de loop der tijd in
Cannes vertoond zullern wor
den. Altman: „Wat er hier in
Cannes ook gebeurt, het zal
voor mij persoonlijk niet veel
uitmaken. Maar ik moet be
kennen dat het in 1970 wél
uitmaakte. Toen „M.A.S.H."
de Gouden Palm kreeg, wisten
opeens een heleboel mensen
wie ik was. Ik werd erkend en
dat betekende dat ik geld los
kon krijgen voor nieuwe films.
Eenzelfde effect had het voor
Susannah York en Shelley
Duvall toen zij hier prijzen
kregen voor films van mij
(„Images" en „Three women").
„Fooi for love" werd de eerste
van een serie prestige-films
waarmee de steeds groter wor
dende Cannon-groep zijn pak
ket wil uitbreiden. Altman:
„Cannon was de énige maat
schappij die in mijn film gein-
teresseerd was. Ik heb van
Cannon volledige artistieke
vrijheid gekregen. Ze hebben
zelfs geen „rushes" willen
zien. Ze zagen bij Cannon een
aantal interessante ingrediën
ten en dachten dat die samen
wel eens zouden kunnen gdan
werken. Ik hoop dat ik hen
niet teleurstel".
BERT JANSMA
Meesterwerk van 74-jarige Kurosowt
LUXOR: Ran (16) Met Tatsuya Nadadai, Satoshi Te
en Jinpachi. Regie: Akira Kurosawa.
r
De Japanse regisseur Akira Kurosawa heeft zich voor de twei
maal in zijn carrière naar Shakespeare gewend voor stof v|
zijn films. Zo'n dertig jaar geleden keek hij goed naar „Macbej
voor „Throne of blood", met zijn laatste film „Ran" (Japans v|
chaos) baseert Kurosawa zich op Shakespeare's „Koning Leü
Een magistrale film die een toppunt in het oeuvre van de oj
meester is waarin Kurosawa zeer zelfstandig met Shakespea^
oeroude thema (die ontleende het trouwens ook weer) aan
haal gaat en er een fenomenaal Japans drama van menselil
hartstochten als hebzucht, haat, wraak, liefde en waanzin f
maakt. Kurosawa is op z'n best met tragisch materiaal en m)
dan levensgrote figuren. Hier schildert hij, tegen het einde i
de Japanse „warlords" (1467-1582) de 70-jarige vorst Hidetjj
Ichmonji die zijn rijk verdeelt onder zijn drie zonen. De joi^
zoon Saburo voorziet onderlinge, bloedige rivaliteit en weia
de beslissing van de grijsaard te accepteren. Hij wordt verjaif
Het is het thema van „Lear", waar het weliswaar om drie d<#
ters gaat van wie ook de jongste zich niet naar 'svaders wensi
voegen maar waar ook een machtsstrijd tussen de twee oudl
kinderen en hun echtgenoten en tegen de vorst uitbreekt, diqi
laatste tenslotte tot waanzin brengt. Een universeel thema da!)
Kurosawa's versie zeer Japans wordt uitgewerkt en aansluit
zij vorige film „Kagemusha", waar ook al sprake was van j
vader-zoon conflict. Voor kenners blijft de blauwdruk van Sf'
kespeare zichtbaar, zoals in de figuur van de nar, die bij Kuro
wa een Japanse travestiet wordt die met zijn heer Hildet
meezwerft en hem beschermt. Een van de menselijkste ro|
uit de film overigens. t
Wat zo grandioos is aan „Ran" is zuiver visueel en nauwelijks
papier te zetten: De monumentale zekerheid in beeldcompos
waarmee Kurosawa de film opzet, elke camera-instelling h#
dramatische kracht; de fantastische diepte in fotografie
kleurgebruik; de werkelijk sensationele ensceneringen van
twee grote veldslagen, de eerste halverwege de film (die ti
uur en veertig minuten duurt), de tweede als apotheose aan)
slot. Immense, kleurrijke legers die als een zee over het d|
rollen, honderden paarden die, met tussen de hoeven vallei
ruiters en al, bijna fysielc,voelbaar langsdenderen en daartussj
door acteurs die het drama toch meer dan menselijk kunl
houden. Tijdens de eerste veldslag zit Hidetora onbewogenr
midden van het geweld dat om hem (letterlijk en figuurlijk
losgebarsten in een van de kastelen. Een prachtige scene: ei
nog geen realistische strijdgeluiden, op de geluidsband tekenj
muziek dat geweld, tot een geweerschot klinkt waarmee zt
Taro gedood wordt en pas dan barst het los.
In de figuur van de weduwe van Taro, Kade, tekent Kurost
opvallend een Machiavellistische, Lady Macbeth-achtige vro
die langzaamaan de spil wordt in de machtsstrijd. Zij zet de J
tijen tegen elkaar op en speelt ze tegen elkaar uit. „Ran" wei
tenslotte haar wraaak voor het leed dat Hidetora haar gesli
ooit heeft aangedaan. De acteurs zijn stuk voor stuk indrukwi
kend. Wat de alsmaar hologiger wordende Nakadai als Hid'i
ra/Lear laat zien, is van de klasse van wat wij hier ooit van:
acteur als Albert van Dalsum gezien hebben. Een monunjj
BERT JANSt
van een rol, een monument van een film.
Emotionele taferelen bij
duel tussen LFC en Abbenes
LEIDEN De nacompetitie in de tweede klasse van
de afdeling zaterdag wacht een bijzonder staartje. Ab
benes, dat voor promotie genoeg zou hebben gehad aan
een gelijkspel, ging gisteravond in een emotioneel ver
lopen wedstrijd met 4-1 onderuit bij LFC. Meerburg en
LFC moeten nu onderling uitvechten wie naar de eer
ste klasse promoveert
Door die 4-1 zijn LFC, Abbenes en Meerburg allen met vier
punten uit vier wedstrijden geëindigd. Abbenes heeft echter een
negatief doelsaldo en is daarom, uitgeschakeld voor promotie.
LFC en Meerburg hebben beiden een positief doelsaldo van plus
één. De kanaries hebben weliswaar meer doelpunten gescoord
dan de Zoeterwoudenaren, maar omdat dit geen criterium is
voor promotie, moeten beide ploegen op korte termijn alsnog te
gen elkaar aantreden. Vandaag beslist de afdeling Leiden van
de KNVB wanneer dat gebeurt en in welke vorm: door het spe
len van een wedstrijd of het nemen van strafschoppen.
Deze gang van zaken past geheel in het spannende beeld van de
nacompetitie, die ook gisteravond weer een bijzondere episode
beleefde. Alle drie de ploegen hadden nog kans op promotie.
LFC en Abbenes hadden de kansen in eigen hand, het elftal van
Meerburg stond lijdzaam langs de kant toe te kijken. De eerste
helft kende een „normaal" verloop. Favoriet Abbenes kampte
duidelijk met zenuwen en zag LFC'er Chris Blok na 10 minuten
voor 1-0 zorgen. Jan Zoetemelk liet na 20 minuten 2-0 aanteke
nen uit een strafschop. Dezelfde speler scoorde kort voor de rust
3-0.
De aanwezige Meerburgspelers gingen er op dat moment van uit
dat LFC bij die stand zou promoveren, omdat de Leidenaars
meer doelpunten vóór hadden. Van LFC-zijde bleek men er
echter vanuit te gaan dat er in dat geval strafschoppen genomen
zouden worden. De onzekerheid voor Zoeterwoudenaren zou in
de tweede helft alleen maar toenemen. Die tweede 45 minuten
boden een waar spektakel. Abbenes trok ten aanval, op jacht
naar de gelijkmaker. De gasten kregen een strafschop, maar
Kees Kattenberg mikte op de paal. Arbiter Sluymer gaf Abbe
nes korte tijd later opnieuw een kans en kende om twijfelachti
ge redenen een strafschop toe. Aanvoerder Marcel Rietbergen
uitte verbaal zijn ongenoegen en werd weggestuurd. Doelman
Sjaak Lenting keerde vervolgens de inzet van Peter Kattenberg.
Deze ving de bal echter op met de hand en scoorde alsnog in de
rebound. Lenting wond zich daar dermate over op, dat hij leids
man Sluymer aanvloog en vervolgens naar de kleedkamers
moest.
Met nog tien minuten te gaan was Meerburg op dat moment ge
promoveerd. De Boshuizerkadeploeg slaagde er met negen man
in om nogmaals te scoren. Chris Blok ging alleen door, maar Ab-
benesdoelman Rob van der Berg plukte correct de bal van zijn
voeten. Sluymer wees tot woede van Abbenes naar de stip en
Jan Zoetemelk verzilverde tot ontzetting van de aanwezige
iyieerburgers de strafschop. Onzekerheid over de gevolgen van
dij. resultaat ook na afloop, maar KNVB-official C. van Steyn
bevestigde later op de avond dat de beslissing nog niet was ge-
LEIDEN Schril in con
trast met de bekersucces
sen van UVS (2-1 winst op
Heeijansdam) en Rijns-
burgse Boys (4-1 overwin
ning op Overmaas) stond
gisteravond de voortijdige
beëindiging van het duel
tussen Quick Boys en
RVC. Aanleiding waren
de bedreigingen die enke
le Rijswijkse spelers had
den geuit tegen scheids
rechter Van Kreuningen.
De commotie ontstond gister
avond op Nieuw Zuid toen
leidsman Van Kreuningen
Quick Boys veertien minuten
voor tijd een strafschop toe
kende, nadat André de Best
ten val was gebracht. Volgens
enkele Rijswijkers was de
overtreding niet binnen, maar
buiten het strafschopgebied
begaan. Deze gingen, gesteund
door hun trainer Van der Lub-
be, verhaal halen. Van Kreu
ningen verwijderde Lansink
en Sjinasjoe wegens aanmer
kingen op zijn leiding en gaf
Van der Lubbe een waarschu
wing. Toen dit niet baatte,
lastte hij een afkoelingsperiode
van een half uur in. RVC wei
gerde daarna verder te spelen,
waarop de scheidsrechter niets
restte dan de wedstrijd te sta
ken. Tot de aangevochten
strafschop was de wedstrijd in
een normale sfeer verlopen.
Paul Osinga had RVC voor de
pauze op voorsprong gezet,
Jan Hoek maakte direct na
hervatting gelijk.
UVS miste gisteravond vier
basisspelers. In verband met
de topontmoeting tegen Pa-
pendrecht, aanstaande zondag,
had oefenmeester Melbi Ra-
boen het verstandiger gevon
den het viertal Fred Filippo,
Arthur Orssagen, Hans de
Kruys en doelman Arno
Schouten buiten de selectie te
laten. Desondanks had de
Leidse ploeg het beste van het
spel tegen Heerjansdam, dat de
gastheer het eerste kwartier
echter verraste met lange,
hoge passes. Een spelwijze
waar de Leidse verdediging in
eerste instantie geen adequaat
antwoord op had, en die tot
een 0-1 achterstand leidde.
Hierna was het echter gedaan
met Heersjansdam. Hans Ver-
kuylen zorgde voor de gelijk
maker, Theo van Seggelen be
paalde de eindstand nog voor
de pauze op 2-1. De blauw-wit-
ten lieten in het vervolg meer
dere doelrijpe kansen liggen.
Heerjansdam putte zich ander
zijds uit in grove overtredin
gen, die kort voor tijd tot de
uitsluiting van de doelman
leidden. Deze had Hans van
Leeuwen tweemaal onregle
mentair „afgestopt". Blessures
bleven echter uit
Ook Riinsburgse Boys begon
„gehandicapt" aan de wed
strijd tegen Overmaas. Belang
rijke afwezigen waren Paul
van der Blom, Wim Drieber
gen, Hans Zwaan en, nog al
tijd, Huug Aandewiel.
dicteerden de geel-zwarterr
spel op eenvoudige wi
waardoor de wedstrijd w«J
interessant was. Een Rot
dammer hielp de gastheer
vendien aan de voorspi
door de bal in eigen doé
schieten. Rob Gillisen brei
de voorsprong de eerste
tot 2-0 uit. Na een doelt
van Marcel van der B
drukte Gillisen het Rijnsbl
se overwicht na de rust'
met een tweede doelpunt. 1
minuten voor tijd kon 1
Rotterdammer de schai}
eer nog redden.
GROOTMEESTER BRENGT NIEUWTJE
LEIDEN De tweede
matchpartij tussen John
van der Wiel en Jeroen
Piket is na 24 zetten in re
mise geëindigd. Van der
Wiel bracht een interres-
sant nieuwtje in de ope
ning, maar Piket reageer
de niet op de scherpst mo
gelijke manier. In het ver
volg werd het evenwicht
niet meer verbroken, zo
dat Van der Wiel nu met
1,5 0,5 aan de leiding
gaat.
Beide spelers klaagden na af
loop over het lawaai dat de
schare studenten in de zaal
onder de bibliotheek van Mi
nerva produceerde. Het ge
bral en gebrul verstoorde de
concentratie van de schakers
op irritante wijze. Toch werd
er wederom op hoog niveau
gespeeld.
Gisteren kwam een mode
variant op het bord, die de
laatste jaren onder andere
door wereldkampioen Kas
parov diverse malen is ge
speeld. Jeroen had er in het
Hoogoven-toernooi een im
posante overwinning mee
geboekt. Grootmeester Van
der Wiel had in zijn voorbe
reiding op het Nederlands
Kampioenschap van volgen
de maand een nieuwe zet eé-
Aanstaande dinsdag en
woensdag worden de
derde en vierde partij ge
speeld. Publiek is wel
kom in het Sportcafe aan
de Vrouwensteeg, waar
vanaf 17.00 uur Coen
Stehouwer en Marcel Pi
ket de zetten van des
kundige uitleg zullen
voorzien. Ook kan men
via een video-verbinding
het verloop van de partij
op het bord rechtstreeks
volgen.
vonden, die hij nu al kon uit
testen. En achter het bord
bleek er inderdaad een lek
in de variant te zitten. Piket
ondekte de kritieke voortzet
ting echter niet. Daarna
kwam de partij in een rustP
ger vaarwater. De subtiele
wendingen en geduldige ma
noeuvres spraken echter
minder tot de verbeelding
dan de mataanval van de
eerste ontmoeting. Na een
uitgebreide afruil ontstond*"
Van der Wiel bracht een inter-
ressant nieuwtje in de opening
van zijn partij tegen Jeroen Pi
ket.
een „dode stelling" en bood
Van der Wiel derhalve remi
se aan. Wat Jeroen Piket di
rect accepteerde omdat zijn
vlag de twaalf al gevaarlijk
dicht naderde.
In het Dame-Indisch brachf
Van der Wiel op de zevende
zet een nieuwtje: 7 ...;Ph5. De
pointe is dat op 8. Lg3;Pg3x,
9. hg3x; g6, zwart zijn loper
van f8 op de koningsvleugel
kan houden. In de partij had
Jeroen waarschijnlijk in het
voordeel kunnen komen
door 10. Da4!. Dan moet
zwart met Dd7 tijd verliezen
omdat 10 ...;c6 faalt op 11.
Pd5x. Bovendien stelt ook 8.
Le5 in plaats van 8. Lg5
zwart voor problemen.
Na 10. g3 ontstaat een moei
lijke stelling die door beide
spelers met degelijk positio
neel spel werd behandeld.
Zwart verkreeg meer ruimte
met 16 ...;Pe4, maar ont
kwam er toch niet aan op de
volgende zet een vervlak
kende afruil in te zetten. In
plaats van 23. b4 kan wit
zich niet op 23. Lb5 inlaten,
aangezien zwart met 23
...;Df6, 24. Dc2;h5!, gevaarlij
ke kansen krijgt. In de eind-
stelling is inderdaad niets
meer aan de hand.
Pariljverloop Jeroen Piket John
van der Wiel:
1. d4;Pf6, 2. c4;e6, 3. P»3;b6, 4.
Pc3;Lb7, 5.a3;d5. 6. d5x;d5x. 7.
L(4;Ph5, 8. Lg5;Le7. 9. Le7x;De7x,
10. g3;0-0. 11. Lg2;Pd7, 12. 0-0;Phf6.
13. Tc1;c5. 14. Te1;Tfd8. 15.
Dc2;Tac8. 16. Db1;Pe4. 17. e3;d4x,
18. Pe4x;de4x, 19.Tc8x;Tc8x,
20.Pd4x;Pc5, 21. Tc1;a5, 22. Lf1;a4,
23. b4;b3x a.p. 24. Pb3x; Ld5. en re
mise op voorstel van zwart.
REMMELT OTTEN
LEIDEN De Nederla'
topspelers Jan Gerritsen
Dennis Tjin nemen deel
het „Leo Fortunati-toern
een open badmintontoei
voor A-, B- en C-spelers
zaterdag en zondag word
organiseerd door de Voor:
tense BC Vlietwijk. Ven
over beide dagen worde
totaal 250 partijen gesp
Zaterdag duurt het toei
van negen uur 's ochtend
elf uur 's avonds. 2k>ndag
den tussen tien uur 's ocht
en vijf uur 's middags de 1
finales en finales gesp
Plaats van handeling i
sporthal de Vliethorst in
schoten.
Finale Zilveri
Molen dinsda
bij LFC
LEIDEN De. finale
het Zilveren Molen toer
wordt dinsdagavond
speeld op het terrein va
organiserende vereni
LFC. Zoals bekend str
de rivalen Quick Boy:
Rijnsburgse Boys om de
Na de 1-3 nederlaag ii
laatste competitiewedi
van de eerste klasse, jo
leden zaterdag, zal Q
Boys er veel aan gelegen
sportieve revartche pe
op de formatie van Arie
gendijk. De aanvang aa
Boshuizerkade is om
uur, de toegang bedi
twee gulden vijftig.
