/oorlichting over
gevolgen kernramp
Sticht verwarring
„Het liefst haal ik
er bij een aantal
mannen de zweep 99
'ok „Den Haag" heeft de schrik goed te pakken
Politiek
Partij
Parlement
ok veiligheid bestaande
jrncentrales onderzoeken
VOORKEUR V00RJ0EKES
JNENLAND
EeidaeSouocwt
ZATERDAG 10 MEI 1986 PAGINA 5
5VOLGEN KERNRAMP BEHEERSEN VERKIEZINGSSTRIJD:
W HAAG - Nu de ver-
lingsstrijd zo langza-
•hand de te verwach-
apotheose op 21 mei in
vizier krijgt, begint de
Jitie toch wel nerveus
rorden. Recente peilin-
laten de electorale ba-
l telkens iets verder in
nadeel van de zittende
,itie van CDA en WD
laan. In de
j)S/ NSS-opiniepeiling
vanochtend komt het
iringsblok niet verder
dan 72 zetels voor de
lige coalitie (CDA: 46
VVD: 26). Premier
rs, die zijn politieke
;omst met zoveel
den vrijwel geheel
voortzetting van de
aige coalitie heeft op-
angen, moet zich nu
ernstig zorgen gaan
Ie ten.
laar zetels winst voor het
l kunnen het aanmerkelij
ke verlies van de liberalen
(gezakt van 36 naar 25 26 ze
tels) niet langer meer goedma
ken. Met samen duidelijk min
der dan 75 zetels in de laatste
„polls" is de prolongatie van
het kabinet-Lubbers aan een
zijden draadje komen te han
gen. In Haagse politieke krin
gen circuleert nu de nogal
Ed Nijpels en de zijnen moeten
zich inmiddels steeds meer
vastklampen aan de „overtui
ging" dat het op de laatste
paar dagen voor de Tweede-
Kamerverkiezingen zal aanko
men. Het CDA op zijn beurt
heeft uit voorzorg al enkele
weken geleden, zij het met de
nodige omzichtigheid, geïnfor
meerd naar eventuele gedoog-
steun van klein rechts, tenein
de een minderheidscoalitie
van CDA en VVD alsnog in
het zadel te kunnen houden.
Woelig
Wat de laatste weken voor de
verkiezingen uiteraard steeds
zwaarder gaat tellen, zijn de
dagelijkse ontwikkelingen die
hun weerslag kunnen hebben
op de politieke verhoudingen.
Wat dat betreft mogen deze
weken gerust zeer woelig wor
den genoemd. Allereerst was
daar de stakingsdreiging in de
zuivel, die door CDA en VVD
werden aangegrepen om het
FNV, en daarmee ook de
PvdA, enig gezichtsverlies (en
hopelijk stemmenverlies) toe
te brengen. Opstandige boe
ren, die hun melk nergens
kwijt zouden kunnen, zouden
dat electorale vuurtje vanzelf
verder aanblazen. Vervolgens
was het echter de kernramp
die het zuivelprobleem al snel
naar een partijpolitieke bijrol
verwees. Ineens cing het niet
meer om de melk, maar om
het radio-activiteitsgehalte er
van. Voor de socialisten een
„geluk bij een ongeluk", want
plots werden de rollen geheel
omgedraaid.
PvdA-leider Den Uyl greep
met beide handen de Kans, om
met „Tsjernobyl" het kabinets
besluit tot de bouw van twee
nieuwe kerncentrales nog eerts
fors aan de kaak te stellen. Tot
dan toe ontbrak het de socia
listen aan een tot de verbeel
ding sprekend „verkiezings-is-
sue" en nu kwam het via de
radio-actieve neerslag zomaar
uit de lucht vallen! VVD-mi-
nister Van Aardenne hielp de
oppositie nog een handje, door
veel te opgeruimd te verkla
ren: „De ramp is ver weg;
Rusland heeft minder veilige
centrales en zoiets overkomt
ons niet".
CDA. VVD èn kabinet, lichte
lijk in verlegenheid gebracht
door de Russische kernramp,
haastten zich te verklaren dat
het kamerdebat over het kabi
netsbesluit over de kerncen
trales natuurlijk moest worden
uitgesteld. „Eerst moet op
nieuw worden onderzocht hoe
het zit met de veiligheid van
kerncentrales", verklaarde Ed
Nijpels met een zorgelijke blik.
Domper
De gebeurtenissen van de af
gelopen week hebben een
nieuwe domper gezet op de
toch al geringe electorale
vreugde binnen de coalitie.
Het kabinet als de promotor
van meer kernenergie moest
zowaar noodmaatregelen af
kondigen, teneinde de inmid
dels ons land bereikte radio
actieve neerslag het hoofd te
bieden. VVD-minister Winse-
mius kondigde in het amuse
mentsprogramma „Bij Tineke"
aan dat de koeien minstens
een week van het land moes
ten en afgelopen woensdag
volgde CDA-collega Braks met
de mededeling dat de totale
spinazie-oogst wegens ver
hoogde radioactiviteit moest
worden vernietigd.
Dat deze ontwikkelingen voor
de voorstanders van kernener
gie electoraal gezien weinig
gunstig uitwerkten, behoeft
geen betoog. Het kordate op
treden van VVD-minister
Winsemius, die los van alle po
litiek geharrewar vorige week
gewoon deed wat er gedaan
moest worden, heeft in die
fase de schade voor zijn partij
wellicht tot een minimum
kunnen beperken. Een en an
der kon niet verhelen dat de
liberalen nog een zeteltje ver-,
der wegzakten.
De kernramp deed de socialis
ten plots van gedachten verón
deren: na de aanvankelijke af
wijzing van een debat over het
kerncentrale-besluit moest er
nu ineens tóch een debat ko
men; niet zozeer over het ka
binetsbesluit (zei Den Uyl)
maar over de ontstane situatie
tengevolge van de Russische
kernramp. CDA en VVD wil
den niet achterblijven en slo
ten zich vrijwel direct aan bij
die PvdA-wens.
Premier Lubbers en vice-pre
mier Van Aardenne konden
intussen alleen maar lijdzaam
toezien. Het kabinet kon moei
lijk het tot dan toe omhelsde
kerncentrale-besluit zomaar
weer intrekken: daarmee zou
het immers de verdenking op
zich laden, dat dit besluit vorig
jaar wat al te haastig tot stand
is gekomen. PvdA-leider Den
Uyl wist deze zaak uiteraard
behendig uit te spelen. Zijn
uitspraak vóór het debat van
woensdag („Wij willen er geen
partij-politieke zaak van ma
ken") klonk menigeen nogal
hypocriet in de oren. Niette
min lukte het Den Uyl enkele
goed gemikte pijlen van CDA
en VVD (ditmaal op het
PvdA-verkiezingsmaoifest en
de CPB-doorberekening er
van) grootdeels te pareren. De
kritiek van CDA en VVD op
de PvdA-plannen kwam aan
vankelijk extra hard aan, ze
ker toen FNV-voorzitter Hans
Pont verklaarde dat hij de
door de socialisten voorgestel
de 32-urige werkweek niet
meer als opperste wijsheid zag.
Het debat van afgelopen
woensdag voorkwam echter,
dat alle (negatieve) publiciteit
zich zou richten op deze
PvdA-ideeën.
Verkeerde keelgat
Het verloop van dit debat gaf
duidelijk aan, hoezeer de beide
regeringsfracties met de com
binatie van Tsjernobyl en de
naderbij sluipende verkiezin-
fen in hun maag zitten. Voor-
eeld: het NOS-journaal meld
de die dag in het achtuurjour
naal de standpunten van de
frote fracties ten aanzien van
ernenergie. Dat schoot De
Vries en Nijpels zodanig in het
verkeerde keelgat, dat zij zich
in een gezamenlijke verkla
ring „ontstemd" toonden over
deze berichtgeving en zelfs re-
cificatie eisten. Weliswaar
deed de NOS-redactie niet an
ders dan letterlijk citeren wat
CDA, VVD en PvdA over
kernenergie in hun verkie
zingsprogramma's hebben
staan, maar dit had wèl als re
sultante dat de PvdA zich aan
den volke kon presenteren als
de enige partij, die elke uit
breiding van kernenergie wil
tegenhouden.
Ruud Lubbers, die zijn pre
mierschap allang niet meer
losziet van zijn prominente rol
als CDA-lijsttrekker, dook
woensdag tijdens zijn weke
lijkse persgesprek voor één
maal diep weg in de jas van de
Minister-president. „Als in
Rusland mensen sterven, dan
fiast het niet om hier over het
ijfsbehoud van de coalitie te
spreken", was zijn nogal bitse
repliek op de vraag, of de
CDA-lijsttrekker niet bevreesd
is voor de electorale gevolgen
van de kernramp.
FRANS WEERTS
0 procent
!gen nieuwe
6/terncentrales
d
#N HAAG Zeven op
tien Nederlanders (70
)0Kent) zijn tegen de
- jiw van nieuwe kern-
'I Itrales in ons land. De
ntPP met de kerncentrale
Tsjernobyl heeft ervoor
Oejorgd dat een op de tien
;@|derlanders van voor
enstander van kern-
trgie is geworden. In to-
ggl 57 procent is nu te-
Istander van kernener-
Van vijf op de tien on-
O^vraagden (51 procent)
gen de bestaande cen-
üjfles in Dodewaard en
jgpsele open blijven.
DEN HAAG De voor
lichting over de gevolgen
van de kernramp voor ons
land is verwarrend. De
ministeries die bij de
voorlichting zijn betrok
ken geven soms tegenstrij
dige informatie. Zo advi
seerde het ministerie van
landbouw gistermiddag
boeren hun melkvee niet
op uiterwaarden te laten
grazen, omdat het onlangs
afgezette slib verhoogd
radioactivief kan zijn. Het
ministerievan volksge
zondheid kondigde twee
uur later een graasverbod
af voor de uiterwaarden.
Een andér voorbeeld van
slechte communicatie was het
advies dat tuinders in het
Westland woensdag kregen
I HAAG CD A-fractieleider De Vries wil met zijn collega
els (VVD) dat ook de bestaande kerncentrales in Borssele en
__pwaard worden gecontroleerd op hun veiligheid. Dat zou
ten gebeuren in het kader van het onderzoek naar de oor-
van de ramp in Tsjernobyl. In een reactie liet Den Uyl we-
het standpunt van beiden prachtig te vinden. Hii wees er
gr wel op, dat CDA en VVD afgelopen woensdag in de
ede Kamer tegen het sluiten van Borssele en Dodewaard op
homent stemden en ook de bouw van nieuwe kerncentrales
hs land te zijner tijd niet wilden uitsluiten,
kerncentrale in Dodewaard beschikt wel degelijk over een
ide veiligheidsomhulling. „De bewering dat zo n dubbele
ulling zou ontbreken is onjuist", aldus directeur ir. R. van
trs Royaards van de centrale, in een reactie op een artikel in
Jw. Daarin beweerde een ex-medewerker van de centrale
n<een dubbele omhulling zou ontbreken, zoals ook het geval
ibij de kerncentrale in Tsjernobyl. In Europa zouden volgens
l- lieden in het artikel van Trouw dertig centrales zijn die zo'n
gjiele omhulling niet hebben.
1 gh-
ptl(ADVERTENTIE)
Stem nr. 24 van lijst 3: WD
ank: ABN Leiden 56.64.28.628 o.v.v. Ackermann
om regenwater te laten weglo
pen dat in bassins wordt ver
zameld voor het besproeien
van gewassen in kassen. Land
bouw en Milieubeheer kwa
men op Hemelvaartsdag met
het verzoek dat toch vooral
niet te doen.
Verwarrend zijn ook de advie
zen van de Vereniging Milieu
defensie en het Staatstoezicht
op de Volksgezondheid.
Laatstgenoemde instantie
heeft deze week aan alle art
sen in Nederland een brief ge
stuurd waarin onder meer
staat dat de in ons land geme
ten radioactiviteit niet schade
lijk is voor zwangere vrouwen
en evenmin voor baby's en
kinderen, ook niet als ze op
het grasveld of in de zandbak
spelen en zelfs niet als ze gras
of zand eten. Afgeraden wor
den bezoeken aan Oosteurope-
se landen, omdat besmetting
door verse groenten, water en
melk daar niet is uitgesloten.
Milieudefensie zegt evenwel
dat zwangere vrouwen en kin
deren wel degelijk voorzichtig
moeten zijn met radioactieve
besmetting. De organisatie ad
viseert kleine kinderen de ko
mende twee tot drie weken
niet al te veel melk en blad
groenten te geven.
Advertentie
Juist in een periode dat kern
energie ter discussie staat ver
oordeelde de Reclame Code
Commissie gisteren een adver
tentiecampagne van de Pro
vinciale Noordbrabantse Elek-
triciteits Maatschappij
(PNEM). In advertenties
„sprak" de PNEM met de Bra
bantse bevolking over een
kerncentrale in de provincie.
De commissie vindt onder
meer de bewering dat „de vei
ligheid van de mensen in de
centrale en van de omwonen
den gewaarborgd" zou zijn „te
absoluut". „Zekerheid dat zich
geen ongeval zal voordoen is
er niet", aldus de commissie,
die het gebruik door de PNEM
van het woord „schoon" in dat
verband „niet juist" acht.
Staatssecretaris Kappeijne
Staatssecretaris Ginjaar
Minister Schoo
„VROUWEN
IN DE VVD"
WILLEN
MÉÉR
DEN HAAG Het aantal
vrouwen in ons land dat
actief is in de politiek is
nog- altijd zeer gering.
Weliswaar zijn sinds de
invoering van het vrou
wenkiesrecht in 1919
steeds meer vrouwen zich
gaan interesseren voor het
politieke bedrijf, maar er
is nog steeds sprake van
een kleine, zij het strijdba
re „elite". Een gestaag
groeiende groep, die zich
dwars door alle politieke
structuren heen inzet voor
één en hetzelfde doel: een
betere positie van vrou
wen in de samenleving; in
alle geledingen en op alle
fronten.
Het aantal vrouwelijke Twee
de-Kamerleden bedraagt mo
menteel 31 (van de 150). Die
twintig procent moeten er vijf
tig worden, vindt het gros van
de partijen en de actie „meer
vrouwen in de fractie" wordt
dan ook van harte gesteund,
zij het niet door alle mannen.
Die 50 procent zal na 21 mei
bij lange na nog geen realiteit
zijn, al neemt het aantal vrou
wen op de kandidatenlijsten
wel toe. In verschillende kies-
gewesten en -disctricten heb
ben mannelijke politici inmid
dels voor een vrouwelijke te
genkandidaat het veld moeten
ruimen.
Vooral in de lagere echelons
van de partijen groeit de deel
name van vrouwen in de poli
tiek. Met uitzondering van
klein rechts overigens, dat tra
ditioneel weinig opheeft met
de emancipatiegedachte. Op
SGP-bijeenkomsten bijvoor
beeld worden vrouwen nog al
tijd niet geacht aanwezig te
zijn. Hun stemmen zijn op 21
mei daarentegen zeer welkom,
ook bij deze partij. Bij klein
links is het heel wat beter ge
regeld, getuige het feit dat
vrijwel al deze partijen bij de
komende verkiezingen door
een vrouw zullen worden aan
gevoerd.
Kinderen
In het huidige kabinet Lub-
bérs zitten welgeteld vijf vrou
wen, vier afkomstig uit de
VVD en slechts één van CDA-
huize. Op de departementen
van ontwikkelingssamenwer
king en van verkeer en water
staat vinden we de VVD-mi-
nisters Eegje Schoo en Neelie
Smit-Kroes. De staatssecreta
rissen Annelien Kappeyne van
de Coppello en Nel Ginjaar-
Maas zitten voor de VVD op
Sociale Zaken en Onderwijs.
De enige CDA-bewindsvrou-
we, Virginie Korte-van He
mel, vinden we als staatssecre
taris op Justitie.
Volgens premier Lubbers had
het CDA bij de formatie van
zijn regeringsploeg wel dege
lijk meer vrouwen op het kan-
didatenlijstje staan, maar toen
ze werden gepolst, luidde tel
kens het antwoord: „De kinde
ren zijn nog te klein. Mis
schien later, als ze de deur uit
zijn". Alle vooroordelen ten
spijt: het hebben van kinderen
blijkt nog steeds een „typisch
vrouwelijk" argument om een
ministerspost of staatssecreta
riaat te weigeren. Een argu
ment dat nimmer uit de mond
van een man werd vernomen.
Aan die wanverhouding ligt
uiteraard het nog steeds opge
legde rolpatroon (de man
werkt, de vrouw „doet" de
kinderen en het huishouden)
ten grondslag.
De VVD is in ieder geval
„trots" op haar vier vrouwen
in het kabinet, al vindt de or
ganisatie „Vrouwen in de
VVD" (waarin zowaar enkele
bijstandsmoeders zitting heb
ben) dat het er nog steeds te
weinig zijn. Zowel in de Ka
mer als in het kabinet moeten
meer vrouwen komen.
Neelie Smit-Kroes zegt met de
vooroordelen jegens vrouwen
op hoge posten te hebben leren
leven. „Als ik er zwaar aan
zou tillen, zou ik nu achter het
fornuis staan. Liberalisme is
zelf uitmaken of we binnens-
of buitenshuis willen werken.
Oké, het thuisfront klaagt wel
eens dat het de hele week al
geen warm eten heeft gehad.
Dan vraag ik gewoon of ze
misschien wat aan hun han
den mankeren. Ja toch? Ik zie
het als een kwestie van rech
ten en plichten. Morgen sta ik
weer bij de groenteboer!", zegt
Neelie.
Haar collega Eegje Schoo
meent dat vrouwen er steeds
meer van overtuigd raken dat
ze zélf het initiatief moeten
nemen om de situatie te verbe
teren. Haar ogen schieten bij
na vuur als ze opmerkt dat het
wel degelijk verschil uitmaakt
of op een post een man of een
vrouw zit. „De kans dat man
nen aan vrouwenzaken den-
,ken is gewoon veel geringer".
Als voorbeeld noemt ze Afri
ka, waar de vrouwen voor
meer dan tachtig procent van
de voedselvoorziening zorgen.
De ontwikkeling van de land
bouw is daarentegen vrijwel
geheel een mannenzaak.
Nel Ginjaar-Maas wil wel
even vertellen hoe beroerd de
situatie aan het begin van de
jaren zeventig was: toen be
gonnen haar mannelijke colle
ga's in de VVD hard te lachen,
zodra het woord onderwiis-
emancipatiebeleid viel. „In die
jaren waagde de VVD-fractie
het zelfs te zeggen, dat in tij
den van grote werkloosheid
gehuwde vrouwen maar beter
van de arbeidsmarkt konden
blijven".
„Er is inmiddels veel ten goe
de veranderd, maar nog lang
niet genoeg", zegt Ginjaar
strijdlustig. „Het is nog steeds
een feit dat meisjes minder ge
bruik maken van studiemoge
lijkheden dan jongens". Vol
gens de VVD-bewindsvrouwe
heeft dat ook te maken met
het feit dat meisjes van zestien
meer aan „nestje bouwen"
denken en met hun hoofd
vaak meer bij de jongens zijn
dan bij de studie. „Ik houd ze
dan altijd voor: Oké, misschien
trouw je, maar dat betekent
niet dat je voor de rest van je
leven onder dak bent".
Ginjaar-Maas heeft een goede
raad voor vrouwen en meisjes:
Van je af blijven bijten en niet
bezwijken voor maatschappe
lijke druk. „Als ze je in een
sollicitatiegesprek vragen hoe
je je werk met ie huishouden
denkt te combineren, dan
moet je gewoon zeggen: dat
gaat u niets aan. En als ze je
vragen: hoe doe je het dan met
je kinderen, gewoon zeggen: ik
doe het nooit met mijnkinde-
ren!".
Generaal met rok
Annelien Kappeyne van de
Coppello van emancipatieza-
(ADVERTENTIE)
VOOR HET LAATSTE POPNIEUWS, PAKJE GEWOON DE TELEFOON.
(c) Standaard Uitgeverij. Antwerpen/Weesp
Dit is één voorbeeld van de nieuwe reeks 06-9 informatienummers. Voorde volledige lijst kunt u
(gratis) 06-0108 bellen. Bij elk 06-9 nummer staat altijd duidelijk de prijs per minuut vermeld, max.
50 cent. En betalen gaat automatisch via de telefoonrekening. Dus óók als u iets wilt weten over
b.v computers, het weer of over voetbal, pak dan gewoon de telefoon, ptt telecommunicatie
ken zegt nog steeds niet te be
grijpen waarom er om allerlei
principiële en juridische rede
nen nog steeds geen vrouwelij
ke brandweerlieden zijn, dat
de president van een bank nog
steeds een man is en dat er
evenmin generaals met een
rok rondlopen.
Om de achterstanden bij vrou
wen weg te werken is volgens
haar meer economische zelf
standigheid (het vermogen om
in het eigen onderhoud te
voorzien) en zelfredzaamheid
nodig. Momenteel moet een
vrouw die in de politiek wat
wil bereiken, nog steeds een
„supervrouw" zijn, zo meent
de staatssecretaris. „Hoe com
bineer je in vredesnaam een
baan met het huishouden, kin
deren, het onderhouden van je
sociale contacten èn je vrijwil
ligerswerk? Maatregelen als
kinderopvang, doorlopende
schooltijden en aangepaste
winkelopening zijn maar en
kele druppels op een gloeiende
plaat. Zo lang bij mannen de
bereidheid niet aanwezig is om
de onbetaalde arbeid met
vrouwen te delen, blijft het
voor ons moeilijk", aldus Kap
peyne.
De VVD-fractie in de Tweede
Kamer staat bepaald niet te
springen om vergaande ar
beidstijdverkorting. Bij de
„Vrouwen in de VVD" ligt dat
anders: zij hebben de herver
deling van betaalde en onbe
taalde arbeid tussen mannen
en vrouwen, arbeidstijdver
korting per dag of per week,
hoog in net vaandel staan. Lo
pen de meningen over ar
beidstijdverkorting in het par
lement dus nogal uiteen, bij de
vrouwenorganisaties is er op
dit vlak sprake van grote een
stemmigheid. Allen vinden
verdergaande herverdeling
van betaalde en onbetaalde ar
beid onontbeerlijk om voor
vrouwen gelijke kansen te
scheppen.
Plaatje
Jessie Larive zit namens de
VVD in het Europees Parle
ment. Het prototype van de
vrouw die „het gemaakt
heeft". Ze is knap, intelligent,
heeft een goede baan, is onge
huwd en heeft op de koop toe
nog een plaatje van een man
nelijke medewerker, die haar
trouw overal volgt.
„Waarom wordt iemand huis
vrouw?", verzucht Jessie. „Is
het uit plichtsbesef of uit ge
makzucht?". In ieder geval
steekt de Nederlandse rege
ring volgens Jessie nauwelijks
een poot uit om aan dat nega
tieve beeld wat te veranderen.
Ze prijst zich overigens geluk
kig dat ze niet in Frankrijk
woont; vol walging vertelt ze
hoe men daar de vergrijzing
wil tegengaan met speciale
premies op het kriigen van
kinderen. En dit alles onder
het motto „Sex, niet alleen
voor de lol".
Het VVD-kamerlid Len
Rempt Hallmans-De Jongh,
die al vele jaren op het Bin
nenhof meeloopt, spreekt zon
der blikken of blozen over
„het bedrijven van missie en
zending onder mannen". „We
zijn bezig met een tergend
langzaam proces. Natuurlijk is
er in de laatste twintig jaar
heel wat bereikt, maar lang
niet voldoende. Ik ben nu een
maal zéér ongeduldig en zou
het liefst bij een aantal man
nen de zweep erover willen
halen".
MARGA RIJERSE
