TAFEL Nederlandse vertaling nieuw kerkelijk wetboek 8TTÏT71 „Zou ds. Huting ook kerkegeld willen geven voor PLO-geweld? Van zieltjeswinnerij naar werken aan gerechtigheid CcidócSoiumt1 kerk wereld Beurs voor iedereen? ACHTERGROND CeidoeSoivumt VRIJDAG 24IANUARI1986PAGIN, Doopsgezinden herdenken Menno Simons' „uitgang uit pausdom' Op 30 januari 1536 legde de bijna 40-jarige pastoor Menno Si mons van Witmarsum (Friesland) zijn habijt neer en verliet de pastorie. „Uyt Babel ghevloden, iri Jeruzalem ghetogen" zou hij later zijn overstap van de Rooms-Katholieke Kerk naar de do perse beweging noemen. Lezing van de bijbel hij was al en kele jaren pastoor voordat hij dit boek onder ogen kreeg --. twijfel aan het miswonder. de doop en het ambt alsmede de terechtstelling van Dopers hadden hem tot deze stap gebracht. Hoewel de uit Zwaben afkomstige bontwerker en lekeprediker Melchior Hoffman „de vader van het nederlandsch Anabaptis me" is genoemd, wordt Menno Simons door de ruim 700.000 Doopsgezinden in de gehele wereld meer als hun geestelijke stamvader beschouwd. Buiten Nederland worden de F zinden immers naar Menno genoemd: Mennoniten. Mennoni- tes. Ook in Menno's eigen provincie spreekt men nog steeds van de Menisten. De doperse beweging bestond in 1536 nog maar net tien jaar. In de Nederlanden werden de doperse ideeën pas in 1530 ver spreid door zendboden van Melchior Hoffman, die vanuit Em- den opereerden. De Dopers waren in die tijd verdeeld over dé vraag of passief moesten afwachten of desnoods met dwang en dreiging zelf een samenleving van nieuwe mensen moesten in richten teneinde de komst van Christus voor te bereiden. In 1534-1535 hielden enkele duizenden Dopers de stad Munster bezet, waar ze het nieuwe Jeruzalem verwachtten. Wie de mensen gelijk wil hebben, moet ze onthoofden Correspondentie met Rome over sluiting Bredase kerk Bisschop Ernst van Breda is een correspondentie begon nen met de Vaticaanse Con gregatie voor de Clerus over de sluiting van de Heilig Hartkerk in Breda. Aanlei ding is een telegram van de Congregatie over de op 1 ja nuari aan de eredienst ont trokken kerk in Breda-Zuid. De Congregatie zou vraagte kens hebben bij de sluiting. „De strekking van het tele gram is ons niet duidelijk", aldus een woordvoerder van de bisschop, „reden om ons in verbinding te stellen met de Congregatie". Tegen het besluit van de bis schop om het kerkgebouw te sluiten is hevig geprotes teerd; met als hoogtepunt een bezetting. Enkele bezetters zijn na afloop van de bezet ting, door een uitspraak van de rechter, naar Rome gevlo gen, klaarblijkelijk met het doel de Congregatie te bewe gen de sluiting ongedaan te maken. „Het canoniek recht kent een beroepsprocedure tegen der gelijke beslissingen van de bisschop", aldus de woord voerder, „maar we hebben binnen de termijn niets van de Congregatie over zo'n pro cedure gehoord. Dat is een van de redenen waarom we het telegram van nu niet be grijpen". De bisschop besloot tot slui ting van de kerk omdat er steeds minder kerkgangers kwamen. In de directe omge ving zijn nog drie r.-k. kerk gebouwen open. VERSCHIJNING NOG DIT JAAR Komende weken wordt de laatste hand gelegd aan de vertaling voor het Nederlands taalgebied van het nieuwe rooms- -katholiek kerkelijk wet boek, de Codex Iuris Ca- nonici. De bisschoppen conferenties van Neder land en België zullen het document de komende maanden bestuderen. Na verkregen goedkeuring kan de vertaling in de herfst van dit jaar wor den uitgegeven. Het is voor het eerst in de ge schiedenis van de Nederland se kerkprovincie dat-een ker kelijk wetboek officiéél in de landstaal wordt vertaald. De nieuwe Codex kwam in 1983 gereed. In 1959 gaf paus Jo hannes XXIII de wens te kennen de bestaande Codex uit 1917 te vervangen. Het re sultaat draagt de sporen van j\et Tweede Vaticaans Conci lie, dat onder paus Johannes XXIII werd gehouden. In andere landen verscheen al eerder een vertaling: Duits land en Engeland in 1984, Frankrijk in 1984. Een Nederlands-Belgische vertaalcommissie, bestaande uit zes leden, heeft tweeën half jaar gewerkt aan de ver taling. Secretaris van die com missie is dr. Ch. Voncken, als officiaal verbonden aan het bisdom Den Bosch. In het blad van het bisdom zegt dr. Voncken dat het ver schil tussen het oude en nieu we wetboek voor hem vooral is gelegen in het sacramentele karakter van het nieuwe ker kelijk recht. „Het kerkelijk recht is niet louter een rege ling voor een samenleving van mensen, maar voor een samenleving rond de verre zen Heer". De invloed van het Tweede Vaticaans Conci lie is o.a. merkbaar in de aan dacht voor de leek in de kerk en voor het particulier recht van lokale kerken (bisschop penconferenties). Ook neemt de collegialiteit tussen bis schoppen een voorname plaats in. De oplage van de Nederland stalige Codex is nog niet be paald. In de ogen van dr. Voncken is het boek ook niet geschikt om door iedereen in de kerk gelezen te worden: „Het goed begrijpen ervan vereist een bepaalde achter grond in theologisch en ker krechtelijk opzicht". Ojec vraagt Raad van Kerken steun voor vertoning Shoah op scholen Het Overlegorgaan van joden en christenen in Nederland (OJEC) heeft de Raad van Kerken in Nederland na drukkelijk gevraagd steun te verlenen aan initiatieven om de film Shoah oVer de joden vervolging in de Tweede Wereldoorlog geschikt te ma ken voor het onderwijs. Ook vroeg het OJEC aan de ker ken om als joden en christe nen gezamenlijk de stem te verheffen tegen het groeiend terrorisme in de wereld. Een gezamenlijke werkgroep zal dit voorstel uitwerken. Raad van Kerken houdt bezinnings- conferentie over kerk en jodendom De Raad van Kerken houdt eind dit jaar of begin volgend jaar een bezinningsconferen- tie over de visie op Israël teneinde tot een betere ver standhouding tussen kerken en jodendom te komen. „Wat betekent het voor het oecu menisch gesprek dat we in Israël geworteld zijn. Dit vraagstuk heeft in het werk van de Raad een hoge urgen tie," aldus ds. Van der Zee. De conferentie wordt voorbe reid door een werkgroep, waarvan onder anderen deel uitmaken prof. dr. D.C. Mul der, voorzitter van de Raad van Kerken, de Hervormde theologe mevrouw E. Flesse- man-van Leer, drs. M. Poort huis van de Katholieke Raad voor Israël, OJEC-voorzittër Schoon en ds. H. Vreekamp van de Hervormde Raad voor Israël. PROF. DR. A. S. VAN DER WOUDE: V) ,,Zou ds. Huting bereid zijn ons op te wekken tot gewa pende steun aan het verzet van de PLO als Israël blijft weigeren de rechtmatige eis van de Palestijnen op zelfbe schikking te honoreren Deze vraag stelt de theoloog prof. dr. A. S. van der Woude, emeritus-hoogleraar van de RU Groningen aan de her vormde synodevoorzitter. Aanleiding hiertoe vormt de uitspraak van ds. Huting, dat kerkelijke steun aan het ge wapend verzet in Zuid-Afrika in uiterste gevallen gerecht vaardigd kan zijn. Theologisch heeft prof. Van der Woude, zo schrijft hij in „Evangelisch Commentaar", geen bezwaar tegen de op merking van ds. Huting, maar hij koestert wel ethische be zwaren als men in hef ene ge val luid protesteert en in het andere geval zwijgt. Naar de mening van prof. Van der Woude vertegenwoordigt de PLO niet minder de Palestij nen dan het ANC de zwarten van Zuid-Afrika. Een veel in christelijke kring gehoord antwoord, dat de re gering in Zuid-Afrika zich christelijk noemt en onchris telijk handelt, terwijl de joden het uitverkoren volk zijn, be vredigt prof. Van der Woude niet. Dat antwoord gaat zijns inziens uit van een slechte theologie, omdat mensen on derdrukken nu eenmaal niet mag, welke verontschuldiging men ook aanvoert. Een chris telijke kerk die beweert een woord voor de wereld te heb ben, zal christenen en niet-c- hristenen gelijkelijk moeten voorhouden dat mensenrech ten niet mogen worden over treden, „omdat men zich daarbij vergrijpt aan Gods schepselen", aldus de emeri tus-hoogleraar. Prof. Van der Woude oordeelt dat de christelijke kerken en hun woordvoerders met twee ërlei maat meten en naar één kant kijken, die dan niet theologisch maar politiek wordt bepaald. Dat zou zijns inziens wel eens mede de re den kunnen zijn, dat velen zich hebben geërgerd aan de uitspraak van de praeses van de hervormde synode. Vandaag heeft in Oegstgeest pater Ad de Groot officieel afscheid genomen als voorzitter van het bestuur van het Centraal Missie-Commissariaat (CMC) en als bestuurslid van de katholieke financieringsorganisatie voor ontwikkelingswerk Cebemo. Voor Nederlandse religieuzen overal op de wereld is hij twintig jaar lang steun en toeverlaat geweest. Nu zijn er nog altijd ruim vierduizend kerkelijke werkers op het CMC aangewezen. Als lid van en momenteel ook provinciaal van de missiecongregatie SVD heeft De Groot in die twintig jaar de kijk op het werken in de missie grondig zien veranderen. Van zieltjeswinnerij gekoppeld aan hulpverlening heeft hij de taak van de moderne missionaris zien verschuiven naar wat hij noemt het bevorderen van het heil van de hele mens. Pater De Groot: „Stukje van mijn identi teit in de kerken van de Derde Wereld" Pater De Groot is het type van de gulle Brabander, stra lend van zelfvertrouwen en begiftigd met een helder ver stand. Een man die goed in zijn vel steekt, geniet van het vele werk dat op hem afkomt en er vandaag „met wee moed" afscheid van neemt. Onherroepelijk is die tegen stelling: hij die plezier en in spiratie vindt in zijn werk voor CMC en Cebemo en de sores waar de Nederlandse katholieke kerkprovincie on der gebukt gaat. Zegt daar over: „Als ik mijn kerkelijke identiteit zou moeten ontle nen aan wat in Nederland ge beurt, zou ik allang kapot zijn geweest. Maar kijk je naar de kerkelijke ontwikkelingen in de Derde Wereld, dan zeg ik: daar ligt een stukje van mijn identiteit. Het gevaar van die polarisatie in de Nederlandse kerk is dat je er zo onder lijdt dat je de enorme tekenen van hoop niet meer tot je toelaat." Hij praat over de Coperni caanse wending die in het missionaire denken heeft plaats gehad sinds hij in 1964 in dienst trad van het cen trum Kontakt der Kontinen ten in Soesterberg. „In de vorige eeuw waren de missionarissen naar Afrika en Azië gekomen met het idee: Wij moeten deze mensen hel pen, hun de beschaving bren gen en bevrijden van oude godsdiensten. Vervolgens werd er een heel apparaat op gezet uit vooral humanitaire overwegingen. Er werden scholen en ziekenhuizen ge bouwd. De geloofsverkondi ging startte nog vanuit het onaantastbare principe: buiten de kerk is er geen heil. Het concilie heeft de geesten in beweging gebracht. Voor het eerst werd toen erkend dat ook in de andere godsdiensten waardevolle elementen zaten. Ik heb die omschakeling mee beleefd. Vele missionarissen zijn in een crisis geraakt. Wat was de zin nog van missione ring? Sommigen vluchtten in een soort bouwwoede. Ande ren zagen het niet meer zitten en zijn uitgetreden." Heil „Als je me vraagt waar we nu voor staan, dan zeg ik: uit gangspunt en doel van de missionering is niet langer de kerk zelf, maar gestalte geven aan het Rijk Gods door het bevorderen van vrede en ge rechtigheid. De wezenlijke in houd van Jezus' boodschap is werken aan het heil van men sen. Dat hebben we de laatste jaren opnieuw ontdekt. Som migen vinden dan dat je dan alleen sociaal bezig bent en noemen dat horizontalisme. Maar het gaat om bevrijding van de hele mens en van de hele samenleving. Dat moet je niet verschuiven naar het ein de der tijden, dat moet nu be ginnen. Christus heeft niet al leen het heil verkondigd, maar ook gevraagd het sociaal gestalte te geven. Heil heeft alles te maken met het leven van een mens hier en nu." De Groot gelooft niet dat het gepolariseerde kerkelijke kli maat in Nederland van in vloed is op het werk van het CMC en het Cebemo. „Het CMC is in de eerste plaats een aangelegenheid van de Ne derlandse religieuzen. Het CMC zou pas in moeilijkhe den komen als de missiecon gregaties zouden veranderen en zich achter de ideeën van mgr. Gijsen plaatsen, die het accent legt op de verkondi ging, maar dat lijkt mij niet zo waarschijnlijk, want ze staan in voortdurende verbinding met wat er in de kerk in de Derde wereld gebeurt." „Ik zou het ook rampzalig vinden wanneer er geen we derzijdse uitwisseling tussen, kerken zou zijn. We staan voor een gezamenlijke op dracht. De wereld is zo klein geworden dat de kerken de wereld in zijn geheel in het vizier moeten houden. In Ne derland zie je het gevaar dat die kerk uitsluitend naar zichzelf gaat zitten staren. Je ziet een verschraling van het ambt optreden. Als je je fixeert op mensen die celiba tair leven, beperk je jezelf enorm. Ik pleit voor een veel heid van ambtsbedieningen waar zeer veel mensen in kunnen participeren." Ingrijpende veranderingen en aanpassingen in de kerk acht hij onontkoombaar. „Binnen twintig jaar woont drie kwart van de katholieken op het zuidelijk halfrond. In de Der de wereld zie je dat de kerken volop bezig zijn zich een eigen identiteit te verwerven. Het christendom zoals de missio narissen dat in de negentien de eeuw en het begin van deze eeuw gebracht hebben, blijkt in de praktijk een vreemde eend in de bijt te zijn. Je ziet nu theologen uit Afrika en Azië met die evan gelische boodschap aan de slag gaan en die willen ver weven met de cultuur van hun eigen landen. Ze staan stil bij de rol van het huwelijk in de Afrikaanse samenle ving. Ze vragen zich af waar om de theologie van het wes ten zo vreemd blijft staan te genover de gebruiken van hun eigen samenleving." Katholiek Hinderpalen voor deze incul- turatie, de aanpassing van de evangelische boodschap aan plaatselijke omstandighe den en gebruiken zijn er nog genoeg. De Groot: „Veel kerkelijk kader in Afrika en Azië is nog doordrongen van een westerse theologie en is daardoor ook wat vervreemd geraakt van het eigen culture le denken. Naarmate dat ker kelijk kader wortel schiet in de eigen samenleving zullen er nieuwe vormen ontstaan, waar men niet langer aan voorbij kan gaan. Dan komt er een pluriformiteit die de kerk weer echt katholiek kan maken. Katholiek betekent niet alleen dat men over de hele wereld verbreid is, maar ook dat men zijn eigen rijk dom daarin vorm kan geven. Je kunt je pas bevrijd voelen als je je eigen waarden tot ontplooiing kunt brengen. Ge ografisch gezien hebben we het evangelie over de hele wereld gebracht, maar het is geen eigendom van de Afri kaan of Aziaat geworden, om dat hij er zijn eigen rijkdom niet in heeft kunnen leggen." Over de vraag hoe ver je met die inculturatie moet gaan zegt hij dat dat vooraf niet te bepalen is. „Theoretisch kun je zeggen dat het katholieke wordt gevormd door de sa menhang van het veelvormi ge in een eenheid. Anderzijds is eenheid zonder veelvormig heid ook geen katholiciteit, dat is uniformering. Waar het in de praktijk op aankomt, is dat met niet bij voorbaat din gen afwijst. Dan handelt men niet in de geest van de tradi tie van de kerk." Over zending in West-Europa door missionarissen van el ders, zoals door sommigen in protestantse kerken wel is voorgesteld, is hij niet zo te spreken. „Veronderstel dat je hier honderd Afrikanen naar toe haalt. Dan dreig je in de zelfde vervreemding te ver vallen als zij in Afrika hebben meegemaakt. De paus heeft ooit gezegd dat Poolse pries ters in Europa aan het werk kunnen. Stel je die ramp voor. Daarmee zou je voorbij gaan aan het belang van de eigen culturele omgeving. Wél moet er een voortdurende uitwisse ling van ideeën zijn. Europa moet daar veel meer een be roep op doen." Toch ziet hij wel wel mogelijkheden: „We kunnen bijvoorbeeld gehol pen worden door mensen die met moslims te maken heb ben. Dat wordt hier ook actu eel, maar voor het basispasto raat lijkt het me moeilijk te verdedigen." PAUL VAN VELTHOVEN .el A.LS minister Deetman van onderwijs zich niet verzet tc j!-^ een wijziging ten voordele van de lagere inkomens p, daar ziet het niet naar uit zal volgende week het ste jje van studiefinanciering kunnen worden afgerond. De twi ont jaar durende discussie over dit onderwerp is daarmee uifeeg aard niet ten einde. Maar er zal de minister veel aan gele ?ld< zijn tijdens deze ambtstermijn een wettelijke regeling voo U- emancipatie van de student die niet langer afhankelijkf' zijn van de betaling van zijn ouders te kunnen voltoo Deetman verdient rnet zijn regeling misschien niet n^( schoonheidsprijs onmogelijk ook bij zoveel tegenstrijd wensen en uitgangspunten maar wel een pluim voor vasthoudendheid. De discussie gaat tot volgende week nog vooral over het veau waartoe de zogenaamde bijdragevrije voet moet wor opgetrokken. PvdA en CDA vinden het niet verantw< dat alleen mensen met een inkomen beneden 21.000 gul vrijgesteld moeten zijn van het leveren van een aanvulle bijdrage. Zij willen de grens opgetrokken zien tot respec velijk 27.000 (conform de wens van de SER) en 26.000 den. Dit gaat dan weer ten koste van de basisbeurs, een de pijlers van het voorstel waarop de onafhankelijkheid de studenten van hun ouders berust. De beperkte financ mogelijkheden van Deetman de regeling mag niet n kosten dan de huidige combinatie van studiebeurzen en derbijslag noodzaakt ertoe een oplossing te aanvaar waarmee veel studenten niet gelukkig zijn. VOORDEEL van de nieuwe regeling en daarom hety we ha£®al eerder in deze kolom toegejuicht is dat student vanaf 18 jaar er onder valt, welke opleiding hij volgt, ermdat studiemogelijkheden voor iedereen dus ve kerd zijn. Nadeel is dat de regeling veelal ten gunste w< van de hogere inkomens, omdat de basisbeurs hoger is de gederfd? kinderbijslag, en dus ten nadele van de la| inkomens. Het is de prijs die volgens Deetman betaald worden voor de gewenste grotere maatschappelijke zelfsl digheid van de student. Ook al is een volledige onafha: lijkheid van de student niet te realiseren. Het is belangrijk dat de Kamer van oneerlijke gevolg van de regeling de scherpste kanten afslijpt. Anders zou, emancipatie van de student ten koste gaan van een ba° voor iedereen, van betaalbare studiemogelijkheden voor de minder draagkrachtigen. En dit deel van de emancipras is nog lang niet voltooid. Ttil Frankrijk: Zondag op plaatsen droog, en in het zuiden^ rioden met zon. Maandag noorden en westen kans op i Middagtemperatuur van 5 gradej het noorden tot 12 in het zuil maar zondag in de hogere gebi© juist boven nul. Winterse buien DE BILT (KNMI) Tussen een hogedrukgebied boven zuidwest-Europa en een lage drukgebied bij de Oostzee staat een noordwestelijke luchtstro ming. Hierin trekken winterse buien onze richting uit. De mi nimumtemperatuur ligt ko mende nacht juist boven het vriespunt, maar aan de grond kan het vriezen. Morgenmid dag wordt het niet veel meer dan ongeveer vier graden. Tussen de buien door zijn ook enkele opklaringen te ver wachten. Deze worden gelei delijk breder en de buiigheid neemt daarbij langzaam af. Zondag zal het op de meeste plaatsen droog zijn. Vannacht staat er nog veel wind: aan de kust is hij stormachtig, uit het noordwesten. Morgen neemt hij in het binnenland af tot matig, maar aan zee en op het IJsselmeer blijft hij hard. Weersvooruitzichten voor de Europe se landen, geldig voor zondag en maandag: Zuid-Scandinavië: Eerst op de meeste plaatsen droog, zondagavond en maandag van net westen uit neer slag. Middagtemperatuur tussen min 1 en plus 5 graden. Groot-Brittannië en Ierland: Veel be wolking en vooral in Ierland en Schotland regen. Middagtemperatuur zondag rond 10, maandag omstreeks 7 graden. Benelux: Zondag op de meeste plaat sen droog, maandag meer kans op re gen. Middagtemperatuur rond 5 gra- Duitsland: Zondag wisselend be wolkt, maandag veel bewolking en vooral in het noorden regen, Middag temperatuur tussen 1 en 6 graden. Spanje, Portugal: Droog met zon. Maandag in h( ten toenemende bewolking Italië, Joegoslavische kust: InPtil noorden af en toe zon, en ojoll meeste plaatsen droog. In het zu„„. perioden met regen. Middagtemp'3'3' tuur van 6 graden in het noorder 12 in het zuiden. Alpengebied: Zondag ii nog plaatselijk peratuur maandag tu; Bietensalade met rösti chocolade- ha vermoutpap vegetarisch Als u met tweeën bent dan heeft u het volgende nodig: 500 g rauwe of gekookte bieten, 3 lepels azijn, zout, peper, 1 lepel olie, 3 schij ven ananas met sap, 1 Gol den Delicious, 150 g kaas, 1 hardgekookt ei, paar au gurken; Vz tot 1 kg aardappelen, zout, peper, 2 a 4 lepels olie; Vz liter melk, 40 g haver mout, 20 g cacao, 45 g sui ker. Spoel rauwe bieten af, zet ze op met drie centimeter ko kend water, laat ze een uur koken en daarna afkoelen. Meng azijn, zout, peper en olie tot een sausje. Snijd de ananas in stukjes en de appel in blokjes en meng de vruch ten met wat ananassap door het sausje. Ontvel de bteLl spoel ze af en rasp ze opfl' grove rasp. Schep de bié luchtig door het vruchi mengsel. Neem een kaassi naar eigen smaak (een gt ms se kaas is prima, maar een blauwe schimmelkaa bijvoorbeeld de Griekse zijn geschikt). Verdeel kaas in stukjes en schep ket ook door de salade. Maaliin het mengsel op smaak af :ch zout, azijn of ananassap, (vei neer de salade met plakjt <ef1 en waaiertjes augurk. idi Was de aardappelen een 1 en kook ze in de schil in minuten half-gaar. Giet aardappelen af, laat ze a/Jasr len en pel ze. Rasp de&C" appelen grof, meng ze zout en peper en druk "Ul massa in de koekepan warme olie tot een gelijk tige koek uit. Bak de niet al te vlug bruin. Kee. aardappelkoek met bel van een deksel en bak de tweede kant. Kook bijna alle melk strooi er al roerende de vermout in. Laat het mt sel onder af en toe rot drie minuten koken. M cacao, suiker en het rt koude melk en schenk papje bij de havermout\ Presenteer de pap zo w mogelijk. JEA1 'Ji bri

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1986 | | pagina 2