Niet-erkenning Vaticaan van Israël
is een zuiver politiek probleem"
aan tafel
'n Nieuwe caravai
zonder nasleep.
Hl
kerk
wereld
DEKEN KEET:
President van Israël blij met bezoek paus aan synagoge
Italië protesteert
bij Libië tegen
arrestatie bisschop
Maronieten kiezen
nieuwe patriarch
Hindoes en moslims niet vergeten bij steun van de staat"
Vaticaan en Wereldraad:
Samen oecumene bevorderen
Êcidóc1
Actie niet zinvol
i
ACHTERGROND
CctdócSomcMit
DINSDAG 15 APRIL 1986 PAGI
Koptische paus Iaat verschijning onderzoeken
Het hoofd van de Koptische Kerk in Egypte, paus Shenuda
III, heeft een onderzoek laten instellen naar de mogelijke
verschijningen van Maria in een sloppenwijk van Kairo. Ver
scheidene bisschoppen zeggen vorige week donderdag een in
het wit geklede vrouw hebben waargenomen boven de koe
pel van de St. Demjanahkerk in de wijk Schubra, waar voor
namelijk Kopten wonen. De bisschoppen maakten deel uit
van de onderzoekscommissie die Shenuda III heeft ingesteld.
De Mariaverschijningen begonnen volgens ooggetuigen meer
dan twee weken geleden. Elke nacht zouden duizenden gelo
vigen zich naar de kerk begeven.
Bisschoppen Zuid-Afrika gaan met ANC praten
Een delegatie van de Zuidafrikaanse katholieke bisschoppen
conferentie is in Lusaka aangekomen voor een ontmoeting
met leden van het Afrikaans Nationaal Congres (ANC). De
delegatie staat onder leiding van aartsbisschop Dennis Hur
ley. Zij zal onder meer spreken met ANC-leider Oliver Tam-
bo.
De delegatie blijft twee dagen in Lusaka. Zij wil met haar ge
sprekspartners praten over „plannen van het ANC voor de
toekomst van Zuid-Afrika". zo verklaarde Hurley bij aan
komst in Lusaka.
Voor het slagen van het
kwaad is niets anders
nodig dan dat goede
mensen niets doen.
Martin Luther King
Een hele goeie zaak. Een
geweldig gebeuren. Zo
oordeelt deken J. M. E.
Keet uit Amsterdam,
voorzitter van de Katho
lieke Raad voor Israël,
over het historische be
zoek dat paus Johannes
Paulus II zondag bracht
aan de Romeinse synago
ge. Heet hangijzer blijft
ondertussen de weige
ring van het Vaticaan
formele relaties met de
joodse staat aan te gaan.
Deken Keet vindt dat een
kwestie van ondergeschikt
belang. „Natuurlijk erkent
het Vaticaan de staat Israel!
Ze spreekt erover, het woord
Israël is ook binnen de Vati
caanse diplomatie niet van de
lucht. Als meneer Peres mor
gen langs zou willen komen,
dan is hij toch welkom. Er is
dus een feitelijke relatie, die
trouwens al jaren bestaat.
Ook Golda Meir was welkom
in het Vaticaan."
Hij wil niet horen van de op
vatting dat aan deze weige
ring om diplomatieke banden
aan te gaan een eeuwenoud
anti-semitisme ten grondslag
ligt. Volgens Keet zou het
Vaticaan nu niets liever doen
dan de staat Israël erkennen.
„Maar als het Vaticaan dat
doet. krijgt het de hele Ara
bische wereld op zijn dak. Ik
vermoed dat het Vaticaan
niet de schijn wil wekken dat
het partij kiest in een con
flict. Het is mijns inziens een
kwestie van prudentie. We
onderschatten toch het feit
dat voor het Vaticaan de
Arabische wereld als een
soort bruggehoofd fungeert
naar de islam toe. Dat is nu
al voor het Vaticaan een vrij
wel geheel gesloten wereld,
terwijl het toch heel begrijpe
lijk is dat het Vaticaan daar
grote interesse voor heeft. In
de islam is Jezus tenslotte
ook geen onbekende figuur."
Zou de gesehonden relatie
met het jodendom, waaruit
het christendom toch is
voortgekomen, in het Vati
caan niet meer prioriteit
moeten hebben?
Deken Keet wil daarover
niet zo stellig oordelen. Hij
beklemtoont nogmaals dat
wanneer er een op brede in
ternationale steun gebaseerde
vredesregeling in het Mid
den-Oosten tot stand komt
een formele erkenning geen
dag langer op zich zal laten
wachten. Hij vindt ook de
rechten van de Palestijnen in
deze hele zaak een uiterst
precair punt en dat maakt
het volgens hem voor het
Vaticaan niet gemakkelijk
om op stel en sprong tot er
kenning over te gaan.
Wel gelooft hij dat erkenning
op dit moment door het Vati
caan zeker bevorderlijk zou
zijn voor het verder verdwij
nen van anti-semitisme. Hij
wil ook wel bekennen dat er
in de afgelopen jaren meer
en betere gelegenheden zijn
geweest voor het Vaticaan
om Israël te erkennen. „Maar
het heeft geen zin om daar
nu nog over te praten. Dat is
nakaarten."
Keet vindt overigens dat het
belang van die diplomatie
van het Vaticaan schromelijk
wordt overschat. „Die Vati
caanse diplomatie is natuur
lijk volledig uit de tijd.
Hoofdzaak is dat wat zondag
is gebeurd, hoopvol stemt
voor de toekomst. Wat al
lang had moeten gebeuren, is
zondag gebeurd."
PAUL VAN VELTHOVEN
President Chaim Herzog
van Israël heeft gisteren
zijn vreugde geuit over
het bezoek van paus Jo
hannes Paulus II aan de
synagoge te Rome. Tege
lijkertijd oefende hij kri
tiek uit op de houding
van het Vaticaan tegen
over Israël. Herzog zei
dat het bezoek van de
paus ertoe bijdraagt dat
een correctie wordt aan
gebracht op het „histori
sche onrecht" van de ka
tholieke kerk tegenover
de joden.
Maar hij meende dat de
slechte behandeling van de
joden door de katholieke
kerk niet als een afgedane
zaak kan worden beschouwd,
zolang het Vaticaan Israël
niet erkent en er geen „volle
dige en correcte betrekkin
gen met ons tot stand zijn ge
komen". „De geschiedenis
kan niet worden uitgewist,
maar historisch onrecht kan
worden hersteld als we sa
men de blik op de toekomst
richten", aldus Herzog.
Het Joods wereldcongres en
het congres van Amerikaan
se joden hebben gisteren in
een gezamenlijke verklaring
eveneens hun voldoening
uitgesproken over het be
zoek. „Het bezoek opent een
nieuw hoofdstuk in de ge
schiedenis van de betrekkin
gen tussen het jodendom en
de Rooms-Katholieke Kerk."
De joodse organisaties spre
ken de hoop uit dat hun be
oordeling zal worden beves
tigd in komende gesprekken
met het Vaticaan. Leiders
van de joodse gemeenschap
in Italië toonden zich teleur
gesteld over het feit dat de
paus zondag geen enkele
aanwijzing voor een mogelij
ke erkenning van Israël had
gegeven. Rabbijn Elio Toaff
en Giacomo Saban, voorzitter
van de joodse gemeente in
Rome, zeiden na afloop van
het bezoek dat de Rooms-Ka
tholieke Kerk de joodse iden
titeit pas ten volle erkent als
zij diplomatieke betrekkin
gen met Israël aanknoopt.
Italië heeft bij de Libische regering geprotesteerd tegen de ar
restatie van de Italiaanse bisschop Giovanni Martinelli, vier
priesters en een non. Volgens de Libische regering zullen de
zes geestelijken worden vrijgelaten.
De zes geestelijken werden donderdag door Libische revolu
tionaire gardisten in de stad Benghazi opgepakt. Volgens de
Libische regering hebben de revolutionaire gardisten op ei
gen gezag gehandeld.
Het is onduidelijk waarom de geestelijken zijn gearresteerd.
Volgens diplomaten in Tripoli houdt de arrestatie van de
geestelijken geen verband met de spanning tussen de Vere
nigde Staten en Libië, maar gaat het waarschijnlijk om een
voorval in Benghazi.
Mgr. Giovanni Martinelli
Desmond Tutu
nieuwe leider
Anglicaanse
kerk Z.-Afrika
De zwarte bisschop van
Johannesburg, Desmond
Tutu, is gisteren gekozen
als aartsbisschop van
Kaapstad en leider van
de Anglicaanse kerk in
Zuid-Afrika.
Hij volgt Philip Russel op die
in augustus met emeritaat
gaat, zo heeft de Anglicaanse
kerk meegedeeld. Tutu werd
gekozen door een kiescollege
van 450 geestelijken en le
ken, dat achter gesloten deu
ren de met spanning ver
wachte beslissing nam. De le
den van het kiescollege, on
der wie 24 bisschoppen, mo
gen geen bijzonderheden
over de verkiezing bekend
maken. Om gekozen te wor
den moet een kandidaat min
stens tweederde van de stem
men krijgen.
De 54-jarige Tutu werd ver
leden jaar februari benoemd
tot de eerste zwarte bisschop
van Johannesburg. Daarvoor
was hij secretaris-generaal
van de. Zuidafrikaanse Raad
van kerken. Het besluit viel
sneller dan verwacht. Het
kiescollege had drie dagen
uitgetrokken voor de verkie
zingsprocedure. maar Tutu
werd al op de eerste dag ge
kozen. Hieruit blijkt de una
nimiteit binnen de kerk, al
dus de deken van de St. Ge-
orgeskathedraal in Kaapstad,
Edward King, die de benoe
ming van Tutu bekendmaak
te.
De Maronitische christenen kiezen deze week de 76e patri
arch als opvolger van mgr. Antonios Boutros Khoraiche, die
in december vorig jaar ontslag heeft genomen. Khoraiche
(79), die in februari 1983 door paus Johannes Paulus II tot
kardinaal werd benoemd, werd op 13 februari 1975 tot patri
arch van Antiochië en daarmee tot leider van de Maroniti
sche christenen gekozen.
De Maronieten, de belangrijkste christelijke gemeenschap in
Libanon, zijn genoemd naar de heilige kluizenaar Maron die
in de vierde eeuw leefde. Zij zijn altijd trouw gebleven aan de
kerk van Rome. Aan het eind van de zevende eeuw trokken
de Maronieten, op de vlucht voor de vervolgingen onder de
Byzantijnse keizers, naar de bergen in Libanon. Zij kregen
een grote politieke invloed in de tijd dat Libanon een Frans
mandaatgebied was (1920-1943). Tot nu toe is de president van
Libanon altijd een maroniet geweest.
De negentien bisschoppen die de Maronitische gemeenschap
kent. elf Libanezen, twee Syriërs, een Egyptenaar, een
Braziliaan, een Canadees, twee Amerikanen en een Austra
liër hebben zich gisteren volgens de traditie voor drie da
gen teruggetrokken in de ambtswoning van de patriarch in
Bkerke, in het noordoosten van Beiroet. De eerste stemming
zal donderdag plaatshebben.
Bij het vaststellen van de
voorwaarden voor de
verlening van overheid-
steun aan kerken en an
dere geestelijke genoot
schappen moet met name
de situatie van de hin
does en moslims in ons
land niet uit het oog
worden verloren. De
hindoes en moslims kam
pen met achterstanden
op het vlak van voorzie
ningen, terwijl „de gede
cimeerde en helaas van
buiten af wederom be
dreigde joodse gemeen
schap" eveneens speciale
behoeften heeft.
Dat zei voorzitter prof. mr.
E.M.H. Hirsch Ballin in Den
Haag bij de installatie van de
commissie van advies inzake
de criteria voor steunverle
ning aan kerkgenootschap
pen en andere genootschap
pen op geestelijke
De installatie wera verricht
door minister De Korte van
binnenlandse zaken.
Hirsch Balllin kondigde ver
der aan dat de commissie ad
viezen zal formuleren over
de geestelijke verzorging in
onder meer de krijgsmacht,
de penitentiaire inrichtingen,
de gezondheidszorg en de be
jaardenoorden. Het zal ook
tot de taak van de .advies
commissie behoren een oor
deel uit te spreken over over
heidssteun voor bij voorbeeld
onderhoud van de gebouwen
van kerk- en andere genoot
schappen.
Minister De Korte deelde
mee dat de activiteiten die
voor eventuele steunverle
ning in aanmerking komen
aantoonbaar het algemeen
belang moeten dienen.
„Voorts zou de financiering
ervan door het genootschap
zelf op grote bezwaren moe
ten stuiten", aldus de be
windsman.
Hij vroeg de commissie met
nadruk bij het formuleren
van de criteria voor steun
verlening de financiële reali
teit in het oog te houden. „De
toestand van 's lands schat
kist maakt nu eenmaal dui
delijk dat, zoals de in dit ge
val bijzonder toepasselijke
zegswijze luidt, de bomen
niet tot aan de hemel groei
en", aldus De Korte.
In de regeringsverklaring
kondigde het kabinet in 1982
overleg over de vaststelling
van duidelijke richtlijnen
voor steunverlening aan. De
minister omschreef maandag
het ontbreken daarvan als
een knellend probleem. Dit
overleg tussen de genoot
schappen en betrokken de
partementen over met name
de geestelijke verzorging in
de krijgsmacht en het onder
houd en de bestemming van
gebouwen die de genoot
schappen ten dienste staan,
heeft sindsdien niet tot over
eenstemming geleid.
Dr. Emilio Castro, de secreta
ris-generaal van de Wereld
raad van Kerken en de paus
hebben tijdens hun ontmoe
ting, gisteren in het Vaticaan,
hun beider streven naar oe
cumene bekrachtigd. Ook is
de wereld vredesgebedsdag op
27 oktober in Assisi aan de
orde geweest. Het was het
eerste bezoek aan het Vati
caan van Castro, die op 1 ja
nuari vorig jaar dr. Philip
Potter bij de Wereldraad op
volgde.
In het gesprek over de oecue-
mene is verwezen naar de
participatie van de Rooms-
Katholieke Kerk aan de zo
genaamde Lima-teksten over
doop avondmaal-eucharistie
en ambt, zo blijkt uit een
communiqué van de Wereld
raad.
Het werk van veel theologen
maakt enerzijds de onderlin
ge verschillen zichtbaar en
draagt anderzijds bij tot een
groeiende bewustwording
van de gemeenschap onder
christenen. Een gezamenlijk
getuigenis wordt hierdoor be
vorderd, aldus het communi
que.
Als een kans voor de vrede
hebben beide kerkleiders het
wereldvredesjaar aangeduid,
dat de Verenigde Naties voor
1986 hebben uitgeroepen. De
Wereldraad ondersteunt het
initiatief van de paus om in
oktober in de stad van Fran-
ciscus van Assisi een „vre-
destop" van religieuze leiders
uit de gehele wereld te hou
den.
De Wereldraad heeft zich
verder geschaard achter de
oproep van de Zuidafrikaan
se Raad van Kerken op 16
juni een gebedsdag voor de
vrede in Zuid-Afrika te hou
den.
De Poolse kardi
naal Josef Glemp
glimlacht wat
verlegen naar de
Franse president
Mitterrand die
hem gisteren
ontving in het
Elyseepaleis.
Kardinaal Glemp
is in Frankrijk om
het honderdvijftig
jarig bestaan van
de Poolse katho
lieke missie in
Frankrijk mee te
maken.
Gekookte gehaktballen met sajoer van kooien prei
en rijst vla-flip
Nodig voor twee: 200 g gehakt, 1 sneetje brood, zout, dja-
hé, 1 theelepel ketjap, 1 lepel kleingesneden prei, losge
klopt ei, 2,5 dl water, half kippebouillontablet, 1 bolletje
gember;
1 prei, 500 g Chinese kool, 1 lepel olie, 1 lepel ketjap, 1
lepel sherry, zout, peper, bruine basterdsuiker;
250 g droogkokende rijst;
2 lepels limonadesiroop, 2 dl yoghurt, 3 dl gele vla, 1
theelepel oploskoffie, 1 lepel rum, 1 lepel chocoladevlok
ken.
Week het brood in warm water. Druk het vocht er zo veel
mogelijk uit en maak het sneetje fijn. Voeg het gehakt toe
met zout. djahé, ketjap, prei en zo veel losgeklopt ei dat het
een stevig-smeuïge massa wordt. Kneed het gehakt flink
door en vorm er per persoon twee balletjes van. Maak de
handen iets vochtig voor het vormen, dan worden de balle
tjes mooi glad. Leg de gehaktballen een uurtje koel weg.
Breng het water met het bouillontablet en stukjes gember
aan de kook, leg er het gehakt in en kook het in een kwar
tier gaar.
Snijd de prei in smalle ringen en de kool in reepjes. Bak de
groenten al omscheppende een paar minuten in de olie. Doe
er een paar lepels water bij, sluit de pan en smoor het meng
sel in acht minuten gaar. Doe de bouillon met gember (van
het gehakt) bij de groenten en breng de massa op smaak met
ketjap, sherry, zout, peper en bruine basterdsuiker.
Verdeel de limondesiroop over hoge glazen en schenk er de
yoghurt bij. Meng de helft van de gele vla met de oploskoffie
en rum en leg de bruin geworden vla op de yoghurt. Bedek
de koffievla met de rest gele vla en garneer de vla-flips met
de chocoladevlokken.
JEANNE
Het is zeer twijfelachtig of de Amerikaanse luchl
van de afgelopen nacht Libië af zal houden van verdi
roristische acties. Bij „een dolle hond", zoals pn
Reagan de Libische leider Khadaffy heeft genoemd, lij
reactie niet voor de hand, integendeel. Vergeleken
Amerikaanse actie hadden de maatregelen, waai
twaalf EG-landen gisteren in Den Haag hebben besli
alhoewel ze best wat krachtiger hadden mogen zijn
op de lange duur meer kans op succes.
Om die reden moet de Amerikaanse aanval op Libië e
den betreurd. Er is nu reden tot zorg over de verder
wikkelingen, niet op de laatste plaats in Europa, dat iner
veel kwetsbaarder is voor Libische vergeldingsacties der
VS. Daarbij moet uiteraard niet worden gedacht aan -
streekse Libische militaire aanvallen op bijvoorbeeld
Europa. De kans op nieuwe bomaanslagen en terrorisT
acties van zelfmoordcommando's is sinds vannacht r*
wel toegenomen.
De Amerikaanse minister van buitenlandse zaken, S(l
heeft vannacht vooral de Europeanen er aan herinnerB
toegeven aan agressie alleen maar nieuwe agressie opl
De geschiedenis heeft dat inderdaad vele malen be\P
maar dat neemt uiteraard niet weg dat de bestrijding
agressie wel zinvol moet zijn.
De verrassende Amerikaanse aanval heeft overigentl
duidelijk gemaakt hoe moeilijk het overleg moet zij
weest, dat de twaalf Europese ministers van buitenland
ken gisteren onder leiding van minister Van den Bi
Den Haag over de kwestie-Libië hebben gevoerd. DeH,
ging van Amerikaanse represailles hing niet alleen alj
lucht, maar de meeste, zo niet alle ministers moeten
begrepen, dat de actie nauwelijks meer voorkomen koi
den. Engeland, dat op dat moment Amerika al lang
ming moet hebben gegeven voor de luchtaanval gebi
maken van vliegvelden op Brits grondgebied, zal gistefca
dag al vrij nauwkeurig op de hoogte zijn geweest vapi
tijdstip van de aanval. n<
V
Het is opmerkelijk en verheugend dat Europa desoi
kans heeft gezien eensgezind een oproep te doen
de VS de spanning in het Middellandse Zeegebii
verder te verhogen, terwijl de EG-landen tegelijkert(
diplomatieke sancties tegen Libië besloten. Ook na dePt
rikaanse luchtaanval dienen de Europese landen die
zeker ten uitvoer te brengen. Gevreesd moet echter
dat er voor Europa spoedig aanleiding zal zijn, in anti
op nieuwe terroristische aanslagen, ook economische s:
tegen Libië af te kondigen. Landen als Italië, Franki
de Bondsrepubliek, die sterke economische banden met[
onderhouden, moeten het veel grotere algemeen belai
maar zwaarder laten wegen.
A
(ADVERTENTIE)
Uitgeslapen lenen begint met een go
advies. U wilt natuurlijk gunstige vood
waarden en 'n laag tarief Kom snel 'nC
met ons praten, g BANK
Lenen? De NMB denkt met u m
Zachter maar ook
enkele buien
DE BILT (KNMI) Tamelijk
zachte maar onstabiele lucht
stroomt morgen met een zui
delijke stroming naar ons land.
Deze lucht is afkomstig uit de
Golf van Biscaje en vloeit via
noord-Frankrijk en Belgie
naar Nederland. In deze lucht
komen opklaringen voor. De
zon zal zich dus af en toe laten
zien. Door de nu al hoge
zonnestand kan de lucht in de
onderste lagen zodanig aange-
warmd worden dat de lucht
onstabiel van opbouw wordt.
Dit wil zeggen dat zich dan ge
makkelijk enkele buien kun
nen gaan vormen," mogelijk
zelfs met onweer. Het ziet er
naar uit dat de kans op deze
buien in de middaguren het
grootst is.
De temperatuur loopt na een
nacht met een minimum van
rond 5 graden weer wat hoger
op dan op vandaag. In het bin
nenland wordt het een graad
of 13, bij zee en op de Wad
deneilanden blijft het enkele
graden koeler. De wind waait
matig uit het zuiden. Een de
pressie bij de Britse eilanden
bepaalt ons weer. Deze trekt
de komende dagen heel lang
zaam naar onze richting en
wordt vrijdag boven ons land
verwacht. Tot dan verandert
er weinig aan de bovenbe
schreven weertype. Na vrijdag
ontwikkelt zich boven onze
omgeving een noordoostelijke
stroming. Daardoor wordt het
tijdens het komende weekein
de weer wat koeler.
Weersvooruitzichten voor di
verse Europese landen, geldig
voor donderdag en vrijdag:
Zuid-Scandinavië en Dene
marken: veel bewolking. Af
en toe regen. Ten noorden van
Oslo-Stockholm ook sneeuw.
Middagtemperatuur ongeveer
5 graden.
Noord- en west-Frankrijk, Be
nelux en noord-Duitsland:
wisselend bewolkt. Nu en dan
buien, mogelijk met onweer.
Vooral in west-Frankrijk ook
zon. Middagtemperatuur onge
veer 12 graden.
Oost-Frankrijk en zuid-Duits-
land: veel bewolking. Af en
toe regen. Middagtempe
10-15 graden.
Britse eilanden: in Sch
en noord-Ierland veel
king en af en toe regen,
wisselend bewolkt en p
lijk buien, vooral in di
dag. Middagtemperatuu
12 graden in het zuidei
graden in Schotland.
Spanje en Portugal: in
Portugal en noordwest
wisselend bewolkt en
dan een bui. Elders vr
nig. Middagtemperatuu
12 graden in het noord
20 graden in zuid-Spanji i|
Alpengebied: aan de no
de af en toe een bui ma j
opklaringen, aan de zu|
veel bewolking en vooF
donderdag overvloedige a
en boven 1500 m sneeuv
dagtemperatuur in de
10-15 graden.
Franse Middellandse zej
Italië en Adriatische ku
zuid-Italië vrij zonnig bi*
peraturen van 20 tot 2
den, elders half tot zwa
wolkt en vooral in noord
regen. Middagtempe
rond 15 graden.
terdar
Weer
Mix Min
De Bilt
Eelde regen
Eindhoven regen
Den Helder regen
Brussel
Dublin
ifëw
