Ik compenseer mijn ouderdom
door zo bewust mogelijk te leven
ÏO^I,12^14 apriL De 90ÖOdagm\^Saab.
bioscopen
KUNST
QeidóaQowuwt
WOENSDAG 9 APRIL 1986 PAGINA
Karei Jonekheere. geboren te Oostende
op 9 april 1906, begon zijn loopbaan als
leraar in het secundair onderwijs. Na
dien was hij inspecteur voor de openba
re bibliotheken, en tot 1973 diensthoofd
bij het ministerie van Cultuur voor de
verbreiding van de Nederlandse lette
ren in het buitenland. In deze functie
maakte hij tal van reizen en was hij be
trokken bij vele culturele accoorden. Hij
publiceerde talrijke dichtbundels, die in
1972 in een Verzameld Werk werden
J'enomen. Zijn jongste bundels zijn
azicht" (1977), en „De overkant is
hier" (1980). Als prozaschrijver is hij
vooral bekend door zijn autobiografieën,
waarvan tot dusver 6 delen zijn ver
schenen bij Manteaux. Daarnaast is hij
bedrijvig als essayist en als bedenker
van aforismen. Tweemaal werd Karei
Jonekheere in België bekroond met de
Driejaarlijkse Staatsprijs voor Poëzie.
Zijn werk werd in een tiental talen ver
taald. Grote populariteit kreeg de au
teur vanwege zijn optredens in radio-
en tv-uitzendingen, als causeur en deel
nemer aan panel-gesprekken en forums,
waarbij hij zich steeds deed opmerken
door zijn speelse, non-conformistische
geest, zijn scherpzinnige mensenkennis Karei Jonekheere: „Er is nu een soort geheim genoegen
en zijn flitsende invallen. in Nederland om alle waarden te ontluisteren, en daar
hoort ook de taal bij. Dat vind ik zeer jammer".
KAREL JONCKHEERE VANDAAG TACHTIG
REIMENAM „Ik word
niet ouder, ik verWijder
me alleen van mijn ge
boorte", vindt Karei
Jonekheere, als we op
merken dat hij er verba
zend jeugdig uitziet voor
zijn leeftijd. Karei Jonek
heere, één der veelzijdig-
ste auteurs uit de Neder
landstalige letterkunde,
en ook ruim bekend als
conferencier en spitsvon
dig humorist, wordt van
daag tachtig.
Het is hem echt niet aan te schadelijk kan zijn. Voor de
zien. Als hij ons met zijn pet
en wollen sjaal opwacht aan de
ingang van zijn huis te Reime-
nam, bij Mechelen, lijkt hij op
een getaande visser, met klei
ne. scherp observerende ogen,
waarin voortdurend ondeu
gende en schalkse lichtjes
flonkeren. Bij Jonekheere is
de humor vaak niet van de
ernst te onderscheiden. Hij
waarschuwt er ons meteen
Het geheim van zijn goede
conditie? „Ik vermijd alles wat
rest tracht ik te reconstrueren
wat er aan leeftijd verloren
gaat door levensblijheid en
door zo bewust mogelijk te le
ven. Ik heb geluk gehad: mijn
vader was afkomstig van de
stoere polders in West-Vlaan
deren, en moeder uit de zach
te, lieflijke Leie-streek in
Oost-Vlaanderen. Deze twee
klimaten verrijken iemand al
eer hij zelfs weet dat hij leeft.
Belangrijk is ook dat ik aan
zee geboren ben. Met twee
halve horizonten: 180 graden
aan de wal, met aardappelen,
uien, kathedralen en belfor-
0-110 in
laaui un i iivr vai i ikjkjkj \j
y y Die ruimtewin
een adem!
Zojuist verschenen: het Saab 9000 boek. In 110 pagina's
wordt op fascinerende wijze een beeld gegeven van de
Saab 9000. Verluchtigd met verhelderende illustraties en
fraaie foto's. Duidelijk komt erin naar voren hoe bij de konstruk-
tie rekening is gehouden met de mens die erin gaat rijden.
In het hoofdstuk over de bestuurdersstoel bijvoor
beeld wordt verteld hoe het komt dat zelfs na een
lange rit de bestuurder zonder stramme ledematen uit z'n
zetel stapt. En hoe de konstruktie van de stoel bijdraagt
aan de veiligheid.
Vanuit die stoel overziet en bedient de bestuurder met
speels gemak, het instrumentarium. Zonder van zithouding te
hoeven veranderen.
Interessant is het te lezen dat Saab's ervaring in de
vliegtuigindustrie is verwerkt in de vormgeving van de
instrumenten. En dat die volkomen is aangepast aan het
natuurlijke waarnemingsvermogen van de mens.
Voor de lezer is duidelijk waar te nemen dat
ook de passagiers niets te klagen hebben over
ruimte en comfort.
Zelfs de Amerikanen zijn door de ruimte van
het interieur geïmponeerd. Hun EPA-meetsysteem
kwalificeert de 9000 als Large Car. Dat wil zeggen
dat de 9000 ondanks z'n kompakte buitenmaten,
tot de grote auto's gerekend mag worden.
Al die binnenruimte is dankzij het
Combi/Sedan koncept op verschillende
manieren te bespelen. Met 'n paar een
voudige handelingen is de 9000 van
sedan voor vijf volwassenen met 450 dm3
bagage om te toveren tot een twee
persoons stationcar met een imposante
laadruimte van 1600 dm3.
ruimtewinst dankt de Saab
onder meer aan de
vorm van z'n karros
serie. Het is goed
te zien dat die
vorm ook 'n
zeer lage lucht-
weerstand tot gevolg heeft. Die niet ten koste is gegaan
van z'n koersvastheid. Want zelfs op topsnelheid blijft de auto
moeiteloos in 't spoor.
Het boek bevat nog veel meer verplichte kost voor
de Saab fan. Als u nu naar de Saab dealer gaat krijgt u het
gratis van hem mee. Zolang de voorraad strekt,
Tien tegen één dat hij u meteen strikt vóór het vervolg
daarvan: „De Proefrit". Want speciaal daarvoor-staat de
Saab 9000i 16 gereserveerd tijdens de 9000
dagen van Saab, op 10, 11, 12 en 14 april.
SAAB VANAF 34.350,-, SAAB 9000 VANAF 55.950,- INCL BB/V, EXCL AFLEVERINGSKOSTEN. U LEAST AL 'N SAAB VANAF F 922,- PER MAAND, EXCL. BTW.
Den Haag, Meyer's Automobielbedrijf b.v., Alexanderplein 2,2585 AZ, Tel. 070-639934
Delfgauw/Delft. Autobedrijf Harteveld b.v., Delftsestraatweg 210,2645 AD, Tel. 015-565100
Leiderdorp. Automobielbedrijf Oudshoorn b.v., Touwbaan 5,2300 AC, Tel. 071-410141
Monster, Automobielbedrijf den Boer, Molenweg 4a, 2681 RE, Tel. 01749-47204
Zoetermeer, Automobielbedrijf van der Slik, Kerkenbos 1-5,2715 RP, Tel. 079-516700
Wassenaar. Fred Menken Automobielen, Rijksstraatweg 338,2242 AB, Tel. 01751-19342
Reeuwiik. AC.R. b.v., van Staverenstraat 39,2811 TL, Tel. 01829-3142
ten. dus zekerheden; en 180
graden zee. met onzekerheid,
wispelturigheid, droom, ont
vluchting. Die twee horizonten
tegenover elkaar leren u het
leven te relativeren".
Ogentroost
In het leven van Karei Jonck-
here heeft „het oog" een be
langrijke rol gespeeld, letter
lijk en figuurlijk. Hij heeft zelf
jarenlang veel last gehad van
een oogkwaal, tot hij in 1972
dank zij een geslaagde oogope
ratie opnieuw kon zien „zoals
toen ik zeven was". Het feit
dat hij alles weer „met nieuwe
ogen" kan bekijken, heeft hem
naar zijn eigen zeggen tien tot
twintig jaar jonger gemaakt.
„Het was een soort van weder
geboorte".
Over dit thema heeft Karei
Jonekheere een lang en aan
grijpend gedicht geschreven,
„Ogentroost" (1961), dat als
zijn meesterwerk wordt be
schouwd. „Mijn zoon was in
het blindeninstituut te Brussel
bij de Broeders van Liefde. Ik
ging naar het ministerie als hij
naar zijn school moest. Ik heb
hem tien, vijftien jaar, naar
school gebracht, en in „Ogen
troost" heb ik de tocht be
schreven via de ogen, van Rei-
menam naar Brussel. Een on
machtige poging om aan een
blinde te vertellen wat je
ziet..."
Zoon Floris is nu leraar aan
het conservatorium te Meche
len en begeleider in de ballet
klasse. Hij heeft 12 diploma's
behaald aan het conservatori
um te Brussel, en componeert
ook zelf. "Vader Jonekheere
speelt nog trouw en dienst
vaardig chauffeur voor zijn
zoon. „Ik heb me nog nooit zo
nuttig gevoeld in de maat
schappij als sedert ik weg ben
uit het ministerie", zegt hi^.
„Ik ben een nuttig huisdier... i-
Nieuw boek
Vanavond wordt tijdens een
viering te Reimenam het zesde
deel gepresenteerd van zijn
memoires, onder de titel
„Vraag me geen leugens. Ka-
rel Jonekheere over schrij
vers".
Karei Jonekheere: „Ik heb tot
nog toe precies 109 auteurs ge
kend die ondertussen gestor
ven zijn. Wat me interesseert
is na te gaan wat die mensen
mij, via de literatuur of via
hun eigenaardigheden, als
mens hebben bijgebracht; wat
zij betekend hebben voor mij
en voor anderen. Het boek
loopt van Eugeen van Oyen
tot Herman Teirlinck. In het
volgende deel zullen ook een
paar Nederlanders voorko
men. Voorwaarde is dat ze ge
storven zijn. Ze hoeven zich
echter niet te haasten, want ik
haast me ook niet!".
Met veel plezier denkt hij te
rug aan de radio- en tv-uitzen
dingen „Hou je aan je woord",
die in totaal 7 jaar lang met
veel belangstelling werden ge
volgd in noord en zuid. „Mij
interesseerde het om eens in
Nederland zelf en met Neder
landers na te gaan, wat er van
die echte of gemeende eenheid
terecht kwam. En dat viel
mee. Ik was tevreden dat "God
fried Bomans er bij was, ten
eerste vanwege zijn persoon
lijkheid, maar ook omdat hij
van Haarlem afkomstig was,
en er is een traditie die be
weert, dat men in Haarlem het
beste Nederlands spreekt".
Poëzie schrijft Jonekheere niet
Voor een uitgebreide agenda,
ook voor de komende dagen,
raadplege men „UIT", de gratis
wekelijkse bijlage van deze krant.
ALPHEN AAN DEN RIJN EUROCINEMA I
(Van Boetzelaerstraat 6, tel. 01720-20800):
Mama it boot (al); 18.30, 21.15. EUROCI
NEMA II: Mama it boot (al); tijden zie Euro
cinema I. EUROCINEMA III: Brewtter's
milliont (al); 18.45, 21.15. EUROCINEMA
IV: Rocky IV (12); 18.30, 21.00. wo. ook
14.30.
KINDERVOORSTELLINGEN
EUROCINEMA IV: De troetelbeertjes (al);
wo. 14.30. EUROCINEMA III: Taran en de
toverketel (al); wo. 13.45.
LEIDEN LUXOR (Stationsweg 19, tel. 071-
121239): Rocky IV (12); 14.30, 19.00, 21.30.
LIDO en STUDIO (Steenstraat 39, tel.
124130): Mama it boot (al), St. Elmo's Fire
(al), Spies likes ut (al), 14.30, 19.00, 21.15,
Out of Africa (al); 14.15 en 20.00, De aan
slag (al); 20.00. REX (Haarlemmerstraat
52, tel. 071-125414); Het genot van de on
schuld (16); 14.30. 19.00, 21.15.
KINDERVOORSTELLINGEN
LUXOR: De troetelbeertjes (al); wo.
12.30. LIDO Peter Pan (al); 14.30.
NOORDWIJK LIDO THEATER (Pr Ber-
nhardstraat 56. tel. 01719-12800): Back to
the future (al); ma. 19.00. wo. 15.00. De
Aanslag (al); ma. 21.15. di. 20.15).
KATWIJK CITY THEATER I (Badstraat 30,
tel. 01718-74075): Back to tho future (al);
19.00, 21.15. wo. ook 14.45. CITY THEA
TER II: Commando (16) tijden zie City I.
CITY THEATER III: Military Academy (16);
tijden zie City I. CITY THEATER IV: Ame
rican Ninja (16); 19.00, 21.15.
KINDERVOORSTELLINGEN
CITY THEATER IV: De wonderlijke we
reld van Oz (al); wo. 14.45.
VOORSCHOTEN
GREENWAY (tel. 01717-4354): Back to
the future (al); wo. 15.45. In de schaduw
van de overwinning (12); 20.15.
meer. „Ik schrijf gedicl lij
vanuit een tekort; proza
uit een teveel. En aangezieig
een gelukkig man ben, hei
geen tekorten meer - ol i
heb ik ze al verwerl z
(grijnslachje). „In de plaats n
van maak ik een soort aftjoi
me, wat ik „schaafkrull—
noem. Het is een manierF"
de dag te resumeren, omjj
mensen openlijk of bedek|t(
kennen te geven".
Al de invallen („ze komen j
vlagen") noteert Jonckh^
in een dik boek, waarvoorjs
als titel „Elk maakt zijn bij a
heeft bedacht.
Jonekheere is 25 jaar sect
ris geweest van de Confere^,
der Nederlandse lette
waarbij hij de eenheid vat
Nederlandse taal heeft ve |j
digd. Sedert de oorlog en
verlies van Indonesië, is
derland volgens Karei JotZ(
heere een beetje „ontwric v
„Daar waar alles vroeger
te streng was, zijn ze nu te Zf
Er is nu een soort geheim
noegen in Nederland om
waarden te ontluisteren,
daar hoort ook de taal bij.
vind ik zeer jammer".
Oerberoepen
In zijn persoon heeft K
Jonekheere vier „oerbe
pen" verenigd, zonder w
men zijn merkwaardi;
vensfilosofie niet kan
pen. „Eerst en vooral wer 'j
„boer" te zijn. dat wil zej
uit de aarde halen wat
steekt, zowel concreet als
telijk. Daar hoort ook
grootbrengen van een kin< 1'
Ten tweede wens ik „visn
te zijn: uit de diepte en'(
hoogte halen wat er in kan*
ten. Ten derde „hen
trachten te verzamelen w;
hier te verzamelen is en
met verantwoordelijkheid
waren. Ik reken daar ookf<
Nederlands bij, dat ik wil j<
pen bewaren tegen all I
gekke ingrepen of slordi
den. Ook mijn huis reke
daarbij: onder het dak beufc'
men de eenheid man-vroe
kind. En ten vierde ben ik
.jager", altijd tuk op niee
indrukken; bestendig „gt
rig", zoals een waakhond'
Of hij veel denkt aan de d rf
Jonekheere: „Ik heb van
prilste jeugd geweten da
zou sterven en ben altijd
met de dood geconfront
geweest. Ik heb twee oorl
gekend, ik heb schoolmak
zien wegbombarderen, ik
veel verdronkenen gezie
mijn leven... Ik was acht
toen mijn vader soldaat
en krijgsgevangen geno
Naarmate men ouder v
komt er een moment dat
zich er rekenschap van
dat het gedaan kan zijn.
het lijkt alsof het nooit za
beuren, ik pieker daar
over. In mijn jongste vei
bundels komt het wo
„dood" soms voor, ook oi
ik voor een deel een „sp
ben: niet om te winnen,
eerder om niet te verlieze
amuseer me met de dood
wijl ik leef. Je kan niet an
want als je dood bent kun
je niet meer mee amuserei
zijn me eens komen vrag(
ik toestemming kon gevel
mij op het ereperk vai
kerkhof in Reimenam
ven te laten worden
dood. Uiteindelijk heeft dl
positie dat voorstel afgewj
maar ik heb me met
affaire kostelijk geamu:
KINDERVOORSTELLINGEN
Thomas en Senior op het apoor van I
Berend; wo. 14.00.
KINDERVOORSTELLINGEN
Thomas en Senior op het apoor van I
Berend; wo. 14.00. |q
DEN HAAG* ASTA 1 (Spul 27. tel. 463c
Mama is boost (al); 14.00, 18.45, 4»
ASTA 2 (Spui 27. lel. 463500): Out
rica (al); 14.00, 20.15. ASTA 3: A ck
line (al); 14.00, 18.45, 21.15. BABYÜ-
(naast Centraal Station, tel. 471656): Cf
Africa (al); 14.00, 20.15. BABYLON 2L
nes of god (al); 19.00, 21.15. ma. dl. f
BABYLON 3: White nights (al);
18.45, 21.30. CINEAC 1 (Buitenhof 2U
630637): Rocky IV (12); 14.00, 18.45, r
CINEAC 2: Peter Pan (al); wo. 14.00
protector (12); 18.45, 21.30. ma. dl
14.00. CINEAC 3: Teenwolf; 14.00, je.
21.30. EUROCINEMA (Leyweg 91(T
667066): Mama is boos (al); ma. dl. I
19.00, 21.30. overige dagen 14.00. i
19.00, 21.30. METROPOLE 1 (Canj
laan, tel. 456756): Pyramid of fearje
14.00, 18.45, 21.30. METROPOLE 2f
(al); 14.00, 18.45, 21.30. METROPO,
Peter Pan (al); wo. 14.00. De aanslaf
20.15. ma. di. ook 14.00. METROPCU
Back to the future (al); 14.00, 18.45,
METROPOLE 5: Motief voor moortf,
14.00, 18.45, 21.30. ODEON 1 (W
gracht 13. tel. 462400): Topgeheim (In
nen (al); 13.45, 18.45, 21.30. ODE~
Gremlins (al); 13.45, 18.45, 21.30. I
ON 3: Rockey IV; 13.45. 18.45, 5
ODEON 4: Fright night (16); 18.45, t
LE PARIS 1 (Kettingstraat 12b.
656402): Glitter fit (18); 12.00 tot J
LE PARIS 2: E.H.B.S. (18); 12.1k
22.45. LE PARIS 3: Perfect fit (18);
tot 23.00. HAAGS FILMHUIS (Denrt
56. tel. 459900): Zaal 1: Almacita di dfe
to; 19.30. RAN 18.45, 21.45. Zaal 2: W
the spiderwoman; 19.30, 21.45. Zaa/Js
hommage aan film international I: D|q
lantik swimmer; ma. 14.00, 19.30. DiT
tere tranen der Petra von Kant; ma. Iq
21.45. Die patriotin; di. 14.00, 19.3(T
angst des Termanns bein olfmets
16.15, 21.45. Die atttraunfrau; wo.
19.30. Doutschland privat; wo. t
21.45.
KINDERVOORSTELLINGEN:
BABYLON 2: De troetelbeertjes;
13.30, 15.30. CINEAC II: PETER Pa»
14.00. METROPOLE 3: Petor PaiW,
14.00. ODEON 4: The journey of Y
13.45.
