TAFEL
Dr. Rebel stapt over naar Hervormde Kerk
Het pastoorsinkomen: een tipje van de sluier opgelicht
£eidóc6outtuit
kerk
wereld
GEVOLG VAN SPANNINGEN OVER ABORTUSSTANDPUNT
Bettazzi
weigert
betaling
belasting
voor defensie
Ds. A.J.R. Brussaard te Den Haag overleden
Ethiopië betaalt
wapens met graan
Jonge
predikanten
raken vaak
in „eng
isolement"
CcidóeSomatit,
weer
■tii
lïfïül
ACHTERGROND
DONDERDAG 9 JANUARI 1986 PAGINA 2J
Hervormde synode praat toch over Zuid-Afrika
bijzondere vergadering van de generale synode van de Neder
landse Hervormde Kerk op 25 januari te Doorn zal de praeses.
ds. H Huting, mededelingen doen over het standpunt, dat hij
ten overstaan van de Nederlandse pers heeft ingenomen over
eventuele kerkelijke steun aan gwapend verzet door de Zuida-
frikaanse verzetsbeweging ANC. De synodeleden krijgen gele
genheid om een discussie te voeren over deze zaak, die op de
agenda is geplaatst. De uitlatingen stuitten op veel kerkelijke
weerstand. In gereformeerde bondskringen( een groep behou
dende hervormden) werd zelfs gezegd dat ds. Huting moet af
treden als synodepraeses. als zou blijken dat zijn uitspraken
niet door een meerderheid in de synode worden gesteund.
Afrikaanse r.-k. theoloog billijkt polygamie
„Het is onverstandig, ja zelfs onverantwoordelijk van de
Rooms-Katholieke Kerk, dat zij van gehuwde Afrikaanse man
nen die zich willen laten dopen verlangt, dat zij hun bijvrou
wen verstoten en met één vrouw verdergaan".
Dat is de mening van de uit Zaïrese moraaltheoloog Benezet
Buja. Naar het oordeel van deze Afrikaanse hoogleraar levert
deze harde kerkelijke eis zowel een bijdrage tot het instabiel
maken van het huwelijk, als tot concubinaat en prostitutie op
het Afrikaanse continent. De Oostafrikaanse bisschoppen heb
ben geconcludeerd, dat het heel gewoon is in de samenleving
daar dat een man met meer dan één vrouw is getrouwd.
De christelijke gerefor
meerde predikant dr. Jac.
J. Rebel, pastor van het
protestants-christelijke
ziekenhuis De Lichten
berg in Amersfoort, is
overgegaan naar de Ne
derlands Hervormde
Kerk.
In een brief aan de kerkeraad
van de Christelijke Gerefor
meerde kerk van Amersfoort
schrijft hij dat deze stap voor
hem en zijn vrouw onvermij
delijk is geworden, omdat zij
het al geruime tijd steeds
moeilijker vonden om verant
woording te dragen voor een
kerkverband, „dat bij herha
ling in officiële uitspraken
blijk geeft echt nieuw-testa-
mentisch leven te beknotten
en daarin de Heilige Geest te
bedroeven".
Daarbij komt volgens dr. Re
bel, dat de classis Amersfoort
van de Christelijke Gerefor
meerde Kerk de indruk wekt
dat handhaving van principes
belangrijker is dan respect
voor personen. „Voor ons is
de bestaansreden van de
Christelijke Gereformeerde
Kerken vervallen nu zij, die
oprecht naar Gods Woord
wensen te leven, geschorst
dienen te worden".
Er ontstond grote opwinding
in de christelijke gerefor
meerde gemeenschap toen ds.
Rebel zich samen met ds. T.
Harder (vice-voorzitter van
het ziekenhuisbestuur en ook
chr. geref.) schaarde achter
het standpunt van „De Lich
tenberg" dat abortus-provoca-
tus is toegestaan als het leven
van de vrouw ernstig gevaar
loopt of als er sprake is van
een ernstige lichamelijke of
geestelijke nood, die het leven
van de vrouw wezenlijk be
dreigt. Volgens de classis
Amersfoort is abortus alleen
in het eerste geval toegestaan.
Het standpunt van beide pre
dikanten leidde tot schorsing
van de predikanten Harder
en Rebel, die evenwel werd
opgeheven nadat een commis
sie uit de particuliere synode
van het oosten opdracht kreeg
een diepgaand onderzoek
naar deze zaak in te stellen.
Dat onderzoek is nog gaande.
Reacties
Binnen de Christelijke Gere
formeerde Kerk is verschil
lend gereageerd op het besluit
van de ziekenhuispastor.
In het algemeen is er begrip
voor „de persoonlijke beslis-
Nunspeet, een centrale figuur
in de christelijke gerefor
meerde gemeenschap, veroor
deelt echter het opstappen
van dr. Rebel en zijn echtge
note. Hij noemt dit een teken
van ontrouw jegens de kerk,
die dr. Rebel 30 jaar als predi
kant heeft gediend. En: „Ik
kan me niet aan de indruk
onttrekken dat hij allang het
idee had uit onze kerk te wil
len. Maar ik wil zeggen dat
het voor hem niet nodig was
deze stap te zetten".
Desgevraagd zegt ds. Harder
de persoonlijke beslissing van
dr Rebel te respecteren. Hij
voelt zich beslist niet in de
steek gelaten door het vertrek
van dr. Rebel, en bestrijdt dat
hij nu alleen staat in de abor
tuskwestie. „Welnee, ik heb
een hele gemeente achter me.
Ik ben ook niet van plan om
op te stappen; de kerk blijf ik
trouw".
KLAAS SNIJDER
Bisschop Luigi Bettazzi, van
1978 tot juni vorig jaar voor
zitter van de internationale
katholieke vredesbeweging
Pax Christi, heeft een deel
van de defensiebelasting inge
houden en bestemd voor soci
ale projecten die door de Itali
aanse staat worden gesubsi
dieerd. Het gaat om dat ge
deelte van de defensiebelas
ting dat wordt uitgegeven
voor wat Bettazzi „offensieve
bewapening" noemt, zoals het
nieuwe vliegdekschip, de Ga
ribaldi. Betazzi heeft eerder in
een brief aan de regering
scherpe kritiek geuit op de
defensieuitgaven van de Itali
aanse regering.
Oud-voorzitter van Pax Christi, Luigi Betazzi
In alle stilte is de op drie ja
nuari overleden emeritus
Haagse predikant ds. A. J. R.
Brussaard begraven. De pre
dikant, geboren in 1918, was
verbonden aan de Gerefor
meerde Kerk van Den Haag-
Loosduinen sinds 1955.
Ds. Brussaard heeft in de af
gelopen twintig jaar veel bete
kend voor de gedachtenvor-
ming over de homofilie in zijn
kerken. Voor veel homofielen
en hun families is zijn pasto
raat van grote waarde ge
weest. Hij schreef in 1978 een
boek: „Als een mus op het
dak", waarin hij stelling
neemt tegen „wrede trekken
in het christelijk belijden".
Voor zijn komst in Den Haag
was hij achtereenvolgens pre
dikant van de kerken van
Bruchterveld en Dieren. In
1983 ging hij met emeritaat.
MGR. BOMERS:
De Haarlemse bisschop H. Bomers
heeft in een vraaggesprek met het
Haarlemse weekblad De Koerier
gezegd dat in Ethiopië graan afkom
stig uit de EG-landen dat bestemd
was voor de hongerende bevolking,
verscheept werd naar de Sovjet-
Unie voor betaling van wapens.
„In de tijd dat ik in Ethiopië bis
schop was, was ik er getuige van dat
een miljoen zakken graan die be
stemd waren voor de hongerende
bevolking naar Rusland werden ge
stuurd voor betaling van geleverde
wapens", zo zegt hij letterlijk in het
interview. Mgr. Bomers was tot zijn
benoeming in oktober 1983 werk
zaam in Ethiopië en ten nauwste bij
de hulpverlening betrokken. Hij heeft zich al vaker zeer kri
tisch uitgelaten over het communistisch bewind aldaar dat hij
verantwoordelijk houdt voor de voedselschaarste in dit land.
De ellende wordt nog vergroot door het feit dat de bevolking
gedwongen wordt masaaal te verhuizen naar onvruchtbare
streken.
De ruilhandel speelde zich volgens mgr. Bomers af in 1982. Het
ging toen volgens hem om een miljoen zakken Het jaar daarop
waren dat er volgens hem nog eens honderdduizend. Hij ver
moedt dat uit andere delen van Ethiopië nog meer graan naar
de Sovjet-Unie is versleept. „Het schrijnende van die zaak is
dat de graantransporten voor de neus van de hongerenden ver
trokken met onder andere vrachtwagens van de Europese Ge
meenschap", aldus Bomers. Europarlementariërs hebben in het
verleden eveneens de beschuldigende vinger uitgestoken naar
Ethiopië en het land beschuldigd van ontoelaatbare ruilpraktij-
ken met uit de EG verkregen voedsel.
Mgr. Bomers
Een onrechtvaardigheid
jegens een enkeling
begaan is een bedreiging
voor allen.
Voorzitter
Gereformeerde bond:
Door de toenemende
ontkerkelijking van de
samenleving en de pola
risatie binnen de kerk,
trekken steeds meer jon
ge predikanten zich ge
heel in eigen enge kring
terug. Daarbij zoeken zij
niet zelden hun kracht in
een eenvoudig schema
tisme en enkele gemak
kelijk herkenbare kente
kens voor het christelijk
leven. Hiermee zal men
echter het getij niet kun
nen keren en evenmin
de gemeente Gods in
waarheid bouwen.
Deze waarschuw.ing liet ds.
L.J. Geluk, voorzitter van de
Gereformeerde Bond in de
Nederlandse Hervormde
Kerk, woensdag te Zeist ho
ren bij de opening van de
predikantenvergadering van
de Bond. Het wordt naar zijn
mening steeds moeilijker het
ambt van predikant in gere
formeerde zin te bekleden.
De snel toenemende anti-ch
ristelijke tendentie in ons
volk gaat niet aan kerk en
gemeente voorbij. „Ook vele
predikanten gaan in elke mo
derne ontwikkeling gewillig
Predikanten kennen soms
grote aanvechtingen. Zij wor
den voortdurend bedreigd
door het gevaar van moede
loosheid en verbittering. Wat
richt een prediking eigenlijk
uit, welke tastbare resultaten
zijn er. „Als wij niet zélf de
Heere Jezus liefhebben ge
ven wij het op, vervallen wij
in een dor objectivisme of
komen wij tot een schijnver
toning".
Nederlandse Hervormde Kerk
Beroepen, te Maasland, G. A. van> de
Weerd te Ophemert en Zennewij-
nen; te Groningen als predikant
voor bijzondere werkzaamheden
(ziekenhuispredikant in het Acade
misch Ziekenhuis) mw. E. C. Cazi-
mier kandidaat te Groningen die dit
beroep heeft aangenomen; te Me-
demblik (hervormd gereformeerd
samen op weg) J. Wagenvoort wo
nende te Westerenden
Gereformeerde Kerken
Beroepen te Genderen A. Hansen te
Drachten.
Gereformeerde Kerken vrijge-
Beroepen: te Assen-Zuid voor de
missionaire dienst in Brazilië,
T. J Havinga te Broek op Langedijk;
te Barneveld J. Kareis te Rijssen.
Het „grootste geheim van
het katholieke geloof"
werd het genoemd: de
honorering van de paro
chiegeestelijkheid. In het
zojuist verschenen jaar
boek 1984 van het katho
liek documentatiecen
trum in Nijmegen schetst
de Gelderse historicus B.
Boersema een beeld van
de honorering van de pa
rochiegeestelijkheid. Het
geeft een uiterst ingewik
kelde lappendeken van
inkomsten te zien, waar
van de preciese omvang
wel nooit zal zijn te bepa
len, omdat zij van plaats
tot plaats verschilde en
nog verschilt. Boersema
licht een tipje van de slui
er op.
Boersema verrichtte vooral
onderzoek in het bisdom 's-
Hertogenbosch, maar de situa
tie in anderë Nederlandse bis
dommen moet niet wezenlijk
anders zijn geweest. De ge
heimzinnigheid in het verle
den rond het inkomen van de
kerkbedienaar ontstond, aldus
Boersema, vooral doordat de
iastoor zijn inkomsten niet
loefde te verantwoorden. Wel
werden aan het bisdom jaarre
keningen overgelegd waarin
de inkomsten en uitgaven van
de parochie stonden vermeld.
Pastoor en kapelaans kwamen
in deze rekeningen alleen voor
wanneer zij uit de kerkekas
een toelage kregen. Maar dat
was zeker niet hun enige inko
men. In feite was het grootste
gedeelte van hun inkomen af
komstig uit andere bronnen.
Hoe het er in feite uitzag werd
vooral bepaald of de pastoor in
een rijke of arme parochie
woonde.
De invoering van de gezinsbij
drage aan het begin van de ja
ren zestig zou een geheel nieu
we fase inluiden in de paro
chiële financiën en in het bij
zonder voor de pastoor. Rond
die tijd zou de basis gelegd
worden voor een uniforme re
geling die in 1982 uitmondde
in een landelijke regeling, die
door de bisschoppen werd
vastgelegd. De harmonisering
voor alle bisdommen beteken
de dat de financiële afspraken
die vroeger per bisdom een ei
gen nestgeur hadden, tot het
verleden behoren.
Vrije woning
Globaal voor de jaren zestig
bestond het inkomen van de
pastoor uit de meest uiteenlo
pende onderdelen. In de eerste
plaats had de pastoor het recht
op vrije woning had en het
vruchtgebruik van de daarbij
behorende tuin. Die situatie is
ook na de invoering van een
vast inkomen in de jaren tach
tig blijven bestaan.
Een tweede bron van inkom
sten waren die welke voort
vloeiden uit onroerende goe
deren. Dat ging natuurlijk al
leen op voor parochies die van
oudsher grondbezit hadden,
dus merendeels plattelandspa
rochies in agrarisch welvaren
de streken. Het bezit van de
vele jonge parochies die later
werden gesticht, met name in
de zich uitbreidende steden,
werd hoofdzakelijk bepaald
door wat de pastoor zelf in
bracht.
Om hun onkosten te bestrijden
was er het rijkstraktement.
Ooit werden deze uitkeringen
gegeven ter compensatie van
de naasting van kerkelijke
goederen aan het eind van de
achttiende eeuw. Decennia
lang werden deze traktemen
ten niet verhoogd. Na de oor
log stegen ze wat. Als criteri
um voor toekenning werd
door het ministerie van finan
ciën de norm gehanteerd of de
betreffende pastoor werkzaam
was in nieuw, snelgroeiende
wooncentrum. Afhankelijk
van de groei van zo'n centrum
varieerde het bedrag dat per
persoon werd uitgekeerd van
400 tot duizend gulden per
jaar. Soms kwam het althans
in Brabant of Limburg voor
dat de gemeente bijsprong,
maar meestal stak de provin
cie daar dan weer een stokje
voor. De kerkleiding hield er
overigens zelf ook niet van dat
de gemeente de ambtsdragers
subsidieerde.
De financiële banden tussen
de kerk en de staat zijn in 1984
definitief doorgesneden met
een afkoopsom van 250 mil
joen aan de kerken. De rech
ten die zij krachtens de grond
wet hadden, kunnen zij nu
niet langer laten gelden.
Vast salaris
Het vaste salaris dat de pastoor
uit de kerkekas genoot ver
schilde per parochie eveneens
aanzienlijk. Wat de pastoor en
kapelaans ontvingen was in
hoge mate afhankelijk van de
welstand van de parochie.
Daarnaast gingen vele pas
toors, die een eigen vermogen
hadden, er toe over een pas
toorsfonds te stichten. De pas
toor bracht dan een bedrag in
dat door de parochie werd uit
gezet tegen een bepaalde ren
te. Deze rente werd dan weer
door het kerkbestuur uitge
keerd in de vorm van een toe
lage als aanvulling op de toela
ge uit de kerkekas. Ook hier
was de situatie sterk bepaald
door plaatselijke omstandighe
den.
Priesters die kandidaat waren
voor de functie van bouwpas
toor brachten gewoonlijk een
eigen kapitaal mee dat vol
doende moest zijn voor het
huishouden van een pastoor
met een kapelaan. Pastoors-
kandidaten voor een nieuwe
parochie kwamen dan ook
overwegend uit de welgestelde
milieus. In weerwil van het al
oude volksbeeld van de pas
toor in goede doen laat het
doorsnee inkomen van de pa
rochiegeestelijkheid, in ieder
geval het vaste salaris van de
pastoor, geen al te rooskleurige
voorstelling zien, concludeert
Boersema. Hij verhaalt dat
kardinaal De Jong in 1947 in
alle kerken van zijn aartsbis
dom een brief liet voorlezen
waarin hij „niet zonder aarze
ling" het lage peil van het le
vensonderhoud van pastoors
en kapelaans ter sprake
bracht. Tot 1960 waren er de
zogenaamde pastoorscollectes
die geheel voor de pastoor en
zijn kapelaans bestemd waren.
Ze werden vooral gehouden
bij begrafenissen.
Naast de financiële bijdragen
kreeg de pastoor in de landelij
ke parochies bedragen in natu-
ra. Die hadden soms een ver
plicht karakter. Ze werden
omgang genoemd. Men sprak
van een spekomgang, een bo-
teromgang, een eierenomgang
al naar gelang het op te halen
artikel. De hoeveelheid die
door de parochianen moest
worden opgebracht werd bere
kend naar draagkracht en ze
werden zo opgesteld dat de
geestelijkheid er een vol jaar
van kon profiteren. Het
spreekt vanzelf dat dergelijke
omgangen alleen in agrarische
streken voorkwamen en nu tot
een grijs verleden behoren.
Een duidelijk te onderscheiden
bron van inkomsten waren de
zogenaamde stoolrechten en
misstipendia. De stoolrechten
zijn de huwelijkstarieven en
uitvaart- en begrafenisrechten.
Ook hier verschilden de tarie
ven aanzienlijk per parochie.
Zij vormden een aanzienlijke
bron van inkomsten, zo niet de
hoofdbron van de inkomsten,
zo gelooft Boersema.
Gezinsbijdragen
De invoering van de gezinsbij
dragen aan het begin van de
jaren zestig betekende dat in
een toenemend aantal paro
chies het inkomen zou worden
betaald uit de kerkekas. Toen
werd het steeds gebruikelijker
dat de inkomsten die de pas
toor uit hoofde van zijn ambt
kreeg in de kerkekas vloeide.
De bezoldiging van de pastoor
uit de parochiekas betekende
een forse aanslag op het inko
men van de parochie. Vaak
wordt nu meer dan de helft
van opgekomen besteed aan
de bezoldiging van de pastoor,
ook al blijft de situatie plaatse
lijk sterk verschillen. Dat in
komen ligt nu globaal op zo'n
dertienduizend gulden per
jaar. De richtlijnen voor de be
taling zijn onder bisschoppelij
ke supervisie uitgewerkt.
Een nieuwe last voor de paro
chies vormt de betaling van
(gehuwde) pastorale werkers
die meestal een gezin te onder
houden hebben en niet het
vruchtgebruik van kerkelijke
bezittingen hebben. Gemeen
schappelijke regelingen in de
zin van het arbeidsrecht zijn
er niet omdat die niet stroken
met het karakter van de func
tie. Wel is het duidelijk dat zij
een zeer grote financiële last
betekenen voor de parochies
omdat hun inkomen enige ma
len hoger moet liggen dan dat
van de celibataire priesters.
PAUL VAN VELTHOVEN
Jaarboek van het Katholiek
Documentatiecentrum 1984.
Te verkrijgen bij KDC, Eras-
muslaan 36, 6525 GG Nijme
gen. Tel. 080- 512412.
VARA contra Lubbers
Na lang aarzelen heeft de vara gisteravond toch beslo)
een wat genoemd werd tv-documentaire uit te zend
over de firma van de familie Lubbers. Tien jaar geleden,!
de ondergang van het bouwconcern Nederhorst, zou het I
drijf van de gebroeders Lubbers gebruik hebben gemajj
van zwartwerkers, terwijl er een afspraak bestond zov|t 1
mogelijk werkloze vroegere personeelsleden van Nederhq ir
in te zetten. De uitzending bewees, dat de var a-leiding fre
onrechte heeft besloten het programma uit te zenden.
ezi
De „documentaire" was opgebouwd uit een groot aanlooi
vaagheden. De kijker kreeg twee koppelbazen als betroufê
bare informanten voorgeschoteld, terwijl op geen enkele wpn
ze een sluitend bewijs werd geleverd en tal van zaken ond>
delijk bleven.
In deze uitzending buiten de zendtijd voor de politieke pj^
tijen heeft de VARA bovendien kennelijk bewust een aani
feiten onbesproken gelaten. De huidige premier tien ja
geleden minister van economische zaken heeft indertj
weloverwogen de Nederhorst-zaak niet' zelf behartigd <j
een verstrengeling van belangen te voorkomen. Die taj
werd overgenomen door twee PvdA-ministers (premier Dj
Uyl en Duisenberg van financiën) en de bewindsman vo
sociale zaken, Boersma, die toen nog tot het CDA behoof
De beide socialistische politici bleven gisteravond volledj
buiten schot. De PvdA-fractie in de Tweede Kamer heeft i
vervolgens ook geen enkel probleem mee naar aanleidij
van de uitzending het kabinet-Lubbers vragen te stellen, j
VARA had duidelijk slechts één doel voor ogen: afbrei)
doen aan de premier van de huidige regeringscoalitie en lij}
trekker van het CDA. Het vroegere PvdA-kamerlid Marq -
van Dam is nog pas een week voorzitter van de VARA; j
staat ons tot de verkiezingen in mei dus nog het nodige I
wachten.
Naar meer veiligheid
Een ruwe schatting van de Rijksdienst voor het Wegvé j-,
keer in Veendam heeft aangetoond dat een kwart tot veert|
procent van de sinds juli gekeurde auto's de wagens va
ouder dan elf jaar zijn het eerst aan de beurt geweest a r
leen geschikt was voor de sloop. De sloperijen hebben da|
werk aan het verwerken van 25.000 extra wrakken die va
de weg zijn gehaald. Daarnaast is er ook voor de garages vej
werk aan de winkel, omdat een onbekend groot aantal auto
een herkeuring moet ondergaan wegens aangetoonde gebn
ken. Eerdere gratis autokeuringen door Veilig Verkeer Ni
derland hadden trouwens eenzelfde beeld opgeleverd van c
bedroevende staat van onderhoud van veel voertuigen.
Beter dan alle gehanteerde argumenten voor een vfl p
plichte autokeuring maken deze cijfers duidelijk dat de po: n
tieke totstandkoming van de autokeuring ten onrechte z) A
veel voeten in de aarde heeft gehad. De discussie over wie I n
keuring moet uitvoeren, met welke frequentie en wie ervoi gi
moest betalen krijgt een wat vreemde nasmaak nu de rest d
taten van de eerste verplichte keuringen bekend zijn gewa h
den. d
Op de dag dat in de Ridderzaal het Europees jaar voor i H
verkeersveiligheid is geopend, wordt de taak van Nederlai g,
als voorzitter van de Europese raad ook op dit terrein ni b<
eens onderstreept. Na het vele werk dat al is verricht do
de nationale Raad voor de Verkeersveiligheid, is Nederla/i
verplicht leiding te geven aan een actie die de voorwaariy^
verbetert voor een veiliger wegverkeer met minder dodl I
en mindet materiële schade.
Voor een veiliger verkeer is uiteraard meer nodig dy|
veilige auto's. Het gaat er vooral ook om de wegen zelf veir
ger te maken en het rijgedrag van de weggebruikers te v<
beteren. Maar ook de auto's zelf tellen mee. Nederland hi
ten opzichte van enkele buurlanden op dit terrein een a(
terstand weg te werken. Mochten argumenten nodig zijn
mooie woorden in daden om te zetten, dan is een blik op
bovengenoemde cijfers voldoende.
Sneeuw
DE BILT (KNMI) De vorst
periode loopt op zijn eind.
Toch zal de kou zich niet zo
gemakkelijk gewonnen geven.
De komende nacht kan het
nog matig vriezen. In het
noordoosten van het land is
zelfs strenge vorst niet uitge
sloten.
In het weekend loopt de tem
peratuur geleidelijk op tot iets
boven het vriespunt op. Dan
kan er ook regen vallen. Dat
kan op enkele plaatsen aanlei
ding geven tot ijzel.
Weersvooruitzichten voor diverse
Europese landen, medegedeeld door
het KNMI. geldig voor zaterdag en
zondag'
Zuid-Scandinavié: vooral zaterdag
sneeuw, aan de westkust mogelijk re
gen. Temperatuur geleidelijk oplo-
lertJie
la<
af (eri
ronütg
pend tot enkele graden onder
aan de kust en in Denemarken
iets boven nul.
Britse-Eilanden: wisselvallig met f
kele regenbuien. Middagtemperojl
oplopend tot circa 6 graden. (33
Benelux en noord-Frankrijk:
toe regen Middagtemperatuur r
graden.
Duitsland: in het noorden regen, liol
gelijk ijzel, in het zuiden wat sneeijgc
Middagtemperatuur van enkele g.®
den boven nul in het noorden j|t
rond nul in het zuiden. Jog
Midden en zuid Frankrijk:
regen. Middagtemperatuur
graden 0
Spanje en Portugal: overweg^a
droog en in het zuiden zonnige pei
den. Middagtemperatuur 14 tot^
graden.
af en M
8 tot (iO(
Italië e
ie
1 Joegoslavië: wisselvallig rok
at en toe een bui. Middagtemp<ts x
tuur van 4 graden in het noordenj t
17 graden in het zuiden.
Alpenlanden: voornamelijk a;
noord- en westkant enige tijd
slag, boven de 1800 meter in de
van sneeuw. Middagtemperatuur'
de dalen 0 tot 7 graden
Gekookte scholfilet
met botersaus,
kerrie-wortelen en
aardappelen
luchtige
griesmeelvla
Voor twee: 300 g scholfilet,
4 dl water, zout, 2 theele
pels kruiden) azijn;
15 g margarine, 15 g bloem,
3 dl viskooknat, 1 eidooier,
15 g margarine;
ui, kerrie, 10 g margarine,
500 g winterwortelen of
waspeen, zout, peterselie;
Vt tot 1 kg aardappelen;
4 dl melk, 25 g griesmeel,
30 g suiker, 1 eiwit, citroe
nessence.
Breng het water aan de kook
met zout naar smaak en de
azijn en leg er de met koud
water afgespoelde vis in.
ftre
Houd het water tegen >st.
kook tot de vis gaar is, cii an
vijf minuten, het visvléi d
ziet dan door en door urul<
Houd de filet in een schin&
warm.
Smelt de margarine, roer
de bloem door en voeg (^n
roerende het viskooknat
Laat de saus een paar min
ten koken. Roer de ei dooi
los, voeg stevig roerend el
schepje saus toe, gevol d
door de rest van de saus. I
de saus warm, zonder dat
kan koken en roer er
tweede portie margari
door. Schenk de saus over [N|
vis. TH
Fruit kleingesneden ui
kerrie goudgeel in de mai
rine, voeg weinig wal
schijven winterwortel
waspeen en zout toe en ki
de groente in vijftien a twL
tig minuten gaar. Strooi 1
fijngeknipte peterselie ovei
Strooi een mengsel vi
griesmeel en suiker in de i
kende melk en laat de 1
onder af en toe roeren 1
minuten zacht koken. L
de vla vijf minuten staan
meng haar vervolgens n
het stijfgeklopte eiwit en n
citroenessence. Geef de 1
koud.
JEANll*
