„In Nederland was heel
Utrecht eraan gegaan^
Vevolgen kernramp
tiet te overzien
^JNENLAND/BUITENLAND
Tsjernobyl was „volkomen veilig*"
Maison
de Bonneterie
Maison
de Bonneterie
Kamer wil uitstel
besluit centrales
Sovjet-Unie heeft grote plannen met kernenergie
I
QeidóaQowiant
WOENSDAG 30 APRIL 1986 PAGINA 5
ten Nederlanders in
igeving van Kiev
IHAAG/MOSKOU Er zijn geen Neder-
Jrs in het rampgebied rond de kerncentra-
ernobyl. Dit is gisteren vernomen van een
t van de Nederlandse ambassade in
Volgens die Nederlandse vertegen-
diger zijn er noch in Tsjernobyl noch in de
l te omgeving „naar wij nu weten geen Ne-
Kjiidse toeristen of studenten". Reizen van-
jfjederland naar Kiev gaan overigens ge-
i door. Dit heeft het reisbureau Vernu
niging Nederland-USSR in Amsterdam
-ideeld. Volgens een woordvoerder van de
\siatie is er ,,geen aanleiding" de reissche-
Ste veranderen. Wel hebben zich bezorgde
"Vaartreizigers gemeld met bestemmingen
1 ,jze streken, die willen weten waaraan ze
jjÉueel bloot worden gesteld.
Direkteur Energiebureau:
kerncentrales moeten
PARIJS Ondanks het ongeluk met
de kerncentrale in de Sovjet-Unie moe
ten industrielanden doorgaan met het
opwekken van elektriciteit met kern
energie. Dat heeft Helga Steeg, direc
teur van het Internationale Energiebu
reau (IEA), gisteren verklaard. Volgens
Steeg dienen de IEA-landen met kern
energie door te gaan omdat zij anders
weer afhaneklijk worden van de olie-
aanvoer uit de Organisatie van Olie-ex-
portlanden (OPEC). De regering van
westerse industrielanden werken nauw
samen op het gebied van normen voor
de veiligheid van kernenergie-installa
ties. De veiligheid van het werken met
kernenergie vormt naar haar zeggen
binnen de organisatie geen probleem.
Deense run op
jodiumtabletten
KOPENHAGEN Apothe-
ken in de Deense hoofdstad
Kopenhagen zijn gisteren
overstroomd met klanten die
in paniek naar jodiumtabletten
vroegen om zich tegen radio
activiteit te beschermen. De
reactie ontstond toen ook in
Denemarken een verhoogde
radio-activiteit was gemeten
als gevolg van de kernramp.
De meeste apotheken zijn in
middels door hun voorraad jo
diumtabletten heen. jodiumta
bletten kunnen radio-activiteit
in het menselijk lichaam doen
afnemen.
De centrale in Tsjernobyl.
ONDERSCHEIDING
VOOR BOUWER
KERNCENTRALE
PARIJS De ingenieur,
die indertijd verantwoorde
lijk was voor voor de bouw
van de kerncentrale in
Tsjernobyl kreeg in 1984 di
verse onderscheidingen.
Vassily Kizim kreeg deze
voor zijn „opvallende bouw
kundige successen en zijn
grote persoonlijke inbreng
om de realisering van de
bouw van de centrale zeker
te stellen". Kizim kreeg de
Lenin-orde en de gouden
medaille van de hamer en
de sikkel per decreet toege
wezen.
Polen beperkt
de melkverkoop
WARSCHAU De Poolse regering
heeft bij wijze van voorzorgsmaatre
gel na de kernramp in de Sovjet-
Unie de verkoop van melk beperkt.
In een verklaring voor de televisie
werd meegedeeld dat kinderen en
zwangere vrouwen gevaar konden
lopen als ze melk zouden drinken
van koeien die besmet gras hadden
gegeten. Daarom is besloten de melk
van koeien die met gras zijn gevoerd
te dumpen en alleen nog melk op de
markt te brengen van koeien die
zijn gevoerd met hooi. Aan baby's en
kinderen in het noordoosten van het
land worden jodiumtabletten be
schikbaar gesteld.
fcrvolg van voorpagina)
V De kerncentrale
u^siernobyl (sinds 1977
;ebruik) is een groot
plex, waarop zich niet
jer dan vier reactor-
»uwen bevinden, ter-
vier andere reactoren
in aanbouw zijn.
e van de al werkende
toren zijn van de zo-
lamde Biblis-klasse,
wee anderen zijn van
RMKB-type, die wor-
gekoeld met water,
rbij de reactie wordt
ïerst met grafiet,
iet feit dat de Russische
maten hebben gevraagd
ld vies bij de bestrijding
grafietbrand, wordt afge-
at de ramp zich in elk
heeft voorgedaan in een
jeze RMKB-centrales. Re
en van dit type worden in
Vesten primitief genoemd
zege de eenvoudige bevei-
ie deskundigen vermoe-
dat de ramp veroorzaakt
»r een fout in het koelsys-
vermoedelijk een breuk
in de hoofd-koelleiding. Door
het grote verlies aa*n koelwa
ter is de reactorkern zo heet
geworden, dat de reactorkern-
houder het heeft begeven.
Hierdoor is de kern in verbin
ding gekomen met de buiten
lucht. Door de toetredende
lucht is vervolgens de grafiet,
die de reactorstaven omgeeft,
in brand gevlogen. De voort
durende toevoer van zuurstof
houdt zowel de brand als de
uitstoot van radio-actief mate
riaal gaande. In tegenstelling
tot de Russische, zijn de reac
torkernen in alle Westerse
centrales omhuld door een
dubbele mantel, die dergelijke
ongelukken moet voorkomen.
Bij zon „melt-down" (het
smelten van de kern van de
reactor) komt een enorme hoe
veelheid radio-activiteit vrij.
Een melt-down is volgens des
kundigen het ergste ongeluk
dat met een kerncentrale kan
gebeuren. Overigens zou een
betonnen beveiliging bij een
melt-down waarschijnlijk wei
nig helpen. De gloeiende reac
torkern (een soort miniatuur-
zon) brandt zich dan door de
bodem van de centrale. Op het
moment dat de kern het
grondwater raakt, ontstaat een
enorme explosie van radioac
tief stoom. En het is maar de
vraag of een betonnen beveili-
ting daartegen bestand is.
tralingsdeskundigen van het
Westduitse ministerie van bin
nenlandse zaken gaan er van
uit dat zich op de plaats van de
ramp een stralingsdosis van
1.000 Rem per uur voordoet.
Blootstelling aan dergelijke
straling leidt vrijwel onmid
dellijk tot de dood. Straling
met een dosis van 500 Rem en
hoger worden slechts bij uit
zondering overleefd. In een
normaal werkende centrale
heerst een dosis van 1 milli-
Rem.
De ramp met de kerncentrale
heeft mogelijk grote gevolgen
voor de veestapel en zuivelin
dustrie in de Sovjet-Unie, zo
hebben deskundigen van de
Amerikaanse regering gezegd.
De aanvankelijk noordwest
staande wind heeft de radio
actieve gassen weliswaar weg
gehouden van de graangebie-
den, maar niet van belangrijke
landbouwgebieden waar vlees-
en zuivelprodukten worden
geproduceerd. De totale
omvang van de gevolgen is
echter nog niet te overzien.
AMSTERDAM De
Vereniging Milieudefen
sie heeft gisteren diep
geschokt gereageerd
over de berichten over
het kernongeluk in de
Sovjet-Unie. „Wel staat
vast dat dit het ernstigste
ongeluk uit de geschie
denis van de kernenergie
is. In Nederland was bij
een dergelijke ramp de
hele provincie Utrecht
eraan gegaan", zo meldt
een woordvoerder.
Woordvoerder Iwan de
Graaf: „Al jaren waarschu
wen wij voor de gevaren van
kernenergie, niet alleen voor
de risico's in de centrale zelf
maar ook voor de milieurisi
co's bij de afvalberging.
Blijkbaar zijn er rampen zo
als in de Sovjet-Unie nodig
om de publieke opinie in be
weging te brengen. Het is
pijnlijk, maar nu pas lijkt ie
dereen wakker geschud. Nu
pas wordt duidelijk dat een
catastrofe nooit uit te sluiten
Directeur W. Banga van de
kerncentrale Borssele rea
geerde daarentegen: „Als er
in de Sovjet-Unie werkelijk
sprake is geweest van een
kernsmelting, dan is dat nog
geen reden om de beide cen
trales (Borssele en Dode-
waard) in Nederland voor
nadere inspectie stop te zet
ten. De Russische kerncen
trale in de buurt van Kiev,
die het afgelopen weekeinde
het toneel werd van vermoe
delijk het ernstigste ongeluk
uit de geschiedenis van de
kernenergie, is namelijk van
een wezenlijk ander type dan
de beide Nederlandse centra-
Volgens de Vereniging Mi
lieudefensie was een kerns
melting in de Russische sce
nario's slechts één keer in de
drie miljard jaar voorzien. De
Graaf: „Als de kern in Tsjer
nobyl werkelijk gesmolten is,
kunnen de mensen dan nu
weer drie miljard jaar rustig
slapen? De vraag is of je dat
soort risico's hoe klein ook
aanvaardbaar acht. De kern
lobby zegt ja, wij zeggen nee
zolang er nog goede alterna
tieven zijn".
Directeur Banga: „Een derge
lijk ongeluk is in Borssele of
Dodewaard uiteraard niet
denkbaar; wij hebben hier
geen grafiet in reactor, aldus
Banga. „De kernsplijting ge
beurt in Borssele in een afge
sloten reactorvat dat met wa
ter is gevuld. Overigens is
over de Russische veilig
heidsvoorzieningen zo goed
als niets bekend. Ik zou niet
kunnen zeggen of het Russi
sche type veiliger of onveili
ger is dan de Nederlandse
centrales".
De Vereniging Milieudefen
sie heeft volgens De Graaf
gisteren honderden telefoon
tjes binnengekregen van
mensen die verontrust waren
of in actie wilden komen te
gen de voorgenomen bouw
van nieuwe kerncentrales in
Nederland.
Directiesecretaris Van der
Zande van de PZEM, de
elektriciteitsmaatschappij die
de centrale in Borssele be
heert, zei zich te kunnen
voorstellen dat de burgers in
Zeeland en in de directe om
geving van Borssele veront
rust zijn geraakt door de be
richten uit de Sovjet-Unie.
„Dat is een normale menselij
ke reactie, al zie ik geen aan
leiding voor paniek. Eerst
moet eens goed uitgezocht
worden wat er nu precies ge
beurd is".
Banga: „Uiteraard zijn wij
erg nieuwsgierig wat in de
Sovjet-Unie gebeurd is. Tot
nu toe wijst alles erop dat er
sprake moet zijn van een
groot ongeval. Maar het blijft
afwachten of we er ooit iets
van zullen horen. Tot dus
verre is er helaas nog geen
ervaring met nucleaire infor
matie-uitwisseling tussen oost
en west".
'arsdoorsnede van een van
Victors in Tsjernobyl. Het don-
uisjinks en rechts zijn de beton-
imhulsels van de kern. Van bo-
s er geen andere beveiliging
biet stalen frame met de afdek-
stm.
Overzicht van de beveiliging van een Franse kern
centrale met een reactor. Duidelijk is de dubbele
betonnen omhulling van de kern te zien.
NEW YORK De door
een ramp getroffen kern
centrale van Tsjernobyl is
in februari van dit jaar
nog door het Sovjetblad
„Soviet Life" geprezen als
een toonbeeld van veilig
heid. In een acht pagina's
tellend artikel in de Ame
rikaanse editie van het
blad werd de centrale om
schreven als „volkomen
veilig".
„De reusachtige reactor staat
in een betonnen silo en is uit
gerust met een milieubeveili-
gingssyteem. Zelfs als het on
gelooflijke zou gebeuren, zou
den het automatische comtro-
lesysteem en de veiligheidssys
temen de reactor binnen enke
le minuten uitschakelen", zo
stond in het artikel te lezen.
Het tijdschrift tekende uit de
mond van de Oekraïense mi
nister van energie en elektrici
teit, Vitali Sklydarov, op dat
de kenrcentrale geen enkel
gevaar opleverde voor de om
liggende steden. „De kans op
een „meltdown" (het smelten
van de reactorkern) is eens in
de 10.000 jaar". De kerncentra
le van Tsjernobyl was bedoeld
om zes eenheden van elk 1000
megawatt vermogen (twee
maal de kerncentrale Borssele)
te omvatten.
Alleen aan de zijkanten van
de centrale zit een betonnen
omhulsel. De bovenkant van
de centrale bestaat uit een sta
len frame afgedekt met platen.
In de westerse wereld wordt
deze beveiliging als „erg gam
mel" omschreven. De kern
centrales in westerse landen
waaronder die in Neder
land hebben allemaal twee
betonnen onhullingen rond de
radio-actieve kern.
In 1984 concludeerde de Ge
zondheidsraad in Nederland
nog dat de omhulsels van de
radio-actieve kern van een
kerncentrale zo goed zijn dat
zij in het ergste ongeval, een
kernsmelting, zeker dagenlang
het vrijkomen van radio-actie
ve straling kunnen tegenhou
den. Dat geeft de tijd om men
sen in de omgeving te evacue
ren. Uit studies door de TH
Twente en Amerikaanse uni
versiteiten blijkt echter dat het
smelten van een radio-actieve
kern minstens 6000 doden zou
vergen en het gebied zeker
dertig jaar onbewoonbaar
maakt.
(ADVERTENTIE)
FRANSE GEUREN
KEUREN
BIJ DE BONNETERIE.
Op een gezellig Frans
terras kunt u vele parfums
keuren en kaas en wijn
proeven. Van Frankrijks
beste huizen.
En u wordt er verrast
met vele extra attenties
èn cadeautjes èn aantrekke
lijke aanbiedingen.
Vanlt/m 10 mei.Opde
Franse toer.
Bij de Bonneterie.
Deze Frame aanbiedingen
(iets voor Mot Jtr Jog)
FWimMWi
t W
Od V :vy cLW;
rj.l
ZUIVER
KATOENEN JURK
298,-
BIJ DE BONNETERIE.
Modieuze voorjaars-
Jljurk in 'n vrolijk bloem-
dessin. Met een ruime
mouwinzet en zakken in
de zijnaad.
De afknoopbare kraag
en manchetten zijn in
dezelfde kleur als het Ieren
ceintuurtje.
In blauw, geel en rood.
Maten 36 t/m 48. Voor
f298,-. Bij de Bonneterie.
Am ster dam: Kahentraat, 020-262162
cv Beethofenstraat. 020 - 76II91
Den Haag: Buttcnliof, 070-656844
Rotterdam: Lijnbaan, 010-13 6125
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG Een meerderheid in de Tweede Kamer lijkt
voorstander van uitstel van de besluitvorming-over de bouw van
kerncentrales in ons land.
D66 en PvdA deden gisteren verzoeken het beraad over de cen
trales, dat voor dinsdag op het programma staat, uit te stellen.
CDA en VVD zijn nog niet zo ver. Het CDA meent echter wel
dat het debat niet tot definitieve besluitvoming kan leiden.
Het D66-Kamerlid Tommei zal de Kamer voorstellen om nog
niet over de zaak te praten. Volgens Tommei zal een onderzoek
naar de ramp in de Sovjet-Unie mogelijk informatie opleveren
die van belang is voor de beoordeling of er in ons land een
kerncentrale gebouwd kan worden.
De PvdA-fractie richtte zich met een verzoek om uitstel van het
debat tot Kamervoorzittrer Dolman. Fractieleider Den Uyl ver
klaarde dat de ramp nadere informatie vergt over aspecten van
he ongeluk en eventueel daaraan te verbinden conclusies.
Het CDA-Kamerlid Lansink is er nog niet uit of het debat uitge
steld moet worden. Hij wijst erop dat het debat alleen zou gaan
over vestigingsplaatsen voor kerncentrales zonder dat er defini
tieve besluiten worden genomen.
De fractievoorzitter van de PvdA in de Tweede Kamer dr. J.
den Uyl, zegt „met verbijstering" kennis genomen te hebben
van de reactie van minister Van Aardenne van economische za
ken op de kernramp in Rusland.
„Als Van Aardenne zegt dat deze afschuwelijke gebeurtenis
geen verandering brengt in het kernenergiebeleid dan vind ik
dat huiveringwekkend, daar word ik beroerd van. En dan kan
het misschien wel zo zijn dat de Russische centrales minder vei
lig zijn dan de Westerse, dan nog vind ik dat we pas op de plaats
moeten maken", zo zei Den Uyl.
MOSKOU De Sovjet-
Unie is in haar energiebe
hoefte voor zeker tien
procent afhankelijk van
kerncentrales. Het Krem
lin heeft echter omvang
rijke plannen om die af
hankelijkheid nog groter
te maken.
In zijn openingstoespraak op
het 27e partijcongres eind fe
bruari liet partijleider Michail
Gorbatsjov. weten dat de ko
mende vijf jaar de capaciteit
van kernenergie zeker 2,5
keer hoger wordt. Premier Ni
kolai Ryzjkov zei toen dat in
het jaar 1990 de Sovjet-Unie
voor 20 procent afhankelijk
moet zijn van kernenergie.
De Russische media verstrek
ken geen volledige gegevens
over de produktie van kern
energie, maar volgens wester
se waarnemers zijn er in de
Sovjet-Unie nu 45 kerncentra
les die geen extra beschermen
de mantel hebben. Westerse
kerncentrales hebben die
tweede beschermende mantel
wél.
Hoewel de Sovjet-Unie de
grootste olie- en gasproducent
ter wereld is, daalde de olie-
- produktie de afgelopen jaren
aanzienlijk. De meeste reser
ves liggen in Siberië en de ex
ploitatie daarvan zou erg kost
baar zijn.
In 1983 kondigde de Russische
regering de instelling aan van
een speciale regeringscommis
sie voor de veiligheid in de
kernenergieproduktie. Het
persbureau Tass meldde toen
dat de commissie werd opge
richt om tegemoet te komen
aan de groeiende ongerustheid
onder arbeiders in de kerncen
trales.
Het land heeft geen georgani
seerde beweging tegen kern
energie, zoals de westerse lan
den die kennen. Openbare dis
cussie tussen voor- en tegen
standers van kernenergie
wordt niet toegestaan, terwijl
de Sovjetmedia vrijwel uitslui
tend positieve berichten over
de mogelijkheden en de veilig
heid van deze energievorm
verspreiden.
De meeste centrales worden
gebouwd in het Europese deel
van de Sovjet-Unie. Volgens
westerse gegevens waren eind
1984 in de Sovjet-Unie onge
veer 46 installaties voor kern
energie in bedrijf.
In de VS staan meer kerncen
trales dan waar ook. Vorige
maand werd in Ohio de 100e
vergunning voor de bouw van
een reactor afgegeven. Maar
de Amerikaanse centrales
voorzien in slechts 15 procent
van de energiebehoefte, ter
wijl in Frankrijk tweederde
van de energie in kerncentra
les wordt opgewekt. Het Inter
nationale Bureau voor Atoom
energie (IAEA) telde eind 1985
over de hele wereld 374 reac
toren.
EN WISKE DE BONKIGE BAARDEN
ind houdt straling weg
centratie als een onzichtbare
wolk voortgestuwd.
Aangezien de wind voorlopig
zuid/zuidwest blijft, is het risi
co het grootst voor de Scandi
navische landen en Polen.
Toch is de hoeveelheid stra
ling boven Zweden gisteren
afgenomen.
HAAG In de
sters en metingen van
en het Rijksin-
"^t voor Volksgezond-
en Milieuhygiëne zijn
aanwijzigingen ge-
voor een verhoog-
radio-ac-
Hët is echter niet uitgesloten
dat er nieuwe radio-actieve
wolken richting Zweden ko-
is volgens het men. In principe geldt overi-
instituut zoda- gens wel dat het gevaar klei
ner wordt naarmate de deel
tjes verder van de kernreactor
af zijn. Ook daardoor loopt Ne
derland veel minder gevaar
dan de Scandinavische landen.
Overigens meldt het KNMI
dat de wind meer uit oostelijke
richting gaat waaien. Het zou
een zwakke tot matige wind
worden, te zwak om radio-ac
tieve straling naar Nederland
te brengen.
ons land.
®at voorlopig niet te ver-
Jen is dat de wolk, die is
«tomen na de ramp in de
apntrale bij Kiev, deze
uitkomt.
evaar voor straling is af-
elijk van de concentratie
ji wind. De wind kan de
,es verspreiden en er voor
Jh dat het gevaar afneemt,
g de wind in dezelfde
__ng waait, wordt de con-
EG: Russen
hadden moeten
waarschuwen
DUBLIN De EG-com-
missaris voor milieuzaken,
Stanley Clinton Davis,
heeft de Sovjet-Unie er
gisteren van beschuldigd
inbreuk te hebben ge
maakt op haar „volken
rechtelijke plichten" door
niet direct melding te ma
ken van de kernramp in
Tsjernobyl.
Davis verklaarde in Dublin te
leurgesteld te zijn dat een
„vooraanstaand lid van de in
ternationale gemeenschap zich
op zo'n onverantwoordelijke
manier gedraagt".
