Drie jaar geëist voor
hoofdrol in Salem-fraude
i
President Rekenkamer wijst
kritiek op Walrusrapport af
ANIB teleurgesteld in
wet arbeid gehandicapten
„Nederlandse speurtocht
naar vaccin tegen aids vordert
Htf
Haast geboden
met bescherming
scheepswrakken
BINNENLAND/BUITENLAND
£éidóc(3ou*a*it
Lubbers vraagt inzetje
Europa en Afrika
voor behoud bossen
Ar
PE TIJD
'MLsiJ u
Advocaten De Jonge
naar Nederland
DONDERDAG 6 FEBRUARI 1986 PAGINA 4 .BI
ROTTERDAM De pre
cieze rol die de Rotter
damse zakenman Anton
R. eind 1979 heeft ge
speeld bij de fraude met
193.000 ton ruwe olie van
Shell die met valse papie
ren illegaal aan Zuid-
-Afrika werd geleverd, is
gisteren tijdens zijn proces
voor de Rotterdamse
rechtbank opnieuw niet
duidelijk geworden.
Officier van justitie mr. D.
Copper dichtte R. de hoofdrol
toe, omdat deze bij elk cruciaal
moment in de voorbereiding
en de uitvoering persoonlijk
van de partij was. Mr. Copper
eiste daarom drie jaar gevan
genisstraf, met name omdat R.
zich tegenover het Zuidafri-
kaanse olie-inkoopbureau ten
onrechte had uitgegeven als
eigenaar van de lading. R.
heeft deze lading gewoon ge
stolen, aldus mr. Copper. Vol
gens de raadsman van R.. mr.
R. Stokman, heeft zijn client
slechts een normale bemidde
lingsfunctie gespeeld De Sa-
lem-lading van 193.000 ton olie
was formeel eigendom van het
Italiaanse bedrijf Pontoil, dat
daarvoor 43 miljoen dollar aan
Koeweit had betaald. Terwijl
de Salem op zee was werd de
olie kort daarop voor 56 mil
joen dollar aan Shell verkocht.
Nadat de ruwe olie in Durban
was gelost, verging de Salem
kort daarop voor de kust bij
Senegal op mysterieuze wijze.
R's verdediging noemde het
opmerkelijk dat Shell indertijd
de lading „Pontoil-olie" kocht,
omdat het zelf ruimschoots
olie uit Koeweit kon betrek
ken en Pontoil nu bovendien
ver boven de marktprijs be
taalde. Bovendien heeft Shell
medio januari 1980 Pontoil be
taald (56 miljoen dollar) voor
de lading terwijl toen al be
kend was dat de Salem was
gezonken. Shell rekende (te
vergeefs) nog op verzekerings
penningen. „Het is onaanne
melijk dat Shell toen al niet
een vermoeden van fraude
had en de betaling niet had
kunnen uitstellen", aldus mr.
Stokman.
R. kreeg voor de Salem-tran-
sactie 2,2 miljoen dollar als
commissie (6 miljoen gulden)
en nog eens 2 miljoen dollar in
verband met vorderingen die
hij naar zijn zeggen had op
Grieken, die ook een rol speel
den en met wie hij eerder za
ken had gedaan. Een deel van
R.'s inkomsten werden naar
Nederland overgemaakt om
naar later bleek tevergeefs
een faillissement van zijn
Beets-holding te voorkomen.
Uitspraak op 19 februari.
President van de Algemene Rekenkamer, G.G. Kordes
DEN HAAG De president van de Algemene Rekenkamer,
G.G. Kordes, heeft gisteren tijdens de laatste dag van de
hoorzitting van de Tweede Kamer over het Walrusproject de
bestaande kritiek op het rapport van zijn college van de
hand gewezen. De conclusie dat de Rekenkamer de centrale
organisatie van het ministerie van defensie niet heeft onder
zocht mag juist zijn, dit was ook niet de bedoeling van het
rapport, aldus Kordes. Het doel was inzicht te krijgen in de
gang van zaken bij het Walrusproject, mede in verband met
de sterke stijging van de bouwkosten.
Kordes stelde dat gisteren geschiedenis werd gemaakt. Het was
de eerste keer dat de Rekenkamer, een onafhankelijk Hoog Col
lege van Staat, een soort verantwoording aflegde aan de volks
vertegenwoordiging. Kritiek tijdens eerdere bijeenkomsten van
Kool, oud-djrecteur economisch beheer van de Koninklijke Ma
rine, noemde Kordes „ongepast". Zwaar tilde Kordes aan het
feit dat Kool twee pagina's van een conceptrapport van de Re
kenkamer openbaar had gemaakt. „Een ongepaste geste". De
president wees erop dat hier niets nieuws in stond. De informa
tie dat staatssecretaris Van Houwelingen van defensie medio
juni 1983 al op de hoogte was van een aanzienlijke prijsstijging
bleek al uit het antwoord op kamervragen op 5 december 1984.
Pogingen van het kamerlid Van Dijk (CDA) om Kordes uitspra
ken te ontlokken dat het huidige kamerlid Stemerdink (PvdA)
tijdens de laatste dagen van zijn staatssecretariaat op defensie op
de hoogte had moeten zijn van kostenoverschrijdingen, kapte de
president van de Rekenkamer af. Uit de documenten kon dit
niet worden afgeleid.
ION
gistel
den
reis
ze thi
keer
ten, i
aank
drie
(Van onze parlementaire redactie)
PARIJS/DEN HAAG Premier Lubbers heeft gisteren bij
opening van de Silva-conferentie in Parijs aan ae leiders v drin
Europese en Afrikaanse landen de dringende oproep geda,
zich samen in te spannen voor het behoud van de bossen in
wereld.
De d
rijtui
keer
Premier Lubbers schudt de Franse president Mitterrand in Parijs
de hand op de topconferentie over de achteruitgang van de bos
sen.
De Silva-biieenkomst is een initiatief van de Franse presidej ment
Mitterand. 64 Regeringsleiders en vertegenwoordigers van Euq|
pese en Afrikaanse landen praten drie dagen over de achteru
gang van de bossen.
Volgens Lubbers is een internationale krachtsinspanning nc
enige mogelijkheid om de bedreigingen voor de bossen een
toe te roepen. In Europa worden de bossen vooral bedreigd do
de luchtverontreiniging, de zure regen.
Lubbers vroeg van de Europese landen in onderling over)
maatregelen te nemen om de uitstoot van zwaveldioxiden
stikstofoxiden door industrieën te beperken. Ook is het volgi.
hem hoog tijd dat er actief wordt gestreefd naar bosuitbreidii
Daardoor kan de druk op bossen elders in de wereld (voor
houtvoorziening) worden verminderd.
De premier wees erop dat de honger in een continent als Afril
direct verband houdt met de afwezigheid van bomen. Een
brek aan bossen heeft vaak verwoestijning tot gevolg, waardi
er op de grond onmogelijk gewassen kunnen worden verbou\
„De bevolking in de Afrikaanse landen moet er daarom mi
bewust van worden gemaakt dat ontbossing funeste gevolj
heeft voor de voedselvoorziening".
Minister Braks (Landbouw) zei gisteren te verwachten dat
leiders van Europa en Afrika deze week tot bindende afsprake»
zullen komen ter bescherming van de bossen. „Vooral de aai-
pak die de landen afzonderlijk hebben gekozen moet beter q
elkaar worden afgestemd".
Hetzelfde geldt volgens hem voor de plannen tot herbebossin,
De Europese landen zijn voor meer dan de helft van hun hou-
voorziening afhankelijk van landen buiten Europa. Nederlan
voert zelfs voor 92 procent aan hout in. Daarom is de Nedei-
landse regering twee jaar terug gestart met een meeijarenpla
voor de bosvoorziening. Met name in de Randstad worden
veel bomen aangeplant.
de r
DEN HAAG De ANIB,
de bond van gehandicap
ten en arbeidsongeschik
ten, verwacht niet dat de
wet arbeid gehandicapte
werknemers (WAGW) zal
leiden tot meer banen
voor gehandicapten. Over
het wetsvoorstel werd gis
teren wederom gesproken
in de Tweede Kamer.
Staatssecretaris De Graaf
(Sociale Zaken en Werk
gelegenheid) wil, ge
steund door CDA en
VVD, dat bedrijfsleven en
overheid binnen een pe
riode van drie jaar tussen
de 3 en 7 procent gehandi
capten arbeidsongeschik
ten in dienst nemen.
Wordt hieraan binnen
drie jaar niet voldaan dan
zal het percentage alsnog
dwingend, op straffe van
een boete van 500 gulden
per „niet-aangenomen-ge-
handicapte-werknemer"
worden opgelegd.
Volgens de ANIB betekent de
wet in ieder geval drie wegge
gooide jaren. „De praktijk
wijst uit dat werkgevers en
werknemers in het overleg
voorrang geven aan zaken als
lonen, ATV, jongeren en lang
durig werklozen", aldus de
kritiek van de ANIB, daarin
gesteund door de oppositiepar
tijen. Ook vinden oppositie en
ANIB de boete van 500 gulden
te laag en vrezen zij dat de
werkgevers deze mogelijkheid
om onder de wet uit te komen
met beide handen zullen aan 6°®(
grijpen. De regeringsfractii ter
CDA en de oppositie dronget ook
er bij de staatssecretaris op aai rov
de overheid een voortrekkers va;J
rol te iaten vervullen bij d< X
aanname van gehandicapten
De Graaf zei echter de garair de i
tie dat de overheid binner op i
drie jaar voldoet aan een quo staa
turn van vijf procent gehandi-
capte werknemers niet te kun- Hoes
nen geven. Volgens hem zal di neer
WAGW in het gunstigste ge- de G
val leiden tot een instroom en
van 65.000 gehandicapten op ken,
de arbeidsmarkt. vr,j(
j voor
Uni<
stap
„De Nederlandse speurtocht
naar het vaccin tegen aids
vordert". Zo luidt de optimis
tische kop op de cover van
Vrij Nederland. Ontdekt
werd bijvoorbeeld dat het
aids-virus al vrij snel in de
hersenen zit. Dat is overigens
nog maar een stukje van de
puzzel, want het vaccin zelf
is er voorlopig nog niet. Jaap
Goudsmit, viroloog in het
Academisch Medisch Cen
trum: „Maar als het vaccin
hier wordt gevonden, kan
het wordën gemaakt bij het
Rijksinstituut voor de volks
gezondheid en worden getest
op de apen van TNO. En als
't werkt, kan 't meteen ge
bruikt worden om nog niet
besmette mannen te vaccine
ren. Dat scheelt een paar
jaar". Dr. R. Coutinho, hoofd
van de GG GD in Amster
dam voegt eraan toe: „Wij
hebben iets dat niemand an
ders heeft: de goede relatie
tussen de onderzoekers en de
onderzoekspopulatie. De me
dewerking van de homofiele
mannen hier in Amsterdam
is uniek".
Schaakgrootmeester Jan
Hein Donner (58) werd in
1983 getroffen door een her
senbloeding. Sindsdien is hij
invalide. VN-medewerker
Max Pam tekent uit zijn
mond op: „Ik had gewoon
dood moeten zijn, maar door
een toeval heb ik het over
leefd. Mijn hart doet raar. Ik
kan niet beter worden. Er
komt een tweede aanval en
die vaagt mij helemaal weg.
Misschien kan ik zelfs die
nog overleven, maar dan ben
ik apert dement. Je praat
met iemand in het laatste sta
dium. Begrijp dat dan toch!
Dit is mijn laatste uitzicht".
Pianiste Pia Beck, die vertelt
ooit drie samenwerkende tas
jesdieven knock-out te heb
ben geslagen, zegt in een Bi-
beb-interview: „Ik ben m'n
hele leven geëmancipeerd
geweest. Mannen hebben al
tijd voor me gewerkt en ik
was op natuurlijke wijze de
meerdere. Ik had een jongen
moeten zijn. Weet je wat me
enorm hindert, dat er nu op
zettelijk opzichtig over ge
daan wordt, terwijl het vroe
ger haast als een misdaad be-
Ex-provo Roel van Duin in De
Tijd: „Als de samenleving in
nerlijk verandert, gaat die
monarchie ook vanzelf een
minder damesbladachtige rol
schouwd werd als je zo was.
Ik heb het altijd een beetje
mysterieus gehouden. Ik heb
een mysterieus image. Dat
mysterieuze was een kracht,
de mensen wilden het ook
nooit geloven omdat ik zo
vrouwelijk overkom".
De Tijd heeft een nieuwe
groep Nederlanders ontdekt:
De „Nederyuppies". Die yup
pies het woord is overi
gens uit de Verenigde Staten
overgewaaid zijn jong, am
bitieus, stijlvol en welgesteld,
aldus het blad. Tijd-redacteur
Matt Dings: „Met zoiets als
een carrière hield een net
mens zich tot voor kort niet
bezig. Maar de tijdgeest
maakte een draai en wie nu
eigentijds wil zijn komt uit
voor zijn ambities, jaagt op
succes en is dol op uiterlijk
vertoon". Een „yuppie" zegt:
„Leuke reisjes, mooie kle
ding, goeie spullen in je huis,
dat sfeertje van career-min-
ded zijn en heel erg met je
zelf in de weer, dat herken ik
allemaal wel. En genieten na
het werk, daar ben ik het he
lemaal mee eens".
Ex-provo Roel van Duijn kan
niet tot de yuppies gerekend
worden, maar hij is in elk ge
val wel „burgerlijker" ge
worden. In De Tijd zegt de
voormalige kabouter: „Ik heb
geleerd van de geschiedenis".
En als het aan Van Duijn
ligt, moeten er bij een nieuw
Oranje-huwelijk maar geen
rookbommen worden ge
gooid. „Ik vind Claus eigen
lijk een schat En dat hij
overspannen is geraakt pleit
ook voor hem. Ik beschouw
de de monarchie vroeger als
een zwart, autoritair sprook
je. Nu denk ik: Als de samen
leving innerlijk verandert,
gaat die monarchie ook' van
zelf een minder damesbla
dachtige rol spelen".
De Tijd heeft verder onder
meer een verhaal over de
medische specialisten en een
reportage over de allerminst
rooskleurige toestand op het
zonnige Haïti van dictator
Jean-Claude („Baby-Doe")
Duvalier.
Elsevier laat de CDA-leider
in de Eerste Kamer, prof.dr.
Christiaanse, aan het woord.
Hij vindt dat Bert de Vries
na de volgende kabinetsfor
matie fractieleider moet blij
ven. „De Vries weet de CDA-
fractie goed bij elkaar te hou
den. Bovendien zijn er wei
nig alternatieven". Overigens
vindt Christiaanse ook dat
Ed Nijpels VVD-leider moet
blijven. Natuurlijk roept de
CDA'er dat „ja" zeggen tegen
het euthanasie-wetsontwerp
van D66 de VVD duur kan
komen te staan. „Zo'n optre
den van de VVD-fractie laat
dan ongetwijfeld zijn sporen
na binnen de coalitie, ook als
die wordt voortgezet". De
VVD-leider in de Eerste Ka
mer, prof. dr. Zoutendijk, is
overigens niet onder de in
druk van de woorden van
zijn CDA-collega. Afgemeten
zegt hij: „Er resteert de VVD
niets anders dan het initiatief
van mevrouw Wessel-Tuin-
stra (D66) te blijven steu
nen".
Elesevier heeft een coversto
ry over de Filipijnen, aan de
vooravond van de verkiezin
gen: „Marcos: De Verloede
ring". Het land leeft in grote
armoede, de oproer kraait,
meldt het blad. De zieke dic
tator Marcos, die het land al
een groot aantal jaren de ijze
ren wet voorschrijft, verwijt
zijn tegenstander Corazon
Aquino, weduwe van de door
het leger vermoorde voorma
lige oppositieleider, tot ver
velens toe een gebrek aan er
varing.
Volgens het blad is „de Ame
rikaanse droom" na de explo
sie van de Challenger niet
ontploft. „De dood van zeven
astronauten bracht tranen én
nieuw elan. In een ander
tijdperk had de ramp het
laatste beetje vertrouwen in
de „American Dream" kun
nen wegnemen. Onder
Reagan leek hij te zullen lei
den tot een massale bevesti
ging van die droom".
„Op de vleugeis van Lubbers'
succes is het CDA in de win
ning mood", schrijft Jan
Tromp in de Haagse Post.
En in CDA'er René van der
Linden ziet hij de verper
soonlijking van dat nieuwe
elan. Van der Linden kon
digt onomwonden aan dat hij
in het nieuwe kabinet wil:
„Men kan van mij niet ver
langen dat ik nog vier jaar
met deze intensiteit, met zo'n
beslag op het gezinsleven,
doorga in dezelfde functie. Ik
weet inderdaad niet of ik nog
eens vier jaar in het parle
ment blijf. Voor mij zijn het
tropenjaren". Volgens Van
der Linden stromen de jon
geren overigens „in groten
getale" naar het CDA; „Fris
se, vlotte, positieve jongens
en meisjes".
HP-columnist W.L. Brugsma
heeft ter gelegenheid van de
film-première van Harry
Mulisch' boek „De Aanslag"
een gesprek met vier verzets
mensen georganiseerd. Ver
zetsman Van der Gaag over
SS'ers die kinderen hebben
vermoord: „Ik zou met het
grootste gemak zo'n stelletje
neer kunnen knallen, maar
niet uit overwegingen van
wraak. Gewoon, omdat ze
uitgeroeid moeten worden".
Ook de Haagse Post heeft
een reportage over de Filipij
nen en ook in dat blad komt
dictator er slecht van af. De
HP gelooft overigens wel, dat
Marcos de verkiezingen wint,
of dat nu door fraude, macht
en/of geld is.
Zanger Rob de Nijs in Her
vormd Nederland: „Wat mij
drijft is mijn godsbesef. Dat
geeft »me een heerlijk gevoel.
Ik weet dat er een god is, het
is bijna geen geloof meer, ik
wéét het".
In de Haagse Post wordt
CDA'er René van der Linden
gezien als de verpersoonlij
king van een nieuw elan. Van
der Linden kondigt onom
wonden aan dat hij in het
nieuwe kabinet wil:
Zanger Rob de Nijs zegt te
gen Hervormd Nederland:
„Toen ik werd verguisd, zo-
als tussen '68 en '73, was ik
inderdaad even weg van de
wereld, maar ook toen ben ik
doorgegaan. Ik kan niks an
ders dan dit vak. Ik ga altijd
door. Waarom? Het lukt me
toch nog aardig? De energie
en het positief mens zijn dat
je daarvoor nodig hebt, heb
ik. Het klinkt je misschien
vreemd in de oren, maar wat
mij drijft is mijn godsbesef.
Dat geeft me een heerlijk ge
voel. Ik weet dat er een God
is, het is bijna geen geloof
meer, ik wéét het".
Pedagoge Lea Dasberg vindt
dat ouders bij de opvoeding
steviger in hun schoenen
moeten staan. „Angst is een
slechte raadgever. Als je aan
het opvoeden bent, moet je
niet bang zijn, want het kind
verwacht leiding van je. Als
je als ouders steeds maar
zegt: „Ik weet ook niet hoe
het moet en ik ben zo bang
dat ik het verkeerd zeg" gooi
je het kind in een gat van on
zekerheid. En er is nu een
grote onzekerheid en agressie
bij de opgroeiende jeugd".
De slavist Wil van den Ber
eken stelt dat de atheïsti
sche Sovjet-ideologie be
dreigd wordt door het „a-at-
heïsme". „De Sovjet-burgers
staan apathisch tegenover de
atheïstische propaganda van
de staat. Ik denk dat we be
ter kunnen spreken van a-at-
heïsme, een onverschillige
houding tegenover het at
heïsme van de ideologie. Dat
is geen toewending naar de
religie, het is eerder te verge
lijken met de ontkerkelijking
in het Westen. Het a-atheïs-
me is veel moeilijker te be
strijden dan een opleving van
de religie. Het is het begin
van een algemene ideologi
sche erosie die op den duur
funest is voor de Sovjet
staat".
AMSTERDAM Er moe
ten zo snel mogelijk maat
regelen worden genomen
om de duizenden histo
risch belangrijke scheeps
wrakken op of in de Ne
derlandse bodem te be
schermen. Anders dreigt
een belangrijk cultuurbe
zit binnen een periode
van vijftig jaar voor altijd
verloren te gaan.
Dit zei prof. drs. H. van
Regteren Altena, hoogle
raar middeleeuwse arche
ologie aan de universiteit
van Amsterdam, gisteren
in een toelichting op het
advies van de Commissie
Normen Onderzoek
Scheepswrakken aan de
Nederlandse regering.
In het rapport van de commis
sie, waarvan de Amsterdamse
hoogleraar lid is, wordt aange
drongen op een zo spoedig mo
gelijke registratie en indeling
van scheepswrakken door de
Rijksdienst voor de IJssel-
meerpolders. De dienst moet,
zo meent de commissie, wor
den uitgebreid met twee dui
kende archeologen, een histo
ricus en enkele duikende assis
tenten. Voorts zal er een nood
fonds voor maritiem archeolo
gisch onderzoek moeten wor
den ingesteld. i
De academie van wetenschap
pen beveelt verder aan eei I
opleiding tot maritiem archer
loog in te stellen aan de unij-.i
versteit van Amsterdam. Bi1
het inventariserend onderzoei i
en de noodopgra vingen moe J
ten amateur-duikers worden
ingeschakeld, die door middé).
van cursussen meer deskuo-
digheid moet worden bijge
bracht.
De voorzitter van de commis
sie, prof. dr. J. Bruijn, hoogle
raar zeegeschiedenis aan de
rijksuniversiteit in Leiden,
vindt samen met zijn Amster
damse collega dat de overheid t
veel te weinig aandacht en
geTd schenkt aan maritieme
archeologie, die een halve
eeuw achterloopt bij deze we
tenschapsbeoefening op hel
land. Behalve de lijst van 35Ï
scheepswrakken in de IJsselj
meerpolders door de betrok
ken rijksdienst, bestaat er nau
welijks een behoorlijke in ven- -
tarisatie van wat er aan histoj-'
riSch materiaal op de bodem r
van de zee en andere waterén
ligt.
Spi
JOHANNESBURG De advocaten van Klaas de Jonge rei
zen deze week van Zuid-Afrika naar Nederland voor overleg 5
met het ministerie van buitenlandse zaken in Den Haag over 1
„ontwikkelingen die mogelijk plaats hebben gehad". I
A j
Kathleen Satchwell, De Jonge's advocate, wilde niet ingaan
op de redenen van haar reis. Ze zal gesprekken voeren met 1
de juridische adviseurs van het ministerie van buitenlandse
zaken, BZ-functionarissen en met juristen in Nederland die
al eerder zijn geraadpleegd in de zaak-Klaas de Jonge. De
Jonge zit sinds juni in het oude gebouw van de Nederlandse
ambassade in Pretoria. Zuid-Afrika beschuldigt hem van wa
pensmokkel voor het verboden African National Congreés,
maar een aanklacht tegen hem is nog steeds niet ingediend
Geen krant ontvangen? Bel tussen 18.00 en 19.00 uur, zaterdags
tussen 14.00 en 15.00, telefoonnummer 071-122248 en uw krant
wordt nog dezelfde avond nabezorgd.
