De armen zeggen: Rome
is voor de bevrijding'
Discussie over
r.-k. sexuele
leerstelligheden
blijft taboe
aan tafel
£eidóe
Qowtmf'
kerk
wereld
beroepingen
Kardinaal Tomasek vraagt om
solidariteit met vervolgde kerk
Ongewenste wapens
VOOR ÉÉN TIENTJE ME
DE HELE FAMILIE NAA
HET CIRCUSTHEATER
weer
ACHTERGROND
EaidoaQowuvnt
WOENSDAG 21 MEI 1986PAGlfl
Zes priesterwijdingen in bisdom Roermond
Bisschop Gijsen van Roermond zal zaterdag 24 mei in Roer
mond zes diakens tot priester wijden.
De priesterstudenten hebben allen gestudeerd aan het
groot-seminarie Rolduc te Kerkrade.
Dit heeft de persdienst van het bisdom Roermond meege
deeld. De diakens zijn: Rik van den Berg (25) afkomstig uit
Lelystad, Vincent Goulmy (24) uit Visé (België). Piet Hou-
ben (31) uit Heel, Raoul van Lieshout (28) uit Mook, Framz
van Ray (65) uit Kerkrade en Jos Rosenhart (28) uit Haar
lem.
Bedevaart naar Banneux-Notre-Dame
Op donderdag 29 mei (Sacramentsdag) vertrekt vanuit Noord-
wijk, Leiden, Den Haag, Delft en Rotterdam een eendagsbede-
vaart naar Maria's Genade-oord in de Belgische Ardennen:
Banneux-Notre-Dame. Als thema krijgen de pelgrims mee
„Heer, wij willen Jezus spreken" uit het Johannes-evangelie.
Na aankomst in Banneux Wonen de pelgrims een eucharistie
viering bij. In de namiddag is er de biddag naar de bron en de
zegening van de zieken met het H. Sacrament. De kosten van
deelname bedragen bedragen 70,-. (inclusief een koffiemaal
tijd op de terugweg) Opgave voor deze diocesane bedevaart
kan geschieden bij het Diocesaan Banneuxsecretariaat, Meeu-
wenbeem 1, 2631 CA Nootdorp.
De hartstochten
hebben de wensen
de rede bijgebracht.
LEONARDO BOFF:
De Braziliaanse bevrij-
dingstheoloog Leonardo
Boff heeft gisteravond in
Utrecht bij zijn eerste
buitenlandse optreden na
de opheffing door het Va-
ticaah van zijn spreekver
bod lof toegezwaaid aan
het recente document van
het Vaticaan over de be
vrijdingstheologie. „De
armen zeggen Rome is
voor de bevrijding."
Belangrijker dan wat Rome
over bevrijding zegt is volgens
Boff het feit dat Rome de be
vrijding tot het hart van de
boodschap van het evangelie
rekent. In dit opzicht heeft
Rome zeker aan de verwach
tingen van de onderdrukten
beantwoord. „Nu kunnen zij
niet meer twijfelen: Rome
staat aan de kant van de on
derdrukten en van allen die
voor gerechtigheid strijden."
De Franciscaan Boff sprak op
uitnodiging van de Katholie
ke Theologische Hogeschool
Utrecht en het Franciscaans
Studiecentrum in de Dom
stad. Hij is in Nederland voor
een redactievergadering van
het internationale rooms-ka-
tholieke tijdschrift van pro
gressieve signatuur „Concili
um".
Vorige maand publiceerde de
congregatie voor de geloofs
leer onder leiding van kardi
naal Ratzinger een tweede do
cument over bevrijding en
vrijheid. Enkele jaren geleden
wees de congregatie, die
waakt over de zuiverheid van
de rooms-katholieke leer. be
paalde aspecten van de bevrij
dingstheologie af.
Afgod
De centrale gedachte van dit
document is naar de mening
van Boff dat een proces van
bevrijding dat de religieuze
dimensie van de mens ont
kent, uiteindelijk tot een
nieuwe vorm van onderdruk
king zal leiden. Voor een
christen is bevrijding in de
eerste plaats bevrijding van
zonde en dood. Als het geloof
zich niet met ethische en poli
tieke vragen bezighoudt, zou
het echter „opium" zijn en
zou God een afgod worden.
Enerzijds onderstreept het do
cument de religieuze dimen
sie, anderzijds wijst het met
veel nadruk op de politieke
dimensie van de bevrijding.
Het blijft daarom de opdracht
van de christenen het beslis
sende (de bevrijding van de
zonde) in verbinding te bren
gen met het noodzakelijke (de
bevrijding van de ellende).
De bevrijdingstheologie wordt
wel verweten dat zij aan ma
teriële problemen voorrang
geeft boven religieuze. Op die
manier wordt een kunstmati
ge tegenstelling geschappen
tussen een „marxistische be
vrijdingstheologie" die de eni
ge bestaande zou zijn, en een
„christelijke theologie van de
bevrijding" die de instem
ming van Rome zou hebben.
„Zum Teufel," riep Boff in de
Utrechtse Janskerk. Rome
heeft voor zon onderscheid
nooit aanleiding gegeven.
„Met nadruk zeg ik hier: de
werkelijke bevrijdingstheolo
gie wilde en wil altijd een
christelijke en kerkelijke the
ologie zijn."
Boff herhaalde in Utrecht zijn
bezwaren tegen het docu
ment, die hij enkele weken
geleden reeds in een open
brief aan kardinaal Ratzinger
heeft uiteengezet. Vooral be
treurt hij dat het document de
indruk wekt dat de armen
buiten de kerk staan. „Het
spreekt nergens van de strijd,
het lijden en de bewegingen
Leonardo Boff tijdens zijn voordracht in de Utrechtse Janskerk.
waarin de armen zich organi- Aan het begin van zijn toe
seren om hun vrijheid te be- spraak bedankte Boff voor de
werkstellingen." In dit op- vele brieven die hij het agelo-
zicht blijft het Vaticaanse do- pen jaar uit Nederland had
cument achter bij de inzichten ontvangen. Zij waren tijdens
van de vergaderingen in Me- zijn gedwongen zwijgen een
dellin en Puebla van de La- belangrijke steun voor hem
tijnsamerikaanse bisschoppen, geweest.
OJEC hield
brochure
Raad van
Kerken tegen
Naar aanleiding van bezwa
ren van het Overlegorgaan
van joden en christenen in
Nederland (OJEC) heeft de
Raad van Kerken in Neder
land besloten voorlopig een
brochure van de werkgroep
De Palestijnen en Israël niet
uit te geven. Eerst wordt er
met het OJEC, dat volgens af
spraak de ontwerp-tekst had
ontvangen, gesproken over de
inhoud van de brochure
(„Ontmoeting met kerken en
christenen in het Midden-
Oosten").
Het OJEC heeft na het ge
sprek, dat inmiddels heeft
plaatsgevonden, zijn stand
punt gehandhaafd dat de bro
chure in de oorspronkelijke
opzet „niet kan", aldus OJEC-
bestuurslid drs. R.M. Nafta-
niël.
Behalve tegen historische on
juistheden maakt het OJEC
ook bezwaar tegen de wijze
waarop in de brochure ge
sproken wordt over joods-
christelijke betrekkingen. De
tekst wekt de indruk dat de
werkgroep deze betrekkingen
geheel in het kader van de
schuldgevoelens van christe
nen tegenover joden ziet en
dat op grond daarvan christe
nen zijn voor de positie van
Palestijnen blind.
Nederlandse Hervormde Kerk:
Beroepen: te Katwijk a.d. Rijn Z. de
Graaf te Hazerswoude; te Scheve-
ningen Chr. van Andel te Berg-
schenhoek; te Berlikum (Fr.) A.H.J.
Bierma te Zwaagwesteinde; te Eind
hoven tot predikant voor bijzondere
werkzaamheden, parttime (geeste
lijk verzorgster Diakonessenhuis en
Catharinaziekenhuis) mw. M.J. van
den Beld-Rijfkogel, kandidaat te Ba-
kel; te Heerde toez. (parttime) A.F
Troost te Ermelo. Aangenomen naar
Gorkum drs. J.E. de Groot, voor
heen zendingspredikant, wonende te
Reeuwijk, die bedankte voor Dirks-
land, voor Veenendaal (toez.) en
voor Waddinxveen.
Gereformeerde Kerken:
Aangenomen: naar Biddinghui
s/Oostelijk Flevoland (hervormd-ge
reformeerd Samen op Weg) G.C.
Hovingh te Deventer, naar Wol-
phaartsdijk A J. van der Schaft te
Baflo. Bedankt voor Grootegast
(parttime) mw. A. van Harten-Tip te
De Wilp.
Christelijke Gereformeerde Ker
ken:
Bedankt voor ürk (Maranathakerk)
J. van Amstel te Ede.
Kardinaal Tomasek: Roep om solidariteit
De aartsbisschop van Praag,
kardinaal Frantisek Tomasek,
heeft de Oostenrijkse christe
nen om solidariteit met de
kerk in Tsjechoslowakije ge
vraagd. „De christenen in
vrijheid mogen de christenen
in onvrijheid niet vergeten",
verklaarde Tomasek tegen
over een Oostenrijkse parle-
mentsdelegatie.
Dë Rooms-Katholieke Kerk
in Tsjechoslowakije verkeert
in een benarde positie. Toma
sek wees er onder meer op
dat verscheidene priesters ge
vangen zitten. Velen is een
beroepsverbod opgelegd. Door
deze maatregelen en de al ja
ren bestaande numerus clau-
sus bij de toelating tot de se
minaries heeft maar een
kwart van de parochies in
Tsjechoslowakije een priester.
Een ander groot probleem is
het feit dat maar drie van de
dertien bisdommen over een
bisschop beschikken.
De kardinaal noemde verder
het grote gebrek aan religieu
ze literatuur: Het traditionele
Tsjechische kerkblad „Kato-
licky Noviny" wordt buiten
hem om uitgegeven. Tomasek
voelde zich daarom in 1982
genoodzaakt de kerkelijke
toestemming voor het druk
ken van de krant in te trek
ken. Desondanks wordt het
blad echter nog steeds de in
druk gewekt dat het door de
kerk wordt uitgegeven, aldus
Tomasek.
Zes rooms-katholieken ston
den vorige week terecht voor
„illegale vervaardiging en
verspreiding van religieuze li
teratuur". Er hangt hen een
gevangenisstraf van twee jaar
boven het hoofd. De Tsjechi
sche autoriteiten proberen al
jaren met politieacties het on
dergrondse netwerk van reli
gieuze activiteiten op het
spoor te komen. Een aantal
drukkerijtjes is inmiddels op
gerold. terwijl verscheidene
priesters en leken zijn veroor
deeld. Ondanks de omvangrij
ke maatregelen en de steeds
strenger wordende controle is
het de autoriteiten niet gelukt
de vervaardiging en versprei
ding van religieuze publicaties
te voorkomen.
Vijfde chr. gereformeerde predikant wordt hervormd
Binnen een jaar hebben vijf christelijke gere
formeerde predikanten het kerkverband ver
laten en zijn hervormd geworden. De laatste
is ds. M. de Botfr (53) uit Veenendaal die dezer
dagen te kennen heeft gegeven hervormd
predikant te worden.
De andere vier predikanten die al eerder tot
deze stap kwamen zijn ds. J. Zuur te Assen,
dr. J.J. Rebel te Amersfoort, ds. J.A. Compag-
ner te Rotterdam en ds. W.F. Kruis te Vee
nendaal. Bij de Hervormde Kerk nog enkele
aanvragen van christelijke gereformeerde
predikanten zijn binnengekomen.
Ds. De Boer heeft een toezegging van beroep
van de kerkeraad van de hervormde gemeen
te van de Oostkerkwijk te Middelburg. Een
dergelijke toezegging is bindend voor de ker
keraad. Het formele beroep kan pas worden
uitgebracht als ds. De Boer het bijzonder ker
kelijk examen en het coloquium in de Her
vormde Kerk heeft afgelegd.
Bij de predikanten leven grote bezwaren te
gen het (theologisch) klimaat binnen de Chris
telijke Gereformeerde Kerken.
Vaticaan contra
Amerikaanse theoloog:
(Van onze correspondent Gerard Kessels)
Het Vaticaan blijft vastbesloten elke discussie in de
katholieke kerk over de kerkelijke leer inzake de
sexualiteit in de kiem te smoren. De gang van zaken
rond de Amerikaanse moraaltheoloog Charles Curran
is hiervan een actueel voorbeeld. De Amerikaan is in
het schootsveld van de Congregatie voor de Geloofs
leer geraakt varjwege zijn opvattingen over anti-con
ceptie, echtscheiding en homosexualiteit. De Congre
gatie onder leiding van de Duitse kardinaal Joseph
Ratzinger is een kerkelijke procedure tegen Curran
begonnen.
Curran is o.a. van mening dat sexueel verkeer tussen partners
van gelijk geslacht mogelijk moet zijn, „op voorwaarde dat het
gaat om een vaste en blijvende relatie tussen twee personen".
De Amerikaan is verder geneigd zelfbevrediging te beschou
wen als een natuurlijk verschijnsel dat bij het opgroeien hoort.
Voorechtelijk geslachtsverkeer wijst Curran niet principieel
van de hand. De Amerikaan bepleit verder dat gescheiden
christenen niet meer automatisch van de communie worden
uitgesloten.
De opvattingen van Curran zijn beslist niet nieuw, ze worden
al jaren naar voren gebracht en door een aanzienlijk deel van
het kerkvolk in het westen gedeeld. De procedure tegen Cur
ran maakt echter nog eens duidelijk dat het Vaticaan op het
terrein van de moraaltheologie en dg ethiek niet bereid af te
wijken van het officiële kerkelijke standpunt. Een discussie
daarover leer wordt door het Vaticaan ook van de hand gewe
zen. In het laatste nummer van het Italiaanse tijdschrift voor
moraaltheologie 'Theologia Morale' waarschuwt Ratzinger per
soonlijk voor maatschappij-gerichte moraaltheologie a la Cur
ran. „De moraaltheologie", zo schrijft hij, „die rekening wil
houden met de opvattingen van de maatschappij en de publie
ke opinie, wordt al snel verleid tot compromissen die in strijd
zijn met de leer van de Kerk."
Progressieve moraaltheologen zijn tot werkeloosheid gedoemd
sinds het Vaticaan weer duidelijk laat merken geen vernieu
wing van de kerkelijke leer te willen. „Het theologisch onder
zoek op het gebied van de bijbel en de dogma's loopt heel be
hoorlijk, maar de grootste problemen doen zich voor op het
terrein van de ethiek. Daar heerst niet voldoende vrijheid",
heeft pater Luigi Lorenzetti, hoofdredacteur van Theologia
Morale, onlangs verklaard. Hij vindt dat er in elk geval meer
ruimte moet komen voor discussie en onderzoek, los van de
vraag wat de Kerk met de resultaten daarvan doet. „In de eer
ste tien jaar na het concilie leek het er nog op dat men vrij zou
kunnen onderzoeken, maar vooral onder het pontificaat van
deze paus is daar een einde aan gekomen. Het is een terrein
waar niets gebeurt. Er is bij de theologen voldoende kwaliteit
en interesse voorhanden om er zich mee bezig te houden, maar
het gebeurt niet omdat het taboe is."
Sla met eieren en tomaat en gebakken aardappelen
met spek en ui vanille-rijstevla
Nodig voor twee personen: 2 eieren, kropsla of ijsbergs
la, 2 lepels azijn, zout, peper, suiker, mosterd, 2 lepels
yoghurt, bieslook of sla-uitjes, 2 tomaten;
Vt tot 1 kg gekookte aardappelen, olie, 20 g margarine,
100 g ontbijtspek in dunne plakjes, sla-uitjes;
0,5 liter melk, 25 g rijst, 15 g custard, 20 g suiker.
Zet de eieren op met koud water en temper het vuur zodra
ze koken, zodat ze zacht doorkoken. Reken een kooktijd van
acht minuten. Giet het hete water weg en zet de eieren on
der koud water weg. (Eieren koken nogal eens stuk; het ge
bruik van een eierprikker kan dat voorkomen).
Pluk kropsla in stukjes of snijd ijsbergsla in repen en was de
groente. Maak een sausje van azijn, zout, peper, suiker, mos
terd en yoghurt en meng er fijnverdeelde bieslook of sla-uit
jes en de sla door. Garneer de sla met de gepelde en gehal
veerde eieren en met plakjes tomaat.
Kook de aardappelen zo lang van te voren gaar dat ze koud
zijn als ze gebakken moeten worden. Snijd de aardappelen in
plakjes en bak ze in een mengsel van een paar lepels olie en
de margarine bruin. Snijd of knip spek en uitjes klein en
warm ze op het laatst nog even met de aardappelen mee.
Breng dc helft van de melk aan de kook, strooi er de met
koud water afgespoelde rijst in en laat het mengsel een half
uur zacht koken. Maak een papje van custard, suiker en wei
nig koude melk en schenk dat al roerende bij de rijstepap.
Laat de vla nog een minuut koken, doe er van het vuur de
overige koude melk bij en laat haar koud worden.
6 JEANNE
ni
OPNIEUW dreigt een modernisering van bestaande w
te leiden tot verdeeldheid binnen het westerse bondgew
schap. Na de debatten over de neutronenbom en ov tei
kruisraketten en de Pershings, is de inzet ditmaal de do
Verenigde Staten gewenste modernisering van de arse
chemische wapens. Het gaat daarbij om de produktie p ,p(
tielen met twee stoffen die pas gevaarlijk worden aiv<
na het afschieten en ontploffen met elkaar in c< ei
komen. Nederland, Noorwegen, Denemarken, Grieke H"
én Italië wijzen de moderniseringsplannen krachtig v'e/
hand.
SlNDS 1969 hebben de VS geen chemische wapens mei
maakt. De regering-Reagan is nu echter van mening d
bestaande voorraden zijn verouderd. Tevens wordt er o
wezen dat de Sovjet-Unie onbekommerd doorgaat mel\
duktie én gebruik (Afghanistan) van dergelijke wapen
Amerikaanse regering rechtvaardigt de modernisering
der met het argument, dat de Sovjet-Unie hierdoor i
druk komt te staan om in te stemmen met een verdrag
een algeheel verbod op chemische wapens.
De produktie van de nieuwe chemische wapens is mo I
geworden, doordat het Amerikaanse Congres in dece
vorig jaar hiervoor een bedrag beschikbaar stelde vaijQ
miljard dollar. Het Congres verbond aan de toestem^,
echter de voorwaarde dat de NAVO-bondgenoten m^v,
hervatting van de produktie moesten instemmen, ome
wapens uiteindelijk bestemd zijn voor mogelijk gebru^j
het Europese slagveld. bti
DOOR de gevolgde procedure doet zich nu de situatieJ?
net als indertijd met de kruisraketten dat de N
formeel een besluit neemt, waaruit niet blijkt dat een
lidstaten een voorbehoud heeft gemaakt of de plannen a
geheel afwijst. Het is daarom uiterst belangrijk dat de N)C
landse NAVO-ambassadeur in Brussel omstandig heef1,
eengezet dat ons land tegenstander is van de modernis
van de chemische wapens. Het is een overbodige mode
ring, die een akkoord over een verbod op produktie, 1
sing en gebruik van chemische wapens niet dichterbf0.
brengen en bovendien een nadelige invloed kan hebb
de overige ontwapeningsgesprekken.
Minister van defensie De Ruiter krijgt volgende ie
tijdens een NAVO-vergadering nog een keer de mogelijk
om zijn Amerikaanse ambtgenoot Weinberger het N^tl
landse standpunt uit te leggen. Nederlandse strijdkra|>i
zullen nooit met chemische wapens worden uitgerust eiflë
wapens zullen noch op Nederlands grondgebied, noch iPZ
gebied waar Nederlandse troepen zijn gelegerd wordeijst
gelaten. Zo'n stellingname kan onmogelijk worden uitgil
als Nederlandse steun voor, of aanvaarding van, de aanfo:
van nieuwe chemische wapens. We moeten echter vrezjë
deze boodschap in Washington alleen ter kennisgevirtai
worden aangenomen. De vraag is dan hoe het Congres fre
op zal reageren.
ADVERTENTIE
zaterdag 24 mei, 20.15 uur
TSJAIKOFSKI'S Opera
Jevgeni Onegin (nederlandse tekst)!
tartverkoop Circustheater
Wisselend
bewolkt.
DE BILT (KNMI) Morgen
zal er een wisselende bewol
king zijn. Vooral in het wad
dengebied kan ook op perio
den met zon worden gerekend.
Vannacht zijn enkele buien
mogelijk, die samenhangen
met een zwakke storing die
over ons land trekt. In het
binnenland is ook morgen
overdag een plaatselijke bui
mogelijk. De komende nacht
daalt de temperatuur tot rond
11 graden. .Morgenmiddag
wordt het een graad of 17. De
wind waait het komende et
maal uit het zuidwesten. In
het binnenland is de wind me
rendeels matig, kracht 4. Aan
de kust en op het IJsselmeer
moet gerekend worden op een
krachtige wind, 6, en van
nacht staat daar zelfs enige tijd
een harde wind, kracht 7. Het
licht onbestendige weer wordt
veroorzaakt door een depressie
die zich de komende dagen
kan ophouden in het gebied
tussen IJsland, Schotland en
Noorwegen. Er omheen circu
leren zwakke storingen die nu
en dan voor buien zorgen.
Vanaf zaterdag komt het weer
bij ons onder de invloed van
een in betekenis toenemend
hogedrukgebied in Frankrijk.
Weersvooruitzichten voor di
verse Europese landen, geldig
voor vrijdag en zaterdag:
Zuid-Scandinavië: Wisselend
bewolkt en nu en dan een bui.
Koel met middagtemperatuur
van 11 graden aan de Noorse
westkust tot 16 a 18 graden in
zuid-Zweden en Denemarken.
Duitsland: Half tot zwaar be
wolkt en buien, plaatselijk met
onweer. Middagtemperatuur
rond 19 graden, maar vrijdag
in Beieren nog warm met een
middagtemperatuur van 25 tot
28 graden.
Benelux: Perioden met zon.
Vooral vrijdag ook nu en dan
een bui. Middagtemperatuur
tussen 16 en 20 graden.
Britse eilanden: Wisselend be
wolkt en nu en dan buien,
vooral in Ierland. Middagtem
peratuur van 13 graden aan de
n Ti-Kuur 070-558»,
I
Schotse en Ierse westkifl
18 graden in zuidoost-|el
land. v
d
Frankrijk: Perioden mei
Voornamelijk ten zuidi
van de lijn Nancy-Bor^
enkele regen- en on weef g
en. Middagtemperatuur ju
graden in Bretagne tot 2lp
den aan de Middelland!
kust.
Spanje, Portugal: Droog
melijk zonnig. Middagt e
ratuur aan de noordkus
18 graden, aan de midde e
se zeekust tot 25 graden
binnenland tot 30 gradeifg,
Alpengebied: Vrijdag V-
Zaterdag half tot zwa;
wolkt en regen- en on e
buien. Middagtemperati
de dalen vrijdag tussen li
30 graden, zaterdag M
graden lager. Vorstgreni
dag rond 3500 meter.
Italië, Joegoslavië: ZoniL
warm. In de namidd
avond plaatselijk een on'
bui. Temperatuur in d<
dag tussen 25 en 30 gra<
WEERRAPPORT HEDENMORG1
Weer Max Min
Amsterdam zw.bew. 25 12
Eindhoven
Den Helder
«f.bew. 29 l8jh(
Luxemburg regen
zw.bew. 31 18
onbew. 28
l.bew. 20
h.bew. 25
