Maatwerk in
lektronica
Waar
komt
de
stofzuiger
vandaan?
'CeidócSouwnt'
X.ONING EN HARTMAN:
ZATERDAG 25 JANUARI 1986 PAGINA 21
Rechts: Dit is een portret van de heer
Vingerhoed, directeur van Koning en
Hartman. De plaat is gemaakt met een
warmtebeeldcamera, een van de produkten
die Koning en Hartman importeert ten
behoeve van het bedrijfsleven. Bij
industriële processen kunnen dergelijke
camera's van pas komen om op afstand
het temperatuurverloop van oppervlakken
te meten.
Inzet De „echte" directeur Vingerhoed.
Steil?
Ic vj.
er (i
aisjConingen Hartman? Nooit van
^hoord", zullen heel wat mensen
eggen. En dat ligt voor de hand, want
e produkten van deze importeur en
■rdïoducent van hoogwaardige
°p jektronica in Delft liggen niet in de
ëndlalage, maar vinden hun weg naar het
^"bedrijfsleven. Gezien de onstuimige
roei die de onderneming doormaakt,
fdb<ie naam Koningen Hartman heel
an «at beter bekend bij bedrijven en
^stellingen die de vernieuwingen in de
-n °:lecommunicatie op de voet volgen.
ann)e onderneming is bovendien een
egrip bij onder meerde Nederlandse
randweer- en politiekorpsen waarvan
e meeste met een radiosysteem van Koning en
lartman zijn toegerust. Kortgeleden heeft de
jkspolitie een nieuw geavanceerd radiosysteem
*k,ctesteld en in de nabije toekomst verwacht Koning en
m4artman hiervoor ook buitenlandse orders.
oplc
schq
ELFT - Koning en Hartman
eft steeds voorkeur gehad voor
in un nieuwe vestiging in Den Haag,
vaar spijt van de recente verhut-
e'phg naar het industrieterrein Delft-
Sid heeft men niet. Aan de Haag-
kljKoperwerf barstte het bedrijf zo-
Icn fit uit zijn voegen, terwijl het
i u dïednieuwe pand dichtbij de rijks-
weefeg Rotterdam-Den Haag een zee
is,jn ruimte biedt.
roua
tal af gemeente Den Haag betreurt het wel
?robt deze „schone industrie" met circa
;aarichondcrd werknemers dc Hofstad
eterrlatcn heeft. De heren ambtenaren
n sfhben echter weinig gedaan om dal te
orkömcn. Want op herhaalde verzoe-
n van Koning en Hartman om over
Mi nieuwe vestiging te praten, werd
;1 vQoit gereageerd. Behalve dan die keer
it een ambtenaar even langskwam en
viseerde: „Gaat u maar naar Zocter-
yer". Toen ambtenaren uiteindelijk
lorzichtig informeerden of de vcrhuis-
l binnen definitief waren, had Koning en
1 ^L,lartman dc grond in Delft-Zuid al jaren
[bezit en waren de bouwplannen ge-
iï 47-jarige directeur drs. R. Vinger-
«vjcd van Koning en Hartman kan zich
[v gbt meer druk maken om dat alles. Als
van Nederlands grootste importeurs
in professionele elektronische systc-
pn. instrumenten en componenten,
icreert Koning en Hartman op de snel
iranderende telecommunicatie- en
A-klronicamarkt en dat eist alle aan-
djcht op.
- enpor het bedrijfsleven test, levert, on-
24jrhoudt cn rcParccrt koning en Hart
man professionele elektronica, zoals
printers, lasers, meetinstrumenten en ap
paratuur voor de proces-industrie. Ook
de nieuwste technische werkstations die
het mogelijk maken om met de compu
ter te ontwerpen zoals printplaten
(CAD/CAM). Verder veel apparatuur
zoals modems cn andere computer-ran-
dapparaten, die de eenheden verbinden
tot sluitende computernetwerken.
Koning cn Hartman is dus onder meer
'gespecialiseerd in data-communicatie.
Dat wil zeggen, het elektronisch over
brengen van informatie via openbare,
particuliere en lokale computernetwer
ken.
Dc vraag naar die elektronische tovena
rij is sterk toegenomen omdat meer en
meer bedrijven door de groeiende con
currentie genoodzaakt zijn tot vernieu
wingen cn kostenverlaging over te gaan.
Hèt middel bij uitstek is het sneller be
schikken over een grotere hoeveelheid
gegevens. De micro-elektronica heeft dat
nu mogelijk gemaakt met uitgebreide
computernetwerken - bijna even fijn
mazig en gevoelig als een zenuwgestel -
die de produktie en de administratie
nauwkeurig cn efficient sturen cn con
troleren.
Pasklaar
„Pasklare systemen kom je echter bijna
niet tegen", zegt Vingerhoed. „Omdat
elk bedrijf weer uniek is, moet telkens
een computer-infrastructuur bedacht en
ontworpen worden. Dat doe je door het
aanpassen van dc standaardapparatuur,
het combineren van verschillende mer
ken en het ontwerpen en bouwen van
speciale voorzieningen. Maatwerk dus,
dat onze technische ondersteuningsgroe
pen cn dc ontwerp- cn produkticafdclin-
gen voor hun rekening nemen. Wc fun
geren dus niet louter als doorgeefluik
van dc circa honderddertig vooral Ame
rikaanse cn Japanse elektronicafabrikan
ten die wc vertegenwoordigen, maar eer
der als hun verlengstuk. Wc beschouwen
onszelf als een elektronisch kenniscen
trum".
Vooral laatste jaren 'is het dc onder
neming, voor de wind gegaan. In 1981
lag de omzet op 67 miljoen gulden, vorig
jaar was het al 116 miljoen.
In feite is er sprake van een voortduren
de. gestage groei sinds Jan Koning en
Bob Hartman dertig jaar geleden elk
vijfduizend gulden leenden voor het
startkapitaal van dc huidige onderne
ming. Voor nieuw meubilair was toen
geen geld, dus moesten zij in hun eerste
vestiging - een zoldcretage aan de Zwar-
teweg in Den Haag - genoegen nemen
met oude stoelen uit een uitdragerij. In
1977, na talloze uitbreidingen en verhui
zingen, trokken de beide oprichters zich
terug. Ze verkochten hun onderneming
aan het industrie-en handelsconglome
raat Internatio-Müller nv in Rotterdam.
Zij gingen ervan uit dat die transactie de
continuïteit van Koning en Hartman
kon waarborgen.
Radio
Behalve in de naam van het bedrijf,
wordt de herinnering aan beide oprich
ters ook levend gehouden door dc Ko
ning en Hartman radiocommunicatie
systemen, waarin de onderneming in
Nederland een groot marktaandeel heeft
opgebouwd. Dc meeste netwerken voor
radiocommunicatie bij politic- cn brand
weerkorpsen zijn afkomstig van Koning
cn Hartman.
Vingerhoed: „Uit pure noodzaak zijn we
daarmee begonnen. In het begin van dc
jaren zestig ontstond dc vraag naar ste
delijke en regionale mobilofoonnetten.
We importeerden toen al veel mobilo
foons en portofoons, maar er was geen
producent die de bijbehorende centrale
meldkamer kon leveren. Die zijn we
toen zelf maar gaan maken. Eerst waren
dat bescheiden mcldtafcltjcs, maar in de
loop der jaren hebben we die met dc ene
na de andere nieuwe functie uitgebouwd
tot dc modernste computergestuurde ra
diocommunicatiesystemen".
Concurrentie van grote jongens zoals
Philips cn AEG-Tclcfunkcn hoeft Ko
ning cn Hartman op dit gebied niet te
vrezen, aldus Vingerhoed, omdat zij al
leen over grote standaard-systemen be
schikken.
„Voor elke klant moet het basispakket
worden aangepast cn dat is voor hen
veel te duur. Het gaat immers om ar
beidsintensief werk met een relatief lage
omzet en voor dat maatwerk is ons be
drijf veel geschikter".
Zelfs zo geschikt, dat het aanpassen van
elektronische systemen en het bouwen
van radionetwerken Koning en Hartman
een toegevoegde waarde oplevert van
rond dc vijfenveertig procent van de
omzet. Overigens is produktie van ra
dionetwerken wel ongebruikelijk voor
een handelshuis.
„We doen dit omdat er geen producent
voor is en bovendien verdient een aantal
van onze mensen er intussen zijn brood
in. Maar het blijft al met al slechts ter
ondersteuning van onze handelsactivi
teiten. Alleen wat we niet kunnen kopen,
maken we zelf'.
Orders
Koning en Hartman heeft zijn nieuwste
generatie radiosystcmcn volgestopt met
micro-elektron ica. Eind vorig jaar lever
de dat dc eerste grote order op van der
tig miljoen gulden voor een nieuw lan
delijk radionetwerk voor dc verschillen
de diensten van dc rijkspolitie.
Vingerhoed: „Computergestuurd en der
halve efficiënter, sneller, flexibeler en be
ter van geluidskwaliteit. Een rijkspolitie
man in Maastricht kan met dit systeem
moeiteloos direct contact leggen met een
collega waar dan ook in het land. Zon
der tussenkomst dus van communicatie-
operators. Het zal ook minder snel voor
komen dat een politicman moet wachten
omdat hei kanaal waarop hij contact
zoekt „in gesprek" is. Het is eigenlijk te
vergelijken met een apart telefoonnet
voor de rijkspolitie waarmee ook verbin
dingen tot stand zijn te brengen met ge
meentelijke politiekorpsen".
Tot eind 1989, wanneer het systeem
operationeel moet zijn, zal een groep
technici van Koning en Hartman de
Ook lasers worden bij Koning en Hartman gebruiksklaar gemaakt. Wetenschappelijke
instituten behoren tot de afnemers.
handen vol hebben aan deze order. Tot
dan wil Vingerhoed dc boot afhouden
als het gaat om buitenlandse orders voor
dit nieuwe systeem, want ook in het bui
tenland is Koning cn Hartman op het
gebied van radiocommunicaticncttcn
geen onbekende. De onderneming heeft
al verschillende landen radionetwerken
geleverd voor onder meer olieraffinade
rijen, politie- en brandweerkorpsen,
vliegvelden en ambulances.
„Als de opdracht voor de rijkspolitie
achter de rug is, verwacht ik nieuwe or
ders met name uit landen in het Midden
en het Verre Oosten. In Nederland is
vooral sprake van een verv^pgings-
markt, terwijl in sommige landen nog
geen of een gebrekkige infrastructuur be
staat. Van onze totale omzet van hon
derdzestien miljoen gulden komt nu nog
slechts tien procent uil export. Maar ge
zien dc potentiële vraag in het Midden
en Verre Oosten, zal dat over vijf jaar
zijn verdubbeld".
Balanceren
„Onze groei zoeken we echter niet in de
breedte maar in de diepte", voegt Vin
gerhoed hieraan toe. Hij benadrukt dat
Koning en Hartman geen produktiebe-
drijf, maar een handelshuis is en blijft.
Volgens hem betekent dat voortdurend
up-to-date blijven om te voorkomen dat
dc verkeerde, vaak peperdure, apparaten
op de plank liggen. Verder ook de vraag
van de klant naar dc leverancier door
spelen en als die niet dc goede spullen in
huis heeft, een andere zoeken.
„Dat komt overigens heel weinig voor,
we zijn immers allemaal gebaat bij lang
durige relaties die zóveel vertrouwen
scheppen, dat de leveranciers ons be
schouwen als een verlengstuk van hun
organisatie. Continuïteit is immers heel
belangrijk in dc beweeglijke elcktronica-
wcrcld".
Hel vertrouwen moet nog altijd door de
werknemers worden waargemaakt cn
daar mankeert volgens Vingerhoed niets
aan. „De gemiddelde leeftijd is tweeën
dertig jaar, het percentage ziekteverzuim
is zeer laag cn dc organisatie steekt zo in
elkaar dat afdelingshoofden min of meer
als zelfstandige ondernemer binnen het
bedrijf kunnen fungeren. De mensen
voelen zich zeer bij het bedrijf betrokken
cn ik overdrijf echt niet als ik zeg dat ie
dereen by ons voortdurend loopt te kij
ken hoe we verder kunnen groeien".
HENK ENGELENBURG
™pe geschiedenis
huis
■lonig idee hoe de mensen
,c™'fnswaren koel hielden voordat
f 13^ huis z'n koelkast had? Was
el vit bekend dat de rolveger nooit
4as uitgevonden als een
iMfndelaar in porselein niet
™>evallig allergisch voor slof zou
yn geweest? De antwoorden
3.24est u in een nieuwe serie,
\stnaf vandaag in wekelijkse
S.lSeveringen in uw krant. Een
in dirie wetenswaardigheden over
f geschiedenis van
tishoudelijke en huiselijke
lken, voor u verzameld door
T4's. Maurils van Rooijen,
^■fytoricus en publicist.
12.'
43
185
19.!
12
4.32
11
9.38
1»
4.4»
15 I -
9.38
12i
215
Voetbediening om de stofzuiger handzamer te maken.
Zonder stofzuiger is een vaste
vloerbedekking haast onmogelijk.
Onze vloeren zouden dan nog
steeds bestaan uit plavuizen die da
gelijks gedweild moeten worden of
uit planken die steeds om boenwas
vragen. Lang voor de uitvinding
van de stofzuiger ontdekte men dat
stenen vloeren heel koud kunnen
zijn, wat 's zomers een prettige ei
genschap is, maar zeer onaange
naam in de rest van het jaar. Van
daar dat op deze harde vloeren ta
pijten werden gelegd, die echter re
gelmatig opgerold, naar buiten ge
sleept en met de mattenklopper be
werkt moesten worden.
De eerste grote verbetering op dit gebied
danken we aan de Amerikaan Bissell.
Deze bezat een porseleinwinkel en was
allergisch voor slof dat met wolken tege
lijk uit het stro kwam waarin zijn porse
lein werd verpakt. In 1876 vond hij de
oplossing: een rolveger. Velen gebruiken
dit handige apparaat nog steeds. De vol
gende doorbraak - de uitvinding van de
stofzuiger - vond een kwart eeuw later
plaats. Zoals de Engelse benaming „va
cuum cleaner" aanduidt, maakt dc stof
zuiger gebruik van een vacuüm. De
kracht van het vacuüm was reeds in het
midden van de zeventiende eeuw aange
toond door dc uitvinder van de lucht
pomp, Von Güricke, die liet zien dat
twee spannen van elk acht paarden niet
in staat waren de beroemde, luchtledig
gezogen Maagdenburger halve bollen te
splitsen.
In 1901 bouwde de Londenaar Hubert
Cecil Booth een „vacuum cleaner". Dit
was een grote, zware machine die op een
kar werd geplaatst, voortgetrokken door
twee paarden. Door middel van lange
slangen konden dc medewerkers van
Booth in de huizen komen om er stof te
zuigen. Hel stofzuigcrbcdrijf werd een
groot succes.
Concurrenten van Booth zochten onder
tussen naar een manier om dc stofzuiger1
hanteerbaarder te maken en kwamen
met kleinere apparaten op dc markt.
Deze moesten met hand of voet worden
bediend, zodat een zware elektromotor
niet nodig was. Zelfs de combinatie stof
zuiger-schommelstoel werd uitgevonden.
Terwijl opa een pijpje rookte of oma
met een breiwerkje bezig was, kon het
huis worden schoongczogcn! Doordat
elektrische luchtpompen sindsdien veel
kleiner en lichter zijn geworden, is stof
zuigen nu minder omslachtig en zijn de
milieuvriendelijke stofzuigers van het
eerste uur in de vergetelheid geraakt.
Ook dc eens heel populaire toepassing
van de stofzuiger als haardroger (aan de
achterkant blaast het apparaat immers),
is voor zover ik weet, uitgestorven.
Technici ontwikkelen momenteel de
stofzuiger van de toekomst: een robot
die geheel zelfstandig de vloeren schoon
maakt. Zo zal dit apparaat nog meer tijd
in het huishouden kunnen besparen.
Maar wat nog belangrijker is: dank zij de
stofzuiger ligt het tapijt tegenwoordig ka
merbreed en spijkervast.
MAURITS VAN ROOIJEN
