Bloedhandel in India
tdoet goede zaken
klei
ntjes
071-122244
IV
foüdócQowta>nt
a
wt7'
snuffeltijd in
radio modern'S
platenbakken.
Nu zijn er koopjes
te halen!
oderiira
BUITENLAND
WOENSDAG 22 JANUARI 1986 PAGINA 13
)ONORS UITGEMERGELD EN ZIEK:
JW DELHI Elke mid-
ig hangen ze rond achter
IM ijzeren hekken op het
asveld voor het stadhuis
in Old Delhi. Magere,
?0(]echt uitziende mannen
in onbestemde leeftijd, ge-
eecj ,n smoezelige witte
fldi ndendoeken of geruite
g rerhemden en goedkope
lijkerbroeken. Sommigen
tarten, anderen roken,
•aten of doezelen in de
tte van na de moessonpe-
ode. 's Morgens zijn ze te
3 nden bij de commerciële
■•edbanken van de stad,
ar ze wachten tot ze op
roepen worden. Ze reage-
n nors en nemen een ver-
ïdigende houding aan als
in Engelssprekende
eemdeling naderbij komt,
angst dat die hun du-
uze broodwinning in ge-
r kan brengen.
zijn de arme, dakloze en vaak
ike beroeps-bloeddonors die,
Igens sommige schattingen,
de helft leveren van al het
voor de ziekenhuizen en
lieken van India. In Delhi,
ir het vrijwillig bloedgeven
er georganiseerd is, leveren
beroepsdonors tot een kwart,
eestal aan de privé-sector van
betere inkomensklasse,
e handel in bloed wordt ge-
nmerkt door kwalijke praktij-
n, woekerhandel en een ge-
lelloze verontachtzaming van
gezondheid van de donor en
ontvanger van het bloed",
gt Ramindar Singh, een we-
nschappelijk schrijver. „Door
n stilzwijgende samenzwering
ssen de beroepsdonors en de
loedbanken is het mogelijk dat
eerstgenoemden liegen over
in gezondheid en de laatstge-
>emden het bloed niet testen
ziektes".
oordat ze rondtrekken van de
te bloedbank naar de andere
rkopen de donors wel twaalf
,sen bloed per maand, hoewel
wet slechts toestaat dat men
taal per drie maanden bloed
!ft. Ze schrijven zich in onder
hillende namen, ze eten
tlpillen alsof het snoepjes zijn
ze zijn erg blij dat niemand al
veel vragen stelt. Vorige
ind stierf een van hen; hij
dertien jaar oud.
eelzucht
pal is vijfendertig jaar, hij
ft skeletachtige armen, een
borstkas en een bezwete
iddoek. Hij ziet er tien jaar
r uit dan hij is. Hij zegt dat
al vijftien jaar lang zijn bloed
koopt, een fles per week voor
ftig roepie (ongeveer dertien
Iden). Zijn vrienden vertellen
vertrouwen dat hij nog maar
uwelijks hersteld is van geel-
cht.
hivraj Kumar, een norse, baar-
ige ex-politieman die liever
niet wil vertellen waarom hij de
politie heeft verlaten, is de ster
van de grasmat van het stadhuis.
Zijn zeldzame bloedgroep O,
rhesusfactor negatief brengt
honderdtien roepie (ongeveer
achtentwintig gulden) per fles
op. De bloedbanken roepen hem
op als ze een spoedgeval hebben.
Hij klaagt dat ze hem soms on
eerlijk behandelen door dan te
weigeren zijn scooter-riksja te
betalen.
Gemiddeld wordt Shivraj zo'n
tienmaal per maand opgeroepen.
Hij neemt vier staalpillen per
dag in om zijn bloed op peil te
houden. „Ik kan geen enkel ge
wicht opheffen", zegt hij. „Ik
voel me helemaal hol van bin
nen. Ik kan niets doen wat ener
gie van me vraagt. Je raakt ver
strikt in het geven van bloed. Je
begint met geven en dan ben je
te zwak om iets anders te begin
nen".
Niet alle beroeps-bloeddonors
zijn afkomstig uit de laagste kas
te. Jagdish Bhardoaj heeft een
academische graad behaald in de
natuurkunde en hij was vroeger
de eigenaar van een fabriek die
wetenschappelijke instrumenten
maakte. De zaken liepen terug
en hij ging failliet met een
schuld van ongeveer een miljoen
roepie. Daarna liep zijn huwelijk
op de klippen. „Ik ging van huis
weg. Vervolgens liep ik tyfus op
en belandde ik in het zieken
huis. Ik was nog nooit eerder op
een ziekenhuisafdeling geweest.
Op een dag stierf er een man in
het bed rechts van me en de dag
erna iemand in het bed aan mijn
linkerhand. Toen had ik er ge
noeg van. Ik sloop het zieken
huis uit, hoewel ik nauwelijks
kon lopen".
„Ik verschool me op de trappen
van de Jama Masjid (de grootste
moskee van Delhi, in het hart
van de oude stad) en langzaam
maar zeker werd ik beter. Ik
ging om met mensen die bloed
gaven. Zo kwam ik ermee in
aanraking. Sinds die tijd heb ik
zo'n negenhonderd flessen gege
ven, verspreid over heel India".
Geen keus
Maar had de 36-jarige Jagdish
dan echt geen andere keus? Met
zijn achtergrond kent hij de risi
co's die hij loopt. Zijn antwoord
komt neer op dezelfde vicieuze
cirkel waarmee de analfabeten
kampen die niet beter weten. Hij
heeft het bloedgeld nodig om in
leven te kunnen blijven.
De meeste donors worden aan
gebracht door sjacheraars. Prit-
pal Puri, een reisagent wiens
compagnon er met het geld van
door ging, werd opgepikt in Oud
Delhi. „Ik had geen rooie cent"
zegt hij „Ik kon zelfs geen kopje
thee kopen. Een man kwam
naar me toe en zei dat als ik
bloed gaf voor een familielid
van hem, hij mij geld zou geven.
Hij bleek een tussenpersoon te
zijn".
Jagdish Bhardoaj beweert dat
tachtig procent van de donors
drugs gebruiken. „Als je her
haaldelijk bloed geeft raak je
mentaal en fysiek uitgeput. Je
hebt dan een opwekkend middel
nodig en het goedkoopst is hasj
of opium. Ik ben niet verslaafd,
maar af en toe rook ik het wel
eens". Volgens Jagdish hebben
bijna vijfhonderd van de zesdui
zend beroepsdonors van Delhi
geelzucht of geslachtsziekten op
gelopen omdat sommige bloed
banken geen wegwerp-injecties-
puiten gebruiken.
De drugs en de ziektes worden
doorgegeven aan argeloze pa
tiënten, die voor een transfusie
vaak meer dan het dubbele beta
len van wat de donor heeft ont
vangen. Vaak dragen de donors
ziekten bij zich die juist via het
bloed anderen kunnen besmet
ten, zoals hepatitis-B, geslachts
ziekten en malaria. Indien de
donors bloedarmoede krijgen
vanwege het te vaak bloed ge
ven, wordt hun weerstand tegen
normale infecties een stuk klei
ner. Ook staalpillen helpen dan
niet.
Grotendeels dank zij een cam
pagne van mondige donors die
ooit tot de middenklasse behoor
den, zoals Jagdish Bhardoaj en
Pritpal Puri, die hogere prijzen
en betere controle willen, heeft
de regering beloofd de bloedhan
del te saneren. Maar de vooruit
zichten zijn weinig hoopgevend.
De bloedhandel is „big busi
ness". India heeft 3,5 miljoen
eenheden bloed per jaar nodig,
maar beschikt slechts over de
helft. Commerciële bloedbanken
hebben hun eigen marktaande
len en hun connecties. Het nieu
we nationale plan van de rege
ring is goedbedoeld, maar schiet
tekort aan specifieke invulling
en uitvoering ervan.
ERIC SILVER
Copyright The Guardian
LEIDSE COURANT
I KUNST EN ANTIEK
e hoogste prijs voor
goud en zilver
k>udmunt. Haarlemmerstr.
124, Leiden. Tel. 071-125280.
Is. zaterdag 25 jan. Leidse AN
TIEKMARKT. Wilt u uw auto bij
Pieterskerk parkeren? Bel.:
149961.
AUTOMARKT
e Eigenaar. FORD GRANADA
eind '79. gold metall.,
D.000 km.. Lz.g.st., 4250,-.
e\) 070-950562.
gebruikte BOOTTRAILER
'evens gebr. tandemasser-
anhangwagen. Tel. tot 6 uur:
D1720-93844/93845.
Mazda 626 Sedan okt. '82
luxe uitvoering. 55.000
im. Pr. 10.900.-. Tel. 070-
251463 b.g.g. 070-470412.
Mercedes 200. bj. 76. nw.
N model, i.g.st., schuifdak en ra
dio, 1e eig., 5750,-. Inruil klei
nere wagen mog. Marktweg
287. Den Haag. na 18.00 u.
Opel Ascona 16 S aut.
ït. 78, 2-drs„ v. part.,
Lz.g.st„ 75.000 km ƒ5250,-.
Tel. 070-972325.
Gratis huurauto!!
indien u door Barrel uw service
beurt of reparatie laat uitvoe
ren. Altijd de allergoedkoopste
tarieven. Ook gelegenheid tot
zelf sleutelen in de „doe het
zelf' garage. Alle gereedschap
aanwezig. Luxe huurauto's v.a.
ƒ25.- incl. verz. BTW en alle
km's. Bestelauto's v.a. 45.
incl. Barrel Veurseweg 148
Voorschoten 01717-8859.
Ford Capri 2 Itr. GL '79
AUTO'S T/M ƒ3500
FORD Granada 2.3 GL. bjr.
"78. stuurbekrachtiging,
schuifkanteldak. Pr. 2350.-.
Tel. 070-275798.
MAZDA 121 2-drs.. 5-bak, trek
haak. techn. prima. bwjr. '78,
1200,-. Tel. 070-472708.
Zorg goed. ook voor uzelf en
kom tot diepe ontspanning van
lichaam en geest: ENERGIE.
Alg. lich. massage. Tel. 977900.
Mevr. Salomè HELDERZIENDE
onthult uw toekomst, liefde,
geld. gezondheid, geluk. Occul
te bewerking/bescherming. Tel.
070-452633. Den Haag.
Kunstgebitten reparaties
Dagel. vanaf 9 uur
Zaterdag van 10 tot 13 uur
Tandtechnisch laboratorium
C. Van Berge Henegouwen
Vronkenln. 23 - Leiderdorp
Tel. 071-892777 - Geen filiaal.
Gordijnen gratis gemaakt.
Gordijnen gratis gemaakt.
Tapijten gratis gelegd.
Tapijten gratis gelegd.
Mateba
TANDENGOUD. Wij geven
16,75 contant voor alle soor
ten kronen-bruggen-inlays. Van
Ruiten, antiquair, Kort Rapen
burg 12, Leiden. Ma.
gesloten.
Topprijzen voor SLOOPGOUD
en zilver 14 krt. 16.- handel
spec, prijzen M. Ras, Haaghuis-
hof 20 Leiderdorp. Tel. 071-
891272.
I KENNISMAKING
JONGEMAN. 40 jaar, 1.98 mtr.
lang. z.s.k.m. een betrouwbare
vrouw, leeft. 35-45 jr.. een kind
geen bezw. Br. met foto en tel.
SP90059 bur, v.d. blad
Loes Hamaker Busreizen
leenst. Zaterd. 8 febr. grandi
oze 4 dgs. Carnavalsreis Val
kenburg. Luxe hotel m. or
kest. optreden artiesten, exc.
n. Maastricht Rosenmon-
tag Aken. Volpension 240.-.
Dumasstr. 183, tel. 010-
329703.
1-PERSOONSBED met ma
tras 65,-. Div. kleding, mt.
42, v.a. 5,-. Tassen 15,-
Boeken 5.- p.st. Autostof
zuiger 15,-. Koffieketel
15.-. Grill 20.-. Schoe
nen 15.- per paar. Geen
opkopers. Tel. na 18.00
070-682950.
PHILIPS MUZIEKSYSTEEM
KOMPLEET MET BOXEN
Compacte stereo combi
natie LG, MG en FM/ste-
2x8 Watt Platen
speler. 2 snelheden
Cassetterecorder.
Van voor
UIT DE PHILIPS FABRIEKEN
EEN SUBLIEME VHS
VIDEORECORDER MET
AFSTANDSBEDIENING
>35 Voorkeurstations -
30 Dagen timer/2 pro
gramma's Blokopnamen
30-240 minuten Picture
search, stilstaand beeld,
beeld-voor-beeld Kom
pleet met afstandsbedie-
nirig.
GROOTBEELD
MATCHLINE STEREO
TELETEKST
KLEURENTELEVISIE
66 cm. Beeldmaat,
getint daglichtscherm
50 Voorkeurstations
S-kanalen 20 Ge
heugenpagina's Tele
tekst HiFi stereo 2x30
Watt Scart aansluiting
HxBxD: 52x62x46 cm.
AFSTANDSBEDIENING.
Van voor
IRnMPLËiT^SlÓX^
8 KOPS KOFFIEMACHINE
Fraai gelijnd model met
zichtbaar waterreservoir
Warmhoudplaatje.
7 7 7/
PIONEER AUDIOSYSTEEM IN
RACK RM-1
SA 301-versterker
2x32 Watt TX 950-digitale
kwarts tuner. 16 voorkeur
stations CT 450lcassette-
deck Dolby B+C PL 450-
platenspeler, halfautoma-
tisch snaaraandrijving.
KOMPLEET IN RACK MET
DEUR.
VanJ56^
voor 999,'
AKAI VHS VIDEORECORDER VS-3
8 Voorkeurstations 28 Dagen timer voor
4 programma's 2 Videokoppen/ A
5 motoren Stilstaand beeld.
PHILIPS WASAUTOMAAT
AWB 901
14 Wasprogramma's
Programma indikatie op
keuzeknop Modern over
zichtelijk dashboard Vaste
centrifugesnelheid.
Van 1066r= voor
ATARC TAFELMODEL-
KOELKAST KC 120
Inhoud 120 liter
2-Sterren vriesvak (15 Itr.'
Economische compacte
koelkast Stelpootjes
HxBxD: 85x48x59 cm.
BOSCH TOPMODEL
TAFELMODEL KOELER
KTR160
Geen vriesvak dus nog la
ger stroomverbruik.
(0.65 KwH/24 uur)
150 Liter netto koelruimte
Volautomatische ontdooi
ing.
HxBxD: 85x50x60 cm.
VanJ&S^ voor 689,-
PHILIPS 42 CM.
TELETEKST
KLEURENTELEVISIE IN
ZEER FRAAI GRIJNDE
UITVOERING 16 CT 4616
20 Voorkeuzestations
Getint daglichtscherm
KOMPLEET MET AF
STANDSBEDIENING
HxBxD; 38x48x41 cm.
Van 1S95^
voor
HANDHAARDROGER
Carola
2 Warmtestanden
Thermisch beveiligd
Groot droogvermogen
Blaashulpstuk.
Vaa^fc^ voor 19,90
CARAVELL 0IEPVRIESKIST
C 105
Regelbare thermostaat
Snel-vriesschakelaar
Controlelampjes Ruim
100 Itr. inhoud «Verrijd
baar. HxBxD: 85x55x60 cm
van mr-
voor
PHIUPS „SUPER TANDEM" STEREO RADIO RECORDER
AM/FM stereo en KG «Vermogen 2x25 Watt Twee
<s met kopieermogeli|kheid
Spatial stereo. 4 speakers
I LEIDSCHENDAM: Winkelcentrum Leidsenhage-Jasmijn 5. tel 070-279000 DEN HAAG: Westeinde 43-47. tel 070-469614
Dierenselaan 140-148. tel 070-462570 Theresiastraat 113. tel 070-855314 De Slede 12. tel. 070-298601 Vlierboomstraat 600.
tel 070-230698 VOORBURG: Kon. Julianalaan 229. tel 070-868280 RIJSWIJK: In de Boogaard J 58. tel 070-948800
WASSENAAR: Langstraat 69. tel 01751-10906 ZOETERMEER: Stadshart. Promenade 51. tel 079-410704/413801 en Dorpstaat 70.
tel 079-163841 NAALDWIJK: Pr Julianastraat 7. tel 01740-31177 DELFT: Winkelcentrum In de Hoven, tel 015-611333
