Paus betreurt haat jegens joden aan tafel £^idóc Soman kerk wereld Kloof met Romeinse synagoge eeuwenlang onoverbrugbaar IKV-secretaris laakt vredesbeleid kabinet beroepingen Gedoogsteun en duidelijkhe§ p! lllllll ACHTERGROND EckUcSotvumt MAANDAG 14 APRIL 1986PAG|»i Studenten willen meer aandacht voor ethiek Studenten aan de theologische faculteit van de Rijksuniversi teit te Utrecht zijn een handtekeningenactie begonnen tegen een koerswijziging van de Faculteitsraad. Die wil het vak 'toe gepaste sociale ethiek' binnen de vakgroep sociale wetenschap- K?n tot drie-tiende terugbrengen ten voordele van pedagogiek, e maatschappelijke betrokkenheid bij studenten wordt daar door te weinig gestimuleerd. Vragen rond de arbeid, de mede zeggenschap, de economische ethiek en dergelijke, waar vol gens hen juist zo'n behoefte aan is, kunnen daardoor minder aan de orde komen. Prof. H. M. de Lange, hoogleraar 'toege paste sociale ethiek', dreigde naar aanleiding van dit besluit aanvankelijk zijn functie neer te leggen. Inmiddels heeft hij daarvan afgezien omwille van de studenten. Nicaragua sluit kantoor katholieke kerk Het ministerie van justitie van Nicaragua heeft het afgelopen weekeinde een publicatie-bureau van de katholieke kerk on wettig verklaard. Het bureau is gesloten en de aanwezige goe deren zijn in beslag genomen. Het bureau, de Aartsdiocesane Commissie voor Sociale Vooruitgang, werd beheerd door dc aartsbisschop van Managua, kardinaal Miguel Obando y Bravo. Het bureau publiceerde religieuze berichten en commentaren. De kardinaal heeft onmiddellijk een protestverklaring gepubli ceerd, waarin tegen deze en andere maatregelen tegen de kerk wordt geprotesteerd. Op 5 april werd een rondschrijven met gebeden en preken in beslag genomen en op 7 maart werd de publicatie van een pastorale brief van de bisschoppen in het dagblad La Prensa verboden. Wij leven onder onvolmaakten en zijn zelf onvolmaakt; daarom moeten wij vergevensgezind zijn jegens elkander. (Vervolg van de voorpagina) Met grote spanning was uit gekeken naar wat de paus bij deze unieke gelegenheid aan de joden van Rome zou zeg gen. Of hij vergeving zou vragen voor het aandeel van De paus zei: „De kerk be treurt de uitdrukkingen van haat, de vervolgingen en alle vormen van anti-semitisme gericht tegen de joden wan neer en door wie dan ook ge pleegd, ik herhaal: door wie dan ook gepleegd". Hierop onderbraken de joden hem voor een heftig applaus. De paus sprak vervolgens (eveneens onder applaus) zijn afschuw uit over de „volks- moord die tijdens de laatste wereldoorlog tegen het joodse volk is bevolen en die geleid heeft tot de holokaust van miljoenen onschuldige slacht offers". De paus vermeldde zijn be zoek aan Auschwitz „Juist dit volk dat van God het ge bod 'Gij zult niet doden' heeft ontvangen, heeft zelf in buitengewone mate moeten ondervinden wat 'doden' be tekent". De paus sprak ook over de slachtoffers die de Duitse bezetting van Rome onder de joden heeft ge maakt. „Het is zeer zeker een veelbetekenend gebaar ge weest dat in die donkere tij den van de vervolging de deuren van kerken, kloos ters, seminaries en gebouwen van de Heilige Stoel voor de joden wijd open zijn gezet om hen een veilig toevluchtsoord te bieden". Ook deze opmer king begroetten de joden in de synagoge met groot ap plaus. Concentratiekamp De rede van de paus was voorafgegaan door een toe spraak van de opperrabijn van de Romeinse joden, Elio Toaff. die zijn gast een op somming gaf van de treurige lotgevallen van de joden ook en vooral door toedoen van de leiders van de katholieke kerk. Voorzitter Giacomo Sa- ban van de joodse gemeen schap van Rome en opperra bijn Elio Toaff maanden de paus tot het laten varen van zijn terughoudendheid ten opzichte van Israël. Naar hun mening kan het Vaticaan niet langer weigeren de staat Israël officieel te erkennen door het aanknopen van di plomatieke betrekkingen. Na een stilte van een minuut om de slachtoffers van de joden vervolgingen in de geschie denis te herdenken en na het zingen van de 'ani maamim' (dat de joden in de concen tratiekampen zongen voordat ze vermoord werden) onder hield de paus zich privé met rabbijn Toaff. Tegen zes uur vertrok hij weer richting Va ticaan. Over de juiste betekenis van het historische bezoek van een paus aan de synagoge zal nog lang worden nagekaart. Vast staat dat het een van de belangrijkste en tenminste spectaculairste gebaren is die deze paus in zijn nu acht jari ge pontificaat heeft gemaakt. De paus heeft in Afrika de leiders van de animistische godsdiensten ontmoet, in Ma rokko de mohammedaanse gemeenschap, in Bangkok de boeddistische leiders, in India de Hindoes enzovoort. In commentaren wordt hier op gemerkt dat de paus zich kennelijk meer inspant voor een toenadering tot de niet- christelijke godsdiensten dan voor de oecumene binnen het christendom zelf. De ambassadeurs van de Arabische staten in Rome hebben in een reactie op het tempelbezoek van de paus RABBIJN VOOLEN: Vaticaan moet Israël erkennen In een reactie in KRO's Brandpunt zei rabbijn E. Voolen, vertegenwoordiger van het Overlegorgaan van joden en christenen, het be zoek van de paus aan de sy nagoge te beschouwen als een historische stap, „Het was tweeduizend jaar gele den, dat de jood Simon Pe trus de synagoge voor het laatst bezocht. Nadien wer den daar geen christenen meer gezien.Voolen toonde zich wel teleurgesteld dat de paus niet als leider van de rooms-katholieke kerk schuld beleden had voor de in het christendom gelegen anti-semitische voedingsbo dem, die mede ten grondslag lag aan de holocaust. Ook had hij graag vernomen, dat Rome ernst maakt met de joodse wens Israël als staat te erkennen door diplomatieke betrekkingen met Jerusalem aan te knopen. Israël, zo zei hij. is voor de joden meer dan èen staat, het is de vestigings plaats voor de messiaanse verwachting, de essentie van het joodse geloof in hun ei gen staat. De katholieke O J EC - vertegen woord iger, drs. Marcel Poorthuis, be aamde onder enig voorbe houd diens stellingname. hun waardering voor de christelijk-joodse verzoening uitgesproken. Maar aan de andere kant waarschuwen zij tegen een Vaticaanse erken ning van Israel. De joodse godsdienst mag volgens hen niet vereenzelvigd worden met de staat Israël, die ver schillende resoluties van de VN met betrekking tot de be zette gebieden en de status van Jeruzalem naast zich neerlegt. De belangstelling zondagmid dag voor het allerwegen als 'historisch' omschreven syna goge-bezoek was groot, uit Italië maar vooral uit Ameri ka en uit andere landen met grote joodse gemeenschap pen. Omdat Rome deze tijd bovenaan de lijst staat van anti-israelische (en anti-ame- rikaanse) terreurgroepen had de politie voor het bezoek van de paus aan de joodse tempel veiligheidsmaatrege len genomen die zelfs voor deze stad als uniek mogen worden aangemerkt. Dagen lang zijn alle gebouwen in de omtrek van onder tot boven onderzocht. Daarbij is zelfs de riolering niet geschuwd. Uit vrees voor 'Libanese' au tobommen was de hele joodse wijk ontdaan van geparkeer de en rijdende auto's, en dat is voor Rome iets heel bijzon ders. 3000 politiemannen zijn daarbij ingezet. De eerste joodse synagoge van Rome ligt op slechts an derhalve kilometer van het Vaticaan. Deze betrekkelijk korte afstand heeft geen en kele paus ooit kunnen of wil len afleggen. Lange tijd heeft de katholieke kerk de joden verantwoordelijk gehouden voor de dood van Jezus. Pas een kwart eeuw geleden kwam de toenmalige paus Johannes XXIII daarop te rug. Johannes XXIII kuiste de katholieke liturgie van anti- joodse opmerkingen en 'zijn' concilie 'sprak' vervolgens de joden geheel 'vrij' van hun schuld aan de dood van Je zus. De katholieken mogen (en moeten) de joden voort aan als hun 'broeders' be schouwen. Het bezoek van paus Johann- nes Paulus II is slechts het sluitstuk en het spectaculaire hoogtepunt van de ontwikke ling die onder Johannes XXIII was begonnen. Het was overigens niet het eerste bezoek van Johannes Paulus aan een synagoge. Als kardi naal van Krakau bracht hij in 1969 een bezoek aan de sy nagoge van Krakau. De Romeinse synagoge is in 1904 verrezen aan de oever van de Tiber in het voorma lige getto, waar drie eeuwen lang joden ook van pausen vernederingen hebben moe ten ondergaan. Van 1555 tot 1848 waren de Romeinse jo den op last van paus Paulus IV gedwongen zich bij nacht achter een gesloten poort in het getto op te houden, ter wijl zij alleen maar in twee dehands goederen mochten handelen, geen onroerend goed in eigendom mochten hebben en als herkenningste ken een geel kapje moesten dragen. Tot 138 jaar geleden moest de opperrabbijn van Rome op de laatste zondag vóór Pasen verschijnen voor de hoogste stedelijke gezags drager om een rituele schop onder het achterwerk te ont vangen als verwerper van Christus. Leider Wereldraad in Vaticaan Paus Johannes Paulus II heeft vandaag voor het eerst de secretaris-generaal van de Wereldraad van Kerken, ds. Emilio Castro, officieel ont vangen voor het uitwisselen van meningen over de huidi ge stand van de oecumeni sche betrekkingen tussen Kerken in de wereld. In de Wereldraad zijn 310 niet-ka- tholieke christelijke Kerken samengebundeld. Naar ds. Castro verklaarde is de ge- spreksagenda volledig open. Er is ook gesproken over de voorbereidingen voor het Wereld vredesgebed van lei- Dr. Emilio Castro ders van wereldreligies in Assisi op 27 oktober. Tenslot te overleggen de gesprek spartners over de conferentie van de Wereldraad over vre de, gerechtigheid en het be waren van de schepping in 1990. De Wereldraad hecht er sterk aan dat ook de Rooms- Katholieke Kerk hieraan zal meedoen. Het kabinet-Lubbers slaagt erin alles wat Nederland aan progressief beleid op het ge bied van wapenbeheersing en ontwapening had, om zeep te brengen. Deze conclusie trok de secretaris van het In terkerkelijk Vredesberaad (IKV), M.J. Faber, afgelopen weekeinde in Den Haag bij de presentatie van een ver kiezingsfolder van Pax Christi Nederland en het IKV. In de folder worden tien prioriteiten voor de komende regeringsperiode aangegeven. Verder werd de brochure „Een stem voor de vrede" ge presenteerd, waarin de perio de van het kabinet-Lubbers wordt beschreven als een „nogal zwarte bladzijde" in de politieke geschiedenis van ons land. Minister Van den Broek van Buitenlandse Za ken heeft zich volgens deze brochure „duidelijk als een havik ontpopt". Minister De Ruiter van Defensie wordt het kwalijk genomen dat hij geen matigende invloed heeft uitgeoefend en tot pleitbezor ger voor hogere defensieuit gaven is geworden. Pax-Christi-secretaris Jan ter Laak deelde mee dat de ver kiezingsfolder niet is bedoeld als stemadvies. Pax Christi en IKV willen ermee berei ken dat het beleid op het ge bied van vrede en veiligheid tijdens verkiezingsbijeen komsten aan de orde wordt gesteld. Verder willen Pax Christi en het IKV die men sen „bijlichten die niet weten hoe ze moeten stemmen". Voorts wees hij erop dat het vredesbeleid slechts één van de redenen is waarom kie zers hun stem op een bepaal de politieke partij uitbren gen. Tenslotte noemde Ter Laak als reden dat de kerken eraan hechten dat beide vre desbewegingen een distantie tegenover politieke partijen in acht nemen. Voor het IKV geldt bovendien dat de Cam- pagneraad zich vorige maand tegen het uitbrengen van een stemadvies heeft verklaard. Bij de vorige verkiezingen voor de Tweede Kamer in september 1982 veroorzaak ten Pax Christi en het IKV grote opschudding in de ker ken nadat ze samen met an dere vredesbewegingen de kiezers hadden geadviseerd alleen te stemmen op partijen die zich tegen de plaatsing van kruisraketten in Neder land hadden verklaard. Vrienden van Kohlbrugge schuwen de tijdgeest Geen tweede hulpbisschop in Roermond Bisschop J.M. Gijsen heeft zijn aanvraag bij het Vati caan voor een tweede hulp bisschop ingetrokken. De va cature ontstond door de be noeming van mgr. J.G. ter Schure tot bisschop van 's- Hertogenbosch. Een her schikking van taken tussen mgr. Gijsen en hulpbisschop A.M.H.A. Castermans maakte vervulling van de vacature minder noodzakelijk, zodat bisschop Gijsen deze week de nodige stappen heeft onder nomen. zo heeft de persdienst van het bisdom meegedeeld. Een Kerk die de belijdenis niet handhaaft en zich niet ziet als dijk tegen de golven van allerlei dweperijen gaat onder. Dat zei dr. W. Aal- ders, emeritus-hervormd pre dikant en sedert 1967 lector aan de Katholieke Universi teit Nijmegen, zaterdag tij dens de conferentie van de „Vrienden van Kohlbrugge" in Utrecht. Als voorbeeld van stromingen die thans op komen zag dr. Aalders de IKON, het IKV en het do perse radicalisme. Die kon den binnenkomen omdat er geen dijkbewaking was de belijdenis van de Kerk is de laatste dijk, aldus dr. Aalders. Bij een overstroming van utopisme gaan Kerk, land en volk onder. Probeer het maar eens te redden als Kerk en polder onder water staan. Dan moet je de IKON en het IKV er wel uitpompen, aldus dr. Aalders die opmerkte, dat volksbewegingen altijd de media mee hebben gehad waar huwelijk, belasting en bewapening discutabel wor den gesteld zijn doperse gees ten in de buurt. Dr. Aalders is verder van mening dat bij het proces van „Samen op Weg" doperse in vloeden uit de Gereformeer de Kerken in de Verenigde Kerk zullen binnenstromen. Maar onze ellende, zei dr. Aalders, kan weerklank vin den in het hart van God. Ds. A.J. Moggré, Nederlands gereformeerd predikant te Rijswijk en 's-Gravenhage- Zuid, wees erop dat de predi king van Kohlbrugge actue ler is dan ooit. Kohlbrugge was een figuur van meer dan gewone betekenis in de ge schiedenis van de Kerk. Hij onttroonde en ontmaskerde de godsdienstige liberaal en de piëtist. Beiden dachten immers zelf iets te zijn of te hebben voor God. Maar Kohlbrugge verbrijzelde dit beeld van de eigenwaan. Als een door God gedrevene streed hij op zijn eigen plaats aan het front van de geest der eeuw. Nederlands Hervormde Kerk Aangenomen naar Oene, G. Was- sinkmaat te Westbroek. Bedankt voor Veenendaal (toezeg ging). A.W. van der Plas te Bergam bacht. Gereformeerde Kerken Beroepen te Hendrik-Ido-Ambacht, C. van der Linden te Dieren. Christelijk Gereformeerde Kerken Aangenomen naar Doornspyk. J H. van Dijk, kandidaat te Nunspeet die bedankte voor Vlaardingen. Tweetal te 's-Gravenzande. L.W Bil- kes te Ermelo en C. Westerink te Den Helder. Gereformeerde Gemeenten Beroepen te Middelharnis, J. Karens te Opheusden. Aangenomen naar Oudemirdum, A. Snoep te Amsterdam-Noord Bedankt voor Capelle-Biezelinge. A. Bac te Bodegraven. Bedankt voor Alblasserdam, M. Mon- dria te Waardenburg. Gebakken ham met spinazie a la crème en aardappelen hopjesvla met gember De benodigdheden voor twee zijn: 2 plakken schouder- ham a 100 g, losgeklopt ei, paneermeel, 30 g margarine, mespunt bloem, zout, aroma, worcestersaus, tomatenpu ree; 750 g spinazie, 10 g margarine, 10 g bloem, 1 dl melk, 2 lepels room of koffiemelk, zout,-peper, nootmuskaat; Vt tot 1 kg aardappelen; 75 g suiker. 1 lepel water, 0,5 liter melk, 25 g maïzena, 1 theelepel oploskoffie, paar bolletjes gember. Haal de plakken ham door ei en paneermeel en bak ze in warme margarine bruin. Houd de gebakken ham warm op een bord. Bak al roerende de bloem lichtbruin in het overge bleven vet, voeg vervolgens een weinig water toe en maak de jus op smaak en maak het geheel af met zout, aroma, wor cestersaus en tomatenpuree. Haal onkruid en zaadjes uit de spinazie, zet de groente een kwartier in ruim koud water en spoel haar vervolgens schoon. Zet de spinazie op met aanhangend water, laat haar op een groot vuur slinken en dan nog een paar minuten ko ken. Smelt, als de spinazie net opstaat, de margarine, roer er de bloem door en verdun de massa onder stevig roeren met de melk. Laat de saus een paar minuten zacht koken. Zet de spinazie op een vergiet om uit te lekken en snijd haar ver volgens wat kleiner. Meng de groente door de saus en voeg room of koffiemelk, zout, peper en nootmuskaat toe. Smelt de suiker in een droge braadpan en laat hem licht bruin worden. Wacht tot de helft van het suikeroppervlak bruist, doe dan een lepel water in de pan en direct daarna de melk. Wacht tot de karamel opgelost is. Bind de vla met de met koud water aangemengde maizena en roer er van het vuur oploskoffie en stukjes gember door. Laat de vla onder af en toe roeren koud worden. JEANNE De officieuze opening van de verkiezingsstrijd hljF trekkersdebat zaterdagavond in de Nieuwe Kerk te ATE dam heeft tegen de verwachting in toch een venie opgeleverd: als CDA en VVD op 21 mei geen meer<|n behalen is het niet uitgesloten dat zij een minderheidsljui zullen vormen met gedoogsteun van SGP, GPV en RP Het niet op voorhand uitsluiten van de kleine orth, christelijke partijen is echter slechts in zoverre verren dat zowel CDA als VVD zich tot nu toe bepaald niet a siast hebben getoond over een situatie, waarin beide jr! van tijd tot tijd in de Kamer afhankelijk zijn van dt'J van die kleine partijen. Van enthousiasme is natuurlL nu geen sprake. Want regeren op de smallere basis v| minderheidskabinet is uiteraard moeilijker, dan wann» coalitie kan terugvallen op een achterban met een dujl eigen meerderheid. »i De opmerking van lijsttrekker Lubbers vormt bovL een consequent vasthouden aan het CDA-standpunt (e* die zin dus niet opzienbarend) dat géén partij tevoren) sloten dient te worden. Ook het vorige week door CD^ tieleider De Vries ingenomen standpunt, dat het bestai kleine christelijke partijen rond het grote CDA afbretjf aan de geloofwaardigheid van de christelijke politiek,|1£ tuatie die van SGP-zijde zelfs beschamend werd getw pleit voor het eventueel benutten van de gedoogsteir€ SGP, GPV en RPF, indien de uitslag van de komen<Pr kiezingen dat wenselijk maakt. |n Ondertussen heeft PvdA-lijsttrekker Den Uyl g<^ zijn constatering, dat de uitspraken van CDA en VVL een mogelijk minderheidskabinet een verduidelijkin_ men voor de kiezers. De (uiteenlopende) voorspelling^ de verkiezingsuitslag in de opiniepeilingen schomme^ laatste weken rond een krappe of net géén meerderhfljj de beide regeringspartijen. Voor verscheidene kiezt twijfelaars en hen die aarzelen tussen CDA en VVD, belangrijk zijn te weten, dat het niet halen van een L meerderheid van de huidige coalitie niet automatisch mengaan van CDA met PvdA hoeft te betekenen. ge NAAST een coalitie van CDA, VVD en D66 vormt ee)5 derheidskabinet van CDA en VVD met gedoogsteun L kleine christelijke partijen dan ook een mogelijkh%n Lubbers zijn karwei te laten afmaken. fel Hogere temperatuur DE BILT (KNMI) De ko- mende dagen worden middag- temperaturen verwacht die niet veel meer verschillen met wat normaal is voor deze tijd van het jaar. Normaal is 13 graden, voor deze week wor den waarden van zo'n 11 gra den verwacht. De lucht met de hogere temperaturen wordt aangevoerd in een zuidoostelij ke stroming. Deze wordt op gang gebracht door een de pressie boven de Britse eilan den. De nabijheid van dit lagedruk gebied betekent wel dat het weer een onbestendig karakter krijgt. Morgen is het wisselend bewolkt en er vallen énkele buien. Ook de rest van de week is het half tot zwaar be wolkt en valt er af en toe re gen. Doordat de depressie bo ven Engeland nog in activiteit toeneemt, is de zuidoosten wind morgen aan de kust af en toe krachtig, boven land is hij matig. Weersvooruitzichten voor di verse Europese landen, geldig voor woensdag en donderdag: Zuid-Scandinavië en Dene marken: veranderlijke bewol king en van tijd tot tijd regen. Middag- temperatuur tussen 4 en 12 graden. Britse eilanden: veel bewol king en perioden met regen. Middagtemperatuur van 7 gra den in het noorden tot 10 gra den in het zuiden. Benelux. Duitsland en Frank rijk: half tot zwaar bewolkt en plaatselijk een bui. Middag- Spanje en Portugal, wi^j bewolkt en plaatselijk ety Middagtemperatuur ui; pend van 13 graden t noordwesten tot 20 (rad^ de zuidoostkust. 0£ Italië en Joegoslavië: p^r met zon maar ook kans^ een bui. Middagtempq van 12 graden in het nc,p tot 20 in het zuiden. r Alpengebied: wisselenr- wolkt en af en toe regel dagtemperatuur in de omstreeks 12 graden. WEERRAPPORT HEDENMORG Weer Mu Mb Amsterdam regen 7 1 De Büt regen 7 3 Eelde iwbew. 7 tO Eindhoven regen 7 3 Den Helder zw bew. 6 Rotterdam regen regen Innsbruck i Klagenfurt i Kopenhagen i Mallorca Malta Moskou Munchen XT Steun kerkvoogden voor theologen tegen kernwapf Het college van kerkvoogden van de Hervormde Gemeente Amsterdam zal binnenkort op voorzichtige wijze steun verle nen aan predikanten of werk nemers bij wie loonbeslag plaats vindt als gevolg van de weigering defensiebelasting te .betalen. In eerste instantie zul len de kerkvoogden de som matie terugzenden aan de ont vanger der belastingen met als argument dat zij geen partij willen zijn in een zaak tussen de ontvanger en een individu. In tweede instantie zullen de kerkvoogden zich echter niet tegen een loonbeslag verzet ten. Dit is het resultaat van een gesprek tussen twee leden van de centrale kerkvoogdij en de wijkkerkeraad van de a'damse Parkkerkgemeente. De predikante van deze ge meente, mevrouw Coosje Ver kerk, heeft driemaal 572 gul den ingehouden uit protest te gen het 1 novemberbdn plaatsing van nieuwe >1' pens in Nederland. Zijl" dit afgelopen weekeiÊ* kend op een bijeenkof1 theologen en pastoresdt gen kernwapens zijfr vrouw Verkerk noerfl voornemen „het meest!1 re wat er te bereiken v^- haar symbolische actije' kernwapens. Aanvfo hadden de Amsterdam^ voogden hoogst afwijzL. reageerd toen dreigde c actie gevolgen zou I voor de centrale kerhg die haar werkgever is dat de openbare bo^" koop bij Verkerk maand op het laatste f door de ontvanger wei last, zal deze zich bint via een loonbeslag bij d voogden vervoegen. dachte deed hen in ee stantie bijna van woed kaar barsten, aldus Vei

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1986 | | pagina 2