„Vraag naar goeden kwaad wordt niet meer gesteld" Franse joden doen beroep op kardinaal Glemp aan tafel £eidóc(ScHi4£i/i( Ecidóc Soman! Vaticaanse vredesprijs naar Thailand kerk wereld PROF. DR. R. BAKKER NAAR AANLEIDING VAN „LEYENBURG": k"11"1" WARC: CHRISTENDOM VAST VERANKERD IN CHINA Doorzichtige proefballon Leegheid van denken Een ander punt is dat van de eigen normen die de v schappen formuleren. De economische wetenschap bi1 beeld kan om louter economische doelen te bereikei^ men stellen die voor ménsen slecht zijn. Om dat concr maken: In dit kader liggen de wezenlijke problemi (kerkelijke) organisaties hebben met sommige praktijk» multinationals. Maar ook buiten de wetenschappen gel gevaar van eenzijdige normen, die uitsluitend eigenbelj dienen. Heel reëel is dat bijvoorbeeld in de politiek: daar beslissingen worden genomen die louter politieke i gen dienen, wordt de zaak waar het in feite om gat schaad. j weer .-ACHTERGROND ZATERDAG 26 APRIL 1986 PA IKV: meer aandacht voor Oost-West-vraagstuk Het IKV wil behalve aan de strijd tegen de kernwapens meer aandacht geven aan het Oost-West-vraagstuk. In een advies aan de campagneraad noemt het dagelijks bestuur van het IKV aandacht voor de samenhang tussen het kernwapenvraagstuk en de Oost-West-verhoudingen de belangrijkste activiteit voor de komende tijd. Het IKV zal zich tegen de plaatsing van kruisraketten in Woensdrecht blijven verzetten, hoewel het parlement daarmee heeft ingestemd. „We gaan er niet vanuit dat al leen langs deze weg de regering op haar besluit zal terug komen. Daar is meer voor nodig, vooral ook nieuwe inter nationale ontwikkelingen," aldus het advies. De Internationale Vredesprijs Johannes XXIII van het Va- ticaan is dit jaar toegekend aan het Thailandse rooms-ka- tholieke bureau voor hulp aan slachtoffers van rampen en aan vluchtelingen (COERR). Paus Johannes Paulus II zal op 3 juni de prijs overhandi gen aan de aartsbisschop van Bangkok, kardinaal Michael Michal Kitbunchu, en de di recteur van het bureau, Bun- lert Tharachatr. Apostolisch nuntius aartsbis schop Renato R. Martino maakte bekend, dat er in Thailand thans dertien vluch telingenkampen zijn met in totaal ruim 120.000 bewoners, terwijl bij de grens met Kam puchea nog eens 250.000 men sen in hutjes het leven moe ten zien te behouden. Paus Johannes XXIII heeft de prijs in 1963 ingesteld voor het eren van initiatieven voor vrede en broederlijkheid tus sen de mensen. Philip Potter vindt SDI teken van afgoderij „Afgoderij". Zo karakteriseer de dr. Philip Potter de voor genomen plannen van de Amerikaanse regering met het ruimteschild voor vijande lijke kernwapens (SDI) op een bijeenkomst ter gelegen heid van de uitreiking van de N iwano-vredesprijs. De onderscheiding is een ini tiatief van de Wereldconfe rentie der Religies voor Vrede en de Niwano-vredesstichting, een Japans boeddhistische or ganisatie. Potter ziet SDI als een stroomversnelling in de kern bewapeningswedloop. Zijns inziens wordt de mens meer en meer afhankelijk van tech nische voorzieningen. Boed dhisten beschouwen deze ont wikkeling als „verblinding", terwijl ze in de joods-christe lijke traditie onder „afgoderij" te boek staat. Als afgod van onze tijd schet ste Potter het consumentisme tot elke prijs. De wereldeco nomie en het financierings systeem hebben er zijns in ziens voor gezorgd dat de rij ken steeds rijker en de armen steeds armer worden. Het lot van de rijken daarbij is vol gens Potter „toenemende ver veling, bureaucratische steri liteit en psychische leegte". Volgens Potter heeft de afgo derij die wordt bedreven met de nationale veiligheid tot meer nationale en internatio nale onveiligheid geleid, waarbij godsdienstige stro mingen in die afgoderij hun aandeel hebben geleverd. „Wij hebben ons aan de zijde van de machtigen geschaard, terwijl wij voor de eenvoudi- gen van hart troostwoorden vonden of ze zelfs vermaan den zich als burgers maar stil en volgzaam op te stellen", al dus Potter. Natuurbescherming zoekt religieuze steun Het World Wildlife Fund (WWF) heeft een oproep doen uit gaan aan allen die een godsdienst belijden, actief steun te ver lenen aan het streven net milieu te beschermen. Directeur-generaal Charles de Haes verklaarde dat milieube heer en godsdienst al te lang gescheiden gebieden zijn ge weest. Er bestaat zijns inziens alle aanleiding de krachten te bundelen. Voor dit doel is een tweedaagse retraite uitgeschre ven waarvoor leidende figuren uit alle wereldgodsdiensten zijn uitgenodigd. Ze zullen deelnemen aan een in september te houden bedevaartstocht naar Assisi in Italië en het staat nu al vast, dat vooraanstaande Christenen, Boeddhisten, Hindoes, Islamieten en Joden hieraan zullen deelnemen. Bidden is de sterkte van de mens en de zwakheid van God „Het is een vorm van (zelf)misleiding als er on derscheid wordt gemaakt tussen foetussen van twee weken, twintig of zesen twintig weken. Je kunt het leven niet schematise ren in weken of maan den. Met de conceptie is het leven gegeven". Duidelijke taal van prof. dr. R. Bakker uit Peize (Gr.). Hij is theoloog, clas sicus en oud-hoogleraar wijsbegeerte aan de Rijksuniversiteit in Gro ningen en maakt zich grote zorgen over het kli maat waarin in de Neder landse samenleving de discussie over leven en dood wordt gevoerd. „Het wordt je koud om het hart als je hoort hoe het soms toegaat in de discussies over abortus. De vraag naar wat le ven is en hoe mensen daar in verantwoordelijkheid mee moeten omgaan, wordt niet gesteld, laat staan beant woord. De begrippen goed en kwaad, die in de geschiedenis van de hele mensheid zo'n be langrijke rol hebben gespeeld, zijn verdwenen. Daarvoor in de plaats kwamen zelfont plooiing, nuttigheid, kritische bewustwording. Het individu zelf bepaalt wat waar en goed is voor hem". Prof. Bakker herinnert aan de periode van de sofisten in de Griekse filosofie (waarover binnenkort een boek van hem verschijnt). „Ook daar zien we dat sterke accent op de au tonomie van de mens. De mens legt zelf de waarden in de dingen - niets is waar, alles is geoorloofd, de mens is de maat van alle dingen". Brood en spelen Een ander kenmerk van onze samenleving is het adagium van brood en spelen. „Kijk maar naar de media. Het nieuws wordt beheerst door gesprekken over cao's, loon- rondes, en op de televisie be concurreren de omroepen el kaar in het uitzenden van lot to-spelen en quiz-uitzendin gen. Steeds gaat het om het materiële. Het eigen „genot" als doel van het leven ligt in het verlengde daarvan. „Ook hierin zien we een herhaling van de geschiedenis: het epi curisme, een levensleer die uitging van de natuurlijke lusten van de mens. Verplich tingen tegenover de gemeen schap werden beschouwd als belemmeringen voor het egoïstisch genieten. De ge schiedenis herhaalt zich op navrante wijze". Prof. dr. R. Bakker: Geen verschil tussen een vrucht van twee of van twintig weken Een laatste kenmerk van onze tijd acht prof. Bakker de grote aandacht voor „feiten". „Je ziet het aan de waardering voor de anglo-amerikaanse li teratuur. Alleen „facts" zijn geldig en de onderlinge ver houding tussen de feiten. In die visie zijn theologie en me tafysica achterhaald door de wetenschap die zich baseert op de nuchtere werkelijkheid, die berekenbaar en exact is". In het klimaat dat zo kan worden gekenmerkt, wordt het mogelijk, dat er een abor tuspraktijk ontstaat waarin de Leyenburg-kwestie plaats kan vinden. „Naar mijn overtuiging gaat het bij abortus om het doden van leven. Alleen in de uit zonderlijke omstandigheid van levensbedreiging van de moeder kun je niet spreken van moord, in de andere om standigheden wel. Ik geloof er niet in dat al die abortussen die in ons land plaatsvinden op grond van levensbedrei gende omstandigheden voor de vrouw worden uitgevoerd. Er worden normen gehan teerd die het doden van leven toestaan. Mensen die opgaan in het egoïsme van een mate rialistische mensbeschouwing, achten het gerechtvaardigd abortus te laten verrichten omdat het krijgen van een kind „niet uitkomt", „lastig" is of „te duur". Het leven wordt dan geofferd op het al taar van het banale genot". Bedriegen Prof. Bakker meent dat de discussie over abortus vaak eenzijdig'is en aan de echte vragen voorbijgaat. „Het dra ma in het Haagse ziekenhuis wordt terecht druk bespro ken. Maar waar gaat het dan over? Bijvoorbeeld over de le vensvatbaarheid van een kind van zesentwintig weken, daarmee suggererend dat het „technisch" antwoord daarop ook een antwoord is op de ethische vraag naar het doden van een kind in de moeder schoot. Mensen die zo redene ren, bedriegen zichzelf en de ander. Leven van twee we ken is niet een ander leven dan dat van een vrucht van zesentwintig weken. Wie zo redeneert, heeft zich in zijn beschouwing van wat leven is, overgeleverd aan de (medi sche) techniek. De techniek heeft dan voorrang op het le ven. En dat is een uitermate gevaarlijke ontwikkeling". Op de (medische) techniek gaat prof. Bakker nader in: „De techniek stelt zichzelf geen grenzen. Steeds worden de mogelijkheden van het technisch kunnen vergroot; de vooruitgang van de tech niek kan gemakkelijk doel in zichzelf worden. Dan tellen waarden die bijvoorbeeld vanuit de ethiek worden aan gedragen, niet. Dat kan ge beuren met bijvoorbeeld de DNA-techniek, die mensen in staat stelt te manipuleren met het erfelijk materiaal. Het doel is „verbetering van het menselijk ras". Het grote ge vaar van deze ontwikkeling is het groeien naar de superieu re mens met uitschakeling van de geestelijk en lichame lijk zwakken, zoals we dit on der het Hitler-regime zagen. De techniek die zichzelf tot norm wordt, wordt de mens tot een bedreiging. Want noch de technische wetenschap, noch enig andere, kan ant woord geven op de diepste vragen van het mens-zijn, van leven en dood. Daarmee komt prof. Bakker op één van zijn grote zorgen: de versplintering van de we tenschap, die ëen „versplin terde" mens- en wereldbe schouwing oplevert. „De we tenschap is opgesplitst in hok jes. De wetenschappers ko men hun eigen „hokje" niet uit en werken geïsoleerd van elkaar. De medicus weet niet wat de filosoof doet en de na tuurkundige heeft geen idee waar zijn collega ethiek mee bezig is. Er vindt dus ook geen bezinning plaats, waarin de verschillende wetenschap pen hun inbreng kunnen heb ben. Het gevolg is dat er ver engde mens- en wereldbeel den gaan functioneren, waar van men zich niet of nauwe lijks bewust is. Dergelijke mens- en wereldbeelden zijn gevaarlijk, omdat ze het wer kelijke niet omvatten. Zo ge beurt het dat de medische we tenschap dingen doef waar een ethicus op z'n minst vra gen bij zou stellen". Wijsbegeerte „Helaas moet ik constateren dat al in de wetenschappelijke opleidingen de gemeenschap pelijke bezinning op de „hele" werkelijkheid ontbreekt. Zelfs de wetenschap van de theologie is door het vakgroe pensysteem zozeer uiteen ge vallen, dat de dragende grond van het spreken over God volledig verduisterd is. Je ziet het ook aan de rol van de wijsbegeerte, de funderende wetenschap voor de bezinning op de werkelijkheid. Het vak filosofie heeft zwaar te lijden van de bezuinigingen in het wetenschappelijk onderwijs. Maar het is juist de wijsbe geerte die de diepste vragen stelt: Wat is de mens, zijn oor sprong en zijn bestemming. De vragen naar de levenszin worden niet meer gesteld. De wetenschap die aan deze vra gen voorbijgaat, zet mensen op een heilloze, doodlopende weg". Prof. Bakker, die in 1984 af scheid nam als hoogleraar, hield een afscheidscollege waarin hij deze kwestie cen traal stelde. Vooral de relatie tussen medische wetenschap en wijsbegeerte heeft hij daar in benadrukt. Collega's en vrienden hebben de grote zor gen van prof. Bakker vertaald in bijdragen over hetzelfde onderwerp in de afscheids- bundel die de Centrale Inter faculteit van de Rijksuniversi teit Groningen hem aanbood: Studia in Honorem Reinout Bakker, door de Centrale In terfaculteit Groningen. Met name drs. G. K. Kimsma (VU Amsterdam) en dr. H.A.M.J. ten Have (RU Limbrug) schreven over de verhouding tussen filosofie en medische wetenschap. „De gebeurtenissen in Leyen- burg zijn hopelijk aanleiding voor een hernieuwd besef voor de feiten: onze samenle ving bevindt zich op een hel lend vlak. Want in die samen leving maken mensen zichzelf tot gevangenen van egoïsme en materialisme. En daarbij vallen ook letterlijk doden". „Ik zie als grote nood van onze samenleving dat de vra gen van goed en kwaad en de laatste vragen over de mens niet meer aan de orde komen. Voor mij hangen die vragen direkt samen met mijn geloof in God. Ik vind dan ook dat de kerken in onze tijd een on gelooflijke verantwoordelijk heid hebben. Want wie an ders dan de kerk kan de boodschap verkondigen dat het altijd gaat om de mens in zijn verhouding tot God. Die boodschap geeft mensen ver antwoordelijkheid waardoor leven kan worden geleefd, tot zijn recht kan komen en niet wordt vernietigd. Want de boodschap van God aan de mensen is die van het heil door Jezus Christus. Hij is tot het leven opgewekt uit de dood. Dat getuigenis bepaalt voor mij de verantwoordelijk heid tegenover het leven". LÜTSEN KOOISTRA Naar eerst thans bekend is geworden heeft de joodse gemeen schap in Frankrijk gebruik gemaakt van het vorige week af gesloten tiendaagse pastorale bezoek van de Poolse kardinaal Jozef Glemp aan Frankrijk, door een beroep op hem te doen stichting van een klooster in het voornalige concentratie kamp Auschwitz niet te laten doorgaan. Sinds vorig jaar ver blijven daar tien Karmelietessen. Het voorgenomen klooster heeft nog niet zijn uiteindelijke vormgeving gekregen, hoewel de Poolse regering wel bouw vergunning heeft verleend. Financiering geschiedt via de or ganisatie Oostpriesterhulp van de Belgische pater Werenfried van Straaten. De Frans-joodse delegatie zou liever zien dat de nonnen en kele kilometers verderop hun klooster bouwen. Intussen zijn tegen de kloostervestiging aldaar ook bezwaren binnengeko men van kardinaal Albert Decourtray, aartsbisschop van Lyon, en van de moeder-overste van de Zusters van Sion uit Rome. Raad van Kerken wil hulp aan remigrerende Marokkanen Een delegatie van de Neder landse Raad van Kerken heeft na een bezoek aan Ma rokko gepleit voor hulp aan Marokkanen die vanuit Ne derland in hun vaderland te rugkeren. Deze mensen on dervinden grote problemen bij het hervinden van een plaats in de Marokkaanse sa menleving. Een Nederlandse veldwerker in Marokko zou goed werk kunnen doen, al dus de delegatie. Nederland# Gereformeerde Kerken Benoemd tot luchtmachtpredikant te "s-Gravenhage W.H. Lauwerse te Langerak die deze benoeming heeft aangenomen. „Het christendom is in China vaster verankerd dan vóór de Culturele Revolutie". Dat is de be vinding van een delegatie van de Wereldbond van hervormde en gerefor meerde Kerken (WARC), die onder leiding van de hoogleraar in de theolo gie dr. Lukas Vischer uit Bern, een rondreis door het land heeft gemaakt. Vischer noemt het verschil groot Vóór 1949 werden christelijke kerken als vreem de insluipsels gezien, thans genieten zij volledige erken ning als een wezenlijk onder deel van de samenleving. Sinds het eind van de jaren zeventig is de vrijheid van godsdienst geen lege huls meer en de respons die het christendom vooral bij jonge ren vindt is zeer groot, aldus dr. Vischer. Het aantal prote stantse christenen is toegeno men van 700.000 in 1949 tot 3,5 miljoen thans. De samen werking in één Raad van Christenen is zo hecht gewor den, dat uiteenlopende stro mingen als Anglicanen en Ze vende Dags-Adventisten zich hebben kunnen vinden in een gemeenschappelijke catechis mus, gezangboek en bijbel, ge drukt in een oplaag van 1,8 miljoen exemplaren. Zorgvul dig wordt er daarbij voor ge zorgd, dat alles in eigen be heer blijft, zodat geen afhan kelijkheid ontstaat van bui tenlandse Kerken of kerkelij ke instanties. Naar de WARC-delegatie heeft vastgesteld is de grootste zorg van de Chinese prote stantse kerk de opvolging van predikanten. De 4.000 dienst doende predikanten vergrij zen snel: een 60-iarige theo loog wordt zelfs als .jongske" aangeduid en niet zelden doen )- en 90-jarigen nog altijd ge meentedienst. De nationale theologische hogeschool van Nanking telt 162 studenten, terwijl in het reusachtige land thans acht seminaries predi kanten opleiden. In totaal zijn er tussen de 400 en 500 stu denten in de theologie. - kip in kerriesaus met Grapefruit met ham spinazie en rijstgebakken banaan Voor twee: 1 grapefruit, 2 plakken gekookte ham, 1 lepel sherry, 2 blaadjes sla, 1 Frans vruchtje; 2 kippepoten, 1 lepel olie, ui, kerrie, 100 g champignons. knoflook, 2,5 dl water, 1 bouillontablet, djahé, 1 lepel ketjap, 10 g maizena 750 g spinazie, 1 lepel olie, zout, peper, 1 hardgekookt ei; 250 g droogkokende rijst; 2 bananen, 10 g boter, 1 lepel rum, 1 lepel bruine basterd suiker. Snijd de ontvelde parten grapefruit een keer door en snijd de ham in reepjes. Meng grapefruit, ham en sherry en leg het mengsel in coupeglazen op een blaadje sla. Garneer met stukjes Franse vrucht. Bak de stukken kip goudbruin in de olie en haal ze uit de pan. Fruit de kleingesneden ui met kerrie licht in het over gebleven vet. Bak even halve champignons en geperste knoflook mee. Voeg water, bouillontablet, djahé en ketjap toe en laat er de kip ruim een half uur in gaar sudderen. Bind het vocht met de maizena tot een dunne saus. Snijd de schoongemaakte spinazie klein en leg haar in war me olie in een ruime braadpan. Laat de groente al omschep pende slinken en daarna nog een paar minuten koken. Voeg naar smaak zout en peper toe. Garneer de spinazie met ei. Bak de gepelde en in de lengte doorgesneden bananen op een matig vuur gaar in de boter. Leg de stukken op een ver warmde schotel, bedruppel ze met rum en bestrooi ze met de bruine basterdsuiker. Menutip voor maandag: schnitzel met witlofsalade en aard appelen vla-flip. JEANNE DEZE „week van de zure regen" heeft minister SmitE van verkeer en waterstaat op een merkwaardige man geleid. Toen zij weer eens een tv-camera op zich gericfa liet zij haastig weten dat er nu toch echt op korte „dit jaar nog" een verruiming van de snelheid^ op onze autowegen op komst is. Sneller dan 100 km pt een stokpaardje, dat de bewindsvrouw veelvuldig graagte heeft bereden. rj I" ZjIJ kondigde aan binnenkort met verkeersminister andere EG-landen haar plan te zullen verwezenlijkt voor de hele Europese Gemeenschap dezelfde snelheid!® .ten te laten gelden. Wie de grote verscheidenheid aai^r lingen in de twaalf lidstaten kent, zal zich verbaasd Ity afgevraagd hoe de minister in deze wirwar een snel rd I denkt te kunnen bereiken. v TROUWENS ook om andere redenen was er aan|n voor grote twijfel. Minister Winsemius (ook VVD) v» lieu denkt er niet over te tornen aan de maximumsi van 100 km op de Nederlandse wegen. Premier heeft minister Smit-Kroes inmiddels danook al lan| neus weg aangeraden eerst maar eens bij haar collega tijgenoot te rade te gaan. Ie In EG-kringen bleek deze week bovendien van een p£ harmonisering van de snelheidsbepalingen niets bek% zijn, zelfs niet van een voorstel daartoe. Er wordt nogjrc „gestudeerd" op een Europese snelheidsregeling en Jij ren" heeft in het Brusselse jargon een betekenis die d<® een zeer lange, ambtelijke weg. HET is duidelijk dat dit zoveelste proefballonnetje nister Smit-Kroes meer bedoeld was om het over gennnet racende kiezersvolk gunstig te stemmen, dan ij poging de geldende wetgeving beter toe te snijden praktijk van alle dag. Een geruststellende gedachte vo%r ieder, die niet alleen het behoud van onze bossen ma de veiligheid op de weg ter harte gaat. rt In een interview in de rubriek „Kerk en Wereld" uK filosoof prof.dr. j. Bakker, naar aanleiding van de geit. nissen in het Haagse Leyenburgziekenhuis, behartensw ge dingen over het geestelijk klimaat in ons land. Kei( het betoog van prof. Bakker is dat bij veel mensen de' over goed en kwaad niet meer aan de orde komt. De die geldt is het zelfzuchtig genot. In zo'n klimaat raken selijke waardigheid, zelfs het menselijk leven, vogelvi een zaak als abortus vallen er dan slachtoffers, alduf Bakker. Daarbij dient de kanttekening te worden gen dat het niet eerlijk is uitsluitend met een beschuldi vinger te wijzen naar gynaecologen; als een deel v; laakbare praktijken uitvoert, wordt dat mogelijk g» door de samenleving. De „remedie" tegen het kwaad dat voortkomt uit h^1 nen van het eigenbelang is christenen allang bekend. 1^ bel staat immers vol verhalen waarin God zijn normenj die het leven van de héle mens dienen. De geconstatr leegheid van denken zal verdwijnen als die verhale< nieuw of voor het eerst worden gelezen en beleefd. T<fl van mens en wereld. 1 Opnieuw buien S^tèn'21 graden L Italië en Joegoslavische vooral in Italië kans op In Joegoslavië meer pe' met zon. Middagtemp^ rond 20 graden. Alpengebied: naar het - wegtrekkende neerslag,! DE BILT (KNMI) De kans om nog van de zon de genieten was vanochtend nog het grootst. In de loop van de dag neemt de bewolking toe op de nadering van een storing die gisteravond nog boven de Py reneeën aanwezig was. Vooral in de middag en avond vallen er enkele buien, sommige gaan vergezegeld van onweer. De middagtemperatuur loopt op tot ongeveer 15 graden. De wind is in de ochtend nog zwak, maar neemt later gelei delijk toe tot matig. De wind richting is dan hoofdzakelijk oostelijk. Tijdens buien is het mogelijk dat er windstoten op treden. Weersvooruitzichten voor di verse Europese landen, geldig voor zondag en maandag: Zuid-Scandinavië en Dene marken: half tot zwaar be wolkt en vooral maandag kans op regen. Middagtemperatuur rond 15 graden. Britse Eilanden: half tot zwaar bewolkt en kans op een bui. Middagtemperatuur van 10 graden in het noorden tot 15 graden in het zuiden. Benelux en Frankrijk: perio den met zon, maar ook kans op een bui. Middagtempera tuur rond 15 graden, maar in Zuid-Frankrijk enkele graden hoger, zo rond 17 graden. Duitsland: vooral in het zuiden kans op regen. Middagtempe ratuur uiteenlopend van 18 graden in het noordoosten tot 13 graden in het zuiden. Spanje en Portugal: in noord west Spanje kans op een bui, elders zonnige perioden. Mid dagtemperatuur uiteenlopend van 16 graden in het noord- de 2000 meter in de vonj sneeuw. Middagtempél rond 14 graden. Weerrapporten 25 april 20 uur Eelde Eindhoven Den Helder srr regenbui iSS* Malta Moskou Muncher Geen krant ontvangen tussen 18.00 en 19.0C zaterdags tussen 14.0 15.00 uur, telefoonm 122248 en uw krant 1 nog dezelfde avond t zorgd.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1986 | | pagina 2