£etalóe@otna/fit
Honderd jaar auto:
In welk jaar eigenlijk?
100 JAAR
Boven: Daimlers uil de Jaren
1905 tot 1936: in al hun glorie te
bewonderen in het museum
Daimler-Benz in Stuttgart-Un-
tertürkheim.
rnderd jaar auto vieren is geen Maar hoe voltrok zich de auto-ontwi-
vestie van louter een eeuw terugtel- keling in óns land? In 1896 was Adol-
maar een keuze ingegeven door phe Zimmermans de eerste Neder-
itionale trots. Wat 1988 betreft gaat landse automobilist. Hij maakte furo-
it vooral om Duitse trots, want bij re met zijn rit van Arnhem naar
ize oosterburen weet men zich uit- Utrecht. Een jaar later werd ene Aert-
<end te herinneren dat ingenieur nijs het eerste autolid" van de
irl Benz op 29 januari 1886 patent ANWB. In het begin van deze eeuw
bij&nvroeg op een driewieler met ver- telde Nederland zo'n honderd auto's,
andingsmotor. die op 3 juli van dat Retourritten die nu anderhalf uur ver-
ar aan het publiek werd gepresen- gen, betekende toen dat er bij het
De wagen woog slechts 265 keerpunt overnacht moest worden. In
en de ééncilinder watergekoelde 1902 ontwierpen Hendrik-Jan en Ja-
pertaktmotor (785 cc) bracht het tot cobus Spijker, twee smeden, 's we-
^^jna driekwart pk. Dus nog net te relds eerste auto met voorwielaandrij-
inig om een paard te kunnen inha- ving. Deze „Spijker" had een motor
i, In datzelfde jaar ontwikkelde met liefst zes cilinders. In Den Haag
attlieb Daimler onafhankelijk van liep het publiek warm voor de eerste
nz een motorrijtuig met vier wielen auto's, die daar dan ook prompt „ka-
reed daar zowaar mee over de chels" werden genoemd.
Eigenaars betrokken hun benzine bij
.„'Fransen vierden in 1984 al hun de drogist, terwijl ze de reparaties
bogend op het werk aan de smid moesten overlaten. De
Edouard Delemare-Debouteville. Nederlandse regering stelde in 1906
in Engeland heeft men al een tijdelijk een motor- en rijwielverbod
jwfeest achter de rug. In Amerika in, onder meer naar aanleiding van
lakte Selden een voorlopige aan- „wilde" achteruitrijwedstrijden op het
raag voor een patent op een „Sel- strand van Scheveningen. De eerste
len" pas in 1895 definitief. Herden- verkeerstelling volgde twee jaar later.
£ers kunnen nog verder teruggaan. In 1908 werd het auto's in sommige
Duitser Otto had in 1861 al een delen van Amsterdam verboden har-
taktmotor geconstrueerd en een der te rijden dan tien kilometer per
eerder had de Belg Lenoir een uur.
ïsmotor in elkaar gezet. En stoom- Gerrit Brinksma kreeg in 1913 als al-
jto's bestonden zelfs al in de acht- lereerste verkeersagent de opdracht
ide eeuw. In Nederland herdachten
imigen vorig jaar een eeuw auto,
idat de wagen van Benz in oktober
1885 al op het fabrieksterrein had ge-
Omdat Benz als allereerste
sn patent aanvroeg en zijn wagens
_ils eerste serieus in produktie kwa-
&>men, lijkt zijn eersteling de eigenlijke
'start van de auto-industrie.
Rechts: De legendarische
Spijker was de eerste
auto met
vierwielaandrijving, een
ontwerp van de
gebroeders Jan en
Jacobus Spijker.
de drukte op de Dam te regelen. Hij
had zijn handèn vol aan de vierhon
derd auto's en vijftienduizend hand
karren. In 1914, toen dank zij de mas-
saproduktie van T-Fordjes elke vijftig
ste Amerikaan al een auto bezat, had
in Nederland een óp elke 1281 inwo
ners een eigen automobiel. In 1945
bezat een op de 89 Nederlanders al
een auto. Tegenwoordig valt het al op
als een gezin geen tweede wagen
heeft.
In 1927 werd in Nederland het halen
van een rijbewijs verplicht gesteld.
Stoplichten waren toen geen onbe
kende dingen meer, nadat New York
In 1918 de primeur had gekend. Na
Spijker beleefde Nederland in 1958
op de RAI-tentoonstelling zijn tweede
topprimeur van eigen bodem: de DAF
Variomatic 600, die „automatisch"
reed. Veel later ging de afdeling per
sonenwagens van DAF over in Volvo
Car. Apart bestaan nog DAF-trucks
en Van Doorne's Transmissie (VDT).
VDT werkt nu aan de lastige produk-
tie-opzet van revolutionaire „schakel-
duwbanden" voor de automatische
transmissie, oftewel het pientere
pookje nieuwe stijl.
PAUL KOOPMAN
EERSTE
ONGELUK
Het eerste auto-ongeluk, zo meldt het
Guinness Auto Boek, vond plaats in
1771 toen de stoomwagen van Cugnot
een muurtje raakte. In 1832 was de sto
ker van een stoomomnibus het allereer
ste dodelijke slachtoffer van een auto
ongeluk.
„Mijlpaal-wagens"
Er zijn honderden „mijlpaal-wagens" op te noemen,
waarvan vooral de T-Ford, de Kever, het Lelijke Eendje
en de DAF voor zich spreken. Uit esthetisch oogpunt
werd met de Bugatti 57 Coach Ventoux historie ge
schreven. Het Duitse „Wirtschaftswunder" werd ge
symboliseerd door de Mercedes 300, met als bijzon
derste model de 300 S Cabrio. De Jaguar E-type viel
op als alternatief voor de sportieve Italiaanse topwa-
gens. De BMW-Coupé 3,0 CSI luidde het definitieve
tijdperk in van lichtgebouwde, gestroomlijnde wagens.
Japan kwam pas in de jaren zestig op de Westerse au
tomarkt en presenteerde op de RAI-show van 1966 zijn
zeer succesvolle Toyota Corolla.
Het Autotron in Drunen, dat vanaf eind
22 maart weer zeven dagen per week ge
opend is, vervolgt dit seizoen haar grote
overzichtstentoonstelling van het eeuw
feest. Met zijn collectie is het Autotron
het op een na grootste automobielmu
seum ter wereld. Men heeft honderdvijf
tig showauto's en honderdtwintig perma
nente wagens. Komend weekeinde zijn er
al speciaal auto's uit de jaren vijftig en
zestig te bewonderen.
Onder meer alle Nederlandse en Duitse
Autojaarboeken '86 hebben hoofdstuk
ken gewijd aan het honderdjarig jubile
um. Het Duitse blad „Auto, Motor und
Sport", uitgave twee van 22 januari,
heeft liefst driehonderd pagina's gevuld
met een overzicht van en een ode aan de
(sportiéve) drie- en vierwieler. Verder
hebben Shell en Autotron aparte publi-
katies uitgebracht en zijn er vele boeken
op de markt verschenen waarin alles of
delen van het autojubileum worden be
licht. Karei Appel heeft in opdracht van
Mercedes Benz Nederland een kunst
werk gemaakt. Appel liet zich daarbij in
spireren door het Mercedes 190-model,
dat hij op zijn eigen wijze beschilderde.
Voor postzegels gewijd aan het automo
bieleeuwfeest zal de verzamelaar in het
buitenland op zoek moeten gaan. De fila
telistische afdeling van de PTT heeft
geen aanvraag binnen gekregen voor de
uitgifte van autopostzegels.
VRIJDAG 7 MAART 1986
H<»w Schneider
Links: De T-
Ford
veroverde de
wereld en
betekende de
grondslag
voor een
machtig
concern.
DAF fabriceerde de eerste auto die automatischreed.
De bekendste DAF in zijn soort do Daffodil.
De gewone
personenauto mag
zeer grote
veranderingen
hebben ondergaan;
dat geldt nog veel
meer voor de
racewagens.
