Creativiteit staat centraal
£eidóa Somant
frj SCHAAKGROOTMEESTER JOHN VAN DER WIELT
p* IPlwWHMH
wip
fORT LEIDEN
ZATERDAG 10 MEI 1986PAGINA 15
iEIDEN Als niet inge
wijden horen dat John
jin der Wiel een be-
pepsschaker is, reageren
lip op twee manieren. De
*he helft beschouwt hem
een halve gokker die
n brood verdient met
en spelletje. De rest ziet
!em als on(be)grijpbaar
ifcnie. In werkelijkheid is
:-'an der Wiel een nor-
Jaal mens. Zo is hij op
It moment van het in-
((jrview gewoon verkou
den. Inderdaad bestaat
tfjn arbeid uit het ver-
iaatsen van stukjes hout.
jjaar het meeste werk zit
de voorbereiding. De
iele eenzame uren achter
eet bord, naast de plan
nen met vakliteratuur,
let brein, het bord en de
!beken. Leidenaar John
l(an der Wiel (26 jaar) is
weer drie jaar groot
meester en is van plan
fg jaren beroepsschaker
blijven. Inmiddels is hij
Ïhter Jan Timman de
betwiste nummer twee
an Nederland en op de
Wereldranglijst zweeft hij
Jnd de dertigste plaats.
ingelopen week was hij graag
vf confrontatie aangegaan
aiet de absolute wereldtop. In
jitisterdam zou ter nagedach-
sfnis aan de enige Nederland-
Bf wereldkampioen, Max
nuwe. een vierkamp worden
rlfspeeld. Naast Van der Wiel
jpdden Viktor Kortsjnoi. Jan
imman en oud-wereldkam-
loen Anatoli Karpov toege-
$gd deel te zullen nemen.
,llan een zo samengestelde
tyerkamp kan iedere schaak-
'tfhebber slechts dromen.
^getwijfeld zou het een van
e meest interessante toer-
Doien sinds tijden zijn ge
erden Het is daarom verbij
sterend dat een van de hoofd-
'ionsors (OHRA) zich terug
'Hok ..Omdat het organisato-
^ch geen haalbare kaart
'Heer was". Een uiterste po-
iting om burgemeester van
"Ijn met zijn Olympische
Jjeeen voor de vierkamp te
rljteresseren kon het evene-
lent niet redden.
„Terug naar
Philidor Leiden?
Waarom niet?
Het zou wel leuk
zijn om al het
Leidse talent in
èén tiental te
bundelen".
„Ach, de KNSB (de Neder
landse Schaakbond) heeft nu
eenmaal niet dezelfde interes
se in topse haak als de meeste
sponsors wel bezitten", zo
klinkt het berustend. „Aan
het dameskampioenschap
wordt 50.000 gulden uitgege
ven. Terwijl dat nauwelijks
publiciteit krijgt, en, wat veel
belangrijker is, er worden in
die partijen vóór de tiende zet
al beslissende fouten gemaakt.
Er zijn geen dames die een se
rieuze studie van het spel ma
ken. Daarom vind ik het weg
gegooid geld, dat beter aan de
Euwe-vierkamp had kunnen
worden besteed. Dat is geen
discriminatie ten opzichte van
de vrouw maar ten opzichte
van de slechtere schaker".
Het wegvallen van de vier
kamp geeft de grootmeester
tijd om zich aan andere zaken
te wijden. Zoals het doorbla
deren van reisfolders op zoek
naar een bestemming voor de
huwelijksreis. Want Van der
Wiel zal op 3 juli zijn jawoord
geven. „Nee het is geen
schaakster. Ik heb haar wel
tijdens een toernooi leren
kennen. Ze was de dochter
van het gastgezin waar ik was
ondergebracht tijdens een
schaaktoernooi in Zeeland,
dertien jaar geleden. Ze staat
dan ook positief tegenover
mijn beroep. Het heeft inder
daad zijn voordelen. Ik kan
veel thuis zijn en een buiten
lands toernooi is vaak een
leuke trip".
De eerste serieuze ontmoeting
die nu op het schaakprogram
ma staat is een match met het
aanstormende talent Jeroen
Piket Eind mei mag de jong
ste Piket proberen zijn club
genoot en trainer van de
Leidse koningstroon te stoten.
Van der Wiel noemt het op
merkelijk wat Leiden aan in
dividueel schaaktalent heeft
voortgebracht. Na Jan Tim
man bezit de sleutelstad in de
personen van van der Wiel en
Jeroen Piket de nummer
twee en de (toekomstige)
nummer drie van Nederland.
Daarnaast zijn ook Hans en
Rini Kuijf grote talenten. Van
der Wiel hoopt dat de match
een impuls geeft aan het be
dreigde Leidse schaakleven,
want zo voegt hij er aan toe:
„De meeste namen van de
deelnemers aan het Leids
kampioenschap kende ik
niet".
Bundelen
Op de vraag of hij ooit terug
zal keren naar zijn oude club.
Philidor Leiden, antwoordt
hij niet meteen ontkennend.
..Natuurlijk zit ik nu goed bij
Volmac/Rotterdam. Maar het
het zou een leuk idee zijn al
het Leids talent te bundelen
in één tiental. Dat kan dan
wedijveren met Eindhoven,
de huidige nummer drie".
In de trainingstage die Van
der Wiel een aantal maanden
geleden aan Jeroen Piket gaf,
bleek Jeroen een boeiende te
genstander: „Het viel me ie
dere keer weer op hoe vin
dingrijk hij is. In totaal nieu
we stellingen, die hem wor
den voorgeschoteld, heeft hij
opmerkelijk slimme ideeën.
Wel sterk tactisch gericht.
Maar dat is geen nadeel. Ik
speelde ook zo scherp en aan?
vallend mogelijk. Je leert dan
vanzelf aanvoelen wat je wel
en niet kan maken. Je ont
wikkelt een soort routine,
raakt uitgebalanceerder. Als
je daarentegen als positioneel
speler begint, blijf je voortdu
rend twijfelen of een stelling
wel of geen tactische aanpak
verdient".
In de periodes tussen de toer
nooien in sleutelt Van der
Wiel aan zijn speelstijl. Dan
wordt de achterkamer opge
zocht. De kale tafel met het
bord erop en de boeken en
tijdschriften ernaast. Want
schaken is spelen, maar ook
analyseren en nabeschouwen.
Zelf het spel ontdekken en in
je eentje varianten doorne
men. „Het komt in golven
van honger naar de stukken
en inspiratie. Dan kom ik tot
de goede ideeën. Soms, onbe
wust, slaag je erin je eigen
zwaktes te onderkennen. Er
wordt mij verweten „onvoor
zichtig" te zijn. Dat is echter
gewoon een kwestie van
wel of niet in vorm zijn. Mijn
zwakte is het spelen van lang
zame, gesloten stellingen met
een langademig plan. Je doet
de eerste twee zetten en
denkt:„Wat is dit voor iets?
Dit moet ik helemaal niet
doen". En dan is het al te laat
om nog om te schakelen".
Vorm
In het Hoogoventoernooi in
januari was Van der Wiel in
vorm. Een uitstekende ge
deelde tweede plaats was zijn
deel. Zijn verliespartij tegen
de grillige Joegoslaaf Ljuboje-
vic haalde echter de kranten
en de vakbladen over de hele
wereld. Al vroeg in de ope
ning offerde „Ljubo" een to
ren op de lange termijn. Daar
moet je van schrikken. „Nee,
ik schrok juist niet. Als ik
goed in vorm ben speel ik
vaak „gekke" partijen, vaak
nog extremer. Ik durf meer
originaliteit te uiten. Ik had
wel gezien dat hij kon offe
ren, maar het kon gewoon
niet correct zijn. Ik was be
nieuwd, enthousiast en had
vertrouwen in de stelling
Mocht het offer toch sterk
blijken dan was het in ieder
geval boeiend. Als het goec
gaat in een toernooi ben jt
goed gemutst: „Laat maar
eens zien", is je eerste reac
tie". Een mooiere typering
van zijn kijk op het schaak
spel valt niet te geven: boven
alles staat de creativiteit op
het bord.
In juni zal John van der Wiel
in vorm moeten zijn om de
nationale titel te behalen. Een
maand later volgt dan een
open toernooi in Amsterdam.
Daar gaat hij een poging doen
om zijn ELO-rating in de
richting van de 2600 te sturen.
Voor iedere overwinning ver
dient een schaker ELO-pun-
ten. Wereldkampioen Kaspa
rov bezit er 2720, Van der
Wiel 2560 en een gemiddelde
clubschaker 1900. „Boven de
2600 hoor je tot de selecte
groep van „topgrootmeesters".
Waarschijnlijk het maximum
dat ik kan bereiken. In febru
ari stond ik ongeveer op 2590,
maar dat heb ik daarna ver
knald met een slechte score in
een Brussels toernooi, in
maart". De grootmeester is dit
jaar met zijn club Volma-
c/Rotterdam (met ook Jan
Timman. Rini Kuijf en Je
roen Piket in de gelederen)
onbedreigd Nederlands kam
pioen geworden. Daarnaast is
hij ook Belgisch kampioen ge
weest met zijn tweede club,
het Brusselse Anderlecht.
Voor de Belgen heeft hij zelfs
bijgedragen aan de het berei
ken van een halve finale
plaats in de Europacup, wed
strijden. „Er zijn gelukkig
geen regels die het uitkomen
voor twee clubs verbieden. In
Belgie wordt op zondag ge
speeld (in Nederland op zater
dag) en Brussel is een gezelli
ge stad. Bovendien gaat het
goed. Als we gunstig loten, te
gen Stockholm en niet tegen
Moskou, zit er een finaleplaats
Schaakleven
In Nederland heeft Rotter
dam geen echte concurrentie
gehad. De sponsor van de Ko
ningsclub, de heer Pagel had
een sterk, maar falend team
bij elkaar gekocht „Het was
natuurlijk een onnozele ont-
John van der Wiel: „Zonde dat aan het dameskampioenschap 50.000 gulden is uitgegeven. Ja
dat is discriminatie. Maar niet ten opzichte van de vrouw, wel ten opzichte van de slechtere
schaker".
wikkeling dat de baas in de
gevangenis.belandde. Dat lag
niet in de lijn der verwachtin
gen. Toch is het op zich wel
goed als iemand er een hoop
geld tegen aan wil smijten.
Alleen is het jammer dat Pa-
gel de hele tijd rare voorval
len veroorzaakte. Dat hij geen
toernooien heeft georgani
seerd. Dan had hij echt een
bijdrage geleverd aan het Ne
derlandse schaakleven".
Aan dat schaakleven valt nog
het een en ander te verbete
ren, volgens John van der
Wiel. Bijvoorbeeld: het invoe
ren van een Grand-Prix sy
steem naar Engels voorbeeld.
„Daar werkt het uitstekend.
Het grote aantal toernooien
garandeert een opbloei van
het talent. Zo won de bijna
onbekende Engelse meester
Flear onlangs een zeer sterk
bezet toernooi in Londen.
Voor onder anderen Spasski,
Poloegajevski en Vaganjan.
Een krankzinnige uitslag. Die
Flear was pas vlak voor het
toernooi opgeroepen als inval
ler en moest halverwege ook
nog eens een partij uitstellen
om snel eventjes te trouwen".
REMMELT OTTEN
e)der redactie van Cert-JanOnvlee en Pieter Evelein
tartschot
ft lossen van startschoten is
.li kunst apart.
jj het is dan ook niet ver
anderlijk dat het in de loop
|T jaren regelmatig helemaal
Jt is gegaan.
ji waren er starters die geen
Ju id uit hun pistool kregen,
lrfers die geen pistool kon-
vinden en ach, noem de
•ia ties maar op.
gelopen weekeinde ging
met het startschot dat een
moest maken aan de
te Leidse triathlon wel
'1 erg fout. Jan van Zijp
als vervanger van wet-
der Dick Tesselaar aange
kken om dat schot te los-
de voorzitter vpn het
>ilerende De Bataven was
ook in alle vroegte aan-
'zig om zulks te doen. Die-
fde voorzitter kon niet veel
Ier in het ziekenhuis wor-
:r teruggevonden, nadat hij
\hzelf met dat pistool aan de
id had verwond.
pf zijn pijnlijk getroffen
id in het verband was Van
later op de dag weer ter
?atse om de prijsuitreiking
verzorgen,
aspect van zijn erebaan
Uniek
Leiden wordt dinsdag (om
19.30 uur) vereerd met een
bezoek van Susan Devoy. De
inwoonster van Nieuw Zee
land is drievoudig wereld
kampioene squash en heeft
zich bereid verklaard enkele
demonstratiepartijen te spelen
in Holiday Inn. Als het pers
bericht de waarheid spreekt,
staat publiek en tegenstanders
het nodige te wachten. „Char
mante" Susan is op de squash -
baan namelijk „net een kat".
Zij is „ongelofelijk snel" en
speelt „fel op de bal". Dat kan
dus leuk worden. Katten ma
ken immers de vreemdste ca
priolen als zij een stuiterend
balletje op zich af zien komen.
Of ze bespringen het „dansen
de" object als ware het een
prooi die direct uitgeschakeld
moet worden, óf ze sluipen
voorzichtig naar achteren, ie
dere vezel gespannen, om dan
plotsklaps toe te slaan. Dan is
het voor de tegenstander te
hopen dat hij zich niet per on
geluk in de nabijheid van het
balletje bevindt: in hun niet
sontziende iacht op de „prooi"
WT'"
Schoen (1)...
plegen katten daar geen reke
ning mee te houden. Zij trek
ken hun nageltjes in zo'n ge
val ook niet in.
Aan de andere kant: het be
treft hier een charmante,
drievoudig wereldkampioene
squash: dus de kans dat de
„vijand" er zonder halen en
schrammmen afkomt is zeker
ook aanwezig.
De mogelijkheid dat het ge
woon een unieke squashde-
monstratie wordt, eveneens...
Vriend
De slogan „de politie is je bes
te vriend" is helaas niet
op alle voetbalvelden van toe
passing. De aanwezigheid van
de heilige Hermandad is daar
een noodzakelijk kwaad en de
agenten in kwestie zouden de
tijd dat zij daar verkeren lie
ver op een andere, ook in hun
ogen meer aangename manier
besteden. Zo niet in Alphen
aan den Rijn, waar ARC vori
ge week per open vrachtwa
gen een rijtoer maakte om het
juist behaalde kampioenschap
luister bij te zetten. De bege
leidende motoragent bleek
het uitstekend met de voet
ballers en hun supporters te
kunnen vinden. Én liet dat
middels een aan duidelijkheid
niets te wensen overlatende
tekst op zijn motorfiets ook
blijken.
Een ware vriend, inderdaad.
Schoen
De schoenen van een sport
man willen nog wel eens voor
een aardig „incidentje" zor
gen. Zo ook zaterdag, de
schoen van Ben Heemskerk.
Aangetikt door een speler van
Spakenburg zonk de RCL-er
ter aarde. Arbiter Metz wei
gerde echter verzorging in het
veld toe te staan. Waarop de
boze Heemskerk besloot zijn
schoen uit te trekken om op
die wijze behandeling ter
plekke af te dwingen.
Een trucje waar Metz niet
wenste in te vliegen. Inmid
dels wijs geworden koos
Heemskerk derhalve maar ei
eren voor zijn geld door als
nog naar de zijlijn te wande
len. Ee ven wel zonder zijn
rechterschoen, die had hij uit
protest achtergelaten:
Ook de laatste ronde was ech
ter voor Metz. De scheids
rechter bleef doen alsof hij
met een zwaar bloedende
neus kampte, pakte de verla
ten schoen op en bood 'm de
inmiddels buiten de lijnen
vertoevende Heemskerk
vriendelijk aan...
Schoen (2)
In de korfbaltopper tussen Fi
des Pacta en Pernix ging het
er heel anders aan toe. Peter
Kuipers Pernixwerd daar
wérkelijk slachtoffer van een
onwillige veter. Zonder de
scheidsrechter daarbij te be
trekken besloot Kuipers het
euvel zelf maar te verhelpen.
Onder toeziend oog van be
waker Ronald van der Vel
den, vanzelfsprekend.
Immers: ook op dit soort mo
menten in een korfbalduel
mag de dekking absoluut niet
worden verwaarloosd.
Niet goed
Evenals andere sportbeoefe
naren zijn tennissers niet al
tijd even aardig. Zo wil men
zich ten opzichte van de oppo
nent nog wel eens irritant en
bewust concentratieversto-
rend opstellen. En willen ook
bekende tennissers na afloop
van hun partij nog wel eens
verzuimen de scheidsrechter
te bedanken voor zijn leiding.
(Nu zit deze man inderdaad
op een moeilijk bereikbare
plaats, onbereikbaar is hij ze
ker niet, maar dit terzijde).
Echt ernstig wordt het echter
pas, als de spelers elkaar na
afloop geen hand meer geven.
Zoals Roger Warmerhoven,
afgelopen ZQndag. Kwaad,
heel kwaad verliet hij de baan
na zijn wedstrijd tegen Jan
Siemerink, omdat de zéér
neutrale scheidsrechter een
bal „uit" had gezien, die vol
gens de speler van ELTV wel
binnen de lijnen terecht was
gekomen. Overigens precies
het punt dat de voor Unicum
spelende Siemerink in de tie
break van de derde set nog
nodig had voor de overwin
ning..
Niet goed (2)
Een te laken opstelling, zo
vinden wij van Hutspo(r)t.
Niet alleen doordat Warmer
hoven op dat moment vergat
dat het menselijk oog geen
computer is, maar vooral om
dat de nationaal kampioen tot
en met achttien jaar vergal
dat Siemerink helemaal niets
met de scheidsrechterlijke be
slissing te maken had. De
Rijnsburger had zich slechts
een keer in de oeverloze dis
cussies tussen Warmerhoven,
de coaches en de scheidsrech
ter gemengd, en dat was om
Warmerhoven een let aan te
bieden.
Op matchpoint aanbieden dat
wedstrijdpunt over te spelen:
als je zo'n tegenstander dan
geen hand geeft, doe je het
dus gewoon niet goed...
