Bazel eert Erasmus van Rotterdam
Gouden Handen tovert met kleuren
Luchttaxi
van Schiphol
naar Bazel
Knakendag in
Blijdorp
Vakantietips
voormensen
met CARA
Kairo stuurt
danseressen
woestijn in
Bloesemtochten
in Zuid-Limburg
Ceidóe SouAcwit'
ZATERDAG 10 MEI
e Gezicht op Bazel aart de Rijn.
Een verrassend element in de
betrekkingen tussen ons land
en de Zwitserse stad Bazel
vormen de rechtstreekse
vluchten vanaf Schiphol. Drie
keer per dag zorgen de
vliegtuigjes van Crossair voor
deze verbinding. Vliegen
wordt in deze kleine
machines weer echt vliegen
voor de maximaal
drieendertig passagiers. Zij
koersen op een geringere
hoogte dan de grote
straalvliegtuigen, zodat een
blik uit de raampjes nog
beloond wordt met fraaie
panorama's. De blauwlederen
stoelen in de machines
worden voor vijfenzeventig
procent bezet door
zakenlieden. Maar ook steeds
meer toeristen ontdekken
deze rechtstreekse lijndienst.
Vanuit het „drielandenpunt"
Bazel zijn excursies mogelijk
naar Duitsland, Frankrijk en
uiteraard Zwitserland. Maar
Bazel zelf is ook een bezoek
waard, zeker dit jaar dat
door Bazel is uitgeroepen tot
Erasmusjaar. Voor meer
informatie: Zwitsers
Verkeersbureau, Koningsplein
11, 1017 BB Amsterdam.
BAZEL - Het is dit jaar precies
vierhonderdvijftig jaar geleden dat
de grote humanist Desiderius Eras
mus in zijn woonplaats Bazel over
leed. Deze stad laat de sterfdag van
de fijnzinnige humanist niet onop
gemerkt voorbijgaan, zo blijkt on
der meer uit de grote tentoonstel
ling „Erasmus von Rotterdam",
die vanaf eind deze maand te zien
is in de Barfüssenkirche in Bazel.
Twee Rijnsteden markeren begin en ein
de van de levensloop van Erasmus. In
Rotterdam herinnert een standbeeld aan
zijn geboorte aldaar, meer dan vijf eeu
wen geleden. In Bazel overleed hij, op
12 juli 1536.
Bazel is vooral een toeristisch doorgang
soord. De circa tweehonderdduizend in
woners hebben meestal het nakijken,
omdat de meeste toeristen hun stad
voorbijrijden op weg naar de meren,
bergen en stranden in zuidelijker gewes
ten. Het stadskanton ontbeert het voor
Zwitserland typerende landschap, d^t
zoveel ontzag afdwingt. Maar thanf^
wordt de kans geboden om een voor
beeld te nemen aan Erasmus, die langer
in Bazel woonde dan in welke stad ook.
In het naar hem genoemde jaar kan ge
profiteerd worden van goedkope ver-
blijfsarrangementen en wie uitgestudeerd
is op deze eminente geleerde, kan rustig
de honderdachtenvijftig fonteinen gaan
tellen en ontdekken hoeveel schilderach
tige plekjes er in deze stad te vinden
zijn.
Erasmus als kapstok voor het toerisme,
is dit het toppunt van lof dat de zotheid
kan worden toegezwaaid? Zeker niet. Se
rieus als altijd hebben de Zwitsers hem
in het museum Barfüssenkirche een ere
plaats bereid. Hij zit daar tot 7 septem
ber in zijn gereconstrueerde studeerka
mer, een ganzeveder in de hand wellicht.
Zal wijlen Erasmus zich daar laten ver
tegenwoordigen door een pop in histori
sche klederdracht, hij is ook lijfelijk aan
wezig, zij het slechts met de resten van
zijn skelet. Na zoveel eeuwen hebben ge
leerden zijn knekels onder de micros
coop gelegd, om een einde te maken aan
alle onzekerheid over zijn dood en de
plaats van zijn graf.
Alle raadselen zijn nu opgelost, zo bewij
zen enigszins macabere foto's van stoffe
lijke resten. Deskundigen zien al reikhal
zend uit naar de 18e juni, op welke da
tum dr. Bruno Kaufmann een causerie
zal houden over „Schadel und Gebeine
des Erasmus von Rotterdam". Maar de
meeste pelgrims laten zich waarschijnlijk
liever op sleeptouw nemen door de gid
sen, die speciaal voor 1986 uitgezette
Smalle straatjes
Bazel zorgt voor een entourage, waarin
Erasmus zich nog best thuis zou voelen.
Het oude centrum paart de sfeer van
eerbiedwaardigheid aan knusse taferelen
met trappen en smalle straatjes. Het
bouwkundig erfgoed van de middeleeu
wen, barok en gothiek is geconcentreerd
op de linker oever. „Grootbasel" heet
het daar. De stad veroorlooft zich in die
omgeving een parmantige nabootsing
van het gebergte. Pal boven de Rijn ver
heffen zich heuvels, enkele tientallen
meters hoog, met terrassen en balustra
des, die een prachtig uitzicht bieden op
„Kleinbasel" aan de overkant. Daar be
neden ruist het water onder de bruggen
en veerpontjes dobberen als kleine gon
dels op de golven.
De domkerk, het statige raadhuis - pas
gerestaureerd en ook al pronkend met
dat gloedvolle, rode gesteente - wachten
er op bezoek. Veel gebouwen zijn een
bezoek waard en overal waar Erasmus
zich vertoond heeft, wordt dit jaar even
gepauzeerd. De finish van de excursie
wordt bereikt op het adres_ Baumleingas-
se 18, een reusachtig pand, dat nu Eras
mus' naam draagt. De historie verhaalt,
hoe onze landgenoot gestorven is in het
huis van zijn uitgever-drukker Froben.
Hij was toen uitgeweken naar Freiburg,
maar verbleef weer tijdelijk in de stad
die hem zo lief was geworden. Op dat
adres is trouwens nog altijd een „Haus
der Bücher" gevestigd, schier bezwij
kend onder de voorraden van een anti
quariaat. Struikelend over verstrooide
exemplaren langs stapels en rijen boe
ken, bereikt men Erasmus' sterfkamer,
ook al een rommelig magazijn, met por
tretten aan de wand. Het ruikt er naar
oude perkamenten en de boekenwurmen
knagen onverdroten voort in de klassie
ken.
Een van de fleurige markten in het oude centrum van Bazel, waarvan de linker oever vol
staat met bouwkundig erfgoed van de middeleeuwen, barok en gothiek.
Musea
Afgezien van alles wat verband houdt
met die vierhonderdvijftigste sterfdag is
Bazel een verkenning waard. De dieren
tuin geniet internationale bekendheid en
hetzelfde geldt voor veel musea. Bijzon
dere aandacht verdient het Joodse Mu
seum, een unicum in de statenbond.
Deze op een na grootste stad van Zwit
serland is niet alleen de bakermat van
het humanisme. Ook bisschoppen heb
ben er hun (wereldlijke) heerschappij
uitgeoefend, de reformatie bracht er gro
te veranderingen en Nietsche deed er
van zich spreken.
Maar vooral de joden zien Bazel als een
belangrijke pleisterplaats op hun weg
door de geschiedenis sinds in 1897 in de
concertzaal het eerste Zionistisch Con
gres werd gehouden. Theodoor Herzl
verbleef in het legendarische hotel „Drei
Könige am Rhein", nu net als toen mis
schien het duurste van de stad. Een foto
uit dat jaar toont hem op het balkon
met zijn zware, donkere baard, hoog bo
ven de rivier. „In Bazel heb ik de joodse
staat gegrondvest", schreef hij in zijn
dagboek.
Aan verrassingen geen gebrek op een
drielandenpunt, dat bij zoveel Europea
nen slechts bekend is als een centrum
voor de chemisch-farmaceutische indus
trie met hoge fabrieksschoorstenen,
spoorwegcomplexen, drie stations,
beurs- en congresgebouwen en een ha
ven. Bazel wordt wel eens het grootste
scheikundig laboratorium van Zwitser
land genoemd, ook al geen stimulans om
meteen de koffer te pakken.
Het Erasmusjaar kan duidelijk maken
hoezeer Bazel óók een centrum is voor
kunst en cultuur. Als de schemering valt
en zeven bruggen de lichtende sporen
van het verkeer laten zien, kost het wei
nig moeite om hotel „Drei Könige" be
volkt te wanen met de groten der aarde
van weleer. Napoleon betrekt er weer
zijn suite en Picasso de kamer waar eeu
wen geleden al bisschoppen logeerden,
Voltaire en Dickens zitten aan hun
schrijfbureau. Maar wie eenmaal die
foto van Herzl op zijn balkon heeft ge
zien, zal hem in dit schimmenspel altijd
een ereplaats blijven toekennen, hoog
boven de Rijn, verzonken in gepeins
over het beloofde land. Erasmus heeft
het in Bazel niet alléén voor het zeggen.
LEO LEEUWIS
'S-HEERENBERG - Elk jaar vernieuwt Gouden
Handen zichzelf. Het voormalige klooster van
's-Heerenberg, dat onderdak biedt aan de grootste
collectie amateurkunst ter wereld, is ook in '86 weer
goed voor een aantal verrassende exposities. De be
zoeker kan een kijkje nemen in de kleurrijke wereld
van Guatemala, het paradijselijke Bali, het scaleidos-
copische India en het exotische Thailand.
Wie daaraan nog niet genoeg heeft, beleeft veel plezier aan
volkskunst uit Polen en Rusland. Scandinavië is met zijn
mythologische goden vertegenwoordigd. Uiteraard blaast
ook Nederland zijn partijtje dapper mee.
De Stichting Gouden Handen wil de creativiteit in en onder
Ide mensen met alle haar ter beschikking staande middelen
bevorderen. Het veelzijdige werk van de kunstenares Kiss
Riemvis, de kaarsen van Frits Spies en de wonderlijke
scheppingen van de hoogbejaarde Jan Raapis zijn daar voor
beelden van. Zij behoren inmiddels tot de vaste gasten. Leef
tijden en lichamelijke handicaps spelen in 's-Heerenberg
1 geen rol. Neem nu de 63-jarige Dieneke Hendriks. Ze heeft
inmiddels twee dichtbundels op haar naam staan. Ouder
worden is daarin een belangrijk thema. Daarnaast houdt ze
I zich bezig met het maken van schilderijen, collages, plastie-
j ken en reliëfs.
Waartoe gehandicapten in staat zijn, laat de Vlaamse Geor
gette Edwards zien. Ze werd met slechts één hand geboren,
"I toch slaagde ze erin haar handicap te overwinnen. In de
nachtelijke uren maakt ze prachtige schilderijen. Haar expe-
l rimenten met olieverf én zijde hebben opvallende resultaten
opgeleverd.
Verzamelaar Jaap van der Voort stroopte 's werelds stran
den en zeebodems af, op zoek naar schelpen. Een exemplaar
van meer dan twintig miljoen jaar oud plaatst zelfs de mo
derne wetenschap voor een raadsel.
Raadselachtig is ook de manier van werken van Bert van de
I Kruk. Alleen hij weet hoe zijn scheepjes in een fles terecht
komen. Een andere modelbouwer is Cor Goldenbelt. Deze
g „scheepsmagnaat" koestert zich in het tfotse bezit van een
vloot die uit meer dan vijfenzeventig vaartuigen bestaat.
Van vrachtschip tot sleephopperzuiger, van cruiseschip tot
duikwerkschip, Goldenbelt weet er wel raad mee. Voor hem
is het elke dag vlaggetjesdag. Een bijzondere dag wordt ook 7
juni: nationale goocheldag. Vele amateur-goochelaars maken
dan in 's-Heerenberg hun opwachting.
Zelfs de mensen die aan het kraambed van Gouden Handen
hebtten gestaan, hebben niet kunnen bevroeden, dat hun
geesteskind zo snel de weg naar adolescentie zou vinden.
Sinds een paar maanden is de stichting baas in eigen huis.
Een gigantisch huis, dat onderdak biedt aan amateurkunste-
naars en hobbyisten. Staaltjes van nijvere huisvlijt zoals ma-
i quettes en bouwwerken van luciferhoutjes, ambachtelijk
J werk en volkskunst maken een bezoek aan Gouden Handen
"1 tot een speurtocht naar de eigen mogelijkheden.
J Het is ook een expeditie naar de oorsprong van de mens.
1 Niet alleen de „onderaardse" gewelven, waarin de pre-histo-
4 rie centraal staat, maar ook de expositie over de Pithecant-
hropus Erectus, de rechtopgaande aapmens, geven informa-
j tie over de evolutie.
Maar er is nog veel meer. Ufo's, een prachtige poppenverza-
I meling, zeldzame stenen en fossielen, decoratieve strosym-
1 bolen en ga zo maar door. Dit alles overzichtelijk en met
g veel gevoel voor detail samengebracht in een gigantisch
complex. En dan hebben we het nog niet gehad over hetgeen
zich buiten afspeelt. Een amusementspark voor kinderen,
een verzameling prehistorische beesten op ware grootte, een
speeltuin, midgetgolf, picknick-weide en wandelpark. Pure
ontspanning zonder enige vorm van vrijblijvendheid. Tot 20
oktober kan men er terecht.
Bernhardine met moeder.
ROTTERDAM - Sinds het Wasse-
naarse dierenpark de poorten defe-
nitief heeft gesloten, zijn de inwo
ners van de Haagse regio voor hun
dierentuinbezoek aangewezen op
de zoo's elders in het land. Artis,
Burgers Dierenpark en de dieren
tuin 'van Emmen zijn een bezoek
meer dan waard. Maar dat geldt
zeker ook voor het Rotterdamse
dierenpark Blijdorp.
Op zondag 25 mei is het in deze dieren
tuin weer „knakendag". Dat betekent
dat iedereen, jong en oud, voor het be
drag van twee en een halve gulden naar
binnen mag. Blijdorp heeft vorig jaar
nogal wat publiciteit gekregen na de ge
boorte van het olifantenjong Bernhardi
ne. Maar er zijn meer bijzondere geboor
tes uit het perk te melden. Zo is de fami
lie van de Gibbons (een Zuidoostaziati-
sche slingeraap) uitgebreid en is een Pa
ter Davidshert geboren. Deze herten
soort is enkele eeuwen geleden in China
uitgestorven. In 1965 ontdekte een pater
de laatste nog levende exemplaren in de
tuin van het keizerlijk paleis in Peking.
Vlak voor de keizerlijke kudde aan het
eind van de vorige eeuw werden gedood,
is een aantal van deze herten naar bui
tenlandse dierentuinen gebracht. Inmid
dels zijn er weer zo'n duizend van deze
herten, waaronder een aantal in Blij
dorp.
Een andere bijzondere bewoner van de
Rotterdamse dierentuin is „Rambo",
een temperamentvolle mannetjesolifant.
Omdat hij afgelopen jaren nogal wat
schade heeft aangericht, heeft hij een ex-
tra-versterkt onderkomen gekregen. Met
„bruids-suite", aldus de directie van
Blijdorp, want meer olifanten-nakome
lingen zijn uiterst welkom in Rotterdam.
Enkele duizenden Nederlanders
zouden dolgraag met vakantie gaan
maar kunnen of durven niet omdat
zij CARA hebben. CARA slaat voor
Chronische A-specifieke Respiratoi
re Aandoeningen, 'zoals bronchitis,
astma of longemfyseem. Het pro
bleem is veelal, dal uit de plaatjes in
de folders van de touroperators niet
duidelijk wordt in hoeverre het hotel
of het appartement geschikt is. Om
deze mensen te helpen heeft het Ne
derlandse Astma Fonds een aantal
folders samengesteld met informatie
voor mensen met aandoeningen aan
de luchtwegen. In „Vakantietips"
slaan onder meer de criteria ver
meld. waaraan een vakantieverblijf
voor CARA-patiênten moet voldoen.
Verder is er een liist met adressen
van geselecteerde hotels en bunga
lows en een folder met de speciale
reizen die het Astma Fonds zelf or
ganiseert. Voor meer informatie:
Nederlands Astma Fonds, tel. 033-
941814.
ANWB krijgt
nieuw nummer
Tegelijk met hel betrekken van de
uitgebreide en opgeknapte behui
zing. krijgt de ANWB-Alarmcentra
le in Den Haag op I juni een nieuw
telefoonnummer. Het bekende 070-
264426 blijft hel algemene nummer
van het AN WB-hoofdkantoor. Maar
toeristen die in het buitenland in de
problemen komen, krijgen met 070-
141414 voortaan zonder tussen
komst van telefonistes de hulpcen
trale aan de lijn. Ook de verkeersin
formatie-buitenland krijgt een
nieuw nummer: 06-91091080. Ver
keersinformatie-binnenland blijft
ongewijzigd: 070-313131. De Wa
terlijn voor Noord-Nederland veran
dert niet: 070-264646. Maar voor de
Waterlijn voor hel zuidelijke deel
van het tand moet met voortaan 06-
91091020 draaien.
Egypte stuurt zijn buikdanseressen
letterlijk de woestijn in. De casino's
en nachtclubs van de wijk Gizeh die
onlangs werden verwoest bij een da
genlang oproer van de politie, wor
den in een satellietstad in de woes
tijn herbouwd, terwijl de wijk zelf
gemoraliseerdwordt. Er worden
geen nieuwe vergunningen afgege
ven voor clubs en bestaande etablis
sementen veranderen in supermark
ten of restaurants. De nieuwe amu-
sementsstad. „6 oktober'' (de aan
vang van de vierde Arabisch/Israëli
sche oorlog in 1973), ligt dertig kilo
meter ten westen van Kairo. De ne
derzetting is omgeven door kazernes
van de veiligheidspolitie. Het waren
overigens recruten van deze veilig
heidspolitie. die achter de opstand
in februari zaten, waarbij zij zich
richtten tegen symbolen van wester
se luxe als hotels, clubs en casino's.
Het voorjaar is zonder twijfel het
mooiste jaargetijde in Zuid-Lim-
burg. Zo'n twee maanden voor de
komst van grote aantallen toeristen,
wanneer de koeien van stal worden
gehaald, het gras nog stralend groen
is en de boomgaarden zich in hun
mooiste tooi hullen, is het zuidelijk
ste stukje Nederland een prima be
stemming voor een of meerdere dag
jes uit in de natuur. De VVV van
Limburg heeft de mooiste weggetjes
tussen ae boomgaarden door bijeen
gebracht m een brochure over de
..Bloesemtochten" in Zuid-Limburg,
die te verkrijgen is bij de VVV, Post
bus 811, 6399 AV Valkenburg.
Spoorwegen op
sportieve toer
De Nederlandse Spoorwegen zijn op
de sportieve toer met een speciale
brochure over wandelen, fietsen en
zwerven door Nederland. Bij elkaar
ruim honderd ideeën voor een of
meer dagen sportief uitgaan in ei
gen lana. Er is keus uit vijf verschil
lende mogelijkheden: wandelen, fiet
sen, ontdekkingstochten, ANWB-
routes en een speciaal vijfdaags fiet-
sarrangement. Het bijzondere van
deze fietsvakantie is. dat men zon
der buitenshuis te hoeven logeren
een grote fietstoer kan maken door
Midaen-Nederland. De oplossing is
heel eenvoudig: de trein brengt je
elke morgen naar het station waar
je je fiets hebt achtergelaten en 's a-
vonds vanuit een andere plaats weer
naar huis. Bij wijze van proef zijn
dit jaar ook fietsen met versnelling
en trommelremmen te huur. De bro
chure is gratis af te halen op de NS-
stations.
Prinsjesdag in miniatuur in 's-Heerenberg.
Een van de vele wandkleden in Gouden Handen.
