Religieuzen gaan en komen
5
TAFEL
Samen getuigen zijn: thema
gebedsweek van de eenheid
JFf
A TPS leidt tot conflicten in Amerikaanse kerk
£eidóe<3owa/iii
lifiïü
kerk
wereld
ACHTERGROND
CcidócSommit
DINSDAG 14 JANUARI 1986 PAGI]
Moskou wil meer atheïsme in Litouwen
Chef-ideoloog Boris Ponomarov heeft bij zijn eindejaarsbezoek
aan de communistische partij van Litouwen scherpe kritiek ge
oefend wegens „onbevredigende activiteit op atheïstisch ge
bied". Deze kandidaat voor het politburo eiste een verscher
ping van de atheïstische propaganda in het voor 80 procent
rooms-katholieke Litouwen. Naar de mening van Ponomarov
hebben de kameraden de plicht een communistische geest te
bewerken in de rijen van het werkende volk.
Californische Jezuïeten beëindigen
wijnbouw
De wijnkenners in Amerika moeten het voortaan doen zonder
een gewaardeerde specialiteit. Na bijna honderd jaar komt er
geen Jezuïetenwijn meer uit Californië. De orde heeft haar be
drijf in Saragota verkocht, waar ze sinds 1889 wijn hebben ver
bouwd. Weliswaar was deze vooral bestemd voor kerkelijke
doeleinden, maar de wijn had ook in de winkel een goede
naam. Twee slechte oogsten hebben de Jezuïeten ertoe ge
bracht het landgoed, waar novicen lichamelijke arbeid konden
verrichten, van de hand te doen.
De universiteit brengt
alle bekwaamheden tot
ontplooiing, waaronder
ook de domheid.
Samen getuigen zijn" is
dit jaar het thema van de
internationale week van
gebed voor de eenheid
van de christenen (18-25
januari). Een oecumeni
sche groep (Katholieken,
Orthodoxen, Lutheranen,
Pinksterleden) in de Joe
goslavische deelrepubliek
Slovenië heeft het thema
uitgewerkt.
De gebedsweek, die in 1908
door twee Anglicanen is be
gonnen, wordt sinds 1966 ge
zamenlijk door de Wereldraad
van Kerken en het Vaticaan
se Secretariaat voor de Een
heid georganiseerd.
De Raad van Kerken in Ne
derland heeft een brochure
van 24 bladzijden samenge
steld. Deze bevat onder meer
een uitleg van het thema, de
liturgie voor een gebeds
dienst, teksten voor elke dag
en de oecumenische gebeds
kalender.
In zijn „Ten geleide" schrijft
ds. W.R. van der Zee, secreta
ris van de Raad van Kerken,
over de actualiteit van het sa
men getuigen: „Steeds duide
lijker wordt dat de maat
schappij de laatste resten van
een christelijke traditie over
boord zet. Getuigen wordt een
even spannend woord als in
de bewogen profetie van Jesa-
ja 43. Als er geen getuigen
zijn, wordt God ter dood ver
oordeeld, dood verklaard..."
Getuigen zijn, je bent het om
dat je iets hebt meegemaakt.
En je wordt opgeroepen om
het ook metterdaad (en met-
terwoord) te laten blijken.
Een. je bent het sémen. Getui
gen die door elkaar heen pra
ten of elkaar tegenspreken
'maken hun getuigenis moei
lijk verstaanbaar. De gebeds
week voor de eenheid is een
goed kader voor gebed en be
zinning rond het thema van
het getuige zijn".
Behalve in veelal interkerke
lijke diensten in het weekein
de zal aan de gebedsweek
aandacht worden besteed in
allerlei samenkomsten in de
betreffende periode, die dik
wijls het startpunt zijn van
oecumenische samenwerking
gedurende het hele jaar.
Besteladres voor de brochure:
postbus 418, 6500 AK Nijme
gen. Tel. 080 - 222495.
De pastorale verzorging van
AIDS-patiënten is voor de
Amerikaanse kerken een uit
daging geworden. Steeds
meer kerkleden raken in con
flictsituaties. Enerzijds keert
hun geloofsopvatting zich te
gen homoseksualiteit en het
gebruik van drugs, terwijl
AIDS-patiënten vaak in deze
categorieën zijn te plaatsen.
Anderzijds zijn ze op grond
van hun geloof verplicht ster
venden bij te staan.
„De kerken hebben te lang te
weinig gedaan," aldus ds. Wil
liam "Doubleday van de Epis
copaalse Kerk, die in het St.
Vincentziekenhuis in New
York een opvangcentrum
voor AIDS-patiënten heeft in
gericht. Het is volgens hem
opmerkelijk dat de duidelijk
ste kerkelijke stem totnutoe
over deze ziekte uit de hoek
van de fundamentalistische
tv-dominees kwam.
Ds. Jerry Falwell, leider van
de groep conservatieve chris
tenen „Moral Majority", ver
klaarde kortgeleden dat AIDS
weliswaar geen straf van God
is, maar hij voegde er aan toe:
„Als wij Gods wetten overtre
den, roepen we zelf Zijn straf
over ons af."
De Episcopaalse Kerk heeft,
net als andere Protestantse
kerken en de liberale Joden,
in verklaringen vooral tot er
barmen en pastorale bijstand
voor AIDS-patiënten opgeroe
pen.
Zowel in als buiten de kerken
leeft de vrees dat door deze
zaak de discriminatie van ho
moseksuelen weer kan toene
men. Ook binnen de kerken
is de integratie van homosek
suelen die de afgelopen jaren
heeft plaats gevonden, in ge
vaar, aldus kerkelijke mede
werkers.
Moeder Teresa heeft de steun
verworven van burgemeester
Koch van New York voor
haar streven tot vrijlating van
alle gevangenen in de Ameri
kaanse staat New York die
aan AIDS lijden. Koch is be
reid een boerderij te zoeken
waar deze personen dan kun
nen verblijven. Hij zal de gou
verneur van de staat New
York echter alleen vrijlating
vragen voor gevangenen die
geen ernstig misdrijf hebben
gepleegd.
Kortgeleden bereikte zij dat
drie gevangen AIDS-patiën
ten aan wie reeds het sacra
ment van de zieken was toe
gediend, werden vrijgelaten.
Leden van de door moeder
Teresa gestichte orde „Zusters
van de naastenliefde" zijn
werkzaam in een opvangcen
trum voor AIDS-patiënten.
dat het aartsbisdom New
York vorige maand in de ho-
mowijk Greenwich Village
heeft geopend.
Langzamerhand zijn religieu
ze ordes en congregaties zich
aan hef voorbereidèn op hun
oude dag. Grote kloosters zijn
omgebouwd tot kloosterbe
jaardenoorden. Jonge mensen
melden zich bijna niet meer
aan de kloosterpoort. Vaak is
de portier of de portierster,
die daar opendoet ofwel een
gepensioneerde religieus of
wel een lekekracht. Toen ik
onlangs een Norbertijn van de
abdij van Berne in Heeswijk
vroeg, of er nog jonge mensen
ingetreden waren, antwoord
de hij: „Bijna niet. De meesten
verlaten na enige tijd weer
het klooster. Maar van de an
dere kant is het ook zo, dat ie
dere mens en iedere gemeen
schap het recht heeft om in
vrede te sterven en wij heb
ben dat recht ook".
Dat uitsterven van ordes en
congregaties is dan ook hele
maal niets nieuws in de ge
schiedenis van de kerk. Meer
dan 75 procent van alle reli
gieuze ordes, die gesticht zijn
voor het jaar 1500, zijn weer
uitgestorven en meer dan 66
procent van alle religieuze ge
meenschappen die gesticht
zijn voor J800 zijn eveneens
weer verdwenen. Religieus
gemeenschapsleven is in alle
tijden een verschijnsel ge
weest van komen en gaan.
Daarop maakt onze tijd geens
zins een uitzondering.
Aanpassing
Iedere orde of congregatie
maakt tijdens haar bestaan
een bepaalde ontwikkeling
door. Alles wat leeft veran
dert nu eenmaal. Daaraan
valt niet te ontkomen. Het be
gin is altijd, dat een bepaald
persoon of een groep van per
sonen gevoel krijgt voor een
grote sociale nood en deze
nood gaat zien in het licht van
het evangelie. Het evangelie
wordt geen recht gedaan;
zoalng deze nood blijft be
staan. Deze noden zijn voor
elke tijd weer anders. Op deze
wijze groeit er een nieuwe vi
sie met daaraan gekoppeld
nieuwe daadkracht. Dit trekt
anderen aan en zo ontstaat
een gemeenschap en breidt
deze zich uit. In de geschiede
nis van het religieuze leven
zien we nu, dat zo'n gemeen
schap orde of congregatie
zich mettertijd aanpast aan
de samenleving. De nood
wordt niet meer gezien. Zij
verliest daardoor haar evan
gelische visie op de samenle
ving. Men vlucht in het werk
en de leden zien de zin van
hun levenswijze niet meer. Er
wordt gediscussieerd over de
vraag: „Waarom doen we ei
genlijk wat we doen Hier
mee breekt een laatste fase
aan, die tweevoudig is: ster
ven of zich vernieuwen.
Wanneer een orde of congre
gatie zich weet te vernieu
wen, dan is dat alleen op
grond van nieuwe maatschap
pelijke noden, die in het licht
van het evangelie niet mogen
bestaan.
Deze vernieuweing is geen
kwestie van een plan opstel-
Een non actief in de Amsterdamse binnenstad.
len en dat uitvoeren, waar
mee de zaak dan rond zou
zijn. Vernieuwing binnen een
orde of congregatie is veel
meer een proces, dat, zoals het
zich nu laat aanzien, een ge
neratie duurt.
Antwoord
Bestaande ordes en congrega
ties richten zich vaak, voor
zover hun krachten dat nog
toelaten, op vredesactiviteiten
en op het tot stand brengen
van rechtvaardige maatschap
pelijke structuren. Zij doen dit
samen met andere geïnteres
seerden. Religieuzen zijn dan
ook dikwijls te vinden in de
gelederen van de vredesbewe
ging en op plaatsen waar het
gaat om solidariteit met de
mensen, die in onze samenle
ving helemaal achteraan
staan. Bijna op alle kapittels
-algemene vergaderingen
van ordes en congregaties
komen de minsten in onze sa
menleving ter sprake en wor
den er plannen gemaakt,
wórdt er geld beschikbaar ge
steld en worden mensen ge
vraagd zich daarvoor in te
zetten.
Naast vernieuwingspogingen
zijn er echter ook nieuwe ge
meenschappen ontstaan, ook
weer vanuit de noden in de
mensen zich in de Oudheid
voorbereidden op de ontmoe
ting met God in de tempel.
Door middel van gesprek, me
ditatie, en andere oefeningen
probeert men zich in deze ge
meenschap open te stellen
voor een nieuwe zingeving
van het leven. Aan vrede
werken, vijand denken uit
bannen, mensen laten erva
ren dat ze er mogen zijn, he
ling bewerken: het gebeurt al
lemaal waar mensen zich ten
diepste openen voor een
nieuw leven, voor vergeving.
Kwam de Ark-gemeenschap
uit Frankrijk naar ons land,
deze gemeenschap, de Teme-
nos-gemeenschap, heeft haar
wortels in het Zwarte Woud
in Duitsland. Ook dit is een
nieuwe vorm van religieus le
ven. Er zijn meer van deze
gemeenschappen, onder ande
re de Hooge Berktgemeen-
schap in Thorn, de Emmaüs-
gemeenschappen, de stichting
Les Sources in het vroegere
klosster van de Zusters van
de Choorstraat te Driel, het
Vredeshuis in het voormalige
Carmelitessenklooster te Box
meer en de Calamagroepen op
verschillende plaatsen in Eu
ropa en de Derde Wereld.
Oecumenisch
Religieus leven in deze tijd: er
zijn een paar gemeenschappe
lijke kenmerken zowel bij de
zich vernieuwende als ook bij
de nieuwe religieuze gemeen
schappen.
Men probeert de samenleving
te genezen van onrechtvaar
digheid en geweld. Men pro
beert mensen tot zichzelf te
brengen en hen God als de
diepste kern van zichzelf te
laten ervaren. Men is oecume
nisch ingesteld. Er is gelijk
heid van mannen en vrou-
vredige samenleving. Zij voe- wen. Nooit staat er een be
ien dat leven hen gezond en paalde persoon als leider
0___ opgewekt houdt, dat het hen voorop maar het is altijd de
het Brabantse Handel een minder afhankelijk maakt en gemeenschap, die beslist,
Ark-gemeenschap gevestigd dat hun werk heel dicht bij viert, werkt of plannen
hun dagelijkse bestaan ligt. maakt. Als zodanog werkt
Het voorkomt verspilling en deze levenswijze ook gene-
verzuiling. Zij zien het als een zend op de hiërarchische
manier van leven die door Kerk, die nog altijd moeite
alle mensen tot in lengte van heeft met oecumene, met de
dagen geleefd kan worden en inbreng van de vrouw en met
die het welzijn van ieder mo- samen vieren, beslissen en
rialistische en gewelddadige gelijk maakt. In een kasteeltje plannen maken,
samenleving. Haar leden wil- in Nijswiller (Zuid-Limburg) Religieuzen zijn nu evengoed
is ook een nieuwe leefge- aanwezig als vroeger. Wie
meenschap ontstaan, even- echter zoekt naar novicen,
eens weer uit een maatschap- professies, volle koorbanken
pelijke nood. Een nood in en processies vindt ze niet. Ze
Stilte, gebed, meditatie, yoga onze samenleving is ook dat zijn te vinden op plaatsen,
en vasten zijn hun daarbij tot wjj Van ons eigen diepste zelf waar het evangelie er om
steun. Hun gemeenschap wil- zijn vervreemd. Deze ge- vraagt. Daar waar vervreem-
len zij zien als een proeftuin meenschap noemt zich Terne- ding, onrecht en geweld is.
voor een rechtvaardige en n0s. Het is de plaats waar de ROEL NIJLAND O.Carm.
samenleving. Zo heeft zich
een jaar geleden in het vroe
gere Capucijnenklooster in
genoemd naar de Ark van
Noach. Zoals de Ark van
Noach een middel was om te
overleven, zo wil deze ge
meenschap dat zijn binnen
onze samenleving. Zij keert
zich dan ook tegen een mate
len leven in soberheid en ge
weldloosheid. het werk en het
geld worden samen gedeeld.
Glas-in-loodramen kathedraal Amiens teruggevonden
Een deel van de glas-in-lood- zijn opgeslagen in een be
ramen van de gothische ka- waarplaats voor historische
thedraal van Amiens in Pi- monumenten in het kasteel
cardië in het noorden van van Champs-sur-Marne in
Frankrijk die sinds de Eerste Seine-et-Mame in het gebied
Wereldoorlog worden ver- van Parijs. De ramen waren
mist, is teruggevonden. Een bij het dichterbij komen van
woordvoerder van het gewes- het front weggehaald en naar
telijke bestuur, Charles Baur, Parijs gebracht. Een brand
deelde vrijdag mee dat de te- vernielde een gedeelte en was
ruggevonden ramen bleken te er de oorzaak van dat men ze
uit het oog verloor, aldus
Baur. De kathedraal van
Amiens dateert uit de dertien
de eeuw en is een van de
meesterwerken van de go-
thiek. Zij is de grootste kerk
van Frankrijk en haar schip
is een van de hoogste ter we
reld.
Tutu vindt
sanctiebeleid
VS selectief
De Zuidafrikaanse bisschop
en Nobelprijswinnaar Des-
mond Tutu heeft gisteren
kritiek geleverd op de Ame
rikaanse regering vanwege
de selectieve toepassing van
sancties. Tijdens een perscon
ferentie in New York be
schuldigde Tutu de VS van
racisme. Tutu zei dat presi
dent Reagan zeer terughou
dend is bij het nemen van
maatregelen tegen Zuid-Afri-
ka, terwijl tegen Libië bij het
minste geringste allesomvat
tende sancties worden inge
steld. Hij zei dat deze Ameri
kaanse houding ook tot ui
ting kwam in het beleid je
gens Polen en Nicaragua en
dat de Amerikaanse regering
zich daarbij ook niet had af
gevraagd of de sancties niet
de bevolking zouden treffen.
Maar wanneer het gaat om
Zuid-Afrika is Reagan tegen
sancties omdat deze de zwar
te bevolking zouden treffen,
aldus Tutu. Volgens Tutu zou
de apartheid in Zuid-Afrika
bijna van de ene dag op de
andere verdwijnen, wanneer
de Amerikaanse regering
geen steun meer zou geven
aan het blanke minderheids
bewind. Hij opperde dat de
VS weigeren hulp te verle
nen bij de kredietverlening
aan Zuid-Afrika tenzij aan
bepaalde politieke voorwaar
den wordt voldaan om een
eind te maken aan de apart
heid. Dat zou al genoeg zijn,
aldus Tutu.
Personalia
bisdom Rotterdam
Mgr. Bör van Rotterdam
heeft benoemd:
P.B.M. Hendriks OFM tot
pastoor van de parochie H.
Nicolaas en Gezellen te Delft;
Drs C.J. Spruit CP tot mede-
pastor in de parochie van de
H. Franciscus van Assisië te
Oudewater;
Drs J.J. de Graaff tot tijdelijk
bestuurder van de parochie
H. Pius X te Alphen aan den
Rijn;
B.W.J.M. Banning tot kape
laan van de parochie H. An-
tonius en H. Bonifatius te
Dordrecht met gelijktijdig
eervol ontslag als kapelaan
van de parochie van de H.
Victor te Waddinxveen;
Drs P.A.A. Schuurmans tot
diaken in het Bleulandzie-
kenhuis en het verpleeghuis
Bloemendaal te Gouda.
De bisschop verleende eervol
ontslag aan:
J.H. Latten OFM tijdelijk be
stuurder van de parochie H.
Nicolaas en Gezellen te Delft;
P.J. Krol als pastoor van de
parochie H. Pius X te Alphen
aan den Rijn.
Lijstduwer Wim Kok
ELE
Apc
i vai
j»npl
Er is aanleiding in deze kolom opnieuw even stil te Ltp
bij de verwikkelingen rond Wim Kok. Die heeft inmiL e
verklaard geen lijsttrekker te willen zijn voor de Pfvoll
maar slechts lijstduwer, naast de grote roerganger Denl Psy
Met die uitspraak heeft Kok getracht een eind te makerij'
de steeds luidere roep dat hij en niet Den Uyl de komj£uj5
kandidaat-premier van de PvdA zou moeten zijn. Het ispof
ondanks die uitspraak echter slechts zeer ten dele geluküe c
speculaties in die richting de kop in te drukken. fled
Er zijn bij de PvdA twee uiteenlopende zaken aan de
Dat is allereerst het lijsttrekkerschap voor de Tweedt'
merverkiezingen in mei. Daarnaast is er de vraag ove
kandidaat-premierschap: wie schuift de PvdA straks
voren, waarbij wij er gemakshalve van uitgaan dat de
de grootste partij zou worden en bovendien zou gaan
Een 68-jarige Amsterdamse jurist is inmiddels met a(
tenties in verschillende dagbladen een campagne begoj
voor het kandidaat-premierschap van Kok. „Wij wille!
dynamische vechter, maar bovenal een integere mil
president", aldus betoogt de jurist in zijn advertentie.
De man achter die tekst is notabene niet eens lid v$J
PvdA. We kunnen ons derhalve voorstellen dat de Me
zich behoorlijk in de aap gelogeerd voelt met een zo injeri
gende belangstelling van buitenaf. Al een dag later [-
Wim Kok er afwijzend op gereageerd. Het opmerkelijk&B)
echter, dat hij daarbij vrijwel uitsluitend sprak over hetler
trekkerschap en niet over het kandidaat-premierschap.ds-]
|ur<
DaT Kok het komende lijsttrekkerschap buiten de distfk j
tracht te brengen is alleszins begrijpelijk. Het is immersjdef
zijn partij uiterst nadelig als tijdens de verkiezingscamflafl*
het leiderschap zozeer en publiekelijk in het geding pst
met Den Uyl nu het geval is. Dat Kok daarbij vrijwel
ingaat op de kwestie van een mogelijk premierschap ka&en!
gens op wijzen.
Lu
VOOR de PvdA-top is kennelijk buiten kijf, dat Den Ui
de komende verkiezingen lijsttrekker zal zijn, alhoewi
eindelijk het partijcongres volgende maand de definl
keuze zal moeten doen. Maar het ziet er naar uit dat
PvdA het kandidaat-premierschap nog een open kwest^
Veel wind
DE BILT (KNMI) Een die
pe depressie die van Schotland
via de Noordzee naar Noord-
-Duitsland trekt brengt ons
onstuimig weer. Er vallen van
tijd tot tijd regen-, hagel-, en
natte sneeuwbuien en daarbij
komen flinke rukwinden voor.
De temperatuur ligt zowel
vannacht als morgen overdag
in de buurt van 4 graden. Er is
veel wind, vannacht draaiend
van west naar noordwest. Hij
is in het binnenland vrij
krachtig tot krachtig, aan de
kust en op het IJsselmeer staat
tijdelijk een wester-, later
noordwesterstorm. In het
Waddengebied kan zelfs enige
tijd een zware storm staan, dat
wil zeggen windkracht 10.
Morgen neemt de wind in de
loop van de dag wat af. Over
morgen, donderdag, is een vrij
koude dag met in de nacht en
vroege ochtend ook lichte
vorst. Daarna loopt de tempe
ratuur weer op tot een graad
of 6. Het blijft verder wissel
vallig.
Sneeuwberichten
DEN HAAG De wintersportmoge
lijkheden dicht bij huis zijn afgeno
men. In de Ardennen en de Eifel be
staan er geen mogelijkheden meer.
Duitsland
In het Sauerland varieert de sneeuw
hoogte van ca. 15 tot 50 cm. Hierdoor
zijn de mogelijkheden redelijk tot
De mogelijkheden in de Harz zijn re
delijk bij een hoogte die varieert van
15 tot 35 centimeter.
Beierse Alpen: tot ca. 60 cm, goede
wintersportmogelijkheden.
De weersverwachting tot woensdag
nacht: sneeuwbuien. Nulgradenni-
veau dalend naar 400 meter.
Alpenlanden
Goed nieuws voor de wintersporter,
die richting Alpenlanden afreist: in
het weekeinde is er een flinke hoe
veelheid sneeuw gevallen, waardoor
de wintersportmogelijkhedenj:-^
zijn verbeterd. Met name uit 0^
rijk en Zwitserland ontvingen vRa
sitieve berichten. Ug^
Oostenrijk |1S
Gemiddelde sneeuwhoogte injg
moiorc (achtereenvolgens de"6
hoi
ogere pistes): Vori
60 110; Tirol 45 95; Salzburg
70 130; Karinthie 40 85.
Weersverwachting: In het r
deel van de Alpen sne
lende sneeuwgrens v;
naar grondniveau. Ook het i
denniveau daalt van ca. 1.5C
naar grondniveau. In het
deel van de Alpen
droog. De sneeuwgrens da«
1.200 meter naar grondniveJl
geldt eveneens voor het nulgra
Zwitserland
Sneeuwhoogte in Berner Oil
40 75; Graubuenden 45 75;
50 95.
Noord-ItaJie
Sneeuwhoogte in Zuid Tirol 3ftE<
Frankriik »CC
liinc
Alpes du sud 75Lj
Weersverwachting Zwi'J
Frankrijk en Noord-Italië:
tenrijk.
Voor gedetailleerde informateur
Nederland 070 - 26 46 46 'kt
Ardennen/Eifel/Sauerland/HL
- 910 910 20 a f
Oostenrijk 06 - 910 910 30 ïtai
Zwitser)and/Frankrijk/Noord4i„
06 - 910 910 40 e*e
Weer Max MitlU.
temp tem
iS 5«>n
;hei
Gehakt met kaas,
knolselderij en
aardappelen
bitterkoekjesvla
Nodig voor twee personen:
1 sneetje brood, 150 g ge
hakt, zout, peper, paprika
poeder, worcestersaus, 2
blokjes kaas, paneermeel,
30 g margarine, mespunt
bloem:
stuk knolselderij, zout, 1
prei, 10 g margarine, blad
selderij;
Vt tot 1 kg aardappelen;
Vz liter melk, 25 g custard,
30 g suiker, 4 bitterkoekjes,
2 lepels rum of melk, jam.
Week het brood in warm
water, druk het sneetje zo
droog mogelijk en maak het
fijn. Kneed brood, gehakt,
zout, peper, paprikapoeder
en worcestersaus goed door
elkaar. Deel de gehaktmassa
in tweeën en vorm eijnie
elk stukje kaas een
Rol deze kaas-gehaktf
door paneermeel, leg j~
minste een uur koel
bak ze op een matig i
twintig minuten brui
gaar. Maak de jus al
even gebakken bloeml
nig water, paprikapoef
worcestersaus.
Kook de in reepjes ge£
knolselderij in tien mLt
gaar in weinig wateL
zout. Snijd het witte e/Évj
groene deel van c/ejijk
klein, was de groenn
smoor haar vijf minu^ral
de margarine. Schep flop
gelekte knolselderij rr,
per door de prei. Stro(
geknipt selderijblad oi|roo
groenten. Het kookvocl
de knolselderij kan in\
van het water gebruik
den om de jus af te m||£
Zet de helft van de mé
Meng custard, suiker ek
nig koude melk tot eet
je, voeg al roerende w^J
melk toe en doe het m\
in de pan. Laat de vla f—
u roert even koken, <0
van het vuur de rest j A
melk toe en laat het j(
koud worden. Zet de I
koekjes een half uui i
met rum of melk, snijó,
stukjes en leg er de i
Garneer met wat jam.
JET
