TO vertrouwt CDA minder dan ooit
gevende baby
gedood
tegen beter
veten in
„Het hoeft niet altijd
onzin te zijn wat
anderen beweren"
UBINET STROMPELT MOEIZAAM NAAR EINDSTREEP
Politiek
Partij
Parlement
?ÊÊm
Meesterserie besloten door
Rotterdams Philharmonisch
JNENLAND
EeidóaQowumt
ZATERDAG 12 APRIL 1986PAGINA2^
HAAG Nu geble-
l is dat zijn uitspraken
Ir het christendom
iral door het orthodox-
jJgformeerde deel van
i kiezers als „grievend
beledigend" zijn erva-
heeft dr. Joop den
zijn niet geringe zelf-
trouwen volledig her
men. Op een bijeen-
st met hoofdredacteu-
deze week ging de
iA-lijsttrekker nog net
zover zijn come-back
iet Catshuis als een ze-
beid te poneren maar
veel scheelde het niet.
is de reden dat de socialis-
e lijsttrekker in zo'n ge-
dstoestand verkeert? Nog
een paar maanden gele-
werd hij algemeen be-
uwd als de „oude, zieke
van het Binnenhof".
r zijn eigen omgeving had
geloof in zijn leiderschap
oren, omdat men in hem
meer de man zag die de
A uit de oppositie zou
voeren. Wim Kok
werd daartoe veel geschikter
bevonden. Vanwaar dan die
plotselinge ommekeer? Heeft
Den Uyl een geheim wapen in
stelling gebracht?
Nee, de voornaamste reden
van zijn huidige succes is gele
gen in het gedrag van CDA en
VVD. Nu de uitslag van de ge
meenteraadsverkiezingen is
geanalyseerd en nu de opinie
peilingen voor de coalitie nog
altijd niet erg hoopgevend
nieuws bevatten, staan chris
ten-democraten en liberalen
meer tegenover dan naast el
kaar. De VVD is als de dood
dat het CDA na de verkiezin
gen de steven wendt in de
richting van de PvdA.
Nijpels en consorten menen te
weten dat Lubbers en de zij
nen een meerderheid van één
of twee zetels, wat momenteel
het maximaal haalbare lijkt
voor de coalitie, te weinig ach
ten voor een succesvolle pro
longatie van de samenwerking
met de liberalen. Dat zou ook
te maken hebben met de ver
meende opvatting van de pre
mier dat het voor het CDA
niet erg aantrekkelijk is om
met deze VVD door te gaan.
Lubbers zou zich erg storen
aan fractieleider Nijpels, om
dat hij deze zou beschouwen
als te grillig en bovenal gehin
derd door een gering politiek
inzicht.
Vertraging
Daardoor wordt ook duidelijk
waarom het eens zo voortva
rende kabinet-Lubbers nu zo
moeizaam naar de eindstreep
strompelt. Het is alweer tien
weken geleden dat premier
Lubbers de alarmbel luidde
vanwege de dramatische da
ling van de aardasinkomsten
volgend jaar. De minister-pre
sident stelde een extra bezui
nigingsronde voor van zo'n
tien miljard gulden. Pas eind
vorige week bereikten CDA
en VVD daarover na veel han
gen en wurgen een akkoord
voor een ombuigingspakket
van in totaal 9,25 miljard gul
den.
Die vertraging werd veroor
zaakt doordat de VVD aan
vankelijk op geen enkele wijze
aan het plan van Lubbers wil
de meewerken. Fractieleider
Nijpels en diens rechterhand
Evenhuis verwezen de pre
mier in januari naar het ver
kiezingsprogram van hun par
tij. Daarin kon Lubbers vin
den hoe de VVD aankijkt te
gen bezuinigingen in de vol
gende kabinetsperiode. En
daarin paste uitdrukkelijk niét
het verhogen van de belastin
gen voor burgers en bedrijfs
leven, hetgeen een belangrijk
onderdeel vormde van het
plan-Lubbers. Het VVD-pro-
gram belooft immers juist een
Belastingverlichting.
Het in 1987 optredende tekort
aan inkomsten moest maar
worden opgevangen door het
verlagen van de uitgaven, al
dus Nijpels, ook al zou dat ui
teraard ten koste gaan van
ambtenaren, trendvolgers, uit
keringsgerechtigden en men
sen die subsidie krijgen, bij
voorbeeld als aanvulling op
hun huur.
Weinig solide
Heel lang heeft Nijpels daar
aan vastgehouden, vooral on>-
dat hij eindelijk een item ge
vonden meende te hebben
waarmee de kiezersgunst zou
kunnen worden teruggewon
nen. Na alle ellende, het meest
recent vanwege zijn blote par
tijgenoten in Playboy en een
nogal forse taxirekening uit
1982, wilde de VVD-lijsttrek-
ker dolgraag de verkiezingen
ingaan als de onbetwistbare
kampioen van de belastingver
lichting.
Maar daarbij had hij buiten
Lubbers gerekend. Deze hield
onwrikbaar vast aan een las
tenverzwaring, zowel voor
burgers als voor het bedrijfs
leven, die immers beide fors
profiteren van de daling van
de olieprijzen. In de liefde en
de oorlog (politiek) is alles ge
oorloofd en dus zag het CDA
er geen been in de media te
wijzen op het weinig „solide"
gedrag van de VVD. Nu de
verkiezingen in zicht kwamen,
vonden de liberalen het ken
nelijk ineens niet meer zo be
langrijk dat het huishoudboek
je van de staat klopte!
Onder druk van die beschuldi
ging die in steeds meer kran
ten en tijdschriften doorklonk,
moest Nijpels terug. Zo kwam
dan uiteindelijk de afspraak
tot stand dat per 1 oktober de
beide btw-tarieven met één
procent-punt omhoog zouden
gaan, hetgeen de schatkist
twee miliard per jaar oplevert.
Daarbij dient wel aangetekend
dat het CDA-plan voor verho
ging van de accijns op benzine
en diesel (dubbeltje per liter)
niet doorging. Een aardig
overwinninkje voor Nijpels,
omdat in liberale kring de
auto en de vrachtwagen als
heilige koeien worden be
schouwd. Bovendien raakt een
verhoging van met name het
lage btw-tarief de liberale ach
terban ook veel minder, omdat
het voor deze doorgaans toch
wat kapitaalkrachtiger groep
niet zo erg veel uitmaakt of
een brood of fles melk een
paar centen duurder wordt.
De overige successen, waar de
VVD zich zö op beroemt, moe
ten met een korrel zout wor
den genomen. Neem de voor
waarde dat de btw-verhoging
ongedaan wordt gemaakt, als
de olieprijs weer stijgt naar
zestig gulden per vat (momen
teel/27,50). De kans dat zo'n
stijging zich binnen afzienbare
tijd voordoet, wordt door des
kundigen als zeer gering be
schouwd. En wat te denken
van de „intentie" dat in de ja
ren na 1987 de collectieve las
ten verlaagd zullen worden?
Joop den Uyl heeft deze eisen
van de VVD omschreven als
„het zich vastklemmen aan de
jaspanden van het CDA om
deze partij bij de PvdA van
daan te houden".
Staphorster variant
craten zich inderdaad opma
ken om het maar weer eens
met de PvdA te gaan probe
ren...? Er is immers ook het
feit dat Lubbers alleen met de
VVD zeker kan zijn van een
hernieuwd premierschap. Met
partij een klinkende overwin
ning zou behalen. Bovendien
heeft Lubbers in een inter
view met deze krant ver
klaard dat doorgaan met de
VVD ook bij 76 of 77 zetels
verantwoord kan zijn, als ten
minste één van de regerings
partijen (het CDA) er wat ze
tels bij krijgt en de kiezers de
PvdA dus niet als enige win
naar hebben aangewezen.
Maar anderzijds is het zo dat
het CDA, als de huidige coafi-"'"
tie 75 of minder zetels haalt,
geen heil ziet in bijvoorbeeld
de „Staphorster variant1*-^'
(doorgaan met steun van kleih>>
rechts). In dat geval is de eer
ste voorkeur van Lubbers,
Bukman en De Vries een coa'-r -
litie van CDA, VVD en D66
Maar niemand gelooft echt dat
Van Mierlo daartoe bereid zal
zijn, zeker niet nu de PvdA
van de daken schreeuwt hoe
realistisch zij zich in een kabi-.-.
netsformatie zal opstellen. Dan
blijft alleen nog over een heF
nieuwd centrum-links kabinet,
hoeveel moeite de vorming
daarvan ook zal kosten.
Kortom: de vrees van de VVD
is niet geheel ongegrond. HeL -
ironische is dat juist déérdoor
de droom van Den Uyl (een
tweede naar hem te noemen
kabinet) in rook kan opgaan.
Want naarmate de kans op een
PvdA-CDA-coalitie toeneemt,
zal Nijpels gemakkelijker de
oude slogan van Wiegel kurcr-2:
nen afdraaien: een stem opw
Ruud is een stem op Joop,
stpm dus: F.d'
Irvolg van de voorpagina)
SN HAAG De abor-
die de 31-jarige Leidse
k-assistent in het zie-
.tihuis Leyenburg uit-
Vde in opdracht van de
jjarige vrouwenarts,
fliep totaal anders dan
voorzien. Het infuus,
adoeld om de weeën op
wekken, had er voor
leten zorgen dat de foe-
er- niet meer levensvat-
&r was. Tegen de ver-
_jchting in kwam er
—en dode foetus, maar
i levend kind ter we-
'f
■I
indanks werd de zaak
doorgezet. Ik zou haast
tegen beter weten in",
is de heer N. Laterveer,
irdvoerder van de Haagse
tie. Om die reden is de drie
kkén medici ook moord
wel doodslag ten laste ge-
Laterveer: „Omdat hier
?lijk opzet in het spel is
politie besloot zes weken
?den een onderzoek in te
len nadat er onder het ver
eend personeel van het zie-
ihuis Leyenburg beroering
ontstaan over een abortus
le kliniek. De twee artsen
afgelopen dinsdag en
;nsdag werden aangehou-
i, zijn inmiddels voorgeleid
de officier van justitie,
i van hen, een 54-jarige
uwenarts uit Den Haag die
'de abortus aanwezig moet
geweest, is direct na de
trgeleiding weer op vrije
iten gesteld.
een telefonische reactie zegt
zeer verbaasd te zijn over
zware beschuldigingen aan
adres. De arts ontkent dat
n moord of doodslag ten
e is gelegd. „Daar is niets
i waar. Er is al weken een
ierzoek gaande. Er zijn ik-
et-niet-hoeveel mensen on-
vraagd: van bali-assistentes
gynaecologen. De politie
kan vanalles zeggen, maar er
ligt nog helemaal niets vast".
De vrouwenarts wil geen ant
woord geven op de vraag wat
er op de bewuste dag in de kli
niek is gebeurd. „Ik zou het
niet weten, want ik was er
niet bij". De politie spreekt dit
tegen. De directie van het zie
kenhuis Leyenburg heeft de
specialist, hangende het verde
re verloop van het onderzoek,
buiten dienst gesteld.
Gisteren volgde met de aan
houding van een 63-jarige gy-
naecoloogde de derde en laat
ste aanhouding in dit nieuwste
schandaal in de Haagse ge
zondheidszorg. Hij is eveneens
in het ziekenhujs Leyenburg
werkzaam. Hij wordt komende
maandag voorgeleid. Over de
verklaringen die inmiddels
door de drie verdachten zijn
afgelegd, wilde de politie wei
nig kwijt. De Leidse arts heeft
in de verhoren te kennen ge
geven dat een medische indi
catie aan de abortus ten grond
slag heeft gelegen. Hij spreekt
de conclusie van de patholoog
anatoom over de levensvat
baarheid van de vrucht tegen.
Donderslag
De drie vrouwenartsen zijn
voor een deel in dienst van het
ziekenhuis Leyenburg, maar
hebben via een maatschap
daarbuiten ook een eigen
praktijk. Het ziekenhuis voelt
zich mede-verantwoordelijk
voor de affaire. De woord
voerster, verpleegkundig ad
junct-directeur zr. H. Ham
ming zegt de gang van zaken
zeer te betreuren. „Wij zien
het als een buitengewoon on
gelukkig incident. De gynae
cologen zijn afgeweken van de
bestaande regels. Toch trek
ken wij hun integriteit niet in
twijfel, want in alle andere ge
vallen hebben zij goede medi
sche handelingen verricht. De
tehlastelegging kwam voor ons
als een donderslag bij helder
hemel. Maar het is een hele
complexe zaak. Illustratief
hiervoor is de duur van het
politie-onderzoek". Het zie
kenhuis neemt vooralsnog
Het ziekenhuis Leyenburg.
geen maatregelen tegen de art-
Op de vraag of het niet
vreemd is dat de gynaecologen
niet vóór de abortus konden
bepalen dat de foetus al 24 tot
27 weken oud was. antwoordt
mevrouw Hamming: „Een eer
ste indicatie wees uit dat de
foetus meer dan 16 weken oud
moet zijn geweest. Bij de abor
tus werd de leeftijd op 20 tot
22 weken geschat". Het ge
boortegewicht van de baby be
vestigde die schatting later.
Het ziekenhuis Leyenburg
heeft volgens mevrouw Ham
ming een ministeriële vergun
ning om ongelimiteerd het
aantal weken te mogen aborte
ren.
Moederlichaam
Het Openbaar Ministerie ver
denkt de medisch specialisten
officieel van overtreding van
artikel 82a van het Wetboek
van Strafrecht, waarin gespro
ken wordt over het doden van
een vrucht, waarvan kan wor
den aangenomen dat het in
staat is om buiten het moeder
lichaam in leven te blijven. In
het onderzoek, dat nog niet is
afgesloten, zal nog een tweede
getuige-deskundige worden
ingeschakeld. Het gaat om een
kinderarts die is gespeciali
seerd in vroeggeboortes (een
neonatholoog). Hij moet meer
te weten zien te komen over
de feitelijke doodsoorzaak van
de foetus.
LOEK MOOR
NICO MOKVELD
LEIDEN De Meesterserie
van K O werd gisteravond
afgesloten met een concert
USKE EN WISKE DE BONKIGE BAARDEN
door het Rotterdams Philhar
monisch Orkest onder leiding
van de uit Engeland afkomsti
ge dirigent Andrew Davis.
Voor de pauze klonken twee
werken uit de klassicistische
periode, te weten, de Symfonie
nr. 104 in D groot (1795) van
Joseph Haydn (1732-1809) en
het Concert voor fluit en or
kest nr. 7 in e klein (1793) van
Frangois Devienne (1759 -
1803).
De symfonie nr. 104 van
Haydn is één van de twaalf
zgn. Londense symfoniën. Het
is een geniaal werk, dat in
veel opzichten een grote sym
fonie genoemd kan worden.
De uitvoering ervan is door
Andrew Davies heel licht ge
houden, onder meer door veel
los te zetten. Dit had tot effekt
dat alles zeer overzichtelijk en
ook gemakkelijk klonk.
Het fluitconcert van Devienne
is als geheel een stuk opper
vlakkiger dan het werk van
Haydn. Het is plezierige luis-
termuziek die zeer ontspannen
gespeeld werd. De dirigent
gaf, evenals bij het voorgaande
stuk, vrij weinig aan, maar be
reikte juist met heel kleine
hand- en vingerbewegingen
een bijzonder subtiel resultaat.
Solo-fluitist Jo Hagen speelde
in goed evenwicht met het or
kest, steeds heel genuanceerd
en mooi van klank; virtuoos in
de hoekdelen en zangrijk in
het Adagio.
Na de pauze speelde het Rot
terdams Philharmonisch de
Symfonie nr.2 in C groot van
Robert Schumann (1810-1856).
Schumann schreef dit stuk
terwijl hij zwaar depressief
was, en dat is goed te horen.
Het is een zeer diepgaande uit
beelding van emoties die de
luisteraar te horen krijgt. Er
zit enorm veel onrust in, die af
en toe wordt onderbroken
door een kort ogenblik van
vredigheid. Hoewel de uitvoe
ring als geheel wel fraai was,
leek het soms toch of de diri
gent met één been nog in de
elegante sfeer van de beide
voorgaande stukken was blij
ven hangen. Met name het
eerste deel klonk wat te ge
makkelijk: het innerlijke ge
vecht dat door deze muziek
uitgebeeld wordt, had een stuk
heftiger gebracht kunnen wor
den; het kwam er nu niet dui
delijk genoeg uit. Maar andere
delen werden prachtig ge
speeld, zoals bijvoorbeeld het
scherzo met de voortjagende
zestienden in de violen, die
even tot een serene rust geko
men lijken te zijn, maar dan
gauw weer opnieuw opgejaagd
worden.
ANNETTE JASPERSE
SCHEIDENDE VN-AMBASSADEUR MR. MAX VAN DER STOEL:
(Van onze correspondent
Jo Wijnen)
NEW YORK Mr. Max
van der Stoel, Nederlands
permanente vertegen
woordiger bij de Verenig
de Naties, is onlangs be
noemd tot lid van de Raad
van State. Van der Stoel
(61) keert pas tegen het
einde van juli naar Neder
land terug. Hij heeft er
dan drie New Yorkse ja
ren opzitten die bijzondere
betekenis hadden, omdat
Nederland in die periode
ook lid van de Veilig
heidsraad was.
De Verenigde Naties hebben
het niet gemakkelijk. Er
heerst, om met Van der Stoel
te spreken, een sfeer van ont-
moedigingin de volkerenorga
nisatie. De VS hebben zich uit
de Unesco teruggetrokken. Bo
vendien zullen de VS in de
toekomst minder gul zijn met
de fondsen, wellicht ook al
omdat bepaalde lidstaten de
Verenigde Naties niet zelden
gebruiken om zich tegen het
land af te zetten. Kortom, re
den tot zorgen over een orga
nisatie die, daar is Van der
Stoel heilig van overtuigd, nog
steeds van grote betekenis is.
De scheidende VN-ambassa-
deur mag met recht een van
de architecten van het buiten
lands beleid van Nederland
worden beschouwd. „Zijn af
scheid stemt tot enige wee
moed", zegt hij. Maar de man
die eind vorig iaar werd gepas
seerd voor de functie van
Hoge Commissaris voor de
Vluchtelingenzaken, verwacht
het werk bij de Raad van State
ook heel boeiend te vinden.
Toen u drie jaar geleden naar
New York ging, waren er
mensen, die vonden dat u per
soonlijk niet was toegerust
voor het werk bij d.e VN.
Waarschijnlijk hadden die
voor de VN-post liever een
wat zwieriger beroepsdiplo
maat gezien.
„Ach ja, dat is toen gezegd.
Maar ik weet natuurlijk ook
wel dat een cocktailparty z'n
nut kan hebben. We komen
elkaar hier aan het einde van
de dag vaak tegen en wisselen
dan gegêvens uit over de jong
ste gebeurtenissen. Ik maak
dankbaar gebruik van dat
soort ontmoetingen. Diners en
lunches kunnen zeer bevor
derlijk zijn voor het leggen
van persoonlijke contacten".
Nederland heeft de afgelopen
jaren, ook onder uw invloed,
een nogal uitgesproken buiten
lands beleid ontwikkeld. Is dat
beleid onder het kabinet-Lub
bers overeind gebleven?
De afgelopen jaren zijn hier
bepaald niet in passiviteit
voorbij gegaan. Tijdens ons
lidmaatschap van de Veilig
heidsraad, hebben we elke
opening aangegrepen. Wat de
VN betreft is er onder het ka
binet Lubbers geen sprake ge
weest van een fundamentele
ombuiging van beleid.
Nederland wordt vaak een
gidsland genoemd. Wat vindt
u van die aanduiding?
Ik heb altijd een hekel gehad
aan de benaming „gidsland".
Het klinkt wat pedant, wat
pretentieus. Zoiets van: Wij
Max van der Stoel: „Werk bij Raad van State kan ook boeiend
zijn".
gidsen en jullie hebben maar
te volgen. Maar als je zegt dat
Nederland in de wereld moet
proberen voor bepaalde doel
stellingen op te komen, dan
klinkt het mij al wat plezieri
ger in de oren. Dan zie ik
trouwens ook duidelijke ac
centen in het Nederlands be
leid. Ik kan drie onderwerpen
noemen waarover Nederland
heel duidelijke standpunten
inneemt: de mensenrechten,
de noord-zuidverhouding en
de problematiek van zuidelijk
Is er in de VN iets te merken
van de uitgesproken positie
die Nederland inneemt?
Nederland heeft een bepaalde
reputatie. Als ik praat over
mensenrechten, noord-zuid
verhoudingen en onze opvat
tingen over zuidelijk Afrika,
dan zijn dat de herkennings
punten voor andere lidstaten.
Onze medewerkers hier heb
ben gezag bij hun collega's;
hun kwaliteiten worden alge
meen erkend.
De invloed van de VN in de
wereld is tanende. Is het ge
vaar niet aanwezig dat, als die
ontwikkeling zich voortzet,
een soort desintegratie van de
VN ontstaat?
Ik wil niet ontkennen dat dat
gevaar reëel is. Het meest ur
gent is dat bij de Unesco (waar
zowel de VS als Groot-Britan-
■t,
red.) In de VN als geheel het
ben we dat stadium gelukkig
nog niet bereikt. Maar het is
duidelijk dat rond de VN een
sfeer van ontmoediging merk
baar is. Juist op het gebied van
het echte politieke werk heb
ben zich de 'meeste frustraties
en tegenslagen voorgedaan.
Niettemin is de functie van
contact- en ontmoetingscen
trum nog steeds van zeer groot
belang".
Nederland gelooft echt in de
VN?
Dat wij kritiekloze gelovers
zijn en alles fraai vinden wat
in de VN gebeurt, kun je niet_
zeggen. We moeten proberen
die vaak steriele polemieken
terug te schroeven en niet al
leen een forum willen zijn
waar 159 nationale standpun
ten worden uitgedragen. De
VN zou nieuwe denkbeelden
over wereldvraagstukken
kunnen ontwikkelen. Vergeet
niet dat de VN in het verleden
erg belangrijke zaken in gang
heeft gezet. Het raamwerk van
de ontwikkelingssamen wër-'
king is in belangrijke mate in^
de VN ontwikkeld. De ge-"'
schiedenis van de dekolonisa
tie kun je niet losmaken vajjrty
de VN. Dat geldt ook voor het^J
non-proliferatieverdrag (dat
de productie en bezit van -.j
kernwapens verbiedt voor lan=~-
den die die wapens nu nog
niet hebben, red). Nog sterker
is die rol geweest in het verbe
teren van de mensenrechten.-
Wat heeft nu bijgedragen tot
de verlamming van de VN
Een veelheid van factoren. De
VN zijn er niet handzamer op
geworden sinds het aantal lid
staten van 51 tot 159 is geste
gen. Het blijven voortbestaan
van de spanningen tussen
noord- zuidverhoudingen a|s
de oost-westverhoudingen is
ook een van de problemén-
waarmee de organisatie wor
stelt. De ontmoediging heeft
vele oorzaken.
Was u toch niet liever. Hoge
Commissaris voor de Vluchte
lingenzaken geworden?
Ik steek niet onder stoelen of q,
banken dat die baan mij aan
sprak. Maar er is een andere
keuze gemaakt. Ik accepteer -
dat. Ik hoop dat de man die nu t
is benoemd erg veel voor de
de vluchtelingen kan doen
