De hand als
spiegel van
het hart
Kamer positief over
raketplan Gorbatsjov
)e Vries streeft
ïaar eensgezinde
opstelling CDA
cruisraketten
VOOR GER
Kinderen centraal
in reclame voor
Spelen Amsterdam
Autorijden
duurder
Aantal bloeddonaties kan worden gehalveerd
HUNNENLAND
QeidóaQowuvnt
DONDERDAG 23 JANUARI 1986 PAGINA 3
rrijs zeehondje
a dag overleden
ARDERWIJK De grijze zee-
ind die gistermiddag in het Dol-
irium in Harderwijk werd ge-
'rarAren, een unicum in gevangen-
*iap. is vanochtend overleden,
afdeling bijzondere diersoor-
van de veterinaire faculteit
ze n de universiteit in Utrecht zat
litie ctie op het kadaver verrichten.
ield is vandaag kon worden vastge-
jld dat het 70 centimeter lange
ongeveer 45 kilo zware zee-
ing ndenjong een vrouwtje was.
je d jt dier was gisteren te agressief
liet zich niet benaderen. Om
reden had het ook nog geen
t e
Weg met de f 25-heffing voor de huurcommissie!
„Geen geelt je"
DEN HAAG Het Woonlas
ten Overleg Nederland heeft
met de slogan „Geen geeltje
voor Gerrit" geprotesteerd te
gen de heffing van 25 gulden
van staatssecretaris Gerrit
Brokx (Volkshuisvesting). Ook
een kamermeerderheid
(PvdA, CDA en D66) uitte gis
teren de wens de behandeling
van klachten bij huurcommis-
sies gratis te laten geschieden.
De bewindsman vindt .zijn
stelling dat voor een bemidde
ling 25 gulden dient te worden
bijgedragen door de betrokken
huurder geenszins weerlegd.
Brokx noemt de heffing voor
het bedrag van 25 gulden voor
een bemiddeling „een schijn
tje".
Verplichte bedenktijd niet van
invloed op aantal abortussen
HILVERSUM De ruim een jaar geleden ingevoerde abortus
wet met een wachttijd van vijf dagen blijkt geen invloed te heb
ben op het aantal abortussen. Het belangrijkste effect van de wet
is een enorme papierwinkel. Dit heeft de Stichting Medische
Zwangerschaps Onderbreking (STIMEZO) geconcludeerd na
een peiling in zes van haar klinieken, waaronder die in Den
Haag. Dat gebeurde in opdracht van VARA's Achter het
Nieuws, die de uitslag van het onderzoek gisteravond bekend
maakte. Vrouwen die de kliniek laten weten af te zien van
zwangerschapsonderbreking noemen als extra reden nooit de
vijf dagen wacht- en bedenktijd, aldus Stimezo. In de klinieken
is vastgesteld dat vrouwen die op zo kort mogelijke termijn be
handeld willen worden de wachttijd als een extra zware psychi
sche druk ervaren. De cliënten geven vaak aan dat zij er al lang
genoeg over hebben nagedacht en dat hun besluit al vaststaat.
Het CDA-kamerlid D. Cornelissen verklaarde voor de televisie
het te betreuren dat het aantal abortussen door de nieuwe wet
niet is afgenomen. Niettemin vindt zij dat móet worden vastge
houden aan de vijf dagen bedenktijd.
Scholen herkennen
kindermishandeling
nog veel te weinig
DEN HAAG Leerkrachten zouden beter
in staat moeten zijn om te herkennen of
kinderen worden mishandeld. Helaas kun
nen de meesten dat niet, stelt de Vereniging
tegen Kindermishandeling (VKM), waar
door op scholen niet meer dan één op de
tien gevallen van kindermishandeling
wordt opgespoord. Overigens komen er van
de naar schatting 47.000 mishandelde kinde
ren per jaar maar ongeveer drieduizend te
recht bij bij een Bureau Vertrouwensarts
(BVA). Er zijn tien van die bureaus, die
nauw samenwerken met de twaalf twaalf
regionale voorlichters van de VKM. Deze
vereniging wil een betere relatie met het
onderwijs om zo vaker te kunnen ingrijpen.
rlor
ONDERZOEK TOONT AAN:
Prof. De Wilde
■dag
GRONINGEN Uit een
hand is af te lezen of ie
mand een verhoogd risi
co op een hartinfarct
heeft of niet. Dat is kort
samengevat het resultaat
van een bijna afgerond
onderzoek onder leiding
van prof. dr. André de
Wilde, hoogleraar anato
mie en embryologie in
Groningen.
De Wilde is al een groot aan
tal jaren bezig met het onder
zoek naar het patroon van de
fijne richeltjes en groefjes in
de huid van vingers en hand-
Perat jalm. Nu volgens hem is ko-
1hen vast te staan, dat er ver-
■o band is tussen het patroon
van die richeltjes en het ver-
hoogde risico op een hartin
farct, zou er misschien nog
meer kunnen worden gedaan
aan de preventie. Niet ide-
reeen denkt dat De Wilde ge
lijk heeft, maar de Neder
landse Hartstichting is in elk
geval erg ingenomen met De
Wildes bevindingen.
André de Wilde had eigenlijk
kunstschilder willen worden,
maar de oorlog maakte een
einde aan die aspiraties. Uit
eindelijk werd hij, na een
studie biologie, in Leiden as
sistent van prof. Dankmeijer.
Die was gepromoveerd op
„de antropologische beteke
nis van het huidlijstenpa-
troon". In dat onderzoek is
vastgesteld dat de patroontjes
van de richeltjes en groeven
in de vingertoppen per be
volkingsgroep verschillen.
„Je wordt ermee geboren en
het patroon verandert niet
meer. De kenmerken van dat
patroon zijn stabieler dan
vele andere erfelijke ken
merken, die veel afhankelij
ker zijn van omgevingsin
vloeden".
Expeditie
In 1959 kreeg hij de kans als
antropoloog op een expeditie
naar het toenmalig Nieuw-
-Guinea te gaan Daar wer
den de vingerafdrukken van
een groot aantal papoea's ge
nomen. Een merkwaardige
expeditie moet dat geweest
zijn, voor de bevolking. Prof.
De Wilde legt uit hoe hij via
een omweg de taalbarrière
wist te doorbreken, waardoor
zijn expeditie uiterst vriende
lijk is onthaald.
„We moesten natuurlijk een
enorm wantrouwen bij die
mensen overwinnen. Daar
komt ineens een vreemd stel
letje „witten" handafdruk
ken nemen. Doorgaans was
het dorp waar we aankwa
men al op de hoogte van onze
komst, zodat we gelukkig
niet veel moeite hebben ge
had. Het ging ons erom te on
derzoeken welke factoren
zich via de vingertoppen uit
drukken. We wisten wel dat
het geslacht invloed heeft op
het patroon, maar we wilden
ook weten hoe die patronen
bij andere bevolkingsgroepen
liggen".
In 1963 werd hij in Gronin
gen benoemd. De vraag hoe
het verband mogelijk was
tussen het vingerpatroon en
het verhoogd risicio op een
hartinfarct bleef hem volop
interesseren. In 1979 is in een
Amerikaans onderzoek vast
gesteld dat het vingerpatroon
bij mensen die aan een hart
infarct waren overleden, an
ders was dan bij mensen die
aan iets anders waren overle
den.
Logisch
Nu is De Wilde met zijn team
erin geslaagd vast te stellen
dat die relatie ook heel lo
gisch is. De groeven in de
vingers worden namelijk
evenals het hart al in de
tweede maand na de be
vruchting gedifferentieerd.
Hij is nu zo goed als rond met
het onderzoek waarbij de
handafdrukken van honder
den hartpatiënten met die
van een even grote controle
groep is vergeleken. „We
kunnen nu wel stellen dat
we mensen met een in begin
sel sterk verhoogd risico voor
een hartinfarct al bij de ge
boorte kunnen aanwijzen.
Mensen met een dergelijk af
wijkend vingerpatroon moe
ten dus in hun leven extra
voorzichtig zijn met bijvoor
beeld overmatige (inspan
ningen".
Uit een ander Amerikaans
onderzoek is nu vastgesteld
dat ook de aanleg voor borst
kanker uit het vingerpatroon
zou zijn af te lezen. Professor
De Wilde zou ook in Neder
land wel onderzoek naar die
bewering willen doen. „In
het algemeen sta ik zeer kri
tisch tegenover dit soort be
weringen, maar gezien het
resultaat van ons onderzoek
tot nu toe is er aanleiding ge
noeg deze uitspraak precies
en nauwkeurig na te gaan".
Geld voor dit onderzoek is
aangevraagd, maar afgewe
zen. Het is in Nederland vol
gens professor De Wilde
droevig gesteld met mogelijk
heden voor onderzoeken
waarvan het positief resul
taat niet van te voren is vast
te stellen.
Avontuur
„Het is juist het avontuur en
de uitdaging van onderzoe
ken, dat je niet van te voren
weet hoe het aflopen zal. Bij
het verlenen van subsidie
speelt Nederland kennelijk
liever op zeker. Echt onder
zoeken kan je hier niet meer
en dat is heel droevig. Je
moet toch de speelruimte
hebben om met goedkope
middelen nieuwe wegen te
openen. Maar nee, je onder
zoek moet in een bekend
straatje lopen. Orgineel is het
al helemaal niet meer, maar
je wordt vooral gehonoreerd
wanneer je onderzoek veel
publiciteit oplevert. Voor
mijn onderzoeken heb ik tot
nu toe vooral onderdak ge
vonden in antropologische
tijdschriften".
De belangstelling voor de
nieuwste resultaten is groot.
Gisteravond was hij nog te
zien in Vara's Achter het
nieuws en tijdens het inter
view voor deze krant toonde
ook de VPRO al telefonisch
belangstelling. De Wilde:
„Het lijkt ook wat op alterna
tieve geneeswijzen, waarvoor
op dit ogenblik veel interesse
is. We hebben voor het tele
visieprogramma ook een be
kende handlezer een proefje
laten doen. Daaruit is geble
ken, dat hij via zijn methode
vaker dan verwacht mensen
met een aangeboren hartaf
wijking kon aanwijzen. De
handlezer kijkt naar de gro
tere lijnen in de hand en wij
naar de kleine fijne richel
tjes. Er is dus wel enig ver
band ook tussen die lijnen. Al
duizenden jaren wordt het
handlezen gezien als een
soort toekomstvoorspelling,
die je met een korrel zout
moet nemen. Als het gaat om
lichamelijke eigenschappen
blijkt er dus ook een kern
van waarheid in te zitten. De
hand als vertekende spiegel
van wat je als embryo al be
zat".
AMSTERDAM Vijftien Amsterdamse kinderen zijn
door een reclamebureau uitgekozen om een hoofdrol te
gaan vervullen in een reclamecampagne die ertoe moet
leiden dat de hoofdstad wordt uitgekozen om in 1992
gastheer te zijn van de Olympische Spelen. Hun gezich
ten zullen overal in Nederland Opduiken: op trams en
bussen en in advertenties in kranten en tijdschriften.
De kinderen zijn gekozen uit tweehonderd „kandidaat
modellen" die op een oproep van het reclame-bureau
waren afgekomen. De slogan van de campagne, die in
maart van start gaat, wordt: „Amsterdam heeft het
olympisch vuur".
De kinderen die de harten van de bestuurders van het Interna
tionaal Olympisch Comité moeten veroveren, zijn uitverkoren
om hun verschillende huidkleur en nationaliteit. Volgens de
stichting Olympische Spelen Amsterdam 1992 moet het gezel
schap het beeld bevestigen dat Amsterdam een toonbeeld van
tolerantie is en dus uitermate geschikt voor het organiseren van
de Spelen.
Volgens Froukje Boenk, woordvoerster van het betrokken recla
mebureau, moet de nadruk van de campagne liggen op de „di
versiteit van de Nederlandse samenleving en die van Amster
dam in het bijzonder". „Rond dat beeld is de reclame opge
bouwd. De kinderen zullen telkens in groepjes van vijf op de
reclame-posters komen te staan. Ze symboliseren de vijf ringen,
die in de olympische taal de vijf werelddelen aanduiden. Om dat
goed te laten uitkomen hebben we erg op huidkleur en voorko
men gelet", aldus Boenk. Berichten dat de kinderen met de
Stichting Olympische Spelen Amsterdam 1992 naar het buiten
land zouden gaan om daar stemmen te winnen voor de Amster
damse kandidatuur, berusten volgens de woordvoerster op een
misverstand. De reclamecampagne behelst verder nog wel het
maken van een speciale video-clip. Voor dat filmpje worden
tweehonderd kinderen samengebracht in een mini-stadion, waar
een soort openingsceremonie in elkaar wordt gezet. Ook wordt
aan een olympische grammofoonplaat gewerkt, die rond maart
in de platenzaken moet liggen.
Overleg over wsw'ers onderbroken
DEN HAAG Het overleg over de arbeidsvoorwaarden van de
Werknemers in de Sociale Werkvoorziening,(WSW) is gisteren
onderbroken. Het ministerie van sociale zaken en ambtenaren
bonden CFO en AbvaKabo konden het niet eens worden.
Staatssecretaris De Graaf vindt dat de loonkosten van de
wsw'ers met niet meer dan één procent mogen stijgen. Dat komt
neer op een bedrag van ongeveer 25 miljoen gulden. Van dat
geld wil De Graaf ook de aanvulling van het ziekengeld (17 mil
joen) betaald zien. CFO en AbvaKabo nemen hier geen genoe
gen mee. Volgende week vrijdag wordt er opnieuw onderhan
deld.
De onderhandelingen werden gisteren door wsw'ers in het hele
land met acties kracht bijgezet. In Den Haag namen ongeveer
tachtig a honderd van de 2600 Haagse wsw'ers deel aan een 24-
uurs staking.
t /co OTTERDAM De fractievoorzitter van het CDA in
?kk Tweede Kamer, Bert de Vries, zal bij een stemming
trot rer een amendement van de oppositie waarin een
'e /iVeederde meerderheid wordt verlangd bij het besluit
'er de plaatsing van de kruisraketten, streven naar
1 in eensgezinde opstelling van zijn fractie. Dit heeft
jn advocaat, mr. J. Backer, gisteren verklaard in een
J!»rt geding voor de president van de Rotterdamse
chtbank dat is aangespannen door de stichting Mil-
r enen Zijn Tegen (MZT).
bon
■d Dlgens Backer gaat het bij de kwestie van de tweederde meer-
rheid om een normale politieke aangelegenheid waarbij het
I taak van de fractievoorzitter is de eenheid in stemgedrag te
e waren. Evenals in het kort geding dat MZT heeft aangespan-
tn tegen partijvoorzitter Bukman eist de stichting van De
""zc ies dat er geen druk wordt uitgeoefend op de CDA-kamerle-
'e,1 rdéi
hep
mr. N.M.P. Steijnen, betoogde dat het hier gaat om een
eel van de Tweede Karner over de interpretatie van de
Tondwet. „De Tweede-Kamerleden moeten als rechters een ju-
e Üsch oordeel geven over een zuiver juridische kwestie. En dat
fkM ugt eiic kamerlid naar eer en geweten en in volstrekte onaf-
inkelijkheid en onpartijdigheid kunnen doen", meent Steijnen.
rechtbank doet op 29 januari uitspraak.
WINSEMIUS:
DEN HAAG Autorij
den moet duurder wor
den. Daarvoor moet de
motorrijtuigenbelasting
omlaag, maar de benzine
accijns omhoog.
Dat is de mening van minister
Winsemius (VROM), die denkt
met deze kostenverhoging het
milieu een dienst te bewijzen.
Hij wees erop dat het verkeer
zo snel groeit, dat maatregelen
om de luchtvervuiling door
het autorijden te beperken, te
niet worden gedaan. Volgens
Winsemius is een verdere toe
name van het verkeer alleen
verantwoord als er strengere
eisen worden gesteld aan de
luchtvervuiling door datzelfde
verkeer. De bewindsman
noemde het verkeer een bron
van veel ellende. Tien procent
van de zure regen wordt er
door veroorzaakt. Van alle
stikstofoxyden in de lucht
komt 50 procent door het ver
keer. Bij koolwaterstof is dat
40 procent, bij lood en benzeen
80 procent, bij stof 37 procent
en bij koolmonoxyde 70 pro
cent. Vooral in de steden is de
vervuiling door het verkeer
erg groot. Er zijn duizenden
plaatsen waar de normen ter
bescherming van de gezond
heid worden overschreden
door toedoen van het verkeer.
Wubbo Ockels
Erewaeghmeester
Met dezelfde vaste hand waarmee hij eind vorig jaar zijn techni
sche experimenten uitvoerde in de ruimte, haalde Wubbo Ockels
gisteren een proefmonster uit een Goudse kaas. Nederlands eer
ste ruimtevaarder legde deze proeve ven bekwaamheid als keur
meester af in het bijzijn van burgemeester K.F. Broekens. Wubbo
Ockels werd in de kaasstad benoemd tot Erewaeghmeester.
CDA: NU SDI TER DISCUSSIE STELLEN
(Van onze
parlementaire redactie)
DEN HAAG De rege
ringspartijen CDA en
VVD, alsmede het opposi
tionele D66, staan (zeer)
positief tegenover de
voorstellen van de Russi
sche leider Gorbatsjov om
tegen het jaar 2000 een to
tale uitbanning van kern
wapens te heben'bereikt.
Dit bleek gisteren in de
Tweede Kamer tijdens het
eerste deel van het debat
over de NAVO-begroting.
CDA-woordvoerder Frinking
meent dat de Verenigde Staten
nu bereid moeten zijn te on
derhandelen met de Sovjet-
Unie over het Strategisch De
fensie Initiatief („Star Wars").
De Europese lidstaten van de
NAVO kunnnen Washington
een duwtje in de rug geven
door hun politieke steun aan
het SDI-onderzoek afhanke
lijk te stellen van deze bereid
heid. Frinking gaf deze sug
gestie mee aan zijn partijgeno
ten Van den Broek en De Rui
ter, respectievelijk minister
van buitenlandse zaken en
van defensie.
Namens de VVD sprak dr.ir.
Voorhoeve vooral over de be
reidheid van Gorbatsjov de
SS-20-raketten uit Europees
Rusland te verwijderen. Dit
zou kunnen betekenen, aldus
Voorhoeve, dat de Russen
weer geïnteresseerd zijn in de
zogeheten nul-optie: geen SS-
20's aan de ene kant en geen
kruisraketten en Persings aan
de andere kant, aldus Voor
hoeve.
Overigens hadden zowel Frin
king als Voorhoeve ook nega
tieve aspecten ontdekt aan het
plan-Gorbatsjov. De CDA'er
wees erop dat de Russen er uit
militair opzicht belang bij heb
ben dat de kernwapens wor
den afgeschaft, omdat zij een
groot overwicht hebben op
conventioneel terrein.
PvdA-specialist Stemerdink
had zijn gehele bijdrage gewijd
aan het verloren gaan van de
eensgezindheid in ons land
over aangelegenheden van
buitenlandse zaken en defen
sie. Volgens hem komt dit
doordat de NAVO, onder lei
ding van de Verenigde Staten,
de laatste jaren in feite een
agressief beleid voert, dat bij
vele Nederlanders grote weer
stand wekt.
Zoals aangekondigd kritiseer
de VVD-woordvoerder Voor
hoeve tijdens dit debat de Ne
derlandse regering vanwege
het naar zijn mening te slappe
beleid inzake Libië. Volgens
de liberalen heeft het kabinet
zich veel te snel gedistantieerd
van de economische maatrege
len, die de VS hebben aange
kondigd tegen het regime-
Khadaffy. Voorhoeve is wil
dat minister Van den Broek
zich in de NAVO gaat inspan
nen voor gecoördineerde
maatregelen tegen landen ala
Libië: een wapenembargo,
sancties in de luchtvaartsfeer,
verbeterde personencontrole
aan de grenzen, betere samen
werking met de politie- en jus-
titie-instanties in andere lan
den, een versnelde invoering
van het nieuwe paspoort, geen
steun meer aan groeperingen
zoals de PLO en sluiting van
het PLO-informatiekantoor in
Den Haag.
RIEMELS
De eeosre sirp is zi&J
'uitte v/iss&v of en mhi
'ASTRONAUT BEJ/W D/£
g&ceN 2'H fMAR MMT-
T~
UIT ONDERZOEK TH TWENTE BLIJKT:
w
VV
ENSCHEDE Het aantal
bloeddonaties in Neder
land kan tot de helft wor
den teruggebracht, zo
meldt de Technische Ho
geschool Twente (THT),
nu een methode ontwik
keld is om vier- tot vijf
maal méér stollingsfactor
VIII uit bloedplasma te
isoleren dan tot dusverre
mogelijk was. De ontwik
keling van de nieuwe me
thode bevindt zich vol
gens de TH Twente al in
het eindstadium.
De stollingsfactor is noodzake
lijk voor de behandeling van
hemofiliepatiënten, die zonder
toediening van VIII grote hoe
veelheden bloed zouden ver
liezen, zodra ze een wond op
lopen. Met de nieuwe isoleer-
methode, is de TH Twente er
nu in geslaagd de opbrengst
r
van VIII te verhogen van 15
tot maximaal 80 procent.
Volgens dr. C. Dodok de Wit,
secretaris van de Rode Kruis-
bloedtransfusiecommissie, is
het nog te vroeg om te juichen.
„Het isoleren van VIII is een
zeer gecompliceerde zaak. Ik
verwacht niet dat de produk-
tie al op korte termijn op gang
komt". Volgens Dudok bestaat
er in Nederlands overigens
nog steeds een tekort aan plas
ma, dat aangevuld wordt door
importen uit onder meer Bel
gië.
