65-PLUSSERS KUNNEN
BEST EEN EXTRAATJE GEBRUIKEN
"f
BIJ250TEXTIELSUPERS HEBBEN
ZEEMAN EN MOEDER IETS TE VIEREN.
Adverteren doet verkopen!
HET VERSCHIL TUSSEN DE KRANT EN EEN HUIS-AAN-HUIS FOLDER
DE KRANT WORDT GELEZEN.
Marten
Toonder zoekt
zichzelf
na einde van
Bommel
tijdperk
BRILMIJ ZORGT HEELGOED VOOR UW OGEN.
39.5 4? K5
PAGINA 4
LElDbt) COURANT
DINSDAG 6 MEI 1!
..IK BEGIN OP BOMMEL TE
LIJKEN. DAT ML IK IN GEEN
GEVAL"
AMSTERDAM Het is inmiddels drie
maanden geleden dat ten stadhuize van
Rommeldam het huwelijk werd gesloten
van de Heer Olivier B. Bommel en Mejuf
frouw Annemarie Doddel. En op die
gedenkwaardige 18de januari 1986 kwam
daarmee tevens een (voorlopig?) einde aan
de veelbewogen avontuurlijke loopbaan
van een Heer van Stand, die eenzaam zijn
weg moest gaan.
Dit tot groot verdriet van talloze trouwe lezertjes,
wier leven bijna even ingrijpend veranderde als
dat van de betrokkenen zelf. Want zelden zal een
krantenstrip zoveel bij het publiek hebben losge
woeld als dit geesteskind van de vorige week 74
Sir geworden Marten Toonder. Op 16 maart 1941
gon hij met de Bommelstrip (toen nog „de Avon
turen van Tom Poes") in het dagblad De Telegraaf.
In de bijna 45 jaar daarop volgden nog eens zo'n
honderdtachtig verhalen. Het is dan ook vrijwel
onmogelijk om aan Toonder zonder Bommel te
denken. En toch is het zover gekomen. En dan
luidt de vraag: Wie is Marten Toonder zonder Heer
Bommel?
„Heel anders dan ik gedacht had. Ik dacht dat er
een tijd van rust zou komen, waarin ik eindelijk
eens kon beginnen met de dingen die ik altijd heb
willen maar niet kon doen omdat er geen tijd voor
was. Maar nu zijn er veel mensen die dachten van:
Nou ja. nu heeft hij niets meer te doen dus nou kan
hij best eens een tekening voor dit maken en een
artikel over dat schrijven en een lezing houden of
weet ik wat niet al. In het begin dacht ik: Nou ja,
ik hèb tijd, dus ik heb ja gezegd. En dan kan je niet
meer terug."
Dus de claim die anderen óp u gingen leggen en
die voordien Heer Bommel op u legde...
die zet zich voort. Ja. Maar dat bevalt me niet
helemaal en dus probeer ik nu ijverig om me los te
maken. Ik wil definitief met alles stoppen en moet
nu maar eens m'n eigen weg gaan. Ik moet uitzoe
ken wat ik kan. Ik heb wel ontdekt bijvoorbeeld
dat het werken aan Heer Bommel een heel apart
soort techniek is, een aparte manier van denken,
van uitdrukken, van leven haast. En dat die ma
nier niet te gebruiken is voor andere dingen. Ik
bedoel: Als je een artikel gaat schrijven wat een
beetje serieus is, dan moet je niet in een Bommel
stijl schrijven. Absoluut niet. Dat is ook helemaal
niet bevredigend: je krijgt het gevoel van clichés
die je alsmaar gebruikt alsof je niet anders kan".
En dat terwijl Bommel juist werd gekenmerkt door
een heel eigen en oorspronkelijk taalgebruik...
„Ja, en daar heb ik ook altijd bewust naar ge
streefd. Maar nu betrap ik me er op dat ik denk op
de manier zoals Bommel dacht. En nu begint het
dus waar te worden dat ik op Bommel lijk. Dat wil
ik in geen geval."
U bent een creatief mens. U tekent, u schrijft. U
heeft nu de 'uitlaatklep' van Bommel niet meer
waarin u die inspiratie kwijt kunt Waar blijft die
nu?
„Die inspiratie raak ik dus op het ogenblik niet
kwijt. Ik ben op zoek naar een vorm om ze kwijt te
raken. En ik weiger eigenlijk om te werk te gaan
op de manier zoals ik dat met Bommel gedaan zou
hebben. Dan heb ik het gevoel dat ik in een sche
ma zit, een abstract ding. Ik wil een andere uitlaat
zoeken. En ik weet echt nog niet wat dat worden
gaat. Dat weet ik gewoon niet."
Als u terugkijkt op de periode met Bommel... Heeft
het u dan verbaasd dat er zo'n geweldig effect van
die strip is uitgegaan?
„Het is heel langzaam gegroeid. In het begin heeft
het me zeker verbaasd, maar dat is al lang geleden,
vlak na de oorlog. Ik zag een groei die ik nooit
verwacht had. En toen heb ik me ook wel eens af
gevraagd: Waar ligt dat aan? Hoe kan dat? Waar
om is dat zo? Maar ik ontdekte ook dat het denken
daarover afleidend was. Hoe meer ik erover na
dacht, hoe minder ik het nog kon".
Is het op het laatst zo geweest dat de werkdruk om
toch maar weer steeds met een verhaal te moeten
komen u toch min of meer ging frustreren?
„Frustreren niet. Maar er komt een moment-
Kijk: ik heb honderdtachtig van die verhalen ge
maakt, en dan heb je het idee dat je alles wel hebt
verteld wat er in je zat. Eigenlijk is er dan niets
meer waar je nog warm voor loopt, je hebt alles al
zo'n beetje gehad. Je belandt dan in een situatie
dat je een verhaal van twintig jaar geleden nog
eens op een andere manier vertelt omdat je de vo
rige versie te slap, te weinig nadrukkelijk vindt. Ik
dacht: Nou ja, nou ga je jezelf herhalen terwijl er
andere manieren zijn om zoiets te vertellen. Doe
dat dan liever."
Film
De Bommelfilm die indertijd gemaakt werd heeft
niet Toonders volle instemming kunnen krijgen.
Hoewel hij zelf betrokken was bij de productie, is
het toch niet geworden wat hij zich ervan had
voorgesteld. Toonder: „Er zijn natuurlijk veel me
ningsverschillen geweest. Heel veel. En het laatste
woord daarin heb ik niet kunnen hebben, want ik
had die miljoenen niet. Maar je mag niet zeggen
dat er schurken met mijn idee op de loop zijn ge
gaan. Dat is niet waar, want ik zat er zelf bij. Ik
heb wel gevochten om het anders te krijgen, want
ik dacht: dat is het niet, dat is het niet. Maar ja, als
het nou verkoopbaar is op een andere manier,
dan..."
„Ik geloof dat het zakelijk gezien toch niet handig
gedaan is. Het is een kinderlijke film geworden.
Dus werd niet op het publiek gemikt waaraan ik
mijn bescheiden succes te danken heb. En ik geloof
dat het commercieel gezien veel beter was geweest
als daar wel op gemikt was. Maar je gaat niet zelf
zeggen dat je er niks aan vindt en ik vond het wel
leuk dat de mensen het aardig vonden. Maar later
kwamen de serieuzere kijkertjes en de lui die er
een beetje oog op hadden. Die zeiden: Hoe heb je
dat nou kunnen doen, want het is helemaal geen
Bommelfilm. En dat heb ik met mijn verhalen ei
genlijk nooit gehad.
Hoe is uw relatie met uw lezers geweest? Hebt u
iets gemerkt van respons van uw fans?
„Ja. Heel veel. En daar ben ik ook dankbaar voor,
al was het weieens frustrerend natuurlijk. Vooral
in het begin, toen die doctoraalscripties en zo ver
schenen, een stuk of drie tegelijk. Dan zit je echt te
kijken. Dan denk je: Waar ben ik aan bezig, en je
gaat jezelf onderzoeken, analyseren. En je wordt
helemaal redelijk. Door die geschriften ga je den
ken nü ben ik dus zus, en nu ben ik zó, en nou ben
ik met dat bezig... Dingen waar ik nooit aan ge
dacht heb. En dat remt enorm. Eventjes vind je het
erg leuk, het streelt je. Maar dan denk je: nou nee,
dit is onzin. Er zijn dus mensen die er veel meer in
zien dan er in zit. En dat is weer een stimulans om
zo diep mogelijk te graven". ruud RAMpEN
Als u niet meer goed door uw
glazen ziet, dan is nu het moment om naar
Brilmijtegaan. Alleen 65-plussers
genieten deze maand een extra korting.
Dat kan dus oplopen tot wel f 40,- als u
nu een nieuwe bril koopt.
Kom dus zeker bij Brilmij
binnen. Want wij meten uw ogen met
de modernste apparatuur.
Dubbel-focus glazen.
Bij Brilmij kunt u kiezen uit allerlei
soorten.Wij zijn gespecialiseerd
in variabele glazen (dubbel-focus
glazen zonder ingeslepen half
maantje). Bent u aan een leesbril
toe? Ook dan bent u bij Brilmij aan het juiste adres.
U vindt het montuur dat bij u past in de prijs die u uitkomt.
Per artikel kunt u van maximaal één kortingsaanbod gebruik maken.
Deze ajnbieding is geldig tot en met 7 juni 1986. De Brilmij korting voor'zickcnfondtlcden op monturen blijft gehandhaafd (tot mat. f20,-).
WEES ZEKER. DAT U NAAR ÉÉN VAN DE 70 ECHTE BRILMIJ FILIALEN GAAT. BIJ U IN DE BUURT IS DAT:
LEIDEN: HAARLEMMERSTRAAT 107-109. TEL. 071-134495.
fWCCK
Mmoczon
Verse
- Schouder
I karbonade
I 1 kilo
Magere
t runder
bieflappen
|- 1 kilo
Magere
speklappen
1 kilo
Magere i e
varkenslappen rp<
1 kilo7.S
Varkens
(ricando
1 kiio9.SR
5 kilo f1
Lamshart
25.00 nu19.1
13.|
6.I
Donderdag 29 mei 'C
aanstaande verschijnt o
deze krant de speci&e
- e
Informatie over de ach e
leermogelijkheden in c e
bijlage wordt u graag i e
strekt door Rene Leibbi u]
bereikbaar onder num
071-122244
begrafenissen y x ctnrtrnc" lammermarkt 43 - leiden
crematiesjallllustel 07i 12 66 ie
U-ITXv?
Bij Zeeman is het 2 maanden groot feest omdat de 250 ste textielSuper werd geopend.
Daarom vindt u bij ons veel artikelen die zijn voorzien van een lage feestprijs. En voor
Moeder is het feest omdat we haar extra gaan verwennen op Moederdag. Hoe? Nou, met
een ontbijtje op bed. Lieve kinderen. Bloemetje. En met een paar kado's uit deze
advertentieDaar hoeft niemand miljonair voor te zijn, dat zie je zo wel aan de lage prijzen.
Enne....nog een fijne dag hoor Moeder.
MODIEUS BADPAK
We noemen deze panty
van 20 denier: "Lady
Fashion". Vandaar ook de
modekleuren wit,
geel, turquoise,
groen en
oranje. Maten
36/40 en
40/44.
INPAKKEN
t Mooiste kadopapier. Wel
6 verschillende dessins,
maar veel met een hartje.
200 x 50 cm. Wat zal het
kado worden?
Per rol
Een sieraad op
uw tafel. 18 en
20 cm hoog.
Diverse
modellen die
van bloemen
houden. Net
als Moeder
zelf.
AARDEWERK
Witte overpot-
ten. Echt aarde
werk, In drie
maten. Mooi in
moeders
vensterbank.
014 cm. 018 cm. 020 cm.
|OP Z N CHINEES
Oosters gaat Moeder
"lekkel" thee drinken.
Theepot met 6 speciale
kommetjes. In decoratieve
doos. Crèmekleurig. Alles
bij elkaar gn map
slechts #iyd
Internationale klasse. Van polyamide/elastharfe
sluit altijd en is direct weer droog. 5e
Hoog opgesneden. &e
Maten 38 t/m 44. Steeds in drie"
kleurenkombinaties uitgevoerd
Verrassend qua model en prijkt
