„Als wij apartheid
niet vernietigen,
vernietigt het ons
Zia-ul-Haq wil
geen vervroegd
verkiezingen i
BUITENLAND
Nederlaag Thatcher:
zondag blijft saai
Passtoors ontkent
schuld, geeft
ANC-contacten toe
Contra's krijgen
miljoenen van CIA
CeidaeSomont
DINSDAG 15 APRIL 1986 PAGINA
Belangrijk stuk
raket Challenger
gevonden
WASHINGTON Een Ame
rikaans bergingsteam heeft
een deel gevonden van het be
vestigingspunt van de stuwra-
ket, die vermoedelijk de ont
ploffing van het ruimteveer
Challenger heeft veroorzaakt.
Het stuk is een van de twee
(voor het onderzoek) uiterst
belangrijke onderdelen, waar
naar intensief gezocht werd.
Het is een deel van het beves
tigingspunt, waar zeer waar
schijnlijk het lek is opgetreden
dat de ontploffing van het
ruimteveer, op 28 januari, tot
gevolg heeft gehad.
ONDERZOEK
NIJVELBENDE
STAPJE VERDER
BRUSSEL Bij de bloedige overval
len op warenhuizen van Delhaize in
het Belgische Overijsse, Eigenbrakel
en in Aalst door de zogeheten Bende
van Nijvel, zijn dezelfde wapens ge
bruikt. Dat is volgens publikaties in
België vast komen te staan nu een
wapendeskundige zijn onderzoek
heeft afgerond. Het parket van Den-
dermonde, waar het onderzoek wordt
uitgevoerd, weigerde gisteren ieder
commentaar op die publikaties. Vol
gens het onderzoek zouden de over
vallen door vier mensen zijn uitge
voerd, en niet zoals getuigen stelden
door drie. Bij de overvallen werden in
totaal zestien mensen gedood.
(Van onze correspondent Roger Simons)
LONDEN Aan de saaiheid van de puriteinse Britse zondag zal voorlopig
niet veel veranderen. Dit is een gevolg van het feit dat de regering Thatcher
afgelopen nacht haar eerste parlementaire nederlaag heeft geleden sinds
haar bestaan. Thatchers zogeheten „Shops Bill" die tot doel had de Britse
zondag kompleet te liberaliseren, werd op vernederende wijze de grond in
geboord. Dit gebeurde door toedoen van een verrassend aantal rebellen uit
Thatchers eigen conservatieve regeringspartij. Het wetsontwerp tot opheffing
van de verplichte winkelsluiting op zon- en feestdagen werd afgewezen met
296 tegen 282 stemmen, een meerderheid van 14 stemmen voor de tegenstan
ders. Alle Labourafgevaardigden stemmen samen met 68 conservatieve re
bellen tegen de regering. De opstandelingen zegden, dat zij zich lieten leiden
door hun geweten en niet door de regeringsdwang. Het wetsontwerp werd na
de stemming ingetrokken.
Tegenstander Mao
minister in China
PEKING In China is
Wang Meng (51), die onder
Mao Zedong nog werd ver
volgd als „rechtse" schrijver,
benoemd tot minister van
cultuur, zo is gisteren be
kendgemaakt. Wang is staat
bekend als een gematigd fi
guur, die voorstander is van
het toelaten van westerse li
teraire stromingen in China.
De schrijver is vooral bekend
door zijn roman „De nieuwe
ontwikkeling in het departe
ment van organisatie" (1956)
waarin hij de bureaucratie in
China bekritiseert en waar
voor hij werd vervolgd.
Naam Waldheim in
Neurenberg - stukken
NEW YORK Het Joodse Wereld Congres
(JWC) heeft gisteren nieuwe onthullingen
gedaan over het oorlogsverleden van Kurt
Waldheim. Een geheim rapport dat door
Waldheim is ondertekend, is volgens het
JWC tijdens de processen tegen oorlogsmis
dadigers in Neurenberg in 1947 gebruikt als
bewijsmateriaal dat de nazi's tijdens de oor
log in Griekenland oorlogsmisdaden hebben
gepleegd. Het document bevat in totaal elf
rapporten die in beslag genomen zijn op het
hoofdkwartier van de Heeresgruppe E waar
toe Waldheim als eerste-luitenant behoorde.
Amerikaanse aanklagers citeerden op 18 au
gustus 1947 uit dit rapport in de zaak tegen
twaalf officiers, die werden beschuldigd van
het gijzelen en moorden van dorpelingen op
de Balkan. Waldheim zou de dorpen hebben
aangewezen als verzetshaarden.
Na de yuppi^
nu de rumpk
BROOKINGS
waren er de hip^j
toen de yippies en d
na de yuppies en nujjsi
er op het Amerika#fc
platteland de rumf
Een rumpy is een r
upwardly mobile
fessional oftewel
agrarisch, aankonj
en mobiele professie
Kenmerken van r
pies: ze kopen bij i
orderbedrijven, ri
in bolides, eten ve|,
risch en brengen
vakantie door
stad.
ZAMBIAANSE PRESIDENT KAUNDA KEURT GEWELI
NIET LANGER AF:
DEN HAAG „Als de
vulkaan uitbarst zal het
alles wegvagen: dieren en
bomen; rivieren raken
verstopt, alles gaat dood.
En als die politieke vul
kaan in Zuid-Afrika uit
barst... honderdduizenden
zullen omkomen, niet al
leen in Zuid-Afrika, maar
alles wat nog verder op
zijn weg ligt. Als wij de
apartheid niet vernieti
gen, vernietigt het ons".
Met de vingertoppen
zorgvuldig tegen elkaar
gedrukt, de eeuwig witte
zakdoek voor het grijpen,
wordt president Kenneth
Kaunda van Zambia niet
moe uit te leggen dat hij
een economische boycot
tegen Zuid-Afrika als ui
terste noodzaak ziet om
een groot bloedbad te
vermijden.
Medewerkers dringen op eni
ge haast aan: de president, die
deze maand 62 jaar wordt,
heeft zijn middagdutje gemist
en er wacht nog een uitge
breid diner met koningin
Beatrix en prins Claus. Kaun
da zelf wuift echter zowel de
biaanse economie zal lijden
onder een economische boycot
tegen Zuid-Afrika, waartoe
hij gisteren nog eens dringend
heeft opgeroepen.
„Zambia staat voor immense
problemen: stijgende werk
loosheid. niet genoeg onder
wijsfaciliteiten en te weinig
gezondheidscentra. Vooral de
laatste, vier jaar gaat het hard
bergafwaarts, voor tachtig
procent veroorzaakt door fac
toren waar wij dus niets aan
kunnen doen (de hoge olie
prijzen en de ingestorte ko-
permarkt), maar die wij wel
moeten oplossen via een
zwaar IMF-programma".
„Maar door economische
sancties tegen Zuid-Afrika
heb je ten minste een kans de
catastrofe te vermijden. Zo
niet. dan nodig je de ramp uit;
dan heb je niet eens gepro
beerd het te voorkomen. De
situatie is nu zeer, zéér explo
sief. Alles wat in zuidelijk
Afrika is geïnvesteerd ook
in Zambia kan vernietigd
worden. Ik weet dan ook ze
ker dat het Zambiaanse volk
de strijd tegen de apartheid
staat, waaronder zoveel men
sen lijden".
Frustratie
Minister Van den Broek van
buitenlandse zaken had
Kaunda gistermorgen op het
Catshuis al toegezegd dat Ne
derland doorgaat met het uit
oefenen van druk op de rege
ring in Pretoria, maar over
meer economische sancties
liet hij zich niet uit. Zijn colle
ga Schoo van ontwikkelings
samenwerking voegde daar 's
middags wel aan toe dat Ne
derland de frontlijnstaten (de
buurlanden van Zuid-Afrika)
helpt door kerken, vakbon
den en bijvoorbeeld ook de
Namibische bevrijdingsbewe
ging Swapo te steunen.
„De strijd tegen apartheid in
Zambia is geslaagd: wij leven
nu samen en werken samen.
Wij lijden weliswaar niet echt
President Kaunda van Zambia bepleit economische sancties te
gen Zuid-Afrika.
Politie vindt verkoolde lijken
In het zwarte Zuidafrikaanse thuisland Lebowa zijn de
laatste dagen door de politie 36 verbrande lijken gevon
den. Er wordt een onderzoek ingesteld om vast te stellen
of het om politieke moorden gaat of om een ritueel van
hitte van de studiolampen als zwarte magie. Bij aanhoudende onlusten in het land zijn
de vermoeidheid opzij en gaat gisteren weer veertien doden gemeld. De politie schoot vijf
er nog eens goed voor zitten, mensen dood, terwijl negen mensen het leven verloren
Hij geeft toe dat ook de Zam- toen hun hutten in brand werden gestoken.
samen want onze blanke
broeders in het land vallen
meer onder de kapitaalkrach
tige groep. Zambia heeft ook
zo z'n problemen, maar de
frustratie komt pas wanneer
ik denk aan wat gebeurt in
buurlanden die direct aan
Zuid-Afrika grenzen als An
gola, Mozambique en Nami
bië. Zuid-Afrika, dat is waar
het echte fascisme vandaan
komt. Zuidelijk Afrika zit nu
in een dal, maar daar is wel
uit "te komen. Jullie hebben
ook een slechte tijd onder na
zi's gehad, die alles vernietig
den..."
Kaunda noemt vijf voorwaar
den waaraan Zuid-Afrika
zijns inziens moet voldoen:
„Dood en begraaf de apart
heid, beëindig het draconische
wettenstelsel, hef het verbod
op het ANC op, laat Mandela
en andere gevangenen vrij en
begin onderhandelingen over
een multiraciale samenle
ving". De president heeft al
tijd de geweldoosheid gepre
dikt als een soort levenswijze,
maar „wie ben ik dat ik Win
nie Mandela moet veroorde
len wanneer zij oproept tot
geweldadig verzet", aldus
Kaunda.
„De jeugd is het, die mij hoop
geeft, daar ben ik heel opti
mistisch over. Kijk eens in
Zuid-Afrika waar blanke jon
geren de scholen uitkomen en
de hand uitsteken naar de
zwarten. De jeugd daagt Bot
ha uit, desnoods met blote
handen. Zij kunnen het even
wicht verstoren, waartoe wij,
oude politici niet meer toe in
staat zijn. De jeugd in Zuid-
Afrika, maar ook die in Zam
bia en in Nederland zijn mijn
hoop op de toekomst".
JOOS PERSOON
„Slachter
van de Balkan"
liet 231.000
mensen doden"
ZAGREB Half domme
lend heeft de 86-jarige
Andrija Artukovic giste
ren in het Joegoslavische
Zagreb geluisterd naar het
voorlezen van de aan
klacht wegens zware oor
logsmisdaden in de Twee
de Wereldoorlog.
Artukovic was minister van
binnenlandse zaken van het
nazi-staatje Kroatië en zou op
dracht hebben gegeven tot het
vermoorden van honderddui
zenden burgers partizanen
en joden.
Hij werd op 12 februari aan
Joegoslavië uitgeleverd door
de Verenigde Staten, waar hij
bijna 40 jaar had gewoond. De
Amerikaanse rechtbank oor
deelde dat hij onder een valse
identiteit het land was binnen
gekomen. Aan de uitlevering
was een lang juridisch gevecht
voorafgegaan.
De misdaden van de verdachte
plaatsen hem in de rangen van
de grootste en meest beruchte
oorlogsmisdadigers die de
mensheid heeft veroordeeld in
Neurenberg en elders, stelde
officier van justitie.
De 32 pagina's tellende aan
klacht bevatte verklaringen
van ooggetuigen tegen Artu
kovic, die getuigden dat hij
een onbekend aantal joden, zi
geuners, Serviërs en politieke
gevangenen zou hebben laten
vermoorden.
De Joegoslavische regering
stelt Artukovic verantwoorde
lijk voor de moord op min
stens 700.000 mensen, terwijl
in een voorlopige aanklacht
een aantal van 231.000 werd
genoemd.
De aanklacht bevatte gruwelij
ke details. Er werd verteld
over baby's die tegen celmu
ren dood werden geslagen en
mensen die levend in verbran
dingsovens werden gegooid in
het kamp Jasenovac.
Het proces tegen Artukovic
wordt door de Joegoslavische
televisie naar 37 landen uitge
zonden.
EIS OPPOSITIELEIDSTER a
BHOETTO VERWORPEN l
JOHANNESBURG De
Belgisch-Nederlandse Hé-
lène Passtoors heeft giste
ren in Zuid-Afrika ont
kent schuldig te zijn aan
„hoogverraad" en „terro
risme", maar een aantal
punten uit de aanklacht
wel toegegeven.
Passtoors erkende dat ze lid of
sympathisante was van het
verboden African National
Congress en de doelstellingen
van deze organisatie onder
schrijft. Ook gaf ze toe dat ze
koerierswerk en verkennings-
werk had verricht voor het
ANC en geheime codes had
geleerd om de contacten te on
derhouden.
Passtoors erkende op de hoog
te te zijn geweest van wape
nopslagplaatsen die in de aan
klacht worden genoemd. Zij
had deze na haar arrestatie
aangewezen aan de politie.
Ook had ze een ANC-lid, Is
mail Ebrahim, geholpen uit
Zuid-Afrika te ontsnappen.
Passtoors bekende bovendien
dat ze twee moersleutels had
voor het bedienen van kleef-
mijnen.
Passtoors heeft volgens mr. G.
Westerveen van het Studie- en
Informatiecentrum Mensen
rechten geen schijn van kans
op een eerlijk proces. Wester
veen meent dat het onrecht in
de Zuidafrikaanse veiligheids
wetten verankerd ligt. Die
wetten zijn volgens hem op tal
van punten in strijd met inter
nationale verdragen en geven
de autoriteiten de vrije hand
Mevrouw J. Passtoors-Smit, de moeder van de door Zuid-Afrika
van „terrorisme" en „hoogverraad" beschuldigde Hélène Pas
stoors? verlaat het gerechtsgebouw na de eerste dag van het
proces.
bij het onderdrukken van op
positie tegen de apartheid.
In de affaire rond de Neder
lander Klaas de Jonge, die al
negen maanden in de Neder
landse ambassade in Pretoria
onderduikt, is een totale pat
stelling ontstaan. De Jonge
wordt beschuldigd van terro
risme, maar niet van hoogver
raad. Berechting bij verstek is
volgens Zuidafrikaans recht
niet mogelijk.
In Den Haag, Amsterdam en
België zijn gisteren demonstra
ties gehouden uit protest tegen
het vasthouden van Passtoors
en De Jonge en andere politie
ke gevangenen in Zuid-Afri
ka.
SMIDJE VERHOLEN EN HET KNETTERCARTER
57) .JHoho, daar klopt iets niet," mompelde
de wachtmeester van politie. Sijmen S. Meris,
die toevallig een beetje wacht stond te meeste
ren bij het centraal station. Met waardige stap
pen schreed Sijmen op de pijnlijk ter aarde ge
smakte Kareltje af en scherpzinnig gromde hij:
„Jij verlaat langs de verkeerde uitgang het sta
tion, jongeman! Daaruit leid ik af, dat je een
jeugdig schobbejakje bent, die geen kaartje
had. Want als je wel een kaartje had gehad, dan
had je wel langs de goeie uitgang het station
verlaten. En dan praat ik nog niet eens over de
fraaie boog, waarmee je op het plaveisel be
landde. Die boog was kennelijk het oorzakelijke
gevolg van een welgemikte schop tegen de ach
terdeeltjes. Dat zegt genoeg, niet? Dat betekent
natuurlijk, dat je bezig was kattekwaad uit te
halen op het station!" Kareltje Knetter
schrok zich een aap, toen wachtmeester Meris
hem ervan betichtte kattekwaad te hebben uit
gehaald op het station. Maar hij kon de wacht
meester toch moeilijk gaan vertellen, dat ie zo'n
verschrikkelijk braaf jongetje was, want nog
geen vijf minuten geleden had-ie een grote goe
derenwagen van de spoorwegen in de prak ge
reden. Kareltje bevond zich dus in een moeilijk
parket en hij had weinig reden de toekomst op
timistisch tegemoet te zien. En het werd hem
nóg angstiger te moede, toen wachtmeester
Meris hem toebeet: „Je begrijpt zeker wel, dat
dit een vettig stukje bureauwerk wordt, niet?
Vort! Kom mee!" Middelerwijl had de boze
stationschef aan een van zijn lijnwerkers op
dracht gegeven de rare kinderauto van Kareltje
van het station te verwijderen. De gehoorzame
kerel opende daartoe een zijdeurtje en schoof
het wagentje met een fikse duw de straat op.
„Ziezo...," mompelde hij. „Opgeruimd staat net
jes. Zeepkissies hore niet op de reels. Daar heb
de sjef gelijk an."
Van den Broek:
„Harder werken
in Stockholm"
DEN HAAG Minister Van
den Broek heeft vandaag in
Stockholm gepleit voor ver^
snelling van de Europese
ontwapeningsconferentie.
Als voorzitter van de minis
terraad van de Europese Ge
meenschap en de Europese
Politieke Samenwerking
merkte hij op dat het werk
tempo moet worden opge
voerd. Sinds twee jaar spre
ken 35 landen (alle Europese
staten behalve Albanië, plus
de Verenigde Staten en Ca
nada) over vertrouwenwek
kende en veiligheidsbevor-
derende maatregelen, zoals
het van te voren aankondi
gen van troepenverplaatsin
gen en militaire manoeuvres,
en het toelaten van vreemde
waarnemers. De Stockholm-
se conferentie moet eind van
dit jaar verslag doen aan de
toetsingscommissie in We
nen.
WASHINGTON De Amerikaanse geheime dienst CIA heeft
het afgelopen jaar in het geheim zeker 3,75 miljoen gulden poli
tieke steun gegeven aan de Nicaraguaanse Contra's. Dat hebben
regeringsfunctionarissen gezegd.
Documenten tonen echter aan dat een deel van het geld ook
naar militaire takken van de Contra-beweging is gegaan. Mid
dels de clandestiene politieke steun was de CIA in staat een ste
vige vinger in de Contra-pap te houden, ondanks het verbod dat
het Congres de geheime dienst oplegde om de rebellen nog lan
ger te helpen door het direct of indirect steunen van militaire of
paramilitaire operaties in Nicaragua. In het Huis van Afgevaar
digden is vandaag de derde rond begonnen in de strijd rond het
voorstel van president Reagan om honderd miljoen dollar be
schikbaar te stellen aan de Contra's, waarvan zeventig miljoen
in de vorm van wapens. Het voorstel dat al door het Huis was
aangenomen, moet opnieuw in stemming gebracht, omdat de Se
naat het voorstel eerder had afgekeurd.
LAHORE President Zia
ul-Haq van Pakistan heeft
gisteren de eis van opposi
tieleidster Benazir Bhoet-
to dat er snel verkiezin
gen moeten komen, ver
worpen. Volgens Zia moe
ten de Pakistani wachten
tot 1990.
Dictator Zia en oppositieleid
ster Benazir Bhoetto zijn bezig
aan een gevaarlijke oefening
in de crisisdiplomatie. Eén
verkeerde stap van een van
beide partijen en chaos breekt
uit in Pakistan, of de staat van
ver niet de macht hebbenj
door bloedvergieten aart
macht gekomen zijn".
Volgens Benazir Bhoetto
de de Pakistaanse raad ej i
gering, die veertien maai
geleden gekozen werdet]
partijloze verkiezingen, L
wettig gekozen lichamen. P
echter bereid premier MoP
mad Khan Junejo het voo|E
van de twijfel te geven eri^
de leiding toe te vertroijr
over nieuwe parlementT
kiezingen.
Met president Zia is er
geen compromis mo^
Bhoetto beschuldigd hen
hoogverraad wegens
beleg wordt weer afgekondigd. dood brengen van haar
De oppositieleidster, die vorige
week triomfantelijk uit bal
lingschap terugkeerde, is de
bevolking van Pakistan aan
het mobiliseren om haar roep
om vervroegde verkiezingen
te steunen. President Zia, die
eind vorig jaar de democratie
in geringe mate herstelde,
geeft haar vooralsnog de vrije
teugel, maar heeft wel ge
waarschuwd dat ze haar cam
pagne niet te ver door moet
drijven.
Beide partijen lopen een zeker
risico: Bhoetto zal misschien
niet in staat zal zijn om de he
vig verhitte gemoederen van
haar volgelingen onder con
trole te houden en generaal
Zia kan er niet zeker van zijn
dat de campagne van Bhoetto,
die hij „tijdverspilling" noemt,
voortijdig zal doodbloeden.
Tijdens een persconferentie in
Lahore heeft Benazir Bhoetto
trots verklaard dat haar partij,
de PPP, op de dag van haar
terugkeer de regering omver
had kunnen werpen, wanneer
ze dat gewild had. Na haar
aankomst op het vliegveld
marcheerden honderdduizen
den aanhangers van Benazir
door de hoofdstad.
Bloedvergieten
„Wanneer we geweld hadden
willen gebruiken, wanneer'we
met bloedvergieten en verlies
van have en goed de macht
hadden willen grijpen, dan zou
ons dat gelukt zijn. We hadden
de macht kunnen grijpen,
maar de prijs zou te hoog zijn
geweest voor mijn partij".
De PPP staat voor een vreed
zame overname van de macht,
aldus Bhoetto. „Mijn partij wil
rechtvaardigheid en zoekt po
litieke oplossingen voor poli
tieke problemen". Later in de
persconferentie voegde ze daar
nog aan toe: „We zouden lie-
Maffia slaat toe
Omstanders bekijken de auto van Frank DeCicco, een naaste medewerker van de Amerikaan
se maffiabaas John Gotti. DeCicco kwam bij de bomaanslag in New York om het leven; een
tweede inzittende werd zwaar gewond. Volgens een politiewoordvoerder gaat het vermoede
lijk om een wraakactie. De vroegere baas van DeCicco was Big Paul Castellano, die in decem
ber vorig jaar werd doodgeschoten.
oormalige premier
qar Ali Bhoetto, in 197?'
zegt echter ook nadruk!
dat ze niet gekomen
wraak te nemen.
Als de PPP in de regerini
komen, zou ze generaaj
verzoeken het land „opT
beschaafde en vreedzame'
nier te verlaten", zoals dl
gezette dictators uit Haï)
de Filipijnen dat ook ga,
hadden. Op de vraag of l
generaal voor de rechte!
brengen, wanneer hij zou'
geren te vertrekken, g«
geen direct antwoord. Zë
een politiek leidster, en
moederen van haar vol*
ren verhit. „Ik zou mf
zien hoe de zaken lagen^
dus Benazir.
Prater
Bhoetto, waarvan soml
critici nu al zeggen dat zt
goede prater, maar een z
ke beleidsmaker is, heef
voorlopig partijprogramm
gesteld. Wat het buitei
betreft, houdt de PPP h
een niet gebonden politie
een onafhankelijk buiten
beleid, gebaseerd op ove
komsten tussen landen.
Benazir zegt goede betrel
gen te zoeken met alle la
een seintje aan de A
kanen dat de PPP-aanhai
die tijdens de demonst
van afgelopen donderda
Amerikaanse vlag in I
staken, niet als spreekbui
de partij gezien moeten
den.
Wat Afghanistan aanga
Benazir voorstander van
politieke oplossing, waarl
Russen hun troepen terug
ken en de 3,5 miljoen
ghaanse vluchtelingen, d
in Pakistan verblijven,
naar huis terugkeren,
vluchtelingen zijn een de
liserende factor in Pak
aldus Benazir Bhoetto.
Haar binnenlandse politi
eerder populistisch dan
lutionair te noemen: slo
wijken moeten afgebi
worden, de hongerigen m
gevoed, de zieken ver
worden. Boeren moeten
en banen krijgen en er i
een minimum maandloon
zestien gulden vastge
worden. De particuliere S
zou een rol moeten gaan
len in het cultiveren va
economische groei en
vaart.
Benazir Bhoetto gaat zo v
ze kan in het afwijzen va
islamisatie-programma
president Zia zonder te
ven dat haar partij bep
maatregelen terug zal dn
„Mijn partij gelooft nie
godsdienst gebruikt mag
den voor politieke doelei'
We zijn tegen iedere we
een wrede en barb
grondslag heeft".
Bhoetto is vóór alles vast!
ten om het Pakistaanse
in de kazerne te houden,
willen dat het leger ond
schikt is aan de wil val
volk, dat het leger de
taak vervult". Het is de
van het leger de natie t€
dedigen en het ophangei
de door het volk gekozei
mier Zulfiqar Bhoetto, r
ven jaar geleden, valt dai
slist niet onder. Benazir I
to is weliswaar niet u
bloedvergieten, maar dat
kent nog niet dat het vei
nu vergeten of vergeven
