Verpleegkundige Leyenburg
lad kinderarts kunnen bellen"
Eindexamen: meer lboersminder mavo-leerlingen
uit de weekbladen
deGUbENE
„IJswandelaar"
teruggestuurd
Topambtenaar schiet
vier collega's dood
JUR. DRS. VAN ALLER VAN BELANGENVERENING HET BETERSCHAP:
Ombudsman Rang
dreigt met opstappen
DE TIJD
Htf
WENLAND/BUITENLAND
£eidóe Qowiant
DONDERDAG 17 APRIL 1986 PAGINA 7
If miljoen
onesiërs
ft malaria
1TA Meer dan een half
mensen op het Indonesi-
eiland Sulawesi zijn getroffen
malaria. Dit is gisteren he
rmaakt door het persbureau
ra. Volgens Antara hebben de
iteiten meer dan 160.000 hui-
esproeid met het krachtige be-
ingsmiddel DDT, dat in veel
rse landen is verboden. In vij-
en zelfs in baden in huizen
en vissen gehouden die larven
malariamuggen eten. Ruim
)0 mensen, de helft van de be-
g van Sulawesi, heeft de
opgelopen.
LITTLE DIOMEDE Een
Amerikaan die twee weken gele
den over de bevroren Straat van
Bering naar de Sovjet-Unie was
gelopen, en daar in hechtenis was
genomen, is door een Russische
helikopter naar Alaska terugge
bracht. De 33-jarige John Wey
mouth werd door de inwoners
van Little Diomede verwelkomd.
De Sovjet-Unie zei dat hij op 9
april was gearresteerd wegens
het onbevoegd betreden van haar
grondgebied. De FBI en Ameri
kaanse legerinlichtingendienst
willen met Weymouth spreken
voordat hij wordt vrijgelaten.
Eerste buisbaby
van draagmoeder
CLEVELAND In de Verenig
de Staten is de eerste reageer
buisbaby van een draagmoeder
geboren. Onderzoek wijst uit dat
zijn genetische code goed over
eenkomt met die van de man en
vrouw die zijn conceptie hebben
mogelijk gemaakt. Het is het
voor eerst dat een in een labora
torium geconcipieerd kind is ge
boren uit een andere vrouw dan
zijn biologische moeder, aldus
&rofessor Wulf Utian van het
lount-Sinai-ziekenhuis van Cle
veland, waar de bevruchting op 1
augustus van het vorig jaar
plaatsvond. Draagmoeder en
kind maken het goed.
Tranen van lachen
bij huilwedstrijd
SEMARANG Sema-
rang, de provinciale
hoofdstad van Midden
Java in Indonesië, hield in
'84 een lachwedstrijd en
vorig jaar een fluit- en een
vleierijwedstrijd. Rachmad
Setyoko heeft nu de eerste
huilwedstrijd gewonnen.
De 3.000 belangstellenden
gingen overigens niet ge
bukt onder de in tranen
voorgedragen verhalen
over een verloren liefde,
dierbare overledenen en
een gestorven moeder, en
joelden en klapten dat het
een lieve lust was.
ZÜRICH Het hoofd van de bouwpolitie van Zu
rich in Zwitserland heeft gisteren in zijn kantoor
vier collega's doodgeschoten en een vijfde levensge
vaarlijk gewond. Hij nam na zijn daad de benen en
de zoekactie van de politie bleef tot nu toe zonder
resultaat. Volgens het hoofd van de recherche van
Zurich, Thomas Hug, moet het motief gezocht wor
den in verschil van mening op het werk. Hug deelde
mee dat de ambtenaar, de 45-jarige Günther Tseha-
nun, aan het begin van de werkdag op zijn kantoor
was verschenen en meteen het vuur was gaan ope
nen op zijn collega's. Gisteren berichtte de plaatselij
ke zender „Radio Z" dat in het huis van de ambte
naar een „dodenlijst" is gevonden, waarop ook de
namen staan van het hoofd van Bouw- en Woning
toezicht, Hugo Fahrner, en de journalist Alfred Mes-
serli.
rRECHT Na de eut-
1 inasie-zaak in ver
De Terp is ook
rel rond de 27 weken
ide foetus in Leyen-
irg in de publiciteit ge-
men dank zij ver-
eegkundigen. Als die
in mond hadden ge-
mden, zou er waar-
hijnlijk nooit sprake
geweest van affaires,
aarom stappen ver-
eegkundigen naar poli-
of pers, waar artsen
J it doorgaans niet doen?
andelen ze uit zuiver
hische motieven, waar-
eventuele gevolgen
)or de eigen baan niet
eetellen, of zijn er an-
»re oorzaken?
irucht zijn de frustraties bij
irpleegkundigen over de
mpetentiestrijd met artsen.
erpleegkundigen hebben
ets te vertellen of te beslis-
n. Ze mogen dan wel eens
jrdèn omschreven als „de
en. oren en het geweten
in de arts", maar als ze dat
de praktijk brengen, zegt
ezelfde arts doorgaans:
aar bemoei je je mee?! Goed
schouwd mogen verpleeg-
1 indigen niets, maar voor al-
s wat ze toch doen zijn ze
el (mede)verantwoordelijk,
ilgens mr. drs. Renée van
Ier, directeur van de be-
4 ngenvereniging voor ver-
eegkundigen Het Beter-
hap, is dat probleem op te
ssen door verpleegkundi-
i duidelijker en wettelijke
roegdheden te geven. De
ictie van de „verlengde
zou dan moeten wor-
;n afgeschaft. Volgens Re-
van Aller is een verleng-
arm een ding, net zoals
ringsleutel of een hamer,
je derhalve ook niet aan-
akelijk kunt stellen. „Ver-
ïtwoordelijkheid en aan-
iirakelijkheid gaan samen
;t bevoegdheid", vindt Van
Ier. „En artsen hoeven zich
zeker niet bedreigd te
ilen en ook niet bang te
voor hun status, want ze
Bjven toch de opdrachtge-
;r. Nu echter is de situatie
Korthals Altes onwetend
van late abortussen
DEN HAAG Minister Korthals
Altes (Justitie) zegt er niet van op
de hoogte te zijn dat in Nederland
se ziekenhuizen tientallen keren
per jaar levensvatbare foetussen
worden geaborteerd, zoals de Ne
derlandse Vereniging voor Kinder-
geeskunde heeft beweerd. „Daar is
mij niets van bekend", zei de be
windsman gisteren in de Tweede
Kamer. Hij sloot zich daarmee aan
bij zijn collega Brinkman (WVC),
die een dag eerder eveneens had
verklaard dat hem vóór het ge
ruchtmakende incident in het
Haagse ziekenhuis Leyenburg nooit
eerder dergelijke gevallen ter ore
waren gekomen. Korthals Altes
werd in de Kamer over de affaire
Leyenburg ondervraagd door de
vertegenwoordigers van SGP en
RPF, Van Dis en Leerling. Volgens
de minister is het niet mogelijk nu
al uitvoerig op de juridische aspec
ten van de zaak in te gaan, omdat
er nog een gerechtelijk vooronder
zoek gaande is tegen de drie artsen
die bij het opzettelijk laten sterven
van een levensvatbare foetus van
circa 27 weken waren betrokken.
van verpleegkundigen zo on
doorzichtigste wat".
Die stelling wordt onder
schreven door de advocaat
van de drie verdachte gynae
cologen. mr. Spong. Die stelt
namelijk ^at de verpleegkun
dige niet genoeg informatie
heeft gekregen over de zo
omstreden abortus. Omdat zij
daardoor niet wist wat er
precies aan de hand was, is ze
volgens Spong naar de politie
gestapt.
Geen twijfel
Voor Renée van Aller is er
geen twijfel mogelijk dat de
verpleegkundige de zaak te
recht openbaar heeft ge
maakt. Van Aller: „Ook in de
medische wereld moet je in
calculeren dat er dingen fout
gaan. Maar in dit geval gaat
het duidelijk om een exces.
In Leyenburg is onmisken
baar een misdrijf gepleegd en
de rol van de artsen daarbij is
ook volstrekt duidelijk; die
wisten dondersgoed wat ze
deden. Over de rol van de
verpleegkundige moet ik iets
voorzichtiger zijn, want ik
ken haar situatie niet precies.
Maar ik neem wel aan dat ze
in de hele zaak ook dingen
heeft gedaan waarvoor ze
zich zal moeten verantwoor
den. Het zou me verbazen als
deze verpleegkundige vrijuit
zou gaan".
Renée van Aller doelt daarbij
vooral op de berichten dat de
geaborteerde, maar tot ieders
verbazing levende foetus on
geveer anderhalf uur op het
aanrecht heeft gelegen. „De
verpleegkundige móet daar
in die tijd toch ook zijn ge
weest, al is het maar even. Ik
kan me voorstellen dat ze
zich in eerste instantie een
ongeluk is geschrokken,
maar dat neemt niet weg dat
ze iets had kunnen zeggen of
doen. Op z'n minst een de
kentje over zo'n kind leg
gen". Renée van Aller stelt
ook onomwonden dat elke
verpleegkundige het recht
heeft om opdrachten te wei
geren. Ze mag zich nooit ver-
Hypocriet
Is hier sprake van een dub
bele moraal: eerst meewer
ken aan zo'n abortus en dan
achteraf zeggen dat die art
sen iets verschrikkelijks heb
ben uitgespookt?
Renée van Aller: „Wat ik hy
pocriet vind, is de houding
van de directie van Leyen
burg. Die roept dat dit niet
was gebeurd als er geen
Abortuswet had bestaan, ter
wijl ze nota bene een vergun
ning hebben aangevraagd!
Dat is een afleidingsmanoeu
vre. De wetgever heeft beslo
ten dat abortus is toegestaan.
Waar het in dit geval dan
ook om gaat, is dat de periode
van twintig weken waarop
een foetus mag worden gea
borteerd, is overschreden en
dat het kind niet is verzorgd.
Dat is het misdrijf".
„Maar terug naar de vraag.
Als een verpleegkundige
vindt dat een arts, bijvoor
beeld, een verkeerde dosis bij
een injectie heeft voorge
schreven, kan ze altijd weige
ren die aan de patiënt te ge
ven. Ik kan me best voorstel
len dat zoiets moeilijk is,
want je baan ben je dan
meestal wel kwijt. Hoe af
hankelijker je van een arts
bent, des te sneller houd je je
mond. Bovendien is het door
gaans een kwestie van wel-
les-nietes; het woord van de
arts tegenover dat van de
verpleegkundige. En als je al
leen staat, doe je je mond nu
eenmaal niet zo snel open.
Maar geeft de verpleegkun
dige die injectie met een te
hoge dosering toch en gaét er
iets fout, dan wordt ze net zo
goed vervolgd als de arts".
Geestelijke druk
Is de handelwijze van de ver
pleegkundige in Leyenburg
toch niet net zo dubieus als
van die gynaecologenZe
heeft ongeveer anderhalf uur
de tijd gehad om in te grijpen
of om in elk geval moord en
brand te schreeuwen.
Renée van Aller: „Ik denk
dat ik de kinderarts had ge
beld, of zoiets. Had die ver
pleegkundige ook kunnen
doen, maar nogmaals: ik kan
moeilijk haar situatie in
schatten. Misschien is er door
de artsen wel een enorme
geestelijke druk op haar uit
geoefend. Of misschien heeft
een arts haar gewoon wegge
stuurd. Het is ook heel goed
mogelijk dat ze heeft gezegd:
er moet iets gebeuren, en dat
de arts „nee" heeft gezegd of
één of andere smoes heeft
opgehangen. Als je zo'n situa
tie op de spits drijft als ver
pleegkundige, krijg je een
handgemeen en dan is er bij
na een koning Salomo nodig
om het op te lossen. Het kan
ook zo zijn dat de verpleeg
kundige heeft gedacht: 't zal
wel loslopen, omdat ze de
hele voorgeschiedenis niet
kende. Daarnaast moest ze
ook nog zorgen voor de pa
tiënt, in dit geval dat zestien
jarige meisje. Dat had ook
verpleging nodig".
Denk je ook nog dat 't wel
zal loslopen als iemand drie
dagen aan een infuus heeft
gelegen, wat zéér ongebrui
kelijk is bij een abortus?
Renée van Aller: „Ja, een
abortus gaat normaal via
zuigcurettage. Daarvoor ver
blijft een vrouw hooguit een
dag in het ziekenhuis, en in
veel gevallen gebeurt het al
poliklinisch. Maar ook daar
bij worden vrouwen nog wel
eens aan een infuus gelegd.
De verpleegkundige die in de
operatiekamer of verloska
mer de spullen klaar heeft
gemaakt en staat te wachten,
weet weinig of niets van de
patiënt die wordt binnenge
reden. Die denkt dat er een
„nette abortus" binnenkomt.
En dan zijn er natuurlijk si
tuaties waarin je als ver
pleegkundige gewoon moet
aannemen wat de arts zegt.
Je gaat er niet per definitie
van uit dat er wordt gerot
zooid. De situatie wordt on
werkbaar als je overal maar
aan gaat twijfelen of tegenin
gaat'
DICK HOFLAND
ijaar doen 246.000 leer
den centraal schriftelijk
dexamen.
Dat zijn ef
0 minder dan het vorig
r. Ze zijn afkomstig van
0 scholen, 100 scholen
nder dan in 1985.
De grootste groep kandidaten
wordt gevormd door het
mavo: 87.500 kandidaten van
1200 scholen.
Daarna volgt het
lbo mët 60.000 kandidaten van
1200 scholen, gevolgd door het
havo met 56.800 kandidaten
van 520 scholen. Het vwo is
hekkensluiter met 42.000 kan
didaten van 550 scholen.
Opmerkelijk is dat er bij het
mavo 12.500 eindexamenkan
didaten minder zijn dan het
vorig jaar en bij het lbo 10.000
méér. (Overigens zijn de exa
mens van lbo en mavo dit jaar
verder gelijk getrokken op C-
en D-niveau.) Bij het havo zijn
het er dit jaar 3200 minder en
bij het vwo 3000.
De examens zijn uitgesmeerd
over bijna vier weken. Er val
len nogal wat dagen uit in ver
band met feestdagen. Vandaag
is op het lbo (bij lhno en leao)
het examen begonnen met ma-
chineschrijven. Maandag be
ginnen mavo, havo en vwo.
De examenrooster omvat dan
Nederlands voor alle leerlin
gen, uitgezonderd die van de
havo die met handelsweten
schappen starten, en biologie.
De herkansing (in de eerste
helft van juni) is dit jaar uitge
breid. Het dient niet alleen om
onvoldoendes weg te werken,
maar kan ook gebruikt wor
den om cijfers te verbeteren of
in een hogere niveau te slagen
(maximaal in twee vakken).
JSKE EN WISKE DE BONKIGE BAARDEN
(c) Standaard Uitgeverij, Antwerpen/Weesp
Steeds meer jongeren kiezen voor dag/avondschool
DEN HAAG Het volwasse
nenonderwijs bloeit. Terwijl
de meeste scholen zitten te
soebatten om een leerling
meer pf minder, is het volwas
senenonderwijs vanaf de ze
ventiger jaren fors gegroeid.
Sinds 1984 is landelijk gezien
een stabilisatie en hier en daar
een lichte teruggang opgetre
den.
Vanaf 1975 is de groei met
sprongen gegaan in verband
met de mogelijkheid om vanaf
dat jaar per vak te studeren en
examen te doen. Sinds 1978
wordt op veel dag/avondscho
len ook overdag les gegeven.
Van die mogelijkheid maken
vooral jongeren en vrouwen
veel gebruik.
Het volwassenen onderwijs
heeft mede door die omstan
digheid de laatste jaren een
grote toeloop gekregen van zo
genaamde jong-volwassenen.
Het zijn vaak jongeren die hun
opleiding op een ander type
school willen voortzetten en
jongeren die gezakt zijn voor
hun schoolexamen en voor het
behalen van een diploma niet
nog eens dezelfde klas willen
doen.
Op het nu gestarte centraal
schriftelijk eindexamen kan
een leerling zich bij een volle
dig pakket veroorloven om
voor een of twee vakken een
onvoldoende te halen. Bij een
studie per vak moet er per vak
minstens een zes worden ge
haald.
Veel volwassenen en jong-vol
wassenen wilen wel weer te
rug naar school, maar dan wel
naar een onderwijsvorm waar
het niet zo schools aan toegaat.
Met de cursisten wordt een
soort werkafspraak gemaakt.
Voor mensen die net het
schoolse systeem achter de rug
hebben, levert dit overigens
wel problemen op.
Geen drempel
Bij het dag/avondonderwijs
zijn er zijn nog twee dingen
die aanspreken: het kent geen
drempels en het is in veel ge
vallen een bijna continube
drijf, waar je praktisch nooit
aan een gesloten deur komt.
Per week zijn er 14 dagdelen
(een dag bestaat uit drie dag
delen: morgen, middag, avond)
en de school is dus voortdu
rend geopend.
Kenmerken van het volwasse
nen onderwijs zijn:
het diploma (vwo, mavo,
havo, meao) is volledig gelijk
waardig aan dat van het dag
onderwijs voor jongeren, maar
het vereiste aantal vakken is
de mavo-opleiding voor vol
wassenen duurt 3 jaar, een jaar
korter dan die voor jeugdigen;
de havo-opleiding omvat al
leen de leerstof van klas 4 en 5
en duurt 3 jaar;
de vwo-opleiding omvat al
leen de leerstof van klas 4, 5
en 6 en duurt 4 jaar;
er wordt in principe alleen
les gegeven in vakken, waarin
examen kan worden gedaan;
per vak wordt meestal
slechts 2 lesuren gegeven in
éfh blok. Het vraagt veel stu
die thuis;
waarschijnlijk behoefte
heeft aan een groot kamp
vuur".
De Tijd heeft een vraagge
sprek met ombudsman prof.
Rang die door de Algemene
Rekenkamer in opspraak is
gebracht. „Als de Kamer
blijft eisen dat een klachtbe
handeling binnen drie
maanden plaatsvindt zonder
extra geld te geven, en dat
r^cht heeft de Kamer, dan
ben ik daarin laconiek en
zeg ik. akkoord, dan ga ik
wat anders doen, en dan
moet je een andere ombuds
man zoeken". Aandacht ook
voor twee Nederlandse ver
oordeelden die in een Duitse
cel in hongerstaking zijn ge
gaan uit protest tegen hun
behandeling. Dominee Boe-
schoten van de Stichting
voor Pastorale Bijstand: „Het
moet niet zo zijn dat de af
stand tussen de opgelegde
straf en wat de veroordeelde
als rechtvaardig ervaart, al
te groot wordt. Een straf
oplegging moet innerlijk te
verwerken zijn. Dat lukt in
dit geval niet". Elders klapt
de bekende reclameman
Paul Mertz uit de school.
„Reclamebureaus kunnen
vaak geen maat houden. Er
worden volstrekt ridicule sa
larissen uitbetaald. Tekst
schrijvers die tweemaal zo
veel verdienen als de minis
ter-president. Om nog maar
niet te spreken van de in
richting van veel bureaus.
Men laat eigen tapijten we
ven, terwijl de doorsnee-op-
drachtgever vaak al jaren
lang op dezelfde versleten
stoel moet zitten". Een beel
dreportage tenslotte over ou
der worden. „Als je maar
niet denkt dat ik eraan toe
kom achter de geraniums
een beetje voor me uit te
gaan zitten koekeloeren.
Eenzaamheid, daar heb ik
geen tijd voor".
Elsevier beschrijft hoe
CDA-Kamerlid Van Dijk,
voorzitter van de voormalige
RS V-enquêtecommissie,
doorvecht, maar hoe topman
Van Rijn blijft zwijgen over
de miljoenen aan smeergel
den. Van Dijk: „Als de Hoge
Raad deze man buiten ver
volging stelt, betekent het
dat de enquêtecommissie in
de toekomst op dezelfde
dichte deur bonst. Dat, als er
werkelijk eens een keer
sprake is van fraude, nie
mand iets kan ondernemen".
Het omslagartikel gaat uiter
aard over de Amerikaanse
aanval op Libië. „Het beleid
van Reagan wijst erop dat
hij zichzelf als de belangrijk
ste strijder voor christelijke
principes beschouwt. Hij be
strijdt in Khadaffi niet al
leen een exponent van het
internationaal terrorisme,
maar ook een man die de Is
lam te vuur en te zwaard wil
verbreiden". Elders een fo
rumdiscussie over ons on
derwijssysteem. Oud-staats
secretaris Hermes: „De alge
mene vorming heeft zich tot
in het voortgezet onderwijs
doorgetrokken. Dat heeft tot
gevolg gehad dat het be
roepsonderwijs zijn functie
als beroepsonderwijs heeft
verloren. En dat het be
roepsonderwijs daarmee zijn
aansluiting op de arbeids
markt heeft verloren". Een
geschreven portret tenslotte
van Den Uyl. „Als ik weer
premier word, zal ik een
aantal dingen anders aan
pakken. In elk geval korter
vergaderen. Minder dialoog^
één ronde discussie zal vol
staan. Dat is de geest van
deze tijd en ik kan geen ijzer
met handen breken".
De Haagse Post voelt mi
nister De Korte aan de tand
over de VVD en de affaires.
„Kamervoorzitter Dolman
zoekt spijkers op laag water
als hij zegt dat bewindslie
den voor verkiezingsactivi
teiten niet langer gebruik
mogen maken van hun
dienstauto. Er is trouwens
wel wat voor te zeggen om
ook kamerleden een auto
met chauffeur te geven. Je
kunt dan veel meer werk
verrichten". Een portret van
CDA-fractieleider Bert de
Vries zoekt antwoord op de
vraag of hij echt zo saai is.
„Bang voor Ruud is hij in ie
der geval niet meer. Inte
gendeel, als een stier zet hij
zijn hoeven in het zand met
als enige boodschap: ik ver
rek het, je kent mijn tele
foonnummer, zoek het maar
uit". Ook wordt gepraat met
Mario Montessori, kleinzoon
van de roemruchte Maria.
„Regels zijn er om ervan af
te stappen. Je hebt Montes-
sorianen die het materiaal
heilig verklaren, en heel
zweverig praten over het
vlammetje in het kind. Ze
vergeten dat een kind meer
is dan een vlammetje, en
Vrij Nederland praat met
de Amsterdamse burgemees
ter Van Thijn over zijn stra
tegie tegen de Centrumpar
tij. „Blijf je met je rotpoten
van ons rotraadslid af, dat is
voor mij geen dilemma, om
dat ik eigenlijk zeg: blijf met
je rotpoten van onze demo
cratie af. Ik vind het levens
gevaarlijk als normen ver
schuiven, als vormen van ei
gen richting worden uitge
probeerd. Maar ik zal nooit
iemand van die partij een
hand geven. Dat verdom ik
ten ene male". Een groot in
terview ook met filmactrice
Monique van de Ven. „Het is
tegenwoordig mode om films
te maken waarin vrouwen
of heldinnen zijn, of slacht
offers. Ik zou de andere kan
ten willen laten zien. Hoe
gemeen en vals vrouwen
kunnen zijn. Er gebeuren
zulke vreselijke dingen". El
ders aandacht voor de Haag
se abortuszaak. De Amster
damse specialist dr. Richard
de Leeuw: „Als de behande
lende arts de foetus in een
couveuse had gelegd en al
leen maar had gehoopt dat
het dood ging, wat waar
schijnlijk ook was gebeurd,
dan was er niets aan de
hand geweest". Voorts wordt
gepraat met voetbaltrainer
Han Berger, die weg moest
bij FC Groningen. „Steeds
meer trainers zie je met alle
winden meewaaien als ze
maar aan het werk kunnen
blijven. Integere collega's
die geen concessies doen, zit
ten zonder werk. Volgens
mij zijn er heel veel trainers
die worden gemanipuleerd,
beïnvloed zonder dat ze het
in de gaten hebben".
De Groene Amsterdammer
is kort over de Amerikaanse
aanval op Libië. „Als de ene
gek is, betekent dat nog niet
dat de ander goed bij zijn
hoofd is". De hoofdredacteur
van het blad reisde naar
Wenen om de sfeer rond
Waldheim te peilen. „Vier
weken geleden leek hij on
danks zijn oorlogsverleden
op het presidentschap af te
stevenen. Nu, vier weken
voor de beslissende datum,
dreigt hij dank zij zijn oor
logsverleden tot eerste bur
ger van de Alpen-republiek
te worden verkozen". Elders
de vraag hoe het justitiële
apparaat zich opstelt tegen
over de witte boorden-crimi-
naliteit. Een fraude-officier:
„Ik ben als een timmerman
met een botte zaag en een
stompe beitel. Je kunt ons
vergelijken met het Poolse
leger uit 1939, dat strijdt te
gen de modern uitgeruste
Duitse troepen". Veel aan
dacht ook voor Nicaragua.
„Het wordt tijd dat wij zeg
gen: de Sandinisten zijn het
beste wat er in Midden-
Amerika gebeurt. Progres
sieve en radikale mensen
moeten de moed opbrengen
om hen te verdedigen. Hun
fouten zijn eindeloos opge
somd. Laten we wat tegen
druk geven".
Hervormd Nederland in
terviewt Seth Gaaikema. „Ik
ben zoveel met die Seth
Gaaikema bezig dat ik hem
wel eens zat word. Die Seth
Gaaikema komt me soms de
strot uit Daarom ben ik blij
dat ik ander werk erbij kan
doen. Ik werk nu aan een
musical: Publiek. Ik wil ook
eens niet met mezelf bezig
zijn". Voorts een onderzoek
naar de macht van de van
zelfsprekendheid in het hu
welijk. „Aan veel vrouwen
wordt onrecht gedaan, maar
veel vrouwen zien dat niet
als onrecht, en voorzover ze
dat wel vinden, leggen ze
zich erbij neer omdat ze den
ken dat er toch niets te win
nen valt". Bas de Gaay Fort
man zegt in een vraagge
sprek: „Van Mierlo heeft de
rol van het CDA overgeno
men. Vroeger maakte het
CDA niet duidelijk wat het
wilde. Nu is het CDA duide
lijk, maar wat D'66 wil, is
helemaal niet duidelijk en
daar zit werfkracht in. Veel
kiezers zelf twijfelen immers
ook". In een commentaar de
vraag of de herziening van
het sociale stelsel een vorm
van barbarij is. „Het kabinet
moet vooral worden verwe
ten dat het, in plaats van een
beroep te doen op de solida
riteit tussen de mensen met
een baan en de mensen zon
der een baan, deze solidari
teit bij voorbaat heeft ont
kend".
