Het wonder van
Nieuweschans
finale
Lungau
lokt
toerist
met
Samson
en twee
dwergen
Ccidóc Qowiant
NIEUWESCHANS - Het eerste
wat kuuroord Nieuweschans de be
zoekers te zien geeft, is een piere-
badje tussen de blauwgrijze hom
pen klei van het Groningse land.
Wie geregeld naar de tuinfeesten
van Dallas en Dynasty kijkt en zo
iets ook in Nieuweschans verwacht,
ziet een illusie in rook opgaan. Aan
stoom ontbreekt het niet boven dit
kuipje van negen bij negen meter.
Maar als privé-bezit van een Ame
rikaanse miljonair zou het toch ver
onder de maat blijven.
Ten hoogste vijfentwintig mensen kun
nen zich gelijktijdig laten gaarsudderen
in dit bassin, met een watertemperatuur
van 36 graden Celcius. Zij ondergaan dit
proces met een zekere toewijding. Wie
geen eigen badmuts heeft meegebracht
wordt van directiewege verplicht een
sterk opbollende, lichtblauwe baret te
dragen. Dit levert aandoenlijke taferelen
op. Baders wier gelaatsuitdrukking van
een heilig moeten getuigt, wekken onder
dit malle doorzichtige hoesje (ongewild)
de indruk dat zij leuk willen zijn.
Mannen blinken uit in potsierlijkheid,
zo wordt mij duidelijk tijdens een proef-
bad in Nieuweschans. Ze zien er alle
maal uit of zij eens goede sier willen ma
ken met de douchemuts van hun vrouw.
Het onvermijdelijke gevolg is een koddi
ge travestietenshow, die zich echter be
perkt tot de lichaamszöne tussen schou
ders en kruin. De rest blijft onder water.
Niet zwemmen
Er is mij op het hart gedrukt niet te gaan
zwemmen. Dit zou te vermoeiend zijn
in een vloeistof, zo rijk aan mineralen.
Omdat het zoutgehalte ongeveer twintig
procent bedraagt, zorgt het Dode-Zee-ei-
fect voor een bescheiden opwaartse
druk. Twee Duitse baadsters van net
over de grens ontpoppen zich als niet
onverdienstelijke ballerina's, maar over
het algemeen is men zich de ernst van
de situatie bewust. Zoveel mogelijk het
gedrag van een dobber nabootsend on
derga ik de zegeningen van ons eerste
kuuroord.
Drommen mensen hebben er een tientje
Het zijn nog
voornamelijk
redelijk
gezonde
De-eerste fase
complex
beperkt zich
functie voor
voor over om twintig minuten in dit
kikkerbad te mogen verblijven. De extra
gulden voor een badmuts van het huis
kan er dan ook nog wel af.
Duizenden mensen hebben intussen het
voorbeeld gevolgd van de Commissaris
der Koningin in Groningen, Vonhoff,
die op 3 december van het vorig jaar het
kuurcentrum opende. Niemand had ver
wacht dat zoveel nuchtere Groningers
geloof zouden hechten aan „de vitalise-
rende werking van dit bronwater op li
chaam en geest". Maar ook uit alle an
dere provincies melden zich de baders
aan. Voor de Duitsers in het grensgebied
is het ook niet aan dovemansoren ge
sproken, dat zij zo dicht bij huis nieuwe
gezondheid kunnen opdoen. De belang
stelling is zo groot, dat de inrichting tij
dens de weekeinden geopend moet blij
ven van 9 tot 19 uur, wil men de stroom
zo'n beetje kunnen verwerken. De bad
meester ziet er op toe, dat niemand lan
ger dan twintig minuten in het water
blijft. Vaak melden zich groepen aan die
eendrachtig alle boeien willen slaken,
want Nieuweschans is ook al een pleis
terplaats geworden voor dagtochtjes van
verenigingen. Velen kijken er wat beteu
terd van op, als aanvankelijk de heilza
me werking achterwege schijnt te blij
ven.
Geen van de baders stoort zich er aan
dat het gebouwtje veel weg heeft van een
of ander proefstationnetje op de prairie.
Het staat in een kaal en modderig land
schap, waar de hoveniers niet veel ver
der zijn gekomen dan het omspitten van
de akkers. Het zijn dan ook nog voorna
melijk redelijk gezonde mensen, die hier
te water gaan. De eerste fase van het
complex beperkt zich tot een functie
voor recreatie en toerisme. Patiënten
met spier- en huidziekten, ademhalings-
stoomissen en andere kwalen kunnen er
pas goed van profiteren zodra in 1987
het grote bad (200 meter) klaar is als
middelpunt van een echt gezondheids
centrum inclusief hotel met honderd
bedden.
Algen
Sauna en solarium doen intussen al hun
zegenrijk werk. De kuurcoiffeur knipt en
föhnt de heren voor 38,45 gulden en
biedt de dames allerlei verfijnde behan
delingen aan, met als duurste een am-
moniavrije permanent voor 116,15 gul
den. Ook met de aangeprezen schoon
heidsbehandelingen zit Nieuweschans
dus al aardig op het spoor van de kuur
oorden in de BRD. Ook een thalassio-
therapie met als ingrediënten onder
meer gemalen algen van de Bretonse
kust, behoort tot de mogelijkheden. De
therapeutische werking, in combinatie
met het warme bad, belooft direct weer
nieuwe energie aan mensen met stress.
Algen zijn ook verwerkt in de vermage
ringscrème die hier te koop wordt aange
boden, massagezeep, het algenlichaams-
masker en bodylotion.
Het wonder van Nieuweschans. Tevre
den huiswaarts kerend kan ik geen mel
ding maken van echte mirakelen, hoewel
hier toch al zwakke afspiegelingen van
een Lourdes-effect waarneembaar zijn.
Een vrouw, zo moeilijk ter been dat zij
reeds de parkeerkaart voor gehandicap
ten had aangevraagd, verrees na een
aantal badkuren als herboren uit dit
heilzame water en heeft geen speciale
plaats voor haar auto meer nodig. Ook
andere gasten hadden zoveel baat bij de
onderdompelingen, dat zij het effect bij
na als een wonder beschouwen. Nu
reeds komen er mensen op indicatie van
hun artsen naar Nieuweschans. Het is de
bedoeling spoedig een gebouwtje te be
trekken, speciaal voor de behandeling
van psoriasis-patiénten.
Als alles op volle toeren draait, krijgen
de Duitsers er misschien nog spijt van
dat hun landgenoot Wolfgang Rothkegel
zich op 10 maart 1975 naar de burge
meester van Nieuweschans begaf, met de
mededeling dat de bodem geneeskrachtig
water verborgen hield. De kuuroorden
aan gene zijde van de grens zullen reke
ning moeten houden met een toenemen
de concurrentie van Nieuweschans.
LEO LEEUWIS
TAMS WEG - De stem van de op
leeftijd gekomen „Führerin" snijdt
door hart en ziel als ze haar gasten
door het Heimatmuseum van
Tamsweg leidt. Van de kisten en
kasten op de begane grond naar het
bepaald niet ruim bemeten twee
persoonsbed op de eerste verdie
ping voert ze de bezoekers door
vele eeuwen historie van de streek
Lungau, een van de nog steeds
meest geïsoleerde gedeelten van het
Salzburgerland.
Het lachje van de bejaarde gids verraadt
bij de uitleg over de antieke echtelijke
sponde een groter gevoel voor humor
dan haar wat verfomfaaide verschijning
doet veronderstellen. Maar ook zij heeft
het waarschijnlijk koud, de wat versleten
mantel blijft dichtgesnoerd om het gezet
te lichaam dat wordt afgedekt door een
wat smoezelige hoofddoek. Ongewild be
teit, waarvan de oorsprong onbekend is.
Het houdt in dat een schutter op de
oever staande zijn schiettuig richt op de
waterspiegel of het daarin weerspiegelde
beeld van een verderop staande schijf,
waarna de kogel ricocherend toch het
doel treft. Of er ter plekke materiaal kan
worden gehuurd is niet bekend, dus die
genen die dit fenomeen willen beleven
dienen zelf het schiettuig mee te brengen
of zullen genoegen moeten nemen met
het aanwezig zijn als bezoeker bij wed
strijden.
Andere opvallende bezienswaardige za
ken zijn de „Vereinigte", het „Prang-
stangentragen" en Samson. De „Verei
nigte" vinden in januari plaats en tonen
alle mogelijke voorbeelden van ambach
telijk handwerk. Het Prangstangentragen
is het ronddragen van op staken beves
tigde bloemconstructies. Dit gebeurt
eind juni en vormt een hoogtepunt in de
plaatselijke gemeenschap, die gezamen
lijk de bergen en dalen bestormt om de
bloemen te vergaren. De staken, die een
lengte hebben van acht tot twaalf meter
bij een gewicht van tot 85 kilo en waar
voor per stuk 50.000 bloemen worden
gebruikt, worden in processie door zes
dorpen in de Pongau en twee in de Lun
gau gedragen en vervolgens tot Maria
Hemelvaart in de kerken opgesteld. Dit
mini-bloemencorso zou dateren van
tweehonderd jaar geleden en zijn oor
sprong vinden in een vreugde-uiting van
de bevolking over het beëindigen van
een ongedierteplaag.
Volksvermaak
Samson vervolmaakt dit regionale en te
genwoordig ook steeds toeristischer
volksvermaak. Samson, welke oudste
creatie (1635) buiten gebruik staat opge
steld in het Heimatmuseum in Tams
weg, is een zes meter hoge en tachtig ki
logram wegende reuzenpop, die tijdens
zijn rondgang wordt begeleid door twee
groothoofaige dwergen.
Het drietal, dat in zeven Lungauer dor
pen rondgaat op feestdagen, vond zijn
oorsprong in de bijbelse geschiedenis en
sagen. Maar het trio zag zijn rondgang
aan het eind van de 18e eeuw verboden
vanwege te pompeus religieus vertoon.
De plaatselijke bevolking zette Samson
en zijn begeleiders vervolgens bij andere
gelegenheden in. Ter lering en vermaak
inmiddels dus ook van toeristen.
Buiten natuurschoon en frisse lucht kun
nen de Pongau en de Lungau zich ook
beroemen op het nodige culturele aan
bod, waarvan musea in Tamsweg, Mau-
temdorf (in een fraaie burcht waar Nazi
leider Hermann Goring regelmatig ver
toefde), Schloss Moosham en het Mau-
rerbauer Denkmalhof getuigen.
vestigt de oude dame in het historische
gebouw de reputatie van Tamsweg dat
in de geschiedenisboekjes nog immer
wordt aangeduid als de koudste plaats
van Europa.
Authentiek
Tamsweg, liggend op de kruising van het
riviertje de Mur en de Leisnitzbeek en
bereikbaar via de Tauern-tolweg van
Salzburg naar Villach, is de hoofdplaats
van de Lungau, dat met de aangrenzen
de Pongau het rneest zuidoostelijke deel
van het Salzburgerland vormt. Toeris
tisch bezien staan deze „gauen" nog in
de kinderschoenen, hoewel de winter
sportfaciliteiten inmiddels redelijk zijn
ontwikkeld. Dat is een gevolg van een
wet die de regering van het bondsland in
1976 aannam, waarbij de ontwikkeling
van de Lungau werd gestructureerd. Tot
dat moment hadden de Pongau en de
Lungau nauwelijks aan de weg getim
merd, maar sindsdien is er sprake van
een stijgende toeristische belangstelling
voor het gebied dat ook buiten de winter
een aantal aardige attracties heeft.
Het gebied kenmerkt zich grotendeels
door redelijk authentiek gebleven bebou
wing, waardoor bezoekers geen huisves
ting wordt geboden in vele verdiepingen
tellende hotels, maar veelal in gastvrije
pensions en op boerderijen.
De Lungau telt vijftien dorpen en is kli
matologisch zeer gevarieerd. Waar
Tamsweg geldt als koudste oord van dit
werelddeel, wordt het nabij gelegen Ma-
riapfarr beschouwd als de plaats met de
meeste zonneschijn van heel Oostenrijk.
Bovendien, en dat laat het „Fremden-
verkehrsamt" niet na te benadrukken,
zou de Lungau het gebied zijn in de Al
penrepubliek waar de lucht het zuiverst
is. Hetgeen zonder twijfel wordt veroor
zaakt door het feit dat de streek geen in
dustrie heeft, wat overigens weer proble
men met zich meebrengt voor de werk
gelegenheid. Maar aan dat laatste heeft
de vakantieganger natuurlijk nauwelijks
boodschap.
De Lungau probeert voordelen als (in de
zomer) wandel- en ('s winters) langlauf-
gebieden zo veel mogelijk uit te buiten.
Waarbij ook de milieuvriendelijke bena
dering van het uitgebreide merengebied
in de streek, waar geen nieuwbouw mag
worden gepleegd, opvallend is.
Dat merengebied levert de Lungau trou
wens een van zijn toeristische attracties
op. Bij de Prebensee wordt namelijk het
steeds bekender wordende „preben-
schiessen" beoefend, een oeroude activi
De reus Samson wordt met zijn twee dwergachtige metgezellen regelmatig op feestdagen door de Lungau en de Pongau gedragen.
