TAFEL
Kerstfeest vieren in perspectief
van joodse Loofhuttenfeest
li
n
lezers
fiTïïTl
Goeree's interpreteren bijbel verkeerd
kerk
wereld
weer
£c4dóe<3oma*t°
Ruimtevaart niet ten einde'EN
lydaJ
WAM IS]
DIE KRANT
METDATf?
FRANSE
ECHTPAAR
DAT HUN
HUIS Ti
IN PARIJS
VOLGENDE
ZOMER^
EEN -
MAAND"
WILDE
RUILEN,'
ACHTERGROND
CfiidócSouixmt
WOENSDAG 29 JANUARI 1986PAGIN.
Engelse regering denkt positiever over kritisch Anglicaans rapport
De Britse onderminister voor milieu, Kenneth Baker, heeft
zich gisteren aanmerkelijk positiever over het rapport „Geloof
in de stad", uitgelaten dan kort na de publikatie ervan in de
cember vorig jaar. Noemde Baker in december de oplossingen
die het rapport biedt om het verval van de steden tegen te
gaan. „niet meer van deze tijd", nu sprak hij van „een con
structieve analyse van de uitdagingen waarmee kerk en geloof
in de stedelijke gebieden worden geconfronteerd".
In het rapport wordt ervoor gepleit dat de Britse regering meer
geld uittrekt voor de binnensteden, onder meer ten behoeve
van de sociale woningbouw. Een niet nader genoemde minister
beschuldigde de samenstellers van het rapport in december
van „marxistische theologie".
Een delegatie van de Anglicaanse kerk onder leiding van de
aartsbisschop van Canterbury, dr. Robert Runcie, had gisteren
een gesprek van een uur met Baker. Deze erkende dat de rege
ring de analyse die het rapport biedt, niet op alle punten deelt
en dat enkele oplossingen door haar worden afgewezen. Hij
voegde eraan toe dat er tussen hem en de delegatie van de
Anglicaanse kerk een „grote mate van wederzijds begrip" was
met betrekking tot vele belangrijke problemen.
ICTO-VOORZITTER:
"Atheïsme erger
dan kernwapens"
"Atheïsme is erger dan het
bestaan van nucleaire wa
pens." Dat zei voorzitter mr.
J.L. Jansen van Raay van
het Interkerkelijk Comité
voor Tweezijdige Ontwape
ning (ICTO) gisteravond op
een afdelingsvergadering in
Emmen. Volgens hem zijn
korte- en middellange-af-
standsraketten in Europa no
dig om het militair even
wicht in stand te houden.
Jansen van Raay sprak in
Emmen over SDI of Star
Wars, het Amerikaanse ver-
dedgingsschild in de ruimte.
"Dit systeem is alleen maar
defensief," aldus de ICTO-
-voorzitter. Afdelingsvoorzit
ter J.W. van de Lichte zei
gisteravond dat het ICTO
flink in de lift zit. De organi
satie telt nu 13.500 leden.
Afrikaanse Lutherse
vrouwen tegen
overheersing
„De Lutherse vrouwen van
Afrika zijn het beu dat Evan-
gelisch-Lutherse Kerken uit
het Afrikaanse continent het
nog aandurven theologische
argumenten aan te voeren te
gen wijding van vrouwen
voor kerkelijke ambten, ter
wijl het in werkelijkheid
slechts om culturele vooroor
delen gaat". Met deze krach
tige bewoordingen heeft de
vrouwelijke predikant Louise
Tappa op een vijfdaagse stu
diebijeenkomst van de Lu
therse Kerk van Tanzania
over „De vrouw op leiding
gevende posten in de Kerk",
haar gehoor om de oren ge
slagen. Zij wees erop dat het
hier gaat om westerse voor
oordelen. In Afrikaanse
godsdiensten is de vrouw
vaak priesteres.
Hij heeft slech ts het
halve heelal gezien wie
men nooit het huis van
het Leed heeft getoond.
Ralph Waldo Emerson
SUGGESTIE HERVORMDE THEOLOOG DR. H. VREEKAMP:
In de (christelijke) kerst
viering zouden relaties
gelegd moeten worden
met het (joodse) Loofhut
tenfeest. In beide feesten
gaat het immers om de
„toekomst achter de hori
zon". Met die opmerkelij
ke gedachte kwam dr. H.
Vreekamp, secretaris van
de hervormde Raad voor
de zaken van Kerk en Is
raël, gisteren tijdens een
spreekbeurt voor de her
vormde classis Den Haag.
De combinatie van joodse en
christelijke feesten is niet bij
zonder: Pasen is immers een
joods feest. En er zijn net zo
goed argumenten om ook ten
aanzien van het Loofhutten
feest en het kerstfeest lijnen
te leggen.
De verbinding tussen het
Loofhuttenfeest en kerst ligt
voor dr. Vreekamp in het ap
pèl dat in beide feesten uit
gaat naar de toekomst. Bij het
Loofhuttenfeest, als mensen
de oogst binnen hebben, en
denken „zelf binnen te zijn",
roept God Zijn volk naar bui
ten, in de tent onder de ster
renhemel. Om hen eraan te
herinneren dat het niet gaat
om het nu, maar om Zijn toe
komst, om de nieuwe aarde
onder de nieuwe hemel. Het
kerstfeest is ook het toekoms-
tfeest bij uitstek: Alles wordt
door de komst van Jezus ge
plaatst in het perspectief van
Zijn toekomst.
Dr. Vreekamp meende dat
het bijbelboek Openbaring,
waarin het gaat om de toe
komst achter de tijden, is ge
schreven naar de liturgie van
het Loofhuttenfeest. Niet al-
Dr. H. Vreekamp: „Kerstfeest in het perspectief van
het Loofhuttenfeest plaatsen"
leen komen er symbolen uit grote vragen van onze tijd,
het Loofhuttenfeest in voor,
bijvoorbeeld palmen, maar de
hele lijn is die uit het Loof
huttenfeest: een herinnering
aan de tocht door de woestijn,
aan het leven als nomade, op
weg naar de beloofde toe
komst.
Gezamenlijke opdracht
De toekomst is voor dr.
Vreekamp de gemeenschap-
pelkijkw noemer voor de re
latie tussen Israël en de kerk.
Hij haalde Heschel aan, die
zegt dat het niet meer gaat om
het jodendom tegenover het
christendom, maar om een ge
zamenlijk antwoord op de
bijvoorbeeld kernbewapening.
„Wat doen wij tegenover het
nihilisme van onze tijd voor
het aangezicht van de God
van Israël" is de centrale
vraag waarvoor joden en
christenen staan.
In zijn betoog stelde dr.
Vreekamp vast dat de relatie
kerk-jodendom inclusief de
staat Israël is. „De staat is
voor het jodendom een deel
van de identiteit. Al in 1959
stelde de Hervormde Kerk
vast dat de staat een teken is
van Gods trouw; een belofte
van een nieuw begin. Daarom
heeft de staat voor ons theolo
gische betekenis.
Dr. Vreekamp noemde in dit
verband de dubbele loyaliteit
van de kerk: jegens Israël en
jegens christen-Palestijnen
„We zouden in deze moeilijke
situatie oor en oog moeten le
nen aan wat er zich afspeelt
in Israëlische vredesbewegin-
§en, bijvoorbeeld bij Os we
halom, een beweging van or
thodoxe joden met o.a. J. Lan
dau. De onoplosbaarheid van
het probleem krijgt door der
gelijke initiatieven openingen.
Misschien stelt het politiek
niet veel voor, maar toch ge
beurt het dan maar dat kinde
ren niet meer oorlogje spelen,
maar vredesspelletjes doen".
Het hoopgevende en richtin-
gebepalende in de activiteiten
van de orthodoxe vredesbe
weging is volgens Vreekamp
dat wordt geprobeerd de Tho
ra toe te passen in het hier en
nu. „We kunnen daar veel
van leren", meende hij. Ove
rigens zag hij als taak voor de
christenen in het Palestijns-
joodse vraagstuk te proberen
tussen beiden in te staan om
zo, waar mogelijk, openingen
voor verzoening te bieden.
Hij sprak de hoop uit dat het
hervormd Werelddiakonaat
en de Raad voor de zaken van
Kerk en Israël in harmonie
een nota over het Midden-
Oosten kunnen uitbrengen.
„Er zijn in het recente verle
den ongelukken gebeurd in
de kerk toen het ging om
hulp aan Palestijnen en de po
litieke benadering van het
Palestijnse vraagstuk ener
zijds en de visie van de Israël-
organen van de kerken an
derzijds „We lezen over de
schouder mee wat het her
vormd werelddiakonaat
schrijft en ik heb de hoop dat
we deze keer een gezamenlij
ke opening van verzoening
kunnen bewerken". De vaak
gestelde vraag: „Is Jezus nu
wel of niet de Messias" moet
zo niet aan de orde komen,
meende Vreekamp. „Al twee
duizend jaar hebben we het
antwoord daarop van joodse
zijde gehoord, we moeten het
nu maar eens aannemen dat
ze Jezus niet als Messias zien".
Het gesprek tussen Israël en
de kerk dient gevoerd te wor
den vanuit volstrekte gelijk
waardigheid waarbij van
joodse zijde Tenach (het Oude
Testament) en de Talmoed (de
verwerking van de joodse
leer) open liggen en van
christelijke zijde het Oude en
Nieuwe Testament. En de
agenda voor dat gesprek dient
gemeenschappelijk te worden
vastgesteld.
Het wezen van de relatie Is
raël kerk is oecumenisch,
aldus Vreekamp: het christen
dom is immers ontstaan door
een schisma. Daarom kan de
oecumene tussen christelijke
kerken ook nooit zonder Is
raël; Israël is de sleutel van de
christelijke oecumene.
De theologische vraag of het
Nieuwe Testament trekken
van antisemitisme in zich
draagt, kwam ook aan de orde
„Het is een heel ingewikkeld
vraagstuk, waarop we voorlo
pig ook wel geen afdoende
antwoorden zullen hebben.
Wat mij betreft moet je daar
om ook de ruimte hebben om
bepaalde teksten maar even
te laten rusten; er niet over te
preken". Centraal in de kwes
tie noemde de secretaris van
de Raad de vraag naar het
Schriftgezag: Hoe beoordeel je
de tekst van de bijbel; welke
status geef je er aan.
LÜTSEN KOOISTRA
DS SIMON SCHOON:
Het evangelistenechtpaar Lu
cas en Jenny Goeree werd op
13 september 1985 door de
rechtbank te Zwolle verboden
zich bij het uitdragen van hun
boodschap beledigend uit te
laten jegens de joden. Volgens
rechter J. Schunck van de
Zwolse rechtbank hadden de
Goerees in hun publicaties
„naar objectieve maatstaven
gerekend" de joden gekwetst
en bij de verkondiging van
hun geloofsovertuiging de
grenzen van het toelaatbare
overschreden". De uitspraak
van Schunck staat centraal in
het boek „De zaak Goeree"
van de gereformeerde predi
kant dr. Simon Schoon en drs.
Ronnie Naftaniël, dat zij van
middag in Amsterdam hebben
gepresenteerd.
Schoon is voorzitter van het
Overlegorgaan van joden en
christenen in Nederland
(OJEC). Naftaniël is directeur
van het Centrum voor Docu
mentatie en Informatie Israël
(CIDI). OJEC en CIDI be
hoorden tot de zeven organi
saties en vier particulieren,
die het kort geding tegen het
evangelistenechtpaar hadden
aangespannen.
In het slothoofdstuk „Zijn
bloed kome over ons en onze
kinderen!", de omstreden
tekst van Mattheus 27 vers 25,
behandelt dr. Schoon de an
ti-joodse uitleg hiervan, door
de joodse geleerde Jules Isaac
de „catechese der verguizing"
genoemd. „Er lopen lijnen
van deze eeuwenlang volge
houden stereotiepe prediking
naar de verschrikkingen die
plaats vonden in de Nazitijd,"
aldus Schoon.
Hij toont aan dat in de eerste
eeuwen deze tekst niet werd
gebruikt in de christelijke po
lemiek tegenover de joden en
ook niet werd uitgelegd als
zelfvervloeking door de joden.
„Voor velen, zoals onder an
deren de Goeree's, blijft het
gezegde .Het staat er toch
maar' het einde van alle te
genspraak." In een van de
vele open brieven schreef het
evangelistenechtpaar vorig
jaar: „Wij zullen de tekst moe
ten aanvaarden zoals hij er
staat".
Lucas en
Jenny Goe
ree
Daarentegen schrijft Schoon:
„Er moet een luid protest
worden aangeheven tegen
elke uitleg, die sinds de vierde
eeuw deze tekst heeft ge
maakt tot een zelfvervloe
king, waarvan de gevolgen
voorgoed op het joodse volk
zouden blijven rusten. In de
tekst staat niets meer dan dat
het volk bereid is de verant
woordelijkheid van Pilatus
over te nemen voor de ver
oordeling van Jezus."
„Wanneer de kerk de bood
schap van Auschwitz werke
lijk heeft verstaan, zal zij zich
bekeren van de heilloze wijze,
waarop zij in de geschiedenis
steeds de rollen heeft ver
deeld: vloek voor Israël en ze
gen voor de kerk, verwerping
voor Israël en verkiezing voor
de kerk, het oordeel voor Is
raël en de belofte voor de
kerk. Zij zal belijden dat
God Israël niet heeft ver
vloekt, maar dat kerk en the
ologie op vele wijzen deze
vloek hebben uitgesproken."
Psychische gevolgen
In „De zaak Goeree", dat in
Kampen is uitgegeven, be
schrijven Schoon en Naftaniël
onder meer de gevolgen bij
joodse inwoners van Amster
dam die het blad „evan" van
de Goerees in hun bus von
den. Daarover schreef de psy
chiater dr. J. Keilson aan het
CIDI: „Ik acht het gevaarlijk
dat deze geschriften onder
ogen komen van personen die
lijden aan de directe gevolgen
van de Tweede Wereldoorlog,
of van hun kinderen. Bij
deze mensen leiden deze
pamfletten tot het opleven
van pude traumatische erva
ringen en nieuwe psychische
stoornissen."
Ook behandelen de auteurs
uitvoerig de discussie, die
over de zaak-Goeree in de
kranten en de kerken is ge
voerd. Niet alleen theologen
als prof. dr. K. Runia (gere
formeerd) en prof. dr. W.H.
Velema en ds. K. Boersma
(beiden christelijk gerefor
meerd), maar ook de hoogle
raar nieuwe geschiedenis aan
de Vrije Universiteit, dr.
A.Th. van Deursen, en de
neerlandicus dr. Ad den Bes
ten, voorzitter van de Her
vormde commissie „Groot
Zuid" in Amsterdam, meen
den dat de uitspraak van de
rechtbank de godsdienstvrij
heid in gevaar heeft gebracht.
(Dat de Goeree's, die blijkens
het boek graag de martelaar
uithangen, er ook zo over
denken, spreekt voor zioh.)
De auteurs besteden aandacht
aan de juridische kanten van
deze vraag. De Universele
Verklaring van de Rechten
van de Mens stelt grenzen aan
de uitoefening van de vrijheid
van godsdienst. Het feit dat de
Goeree's zich in dit specifieke
geval van belediging op hun
eigen godsdienstuitleg base
ren, kan voor de rechter nim
mer een reden zijn de wet
niet toe te passen, aldus
Schoon en Naftaniël.
„Het belangrijkste punt is dat
de zaak Goeree vele reacties
heeft opgeroepen, die de juri
dische betekenis ervan over
stijgen. Christenen beginnen
zich thans af te vragen of be
paalde leerstellingen waarin
ze rotsvast geloofden, niet on
rechtvaardig tegenover joden
zijn. Uiteindelijk kan al
leen deze interne christelijke
discussie leiden tot een hou
ding, waarbij zowel het joodse
volk als de joodse godsdienst
gelijkwaardig worden geacht
aan christenen en het chris
tendom."
Bonhoefferhuis
in Berlijn
Om de nagedachtenis levend
te houden aan de op 8 april
1945 in het concentratiekamp
Flossenburg vermoorde Lu
therse theoloog Dietrich Bon-
hoef f er, zal zijn ouderlijk
huis in Berlijn, dat als cen
trum gold voor het verzet te
gen de nazi's, behouden blij
ven als gedachtenis- en ont
moetingscentrum. Het staat
aan de Mariënburgerallee 43
in de wijk Charlottenburg.
De restauratie- en verbou
wingswerkzaamheden, die
anderhalf miljoen gulden
vergen, zullen in 1987 zijn
voltooid. Op 4 februari van
dit jaar zou de wereldbe
roemde theoloog 80 jaar zijn
geworden.
Bij verblijf in Berlijn trok
Dietrich Bonhoeffer steeds
bij zijn ouders in, om in een
dakkamer verder te werken
aan belangrijke onderdelen
van zijn werk over ethiek. In
dat huis werd hij ook in april
1943 gearresteerd, nadat het
meer en meer het trefpunt
was geworden van de ver
zetsbeweging tegen Hitier.
De broer van Dietrich, Klaus,
werd na de aanslag op Hitier
van 20 juli 1945 hier ook ge
arresteerd en na een dood
vonnis van een volksge
rechtshof op 23 april 1945 te
rechtgesteld. Na de dood van
de ouders werd het huis ver
kocht, maar de Berlijnse
Evangelische Kerk heeft het
met steun van de Zweedse
Lutherse Kerk kunnen aan
kopen.
Schraal
DE BILT (KNMI) Voor
morgen wordt veel bewolking
verwacht, waaruit mogelijk
wat sneeuw kan vallen. Veel
sneeuw wordt echter niet ver
wacht. Er gaat een stevige oos
tenwind waaien. Daarmee
wordt koude lucht uit Duits
land aangevoerd, waarin het
in de nacht en ochtend enkele
graden vriest. Omdat die lucht
bovendien vrij droog is, zal het
in combinatie met de wind
schraal aanvoelen. De mini
mumtemperatuur wordt de
komende nacht ongeveer min
3 graden. In de middag komt
de temperatuur op de meeste
plaatsen net iets boven nul.
De oostenwind is matig tot vrij
krachtig en in het Waddenge
bied nu en dan krachtig. Deze
oostenwind wordt veroorzaakt
door een omvangrijk depres-
siegebied in zuid-Europa ener
zijds en aan de andere kant
een krachtig hogedrukgebied
boven noord-Rusland.
Weersvooruitzichten voor de Europe
se landen, geldig voor vrijdag en za
terdag:
Zuid-Noorwegen en zuid-Zweden:
Wolkenvelden en voornamelijk za
terdag af en toe wat sneeuw. In de
nacht matige tot strenge vorst. Over
dag lichte vorst.
Denemarken: Wolkenvelden en af en
toe wat lichte sneeuw. In het alge
meen lichte vorst.
Duitsland: Veel bewolking en af en
toe wat sneeuw en in het midden en
zuiden kans op ijzel. In het algemeen
Benelux: Veel bewolking en af en toe
wat sneeuw, mogelijk ook ijzel. In de
nacht en ochtend lichte vorst, over
dag temperatuur om het vriespunt.
Britse Eilanden: Veel bewolking en
af en toe regen of sneeuw. Geen
vorst van betekenis. Middagtempera-
tuur van 3 graden in Schotland en
oost-Engeland tot 7 graden in Ier
land.
Frankrijk: Veel bewolking en perio
den met regen, plaatselijk ook
sneeuw. In het noorden en oosten in
de nacht lichte vorst Middagtempe-
ratuur van nul graden in het oosten
tot 8 graden in het zuiden.
Spanje en Portugal: Veel bewolking
en perioden met regen, in het bin
nenland sneeuw. Middagtemperatuur
in het binnenland enkele graden bo
ven nul, aan de zuidkusten 10 tot 15
graden.
Italië: Veel bewolking en perioden
met regen, in het zuiden mogelijk
ook onweer en in de Povlakte tijde
lijk sneeuw. Middagtemperatuur van
iets boven nul in de Povlakte tot 14
graden op Sicilië.
ter ook regen. Aan de noordrand van
de Alpen nu en dan zon en droog.
Middagtemperatuur in de daleii tus
sen 0 en 5 graden. Nul-graden-niveau
ongeveer 1500 meter.
Kust van Joegoslavië: Veel bewol
king en perioden met regen en moge
lijk onweer Middagtemperatuur
rond 12 graden.
Weer
Amsterdam onbew.
De Bilt onbcw.
Eelde onbew.
Eindhoven onbew.
Den Helder onbew.
Rotterdam onbew.
Twente onbew.
Vliseingen onbew.
Zd. Limburg onbew.
Istanbul niet ontv.
Las Palmas regenbui
Beiroet niet ontv.
Tel-Aviv met ontv.
Tunis zw.bew.
Athene
Berlijn
Helsinki
Innsbruck
Klagenfur
GRATIS ELKE WOENSDAG DE
BIJLAGE BIJ UW KRANT MET
INFORMATIE OVER FILMS, MUZIEK
THEATER. RECREATIE, EXPOSITIES
EN EEN COMPLETE AGENDA
Nederlandse Hervormde Kerk
Beroepen te Elburg, S.van den
Oever te Dordrecht
Benoemd tot bijstand in het pasto
raat te Veessen, J.A.G.van Zanten,
a.s. emeritus predikant te 's Heer
Abtskerke die deze benoeming
heeft aangenomen.
Aangenomen naar Doetinchem,
toezegging, M.G.Pettinga en me
vrouw E.S.Pettinga-Burger te Lon-
gerhouw-Schettens-Schraard-Wons
(part-time).
Gereformeerde Kerken
Beroepen te Haulerwijk, S.Feenstra
te Schoonebeek.
Beroepen te Aalten, drs.A.J.Rotte te
Driesum.
Gereformeerde Kerken Vrijge
maakt
Beroepen te Axel, G.F.de Kimpe te
Gees.
Beroepen te Grijpskerk in combi
natie met Niezijl, J.H.Kuiper te
Vrouwenpolder.
Beroepbaars telling:
drs. J.Huijgen, wortmanstraat 132,
8265 AG Kampen.
jeth
>em
OPNIEUW heeft de ruimtevaart ons de adem doen in^c,
den. Dit keer niet van verbazing en bewondering bij d^n c
veelste, gladjes verlopende lancering, maar vol schrik eipf
grijzen bij de eerste grote Amerikaanse ramp tijdens!" c
ruimtevlucht. Sinds een kwart eeuw geleden 1 april jr
de Russische kosmonaut Joeri Gagarin als eerste medLe
ruimte ging verkennen, hebben zich drie rampen voo^gc
daan: twee in de ruimte, die aan vier Russen het leven
ben gekost, en een op de grond, waarbij drie Amerik;
zijn omgekomen. Gisteren werd het aantal slachtoffei
één klap verdubbeld.
WELISWAAR hebben zich nog verscheidene incidefU
voorgedaan, die soms slechts op het nippertje goed zijn i
lopen, maar toch is de ruimtevaart in de ogen van
steeds meer een routine-aangelegenheid geworden. Er i
vorig jaar een Nederlander de ruimte ingaan alvorens i
land het gebeuren buiten de dampkring weer volop in dJ
langstelling raakte. Het ruimteveer, waarvan Wubbo Oc]
gisteravond in een tv-uitzending nog boeiende beelden!
zien, was overigens hetzelfde dat enkele uren eerder in i
vuurbal was geëxplodeerd.
Het programma van het Amerikaanse ruimteveren iA
nu toe inderdaad opmerkelijk veilig en succesvol verlo) w
In vijf jaar werden er 24 geslaagde vluchten mee gemaj
waarbij de leek gaandeweg vergat hoeveel gevaren er
verbonden zijn. De astronauten zelf en de vele deskundi
die hun vluchten begeleidden wisten wel beter.
De bemande ruimtevaart heeft in een kwart eeuw enoj
vorderingen gemaakt, maar de risico's vooral bij de start
nog bijzonder groot. Ook het ruimteveer bleef een uiterstj
compliceerde constructie, waarin technische mogelijkhet
dikwijls tot het uiterste moeten worden uitgebuit. Statist!
gezien is de ramp overigens een logisch gevolg van het toéEN
nomen aantal vluchten. ees
chl
De ruimtevaart, ook de Europese, is een zware slag to^"
bracht. Er gaat geen Challenger meer de ruimte in voor11
de oorzaak van de ramp zal zijn achterhaald, zodat het |®.e
gramma van vijftien vluchten voor dit jaar bij lange na r
zal worden afgewerkt. Toen in 1967 drie Amerikaanse asfrsl
nauten in hun Apollo-capsule op de grond om het lefw<
kwamen als gevolg van een fout van een onderhoiF
ploeg werd het programma twee jaar vertraagd. Bovlfe
dien zullen de voorstanders van onbemande ruimtevluchjl
waarbij robots het werk van de mens overnemen, de gr
genheid aangrijpen de ramp als een bewijs van hun gelijlfn
te schilderen. Pr6
e 1
Dat zal allemaal leiden tot aanzienlijke vertragingen, mj^g
uiteindelijk zal het bemande ruimtevaartprogramma d<hor
gaan. In de loop van de geschiedenis heeft de mens
nooit van grote uitdagingen laten afhouden omdat er risi^n
aan verbonden waren. Een kwart eeuw geleden waren
risico's in de ruimte vele malen groter dan nu. Sindsc^
heeft de wetenschap dank zij de bemande ruimtevaart zo\
opzienbarende ontdekkingen gedaan dat een definitief etfe
uitgesloten moet worden geacht. Wubbo Ockels heeft gis31
avond al overtuigend uitgelegd dat er voldoende wef g'
schappers zijn die niet zullen aarzelen de uitdaging opnie
aan te gaan. I
a
h
ïrieven graag kort en
luidehjk geschreven De
edactie behoudt zich
iet recht voor mgezon-
len stukken te bekorten
NOS Teletekst
Wat plezierig voor veel ge
hoorgestoorden dat de NOS
het voornemen heeft het jour
naal van acht uur via teletekst
te ondertitelen. Maar'wat on
zinnig en teleurtellend voor
velen dat dit in het experi
mentele stadium moet blijven.
Je vraagt je af of er, nu de
dubbelpresentatie van het
iournaal tot het verleden be
hoort, niet wat meer ruimte is
op personeelsgebied. En daar
naast zou men toch ook kun
nen overwegen om het nieuws
dat men speciaal voor doven
en slechthorenden brengt, te
laten vervallen, als het norma
le journaal van ondertitels
wordt voorzien.
Th.Wigmans,
VOORSCHOTEN.
Lever met rozijnen,
gesmoorde uien en
aardappelen
hangop
De benodigdheden voor
twee zijn: 1 lepel rozijnen,
2 plakken lever a 100 g, 20
g margarine, zout, peper,
mespunt bloem, (paar le
pels port), aroma.
600 g grote uien, 15 g mar
garine, zout, peper, azijn,
ketjap, peterselie of selde
rij:
tot 1 kg aardappelen;
1 liter karnemelk, 2 be
schuiten, vruchtenpud-
dingsaus.
Was de rozijnen, kook ze tien
minuten in weinig water en
laat ze uitlekken. Bewaar de
lever tot aan de bereiding in
de verpakking in de koel
kast. Bak de plakken in war
me margarine in zes a acht
minuten bruin of liever nog
iets rosé (net gaar). Strooi tij
dens het bakken zout en pe
per over het vlees. Houóaai
lever op een bord warm.
de bloem lichtbruin in )k
bakvet en doe vervolde tg
weinig water bij de jus. Van:
rozijnen en eventueel fPe
toe. Maak de jus op smaafr
met zout of aroma en schPocl
hem over de lever. et j
Snijd de schoongemaPc
uien in grove snippers erP&
ze op met gesmolten ma[°.r
rine en zout in een braadf,^
Smoor de uien onder rej, n
matig omscheppen in twilr
minuten op een matig w
gaar. Voeg wat water toaey
de uien bruin gaan worfck
Breng de uien op smaak h
zout, peper, azijn en keirp
en strooi er in de schaal i>lo:
geknipte peterselie of selóoe\
over. bn<
fijg
Laat de karnemelk uithgs
ken in een met 'n flajeki
maakte doek belegde Zr-
De hangop blijft in de oFF
achter en het er door gek
vocht kan weg, want da
bijna alleen water. Re1
voor dat uitlekken een hi
dag. Het proces is wel te i
snellen door geregeld de l
ker geworden karnen
van de doek te schepi
Leg per persoon een bescl
op een bordje met daarop
hangop. Schenk er als gal
ring en smaakmaker p
dingsaus op.
JEAI&H
