talië is razend na
)orlogsdaad van Libië
i
„Dolle ho
krijgt een harde
tik op de neus
EG wil opheldering over Brits „dubbel spel"
Dochtertje Khadaffy onder slachtoffers
eagan: Eén slag in
ereldoorlog tegen
rrorisme gewonnen
5jj
ITENLAND
Cfiidóc Soivumt
WOENSDAG 16 APRIL 1986 PAGINA 5
rael steunt VS
.RETH De Israëlische pre-
peres heeft de Amerikaanse
ral op Libië als „een daad van
jerdediging" gerechtvaardigd
it Libië ongetwijfeld achter de
janslag op een discotheek in
-Berlijn stak. Peres zei dat Is-
lfiiet is ingelicht over de operatie
r totaal niet bij betrokken is ge
it. Volgens een hoge ambtenaar
het Israëlische ministerie van
nlandse zaken houdt Israël re-
ng met Libische terreuraansla-
tegen Amerikaanse en Israeli-
doelen. Op de lange termijn is
lositie van Khadaffy verzwakt
e stabiliteit van zijn bewind on-
lijnd, terwijl de binnenlandse
sitie is versterkt, zo zei hij.
OPEC ziet niets
in olie-embargo
GENÈVE De Organisatie van Olie Exporteren
de Landen OPEC is niet van plan een olie-embar
go tegen de Verenigde Staten af te kondigen. Dat
heeft OPEC-voorzitter Arturo Hernandez Grisan-
ti, de minister van oliezaken van Venezuela, in
Genève verklaard. Zeker twee lidstaten van de
OPEC, Libië en Iran, hebben op zo'n strafmaatre
gel tegen Washington aangedrongen. De over
schotten op de wereldmarkt en de lage prijzen,
waardoor de olielanden zoveel mogelijk moeten
verkopen om rendabel te kunnen produceren, zijn
enkele van de oorzaken van de weigering van de
OPEC. Bovendien zijn de VS in belangrijke mate
zelfvoorzienend op olie-gebied. Libië heeft al eer
der dit jaar, eveneens zonder succes, getracht een
olieboycot van de grond te krijgen.
TRIPOLI Volgens
westerse diplomaten
heeft het Amerikaanse
bombardement op Libië
aan ongeveer 100 mensen
het leven gekost. Een van
de slachtoffers is Hanna,
het nog geen jaar oude
geadopteerde dochtertje
van de Libische leider.
Twee zoons van Khadaf
fy van 3 en 4 jaar oud
raakten zwaar gewond.
De Libische leider heeft
in totaal acht kinderen.
Naar verluidt heeft Kha-
daffy's vrouw een hevige
shock opgelopen. De ko
lonel zelf is ongedeerd.
De Libische autoriteiten zijn
zeer terughoudend met gege
vens over slachtoffers. Jour
nalisten werden gisteren
rondgeleid door getroffen
woonwijken, maar over de
schade aan de militaire doelen
is niets bekendgemaakt. Vol
gens westerse diplomaten
moeten ook daar talrijke
slachtoffers zijn gevallen.
Radio-Tripoli heeft gemeld
dat onder de slachtoffers veel
buitenlanders zijn. In het land
verblijven circa 20.000 inwo
ners van Westerse landen en
talrijke inwoners van andere
landen. Maar alleen Grieken
land en Roemenië hebben
melding gemaakt van respec
tievelijk twee en vier gewon
den onder hun onderdanen.
De Libische hoofdstad was
gisteren gedeeltelijk afgeslo
ten en veel winkels bleven
dicht. Het verkeer was onge
bruikelijk rustig. Na zonson
dergang werd de stad volledig
verduisterd.
De Libische regering beloofde
gisteren journalisten mee te
nemen naar het wrak van een
neergehaald Amerikaans
vliegtuig. Na een busrit van
twintig kilometer keerde de
bus echter om en reed terug
naar Tripoli, zonder dat de
journalisten een wrak hadden
gezien.
Verkeersvliegers zijn
het eens over boycot
LONDEN De internationale ver
keersvliegers hebben besloten luchtha
vens die passagiers niet voldoende be
schermen tegen terrorisme en landen
die kapers onderdak bieden voortaan
te vermijden. De Internationale Bond
van Verenigingen van Piloten van
Luchtvaartmaatschappijen (IFALPA),
die 61.000 vliegers uit 60 landen verte
genwoordigt, besloot tot de maatrege
len op zijn jaarvergadering in Londen.
Tot dusver is alleen het vliegveld van
Beiroet door een verbod van IFALPA
getroffen, maar volgens vice-president
John Le Roy zullen er meer luchtha
vens volgen zodra zich ergens een ter
roristische aanval tegen de burger
luchtvaart voordoet.
Libië heeft gis-
het Italiaanse Mid-
ndse Zee-eilandje
4 edusa (en daarmee
[het grondgebied van
BAVO) onder vuur ge
len. Maar de projectie-
I die op en bij het ei-
|je kwamen hebben
h schade veroorzaakt.
t neemt deze „oorlogs-
J", waarvoor kort daarna
fcche bronnen de verant-
fdelijkheid opeisten, hoog
(Vannacht is de Libische
hssadeur op het Italiaanse
fcterie van buitenlandse
b ontboden en de mantel
tveegd. Naar Tripoli, Ita-
ibeste handelspartner in de
bische wereld, ging het he
te protest van de laatste ja-
e is flink geschrokken van
anval op zijn zwakste en
kt afgelegen stukje terri-
(31 km2 groot, met 4000
bewoners). Premier Craxi was
in de Senaat om verslag te
doen over de Libische crisis,
toen de verrassende berichten
uit Lampedusa hem bereikten.
Hij lichtte de senatoren direct
in en veroorzaakte grote ont
steltenis. Craxi verzekerde dat
hij als reactie op de bomaanval
op Lampedusa aan alle strijd
krachten de opdracht had ge
geven „alle middelen te hante
ren om het elk deel van het
grondgebied van de republiek
te verdedigen".
De bomaanval van Khadaffy
op Lampedusa had overigens
niet veel om het lijf. Kort voor
17.00 uur hoorden de bewo
ners van het eilandje een paar
doffe dreunen van bommen
die ontploften. Gezien de fy
sieke nabijheid van Khadaffy
(Tripoli is 330 kilometer ver)
en vooral gezien de oorlogssi
tuatie in de Middellandse Zee,
werd direct aangenomen dat
Libië de projectielen had afge
vuurd, kennelijk om het Ame
rikaanse weer- en radarstation
op het eiland te treffen.
De Amerikaanse Coast Guard
heeft sinds 1972 een kleine ba
sis op Lampedusa. Dit tot grote
woede van Khadaffy. die zich
bedreigd zegt te voelen (de
meesten van de 30 Amerika
nen die het station bemannen
zijn overigens burger). Eerst
dacht men dat de projectielen
waren afgevuurd van een Li
bisch schip of van een vlieg
tuig.
Aangenomen wordt dat het
gaat om lange-afstandsraket-
ten van het type Scud, van
Sovjet-fabrikaat. Deze projec
tielen zijn in gebruik bij de Li
bische strijdkrachten en heb
ben een reikwijdte van 440 ki
lometer.
De raketten hebben hun doe
len ruimschoots gemist. Ze
kwamen terecht in de bran
ding op enige honderden me
ters van het terrein waarop
het Amerikaanse weerstation
is gebouwd. Van schade op
Lampedusa is dus geen sprake,
zo kon gisteravond een opge
luchte burgemeester naar het'
televisiejournaal in Rome bel
len.
Maar bewoners van dit anders
zo doodstille eilandje zijn wel
geschrokken. Vele Lampedu-
sanen hebben de nacht in hun
auto in de heuvels doorge
bracht. Uit voorzorg heeft ook
het Amerikaanse personeel
van de basis hebben de afgelo
pen nacht in hun auto in de
heuvels doorgebracht.
Er wordt overigens getwijfeld
aan de doeltreffendheid van
het zo veelgeprezen „elektro
nische gordijn" dat het land
moet beschermen tegen onver
hoedse aanvallen. De Libische
raketten waren door geen en
kel Italiaanse radarstation op
gemerkt. Alleen een Ameri
kaanse satelliet boven de Mid
dellandse Zee had de projectie
len ontdekt.
De Italiaanse dagbladen bren
gen het nieuws uit Lampedusa
met pagina-grote koppen zoals
„Aanval op Lampedusa", alsof
Rome zelf was geraakt en niet
het nietige Lampedusa. De
raketaanval zal in elk geval de
(Italiaanse) geschiedenis in
gaan als de eerste buitenlandse
aanval sinds de Tweede We
reldoorlog.
De waakzaamheid van de
strijdkrachten is gisteren dras
tisch opgevoerd. Onderschep-
pingsvliegtuigen zijn voortdu
rend in de lucht. De verloven
van alle militairen die dienst
doen op de bases in het zuiden
van het land zijn ingetrokken.
Rond de grote NAVO-basis Si-
gonella op Sicilië is een cordon
gelegd dat mensen met kwade
bedoelingen op ruime afstand
moet houden.
Extra maatregelen zijn getrof
fen om de kruisraketbasis Co-
miso te vrijwaren van verras
singsaanvallen uit de lucht.
Het gerucht ging gisteren dat
de NAVO de tientallen kruis
raketten die al „operationeel"
zijn had verspreid over de re
gio.
De paus heeft laten weten de
escalatie van het conflict te be
treuren. Zijn woordvoerder
haalde daarbij de slechts enke
le weken oude paasboodschap
van de paus aan. Daarin wor
den zowel de terroristische
aanslagen als de represailles
die daarop volgen scherp ver
oordeeld.
(Vervolg van voorpagina)
SHINGTON President Reagan heeft verklaard
Mmet de Amerikaanse luchtaanval op Libië „alleen
t één slag in een wereldoorlog tegen het terroris-
is gewonnen". Hij zei dat de VS niet zullen rusten
rdat het terrorisme is uitgeroeid. Reagan zei dat hij
3er|e voorkeur aan gaf zo'n aanval niet te herhalen,
sier daar is volgens hem voor nodig dat Libië zijn ter-
|Qj| opgeeft. De keuze is aan hen, aldus Reagan.
vjzullen die strijd niet opgeven totdat de vrne, fatsoenlijke
en van deze planeet zich aaneensluiten om de terreurplaag
de moderne wereld weg te vagen". Hij waarschuwde de
rikanen ervoor Khadaffy's vermogen om terug te slaan niet
[derschatten.
merikaanse VN-ambassadeur Walters verweerde zich te-
xitiek op de Amerikaanse actie. „Het is huichelachtig om
Intwoord op terrorisme gelijk te stellen met terrorisme. Dat
tzclfde als misdadigers op één lijn te stellen met diegenen
e misdaad bestrijden".
—Iers beriep zich op het in het Handvest van de Verenigde
es vastgelegde recht van zelfverdediging. Hij vertelde dat de
Sanwijzingen hebben dat Libië plannen heeft om in de ko-
de weken aanslagen op Amerikanen te plegen.
•.fens Walters zijn in maart in Turkije twee mensen aange-
en die bekend hebben dat zij uit naam van Libië aanslagen
Mn Amerikaanse doel in Turkije voorbereidden, waarbij zo
omogelijk slachtoffers gemaakt zouden moeten worden. Ook
iHen de twee Libische diplomaten, die Frankrijk onlangs uit-
betrokken zijn geweest bij de voorbereidingen van een
lag op het Amerikaanse consulaat in Parijs.
s ers zei dat twee Palestijnen die een paar dagen later door
;eni ranse regering het land werden uitgezet tot een Palestijnse
urorganisatie behoorden en door Libië waren aangezocht
O en aanslag te plegen op een Amerikaans doel in Frankrijk.
!b lotte zou de Libische missie in Oostenrijk voorbereidingen
>en getroffen voor een aanslag die op 17 april zou moeten
svinden.
ens de Amerikaanse woordvoerder van het Witte Huis,
y Speakes, blijkt uit de vele telefoontjes die er bij het Witte
zijn binnengekomen dat 80-procent van de Amerikanen de
lent steunt.
Protest
In tal van landen,
waaronder ook
de VS zelf. zijn
demonstraties
gehouden tegen
de Amerikaanse
luchtaanval op
Libië. In
Westduitse
steden werden
ongeveer 30
protestmarsen en
-bijeenkomsten
gehouden. In
Groot-Brittannië
werd onder meer
gedemonstreerd
bij de bases van
de Amerikaanse
F-111
bommenwerpers.
Tony Jillens (foto
boven) was er al
vroeg bij en kon
de F-111's van
hun missie terug
zien komen. Bij
een betoging in
Napels werd de
Amerikanen
geadviseerd naar
huis te gaan (foto
onder). In Den
Haag werd door
een kleine
honderd mensen
betoogd voor de
Amerikaanse
ambassade.
De Libische leider Khadaffy eerder dit jaar, omringd door enthousiaste aanhangers. De kolonel
is na de Amerikaanse aanval nog niet in het openbaar gezien.
DEN HAAG Het klei
ne keffertje heeft te lang
naar de broekspijpen van
Uncle Sam gebeten. Met
een welgemikte schop is
geprobeerd een einde te
maken aan het geblaf.
Maar de „dolle hond" zal
ongetwijfeld met venijni
ge tandjes nog grote
schade gaan aanrichten.
Niet verwonderljk dus,
dat president Reagan de
onberekenbare Libische
leider Khadaffy momen
teel als een veel gevaar
lijker en ongrijpbaarder
staatsvijand beschouwt
dan de „grote beer" aan
de andere kant van Eu
ropa.
Het gevaar van de Ameri
kaanse aanval kan zijn, dat
Khadaffy opeens een veel-
koppig monster blijkt te zijn.
Zijn aanhangers staan be
kend als even fanatiek als de
kolonel zelf. Waar heeft die
omhoog gevallen soldaat die
onvoorwaardelijk trouw aan
te danken?
Als zoon van analfabete be-
doeïnen, geboren in 1942 in
een woestijntent en opge
groeid met kamelenmelk,
leek voor Mohhamar Kha
daffy geen andere toekomst
weggelegd dan geitenhouder.
Maar vader Khadaffy vond
het nodig dat zijn enige zoon
een opleiding kreeg. De zelf
bewuste Mohammar zat nog
maar net op de middelbare
school of hij organiseerde zijn
eerst protestdemonstratie te
gen de monarchie en tegen
de toen regerende koning
Idris.
Hij zette zijn latere studie ge
schiedenis aan de universiteit
in Benghazi aan de kant en
bracht het op de Militaire
Akademie tot kapitein. In
1969 pleegden de Vrije Offi
cieren. waartoe de 28-jarige
Khadaffy toen behoorde, een
geweldloze staatsgreep: ko
ning Idris was op dat mo
ment in Turkije en heeft zijn
land niet meer terug gezien.
Voor Khadaffy, die hoofd
werd van de Revolutionaire
Raad, brak de tijd aan om de
ideeën van zijn idool, de
Egyptische president Nasser,
gestalte te geven. Dat kon
met behulp van de belang
rijkste inkomstenbron van
Libië: olie. Tot aan de revolu
tie vloeide het buitenlandse
geld in de zakken van een
kleine kliek rond de familie
van koning Idris. Na de mili
taire machtsovername werd
het oliegeld, in 1969 rond de
265 miljoen dollar, aange
wend om in razend tempo
een moderne landbouw op
poten te zetten. Er werden
scholen gebouwd. Lager on
derwijs werd gratis, maar
verplicht. De Libiërs kunnen
zich voor niets laten behan
delen in talloze gezondheids
centra die verspreid over het
land zijn ingericht. Het ach
terlijke en armoedige Libi
sche volk is er sinds de revo
lutie onder leiding van Kha
daffy zeker op vooruit ge
gaan.
Khadaffy stoelt zijn ideeën
op twee principes: socialisme
en de islam. Het eerste komt
het meest tot uiting in de
vorm van regionale volks
congressen waarin elke bur
ger zijn zegje kan doen. Het
belangrijkste orgaan is het
'Algemene Volkscongres,
waarin de vertegenwoordi
gers uit alle congressen ad
vies kunnen geven. De uit
eindelijke macht ligt evenwel
bij de driekoppige Rovolutio-
naire Raad. En wie het niet
met deze bestuurlijke con
structie eens is, verdwijnt of
in het gevang of helemaal.
Uit bovenstaande blijkt ook
het achterdochtige en aggres-
sieve karakter van Khadaffy,
dat zich dus niet alleen uit
door allerlei terreurgroepen
te steunen. Het tweede prin
cipe, de islam heeft tot gevolg
dat alcohol en prostitutie ver
boden werd en de kerken ge
sloten. Khadaffy zelf, twee
keer getrouwd en voor zover
bekend zeven kinderen, gaat
er prat twee keer per dag te
bidden, waar hij zich ook be
vindt.
Khadaffy, die een groot deel
van het huidige Libisch
staatssysteem zelf bedacht en
uitvoerig uiteen zette in zijn
Groene Boekje, is volgens
mensen die hem kennen een
intelligente en veelbelezen
man. Maar (Jaar is naar bui
ten niet veel van te merken.
Uiterlijk komt de kolonel
over als een showman, die in
de meest wilvreemde unifor
men pronkt als een trotse
goudhaan. Hij wordt be
schouwd als paranoïde en ui
terste onberekenbaar, zo zeer
zelfs dat ook de Sovjet-Unie
hem niet vertrouwt. In ruwe
bewoordingen verkondigt
Khadaffy zijn alles overheer
sende haat jegens de VS: zijn
symbool van verderfelijk ka
pitalisme en zedeloosheid.
Echter qua ondiplomatiek
taalgebruik heeft Reagan
Khadaffy het afgelopen
weekeinde overtroeft.
„Hond" is ook in de westerse
wereld geen vriendelijk be
naming, maar in de Arabi
sche wereld wordt „dolle
hond" of „schurftige hond"
beschouwt als het gemeenste
scheldwoord dat men elkaar
kan toevoegen.
Kareltjes uitgeraasde wagentje gedroeg
7(nu zoals ieder ordentelijk wagentje zich ge-
zou, dat zomaar door ruwe hand een
straatje wordt ingeduwd. Het ving aan
len, eerst langzaam, doch toen hoe langer
lugger. Het bolderde over de bolle keitjes
lat hellende zijstraatje en het reed regel-
op het stationsplein af, waar Sijmen S.
met zijn jeugdige gevangene liep. De
ligheid van de forsgebouwde politiebeam-
eg echter een geduchte knak, toen hij de
van het projectiel kruiste. Het wagentje
[immers langzamerhand werkelijk de gang
sen projectiel gekregen en wederom zou
in, dat het voor de gezondheid van onbe-
Jigde mensen veel beter is als zij niet in de
van een projectiel gaan staan. Maar ja,
ilot van rekening was Sijmen S. Meris vol-
">n onschuldig aan en onwetend van het
gruwelijke gevaar dat hem dreigde. Men kan
hem dus moeilijk kwalijk nemen, dat hij met een
gil van de dikke beentjes ging, toen het loslo
pende karretje hem met een doffe smak in de
knieholtes trof. Evenmin kan men het Kareltje
Knetter kwalijk nemen, dat die de onverwachte
terugkeer van zijn karretje vrolijk in ogen
schouw nam, het ijzer smeedde toen het heet
was en zich met een lenige sprong wist te ont
rukken aan de verslapte greep van de wacht
meester. Diezelfde lenige sprong toonde ove
rigens duidelijk aan, dat de jongeheer Knetter
wel zéér bij de pinken mocht heten, want zijn
sprong deed hem precies in het voorbijsuizende
autootje belanden.„Dat gaat te ver!" gromde
de geplaagde wachtmeester. Hij diepte zijn poli-
tiefluit op en ontlokte er een serie snerpende to
nen aan.
DEN HAAG/LONDEN
De ministers van buiten
landse zaken van de Euro
pese Gemeenschap, die af
gelopen maandag in Den
Haag vergaderden over
sancties tegen Libië, wis
ten niet dat Groot-Brit-
tannië Britse bases be
schikbaar had gesteld
voor de Amerikaanse aan
val op Libië.
Dat heeft een woordvoerder
van het ministerie van buiten
landse zaken in Den Haag ver
klaard. Volgens de Belgische
minister van buitenlandse za
ken Tindemans moet worden
uitgezocht of zijn Britse colle
ga, Howe, die de verklaring
van de EG mede heeft onder
tekend, „dubbel spel heeft ge
speeld. Wist hij het of niet. Dat
moet worden opgehelderd".
In de EG-verklaring werden
de VS opgeroepen af te zien
van een gewelddadige actie te
gen Libië. Korte tijd later ste
gen de Amerikaanse F-lll-
toestellen op van bases in
Groot-Brittannië, op weg naar
Libië. In Britse regeringskrin
gen is vernomen dat de beslis
sing om de luchtmachtbases in
Engeland te laten gebruiken
vorige week al genomen was.
Maar volgens de Britse ambas
sade in Den Haag hoorde mi
nister Howe pas bij terugkeer
uit Den Haag dat president
Reagan had besloten tot optre
den tegen Libië. Mevrouw
Thatcher ontweek in het La
gerhuis vragen van de opposi
tie over hoeveel Howe wist
toen hij in Den Haag met de
EG-ministers sprak. De Britse
ambassade ontkende niet, dat
Howe wist dat Groot-Brittan
nië haar bases ter beschikking
van de VS had gesteld.
Minister Van den Broek van
buitenlandse zaken, momen
teel voorzitter van de EG,
werd in de loop van de avond
ingelicht over de ophanden
zijnde Amerikaanse actie. Dat
gebeurde door Robert Oakley,
de directeur van het Ameri
kaanse bureau voor terreurbe
strijding, die gisteravond in
Den Haag Arriveerde. Oac-
kley wordt overigens waar
schijnlijk de nieuwe Ameri
kaanse ambassadeur in Den
Haag. Volgens Oakley stond
de aanval op Libië geheel los
van het beraad van de EG-mi
nisters. Het wel of niet door
gaan van de militaire aanval
was dan ook niet afhankelijk
van de uitkomsten van dat
overleg. Los daarvan vonden
de VS de beslissingen van de
EG „volstrekt onvoldoende".
De Verenigde Staten lijken
ook niet erg onder de indruk
van de boosheid van de West-
europese bondgenoten over
het negeren van het EG-
standpunt.
Oakley erkende dat de opera
tie „het internationale terro
risme zeker niet zal tegenhou
den". Ook zal hot Libië op de
korte termijn niet afhouden
van verdere terreurdaden.
Juist daarom hameren de
Amerikanen erop dat het om
een „gezamenlijk probleem"
gaat van de „geciviliseerde
wereld", dat gezamenlijk moet
worden aangepakt.
Ondanks het feit dat de EG-
ministers zich gepasseerd voe
len vooral Italië, Spanje en
Griekenland veroordelen het
Amerikaanse optreden
wordt van alle kanten bena
drukt dat de relatie tussen Eu
ropa en de VS niet in het ge
ding is. De Europese landen
delen de Amerikaanse zorgen
om het terrorisme, maar staan
een andere methode voor om
dit tegen te gaan.
De Duitse regering van chris
tendemocraten en liberalen is
verdeeld over de Amerikaanse
aanval. Terwijl bondskanselier
Bondskanselier Kohl begrip
toonde, werd de actie scherp
veroordeeld door minister van
economische zaken Bange-
mann, de voorzitter van de li
berale FDP. De Griekse rege
ring heeft de EG-ministers
van buitenlandse zaken ge
vraagd nieuw spoedberaad te
houden over de aanval op Li
bië. Dat gebeurt waarschijnlijk
morgen in Parijs. Ook kan
worden aangenomen dat de
kwestie-Libië op reguliere
vergaderingen van de NAVO
ter sprake komt.
Volgens de Italiaanse premier,
Bettino Craxi, is door de Ame
rikaanse aanval „het gevaar
van een explosie van fanatis
me, extremistische activiteit
en criminele zelfmoordacties"
toegenomen. Craxi wees ook
op de gevaarlijke situatie voor
de in Libië woonachtige bui
tenlanders, onder wie veel Ita
lianen. Frankrijk, dat Ameri
kaanse vliegtuigen op weg
naar Libië de toegang door het
luchtruim weigerde, vindt dat
de Europese landen „moeten
besluiten tot een gepast ant
woord" als Libië zijn dreige
menten tegen bepaalde Zuid-
europese landen uitvoert.
In NAVO-kringen maakt men
zich zorgen over mogelijke
terreuracties als vergelding
voor de Amerikaanse aanval.
„Bij de NAVO heerst de
alarmtoestand", zo zei een
zegsman. De secretaris-gene
raal van de NAVO, Lord Car-
rington, verklaarde niet van
tevoren op de hoogte te zijn
geweest van de Amerikaanse
aanval.
