Vrijgeven dossiers King Kong
schaadt relatie met Engeland
WOORDVOERDER BVD VOOR RAAD VAN STATE:
Dag van de Arbeid
in veel landen
massaal gevierd
Gevechten tussen
Tamils: 300 doden
De Korte wacht nog
met eindoordeel over
pensioen NSB-weduwe
Regering Thatcher
weigert cipiers
tegemoet te komen
BINNENLAND/BUITENLAND
CeUiae Commit
VRIIDAG 2 MEI 1986 PAGINA 7
Mensenrechten
i Indonesië
aan vooruit'"
\LI Op de laatste dag van
n bezoek aan het Indonesi-
ie eiland Bali heeft de Ame-
kaanse president Reagan gis-
ren met president Soeharto
toestand van de mensen-
chten besproken. „De Indo-
isische president en zijn de-
gatie sneden de beschuldi-
ngen over schendingen van
mensenrechten in Indone-
zelf aan", aldus minister
lultz later in een reactie
!en zij meldden vooruitgang,
et name wat betreft Oost-Ti-
or". Ook het ontbreken van
rsvrijheid in Indonesië is
ngeroerd.
eagan, die vandaag naar To-
o is vertrokken voor de 12e
pconferentie van leiders van
belangrijkste geindustriali-
erde landen zei tegen de mi
sters van de ASEAN-landen
it „de Verenigde Staten zich
schouwen als een land aan
Stille Oceaan, dat groot be
ng heeft bij de uitkomst van
beurtenissen in het gebied".
Amerikaanse president had
lorts een korte ontmoeting
et de Filipijnse vice-presi-
int, Salvador Laurel. Hij zei
it de „VS hopen dat de re
nte gebeurtenissen de kan-
n op eenheid door democra-
zullen doen toenemen, en
:t Filipijnse volk meer zal
innen deelnemen aan de
onomische vooruitgang". Hij
ituigde nogmaals zijn steun
in presidente Aquino.
irand in
hemisch centrum
ON DEN In het Britse
irton Down heeft een brand
steren een deel van een zeer
■4heim chemisch centrum
oest. Het vuur is waar-
lijnlijk door kortsluiting
tstaan. De brand heeft een
el van het gebouw verwoest
aar medicijnen voor mense-
gebruik worden gemaakt.
Carmal terug
a Afghanistan
LAMABAD De Afghaan-
communistische president
j'p brak Karmal is gisteren van
n medische behandeling in
Sovjet-Unie in Kaboel te-
gggekeerd na een langdurige
jvezigheid die aanleiding
d gegeven tot speculaties als
hij uit de macht zijn gezet,
om de speculaties over zijn
sitie de kop in te drukken,
>ldde de staatsradio dat het
Itallige Politburo van de Af-
lanse communistische par-
hoge regeringsfunctionaris-
en de Russische ambassa-
r op het vliegveld waren
hem te begroeten,
afwezigheid van 57-jarige
rmal bij de viering van de
'olutie, vorige weeK in Af-
anistan werd door vele wes-
se diplomaten als een teken
hij in politieke moeilijkhe-
verkeerde en bij het
emlin in ongenade was ge
ilen. De president zou niet
staat zijn het Afghaanse
rzet tegen de Sovjet-over-
ersing de kop in te drukken,
rmal kwam aan de macht
n de Sovjet-strijdkrachten
ghanistan binnen vielen ^n
i einde maakten aan het be
nd van de communistische
irser Hafizullah Amin, die
arbij de dood vond.
DEN HAAG Kan de
dubbelspion uit de
Tweede Wereldoorlog,
Christiaan Lindemans,
alias King Kong, veertig
jaar na zijn overlijden in
een Scheveningse gevan
genis, de betrekkingen
tussen de Nederlandse en
Britse regering versto
ren Deze vraag stond
gisteren centraal tijdens
een spoedzitting van de
afdeling Rechtspraak
van de Raad van State
waar een geschil tussen
het Haarlems Dagblad
en de minister van bin
nenlandse zaken werd
behandeld.
Het dagblad wil inzage in de
rapporten die de Britse ge
heime dienst (MI-5) in maart
1944 heeft gemaakt over Lin
demans. Deze stukken, die
zich in de archieven van de
Binnenlandse Veiligheids
dienst bevinden, worden
door de minister achterge
houden.
Door het BVD-dossier van
binnenlandse zaken en de
karrevracht stukken en arti
kelen die de andere ministe
ries op 10 februari hebben
gepubliceerd, zijn de myste
ries rond King Kong die
ervan werd verdacht de Slag
bij Arnhem te hebben verra
den en die volgens de inmid
dels zeer omstreden officiële
versie in juli 1946 door zelf
moord om het leven kwam
alleen maar vergroot.
Daarom eiste het Haarlems
Dagblad inzage in het totale
dossier, dus ook in de stuk
ken van de Britse geheime
dienst. Ook wil het Haarlems
Dagblad dat de namen die in
de vrijgegeven dossiers on
leesbaar zijn gemaakt, be
kend worden.
Mr. Arthur Maandag, die na
mens zijn krant het woord
voerde, zei dat het ministerie
geen enkel deugdelijk argu
ment aanvoert om aan deze
verzoeken geen gehoor te ge
ven. „Dat informatie tussen
geheime diensten nimmer
aan derden ter beschikking
mag komen, is nergens in
een regel geformuleerd.
Mocht dit wel zijn vastgelegd,
dan is de afspraak toch al ge
schonden. In 1953 heeft de
toenmalige chef van de BVD.
L. Einthoven. het volledige
dossier, incluis de Britse rap
porten, bij luitenant-kolonel
Boeree (die op persoonlijke
titel onderzoek deed naar de
Slag bij Arnhem) thuis be
zorgd. Ook heeft Einthoven
ze begin jaren vijftig beschik
baar gesteld aan de Parle
mentaire Enquête Commissie
voor hun onderzoek naar het
overheidsoptreden in de oor
logsjaren".
Niet te tornen
Namens de minister zei mr.
P.L.G. van Velzen, dat aan
de afspraak met de Britse ge
heime dienst, een zogeheten
„standing practice" (uit de
praktijk voortvloeiend ge
drag) niet te tornen viel. „De
Britten kennen nu eenmaal
een ander stelsel waarin dos
siers van inlichtingen- en
veiligheidsdiensten gesloten
blijven".
Volgens de woordvoerder
van binnenlandse zaken die
de BVD-aspecten behandel
de, mr. C.R. Niessen, houdt
openbaarmaking van dit rap
port een veiligheidsrisico in.
„Andere landen hebben dan
geen absolute garantie meer
dat hun informatie vertrou
welijk blijft. Dit schaadt de
BVD, dus de veiligheid van
de staat en de democratische
rechtsorde".
De Binnenlandse Veilig
heidsdienst bleek zeer strin
gent te zijn in het toepassen
van geheimhouding. Zo werd
het verweerschrift aan de af
deling Rechtspraak van de
Raad van State van het stem
pel vertrouwelijk en persoon
lijk voorzien. Dit verbaasde
de staatsraden nogal. Algehe
le hilariteit ontstond er toen
de voorzitter, staatsraad Bou-
kema, meedeelde dat dit ver
weerschrift door de BVD aan
hem was overhandigd in een
koffer met een geheim code-
slot. „Gelukkig kende ik de
code", zei Boukema, „anders
hadden wij van tevoren niet
eens kennis kunnen nemen
van uw standpunt".
Het vrijgeven van de in het
dossier geradeerde namen
van informanten en mede
werkers was volgens Niessen
veel te gevaarlijk. Mr. Maan
dag sprak dit tegen. „Volgens
onze informatie zijn alle toen
bij de King-Kongzaak be
trokken medewerkers inmid
dels overleden. De zwartge
maakte namen in de dossiers
hebben alleen nog historische
waarde".
De Raad van State doet 19
juni uitspraak.
FRANS BOTHOF
AMSTERDAM Ongeveer vijfhonderd mensen hebben gister
avond deelgenomen aan een I-mei-demonstratie van de Amster
damse afdeling van de FNV en de kleine linkse partijen
CPN/PSP/PPR en de Socialistische Arbeiderspartij (SAP). In
De Hoeksteen voerden enkele sprekers het woord en werd een
cultureel programma van Chileense en Zuidafrikaanse muziek
ten gehore gebracht.
De vele toespraken die PvdA-politici gisteren ter gelegenheid
van de Dag van de Arbeid op vele plaatsen afstaken, stonden
vrijwel geheel in het teken van aanstaande verkiezingen. Partij
voorzitter Max van den Berg riep vanuit Hengelo CDA en VVD
op lering te trekken uit de ramp met de kerncentrale in het
Russische Tsjernobyl en partijleider Den Uyl eist nog vóór de
verkiezingen een duidelijke „nee" van het kabinet tegen de mo
dernisering van de chemische wapens.
In veel landen werd de Dag van de Arbeid overigens op veel
grootsere wijze gevierd dan in dit land. Honderdduizenden ar
beiders paradeerden onder een stralende zon over het Rode
Plein in Moskou ten aanschouwen van partijleider Gorbatsjov
en ander leden van het Politbureau. In Polen was in verschil
lende steden een grote politiemacht op de been om te voorko
men dat aanhangers van Solidariteit hun eigen parades zouden
houden.
In Praag trokken volgens de Tsjechische televisie 220.000 men
sen door de straten met papieren bloemen, duiven en gekleurde
ballonnen. Ook in Hongarije, Bulgarije, Roemenië, Albanië en
Griekenland kwamen honderdduizenden mensen op de been om
deel te nemen aan feestelijke parades.
Op de Filipijnen liep de Dag van de Arbeid uit op hevige straat
gevechten tussen aanhangers van de huidige president Aquino
en de gevluchte oud-president Ferdinand Marcos, daarbij kwam
een man om het leven en raakten er enkele tientallen gewond.
In Zuid-Afrika legden zwarte arbeiders massaal het werk neer
en weigerden studenten en scholieren colleges te volgen. De Dag
van de Arbeid vormde dit jaar in Zuid-Afrika de grootste anti-
apartheidsdemonstratie sinds jaren, waaraan is deelgenomen
door miljoenen mensen.
Terwijl de
Filipijnse
president
Aquino in een
nabijgelegen
park in Manila
een rede voert
ter
gelegenheid
van de Dag van
de Arbeid,
raken
aanhangers
van haar
slaags met
sympatisanten
van oud
president
Marcos.
Jonge zwarten
nemen een
kijkje bij de
trein die
gisteren
geheel in
vlammen
opging om te
voorkomen dat
forenzen naar
hun werk in
Johannesburg
zouden gaan.
Voor het
planten van
een aantal
bomen op
het dakterras
van de Ne
derlandse
Midden-
standsbank
in Amster
dam moest
gisteren spe
ciaal een he
licopter wor
den inge
huurd. De
bomen zijn
ongeveer
twaalf meter
lang en twee
ton in ge
wicht.
COLOMBO Bij gevechten tussen twee concurrerende Tamil-
bewegingen in het noorden van Sri Lanka zijn de afgelopen drie
dagen vermoedelijk driehonderd mensen gedood. Eerder schatte
de politie het aantal doden door gevechten tussen de TELO en
LTTE op zeventig.
Inwoners van de noordelijke havenstad Jaffna deelden mee dat
de Bevrijdingstijgers rond het TELO-hoofdkwartier wegver
sperringen hebben opgericht. Zij verklaarden dat beide partijen
hun doden verbrandden, zodat er geen exact cijfer bekend was
over verliezen. Ook zouden burgers om het leven zijn gekomen,
maar ook daarvan is het precieze aantal niet bekend.
Volgens berichten die de hoofdstad Colombo bereikten, zou de
strijd zich hebben uitgebreid naar de oostelijke provinciehoofd
stad Batticaloa waar de TELO ongeveer 300 leden heeft. De_
staatsradio meldde dat de leider van de TELO, Mohan Sri Saba-
ratnam, in Kaliyanakadu gevangen was genomen.
DEN HAAG Minister De
Korte van binnenlandse zaken
is nog niet toe aan een eind
oordeel over het weduwen-
pensioen dat de weduwe van
ex NSB-topman Rost van Ton
ningen momenteel heeft.
Voordat definitieve conclusies
over het weduwenpensioen
kunnen worden getrokken
moeten eerst de resultaten op
tafel liggen van het diepgra
vende onderzoek naar de ach
tergrond van de beslissingen
over dat pensioen.
Dit heeft de bewindsman gis
teren gezegd in een gesprek
met vertegenwoordigers van
het voormalig verzet. Ruim
een maand geleden gelastte De
Korte een „zorgvuldig onder
zoek" naar de rechtmatigheid
van het pensioen van me
vrouw Rost van Tonningen.
Het ministerie meldde toen
het onderzoek zo snel mogelijk
te willen afronden.
In totaal is aan de NSB-wedu
we 375.000 gulden uitbetaald
en niet 800.000 gulden zoals in
persberichten is gemeld. Zij
krijgt het pensioen vanwege
het feit dat haar man vanaf
1937 een aantal jaren lid van
de Tweede Kamer is geweest.
Als uit het onderzoek blijkt
dat de pensioenbeslissingen uit
de jaren '50 ten aanzien van de
NSB-weduwe in overeenstem
ming zijn genomen met de
toen geldende Wetgeving, zal
volgens de minister alleen een
nieuwe wet daar iets aan kun
nen doen.
,ening China
an Suriname
^RAMARIBO De Volksrepu-
ek China heeft Suriname een
ling van ongeveer veertien mil-
;n gulden verstrekt. Het bedrag
>rdt gebruikt voor de financie-
ïg van projecten, die door beide
rtijen worden goedgekeurd,
/er ruim twee weken komt een
iinese delegatie naar Paramaribo
i met deskundigen te bekijken
lke projecten voor financiering
aanmerking komen. Minister
rrenberg van buitenlandse za-
n liet weten dat de lening rente-
ij is en verstrekt wordt over een
riode van twee jaar. Vanaf 1991
oet het bedrag in tien jaar wor-
n terugbetaald.
Pasteur Instituut
erft van Windsor
PARIJS De hertogin van
Windsor, die op 24 april in
Parijs op 89-jarige leeftijd
overleed, heeft het grootste
deel van haar bezittingen na
gelaten aan het Pasteur Insti
tuut.
Haar advocate Suzanne
Blum-Spillmann verklaarde
gisteren dat het om enkele
miljoenen francs gaat, voor
namelijk in aandelen en ju
welen. Het Pasteur Instituut
is een gerenommeerd me
disch onderzoekscentrum in
Parijs dat de laatste tijd veel
pionierswerk verricht in het
onderzoek naar aids.
Quatar Iaat
Nederlander
spoedig vrij
DEN HAAG De Nederlandse
werknemer van Ballast Nedam die
zaterdag met 28 anderen bij een aan
val van Qatar op een eilandje in de
Arabische Golf werd gevangen geno
men, heeft met zijn vrouw getelefo
neerd en hoopt binnen enkele dagen
thuis te zijn. De kanselier van de Ne
derlandse ambassade in Koeweit,
C.P. van Hese, heeft de man in Qatar
bezocht. Zaterdag vielen troepen van
Qatar twee eilandjes aan, waar Bal
last Nedam een station voor de kust
wacht van Bahrein bouwt. Bahrein
en Qatar hebben al twee eeuwen ver
schil van mening over de souvereini-
teit over deze eilandjes.
Raisa Gorbatsjov
wil naar de VS
MOSKOU Raisa Gorbatsjov,
echtgenote van de Sovjetpartijlei
der Michail Gorbatsjov, heeft gis
teren gezegd dat zij naar de Vere
nigde Staten wil gaan en hoopt dat
haar man en president Reagan een
tweede top-conferentie houden.
Mevrouw Óorbatsjov was aanwe
zig op het Rode Plein voor het be
kijken van de 1-meiparade. Raisa
zei te hopen dat tijdens een derge
lijke ontmoeting „verdragen zullen
worden gesloten die de angst die
boven ons hangt verminderen".
Het is overigens nog niet helem*
naai zeker of een tweede top tus
sen Reagan en Gorbatsjov in no
vember doorgaat.
Zoon Iraanse Sjah
voorspelt crisis
PARIJS De zoon van wijlen
de Sjah van Iran, Reza Pahlevi,
heeft vandaag in een radio-inter
view in Frankrijk een crisis in
Iran voorspeld „waarvan men de
effecten ingaande augustus zal
voelen". Zijn geestverwanten in
het land zijn actief en de „meer
derheid van de geestelijkheid"
heeft zich intussen al tegen Kho
meini gekeerd, aldus Reza, die te
gelijk zijn huwelijk met een land
genote aankondigde. Hij noemde
geen trouwdatum, maar zei dat
het huwelijk geen invloed zou
hebben op zijn strijd tegen de
huidige machthebbers in Tehe
ran.
Zestig verdachten in abortusproces
BRUSSEL Bij de rechtbank in het
Belgische Gent wordt een massapro
ces voorbereid tegen zestig medewer
kers en patiënten van een semi-lega-
le abortuskliniek. Het gaat om veer
tien artsen, zestien medewerkers en
leden van de Raad van Beheer en
dertig vrouwen of hun partners. De
strafzaak vindt plaats tegen de ach
tergrond van hernieuwde discussies
over de Belgische abortuswetgeving,
met name in de Vlaamse regerings
partijen. Abortus is in België bij de
wet verboden, maar desondanks flo-
reren er tal van abortusklinieken. Dit
heeft er onder meer toe geleid dat
het „abortustoerisme" naar Neder
land de afgelopen jaren gestaag is af
genomen. Tegen een van de klinie
ken, het „Kollektief Anticonceptie
Gent", opende de gerechtelijke poli
tie in 1983 een onderzoek. Tijdens het
vooronderzoek legde de politie onder
meer de hand op een groot aantal pa
tiëntengegevens. Hoewel deze han
delwijze tot heftige reacties leidden
in de medische wereld heeft de
rechtbank klachten over schending
van het beroepsgeheim „bij gebrek
aan bewijs" naast zich neergelegd.
Intussen woeden tussen de Vlaamse
Liberale Partij en de Christen Demo
craten hevige discussies en wordt ge
praat over het indienen van wets
voorstellen die abortus „in noodsitua
ties" toelaatbaar zou moeten maken.
cent van de open gevangenis
van Bexhill in Oost-Sussex
werd door brand verwoest. Zij
zal waarschijnlijk niet meer
herbouwd worden. Geruchten
dat twee gevangenen in het
vuur waren omgekomen, wer
den door de overheid gelogen
straft. De gedetineerden van
Bexhill hadden in het holst
van de nacht de apotheek van
hun gevangenis geplunderd.
Onder invloed van drugs be
dreigden zij daarna hun be
waarders, de politie en de
brandweer, die niet durfden
optreden. De schade in de ge
vangenissen loopt in de miljoe
nen pond sterling.
Volgens de cipiers hebben de
incidenten duidelijk onder
streept, dat in het Britse ge-
USKE EN WISKE DE BONKIGE BAARDEN
BJfi RMVH'JIM m
mnm lest neri het
schip in m kleide
brri voor rwter, beschut
voor storfleti. rl hei
rtODIÓE hordt 0VER6ELRDEP
OPOE 'JSUWOSUITEEtl
EEtl our lrjer verlrrt
kordeel ris lrr1s1e
de 'tlelrwf
(Van onze correspondent
Roger Simons)
LONDEN De Britse minis
ter van Binnenlandse Zaken
en Justitie, Douglas Hurd, wei
gert nog steeds een zinnig ge
sprek aan te knopen met de
18.000 ontevreden cipiers van
zijn land, ook al hebben dezen
hun vroegere beslissing om
geen overuren meer te maken,
voorlopig ingetrokken. Minis
ter Hurd vindt het nodig, dat
de cipiers volledig afzien van
actie voeren.
Nadat de gevangenbewaarders
woensdagmiddag hadden be
sloten hun optreden tegen de
geplande forse bezuinigingen
in het gevangeniswezen te
verscherpen met een volledige
boycot van de overuren,
kwam het in minstens 18 van
de 120 gevangenissen van En
geland, Wales en Noord-Ier-
land tot zeer ernstige inciden
ten, waaronder brandstichting
en vernieling. De gedetineer
den van Bristol maakten nog
het ergste amok. Hun opstand
had gistermiddag tot gevolg,
dat de politie hun strafinrich
ting even buiten Bristol moest
bestormen om de gevangenen
terug in hun cellen te drijven.
Hiervoor werd ook een aantal
vervaarlijk grommende poli
tiehonden ingezet.
Zo'n 30 gevangenen, die de
nacht tevoren er vandoor wa
ren gegaan, lopen nog op vrije
voeten rond. Minstens 40 pro-
Eerl cipier
bekijkt de
ravage die
tijdens een
brand in de
gevangenis in
het Britse
Sussex
ontstond.
vangeniswezen een nijpend
gebrek heerst aan personeel
en dat om die reden alle ci
piers noodgedwongen een
groot aantal overuren moeten
maken. Maar volgens de rege
ring Thatcher kosten die over
uren te veel en heeft zij plan
nen om nog verder te bezuini
gen.
Q00RZIIHTI6 JUSSEft DE OOHPELRRRS YRREPD.
DROERT DE 'T1ELRDIEDE PLRRTS WRRR DE RRDP
6EBEUR0 IS ET1 OPEED ORO...
WE Vin ER f
