Aantal katholieken in Nederland gedaald
liTïïTI
TAFEL
I
Inn
kerk
wereld
P?1
Meeste geld voor pausbezoek kwam van boven de rivieren
NACHTWAKE BU
ABORTUSKLINIEK
Priester en maatschappelijk werkster: maak arbeid menselijker
£cidóc@ou4£i/n
•ei
o
weer
ACHTERGROND
Ceidae Soma tit
donderdag 19 december 1985pagin1
Gereformeerde kerken herdenken honderd jaar Doleantie
Het jaar 1986 zal voor gereformeerd Ne
derland in het teken staan van de her
denking van de Doleantie van 1886. In
dat jaar scheidde een groep onder leiding
van dr Abraham Kuyper zich af van de
Nederlandse Hervormde Kerk. In 1892
vormde deze groep met de zogeheten Af
gescheidenen (die zich in 1834 van de
Hervormde Kerk losmaakten) de Gere
formeerde Kerken in Nederland
De officiële herdenkingsplechtigheid zal
op vrijdag 18 april 1986 plaatsvinden in
de Keizersgrachtkerk te Amsterdam, een
typisch voorbeeld van een gereformeerd
kerkgebouw uit het eind van de vorige
De herdenkingsrede zal worden uitge
sproken door prof. mr I. A. Diepenhorst
uit Zeist. Tevens zal bij die gelegenheid
het gedenkboek over de doleantie wor
den gepresenteerd door prof. dr. O. J. de
Jong. hoogleraar kerkgeschiedenis aan
de Rijksuniversiteit te Utrecht.
De redactie van het „documentatieblad
voor de Nederlandse kerkgeschiedenis
van de 19e eeuw" organiseert, samen
met de commissie herdenkingen en de
theologische faculteit van de Vrije Uni
versiteit, op vrijdag 31 januari 1986 een
symposium over „1886, jaar van de dole
antie". Het vindt plaats in het auditori
um van de VU te Amsterdam en zal
worden geleid door prof. mr. W. F. de
Gaay Fortman. In het voorjaar van 1984
organiseerde de redactie van hetzelfde
blad een symposium over de afscheiding
van 1834.
Humor: de glimlach
van iemand die weet
hoe weinig er te
lachen valt
hjulipn dr Valckei
Het aantal rooms-katho-
lieken is in 1984 met
42.661 gedaald. Stonden
er in 1983 5.589.482
rooms-katholieken gere
gistreerd, in 1984 waren
dat er 5.546.821. Dat wil
zeggen dat in 1984 38,4
procent van de bevolking
rooms-katholiek was te
gen 38,8 procent in 1983
en 40,4 procent bij de
volkstelling in 1971.
Voorts daalde het weke
lijkse kerkbezoek in 1985
opnieuw.
Dat blijkt uit de jaarlijkse
statistiek van de RK
Kerk in Nederland, die is
samengesteld door het
KASKI, het katholieke
instituut voor sociaal-we
tenschappelijk onderzoek
in Den Haag. De cijfers
zijn gepubliceerd in
„1-2-1", het officiële or
gaan van de Nederlandse
RK Kerkprovincie.
In 1983 daalde het aantal
rooms-katholieken voor het
eerst sinds tientallen jaren. In
1984 zette deze achteruitgang
zich voort. Het KASKI noemt
drie redenen voor de vermin
dering van het aantal katho
lieken. In de eerste plaats
worden steeds minder kinde
ren rooms-katholiek gedoopt.
Van alle levend geboren kin
deren in 1984 werd 29.6 in
een katholieke kerk gedoopt.
Voorts zijn het afgelopen jaar
in diverse parochies
die al jaren op geen enkele
manier ervan blijk hadden
gegeven zich bij de kerk be
trokken te voelen, uit het be
stand verwijderd. Tenslotte
wijst het KASKI erop dat een
aantal mensen de gemeente
heeft verzocht de aantekening
rooms-katholiek uit het regis
ter te schrappen
Per 1 januari 1985 waren er
2792 priesters werkzaam ten
behoeve van de zeven bis
dommen in Nederland. 147
minder dan een jaar eerder.
Er was gemiddeld een pries
ter beschikbaar voor 1987 ka
tholieken. Het KASKI ver
wacht dat het aantal priesters
in 1990 tot onder de 2000 zal
zijn gedaald. Twee derde van
deze priesters zal ouder zijn
dan 55 jaar. Van de 2792
priesters waren er 1224 lid
van een religieuze orde. In
1984 werden twaalf niet-reli-
gieuzen priester gewijd. Vier
seculiere (niet aan een orde
verbonden) priesters legden
hun ambt neer In de afgelo
pen tien jaar heeft het aantal
seculiere priesters dat uittrad,
het aantal nieuwe priesters
overtroffen. Van de 107 dioce
sane priesters die sinds 1975
werden gewijd, kwam meer
dan de helft uit het bisdom
Roermond (60). In het bisdom
Rotterdam waren er sinds
1975 16 priesterwijdingen en
in het bisdom Den Bosch 15.
De vier overige bisdommen
kregen er elk vier nieuwe
priesters bij.
Pastorale werkers
Met ingang van 1 januari 1985
waren er 304 pastorale wer-
Het misbezoek daalde opnieuw.
kers en 70 pastorale werksters
in parochies werkzaam. Van
hen werken er 123 in het
aartsbisdom Utrecht en 86 in
het bisdom Den Bosch. Mgr.
J. Gijsen van Roermond stelt
geen pastorale werk(st)ers
De daling van het aantal reli
gieuzen heeft zich in 1984
voortgezet Waren er eind
1983 27.775 religieuzen, op 1
januari 1985 was dat aantal
gedaald tot 26.934. Het aantal
monialen (leden van een be
schouwende zusterorde) steeg.
Er kwamen twee zusters bij,
zodat hun aantal nu 1046 be
draagt. De ordes van actieve
vrouwelijke religieuzen sloten
1984 af met 626 minder leden
en kwamen op 18.003 zusters,
van wie twee-derde met eme
ritaat is. Het aantal leden van
broedercongregaties daalde
van 1887 tot 1825. Ook het
aantal broeders in priester
congregaties nam af, van 1262
in 1983 tot 1229 in 1984. Het
aantal priester-religieuzen
(paters en priester-monniken)
verminderde van 4953 tot
4831. Van de laatste groep is
een kwart met emeritaat
In 1984 werden 81.655 burger
lijke huwelijken gesloten. Bij
39.628 daarvan waren beide
partners of een van hen
rooms-katholiek. Van deze
huwelijken zijn er 21.628 (55,1
procent) in een katholieke
kerk ingezegend. In de jaren
1981, 1982 en 1983 waren deze
percentages resp. 63,2, 64,5 en
60.0. Huwelijken waarbij een
der partners niet rooms-ka
tholiek is, worden niet vaak
kerkelijk bevestigd. Bij ruim
eenderde van alle echtschei
dingen die in 1984 werden
uitgesproken, was minstens
een der partners rooms-ka
tholiek.
In 1894 traden 807 personen
toe tot de rooms-katholieke
kerk, 94 minder dan een jaar
eerder. Niet alleen werden in
1984 minder kinderen ge
doopt, ook het aantal vorm
sels nam af. Lieten in 1982 en
1983 nog 70.431 en 66.685 per
sonen zich vormen, in 1984
waren dat er 61.218. Eveneens
nam het aantal kinderen dat
de eerste communie ontving,
af. Waren dat er in 1983 nog
59.187, in 1984 deden 55.644
kinderen hun eerste commu-
Het wekelijkse misbezoek is
in 1985 opnieuw gedaald. De
cijfers voor het kerkbezoek
zijn gebaseerd op twee tellin
gen in maart 1985. Kwam het
wekelijkse misbezoek in 1984
voor het eerst onder de 20
procent (19,8 procent), in 1985
was het percentage 19,1. In
vier jaar is er een achteruit
gang met 4.6 procent.
In de zeven bisdommen was
de deelneming aan de week
endvieringen in percentages
van het totaal aantal katholie
ken als volgt (tussen haakjes
de daling in vergelijking met
1984): Utrecht 24,2 (min 0.3),
Groningen 23,5 procent (min
1,4), Roermond 20,8 (min 0,7),
Den Bosch 19,4 (min 1,1). Bre
da 16,9 (min 0,7), Rotterdam
14,9 (min 0,8) en Haarlem 14,6
(min 1,1). De grootste daling is
in het bisdom Groningen ge
registreerd. de kleinste in het
aartsbisdom Utrecht. In alle
bisdommen is de achteruit
gang geringer dan in 1984.
Grootste
r.k. kerk
in Peking
met Kerstmis
weer open
De grootste Rooms-Katholie-
ke kerk in Peking, die vanaf
de Culturele Revolutie als
loods werd gebruikt, gaat met
Kerstmis weer open. Dit heeft
het kerkelijk persbureau AI-
MIS te Peking medegedeeld.
De heropening van de Verlos-
serkerk is de laatste van een
hele reeks verzoenende maat
regelen van de kant van de
Chinese overheid. Het is de
derde kerk die in korte tijd in
de Chinese hoofdstad wordt
heropend. De 30.000 katholie
ken in China hadden geld bij
eengebracht voor een nieuw
orgel. De kerk werd in 1887
gebouwd.
Nederlandse Hervormde
Kerk
Beroepen te Rotterdam-Kra
lingen, H. A. van Til kandi
daat te Haarlem.
Gereformeerde Kerken vrij
gemaakt:
Beroepen te Wetsinge-Sau-
werd S. W. de Boer. kandi
daat te Zeist. Beroepbaarstel-
ling A. Scheringa, Wortman-
straat 188, 8265 AH Kampen.
Waar je het meeste geld voor
het pausbezoek van zou ver
wachten. van Brabant en
Limburg, is het minste geko
men. Van boven de rivieren
is het meeste geld gekomen.
Opvallend is verder dat er in
meer dan 1.500 van de 1.800
parochies een collecte voor
het pausbezoek is gehouden.
Dit zegt de directeur van de
Stichting Pausbezoêk Neder
land, H.B. van den Biggelaar,
in een vraaggesprek met
„1-2-1", het officieel orgaan
van de R.K. Kerkprovincie.
Bij de regering bestond aan
vankelijk afstandelijkheid te
genover het pausbezoek, aldus
Van den Biggelaar. Men
vroeg zich af of dit wel het
juiste tijdstip
i wat dat
bezoek ging kosten in een Ne
derland met een werkloosheid
van rond de 800.000 gulden.
„Ik kan me die afstandelijk
heid wel voorstellen." Later
ontstond er echter een „unie
ke" samenwerking met lande
lijke en lokale overheden.
Van den Biggelaar zegt blij te
zijn dat de stichting Pausbe
zoek zich niet in de commer
cie heeft gestort. „Kijk naar
Engeland, waar ze met enor
me stroppen zijn blijven zit
ten. Wij hebben de 5,6 miljoen
gulden die begroot was. mis
schien ietsje overschreden,
maar er zijn in ieder geval
geen echte tekorten."
„Stralend hoogtepunt" van
het pausbezoek aan Neder
land was voor Van den Bigge
laar de eucharistieviering in
de Irenehal te Utrecht. „Daar
was enthousiasme, dat niet
georganiseerd was, maar van
binnenuit kwam. Dat was
heel warm, heel echt. De Ire
nehal heeft mij laten zien dat
wij zeer goed eucharistie kun-
Oneeïnteresseerdheid
Bij de voorbereiding van het
pausbezoek trof Van den Big
gelaar veel enthousiasme aan,
maar meer aan de basis dan
bij het middenkader. „Het
heeft me verdriet gedaan dat
ik in bepaalde bisdommen, bij
Diocesane Pastorale Raden en
Centra een ongeïnteressseerd-
heid heb aangetroffen die er
niet om loog. Ik heb de in
druk dat bij het middenkader
een aantal antennes is stuk
gegaan of niet meer geheel
functioneert."
Een dieptepunt vond Van den
Biggelaar de belangstelling
van een stad als Den Bosch
(waar kort tevoren de hulp
bisschop van mgr. Gijsen,
mgr. Ter Schure, tot bisschop
was benoemd) voor de paus.
Een ander dieptepunt was het
feit dat de ontmoeting met de
joden niet is doorgegaan. „Er
zijn fouten aan beide kanten
gemaakt. Dit had in Neder
land niet mogen gebeuren."
Het bezoek heeft volgens Van
den Biggelaar in ieder geval
betekend dat tienduizenden
gesproken hebben over ge
loof, ambt, vrouw in de Kerk,
oecumene. „Dat betekent
reeds een heel klein beetje
herstel van spiritualiteit."
Hij stelt verder dat dank zij
het pausbezoek het PIP (Plat
form initiatieven pausbezoek;
sinds kort: 8 mei-beweging
geheten) is ontstaan. Dat is
volgens hem een positieve
zaak omdat deze beweging zo
wel spiritualiteit als bewogen
heid inhoudt. De aanvaring
tussen (het schip van de) bis
schoppen en (de ijsberg van)
het PIP is voor Van den Big
gelaar aanleiding de bisschop
pen te adviseren hun schip
even stil te leggen om te be
kijken hoe groot de ijsberg
precies is. „Als dat niet ge
beurt. sluit men de ogen voor
de realiteit."
De stichting „Schreeuw om leven" heeft de afgelopen nacht,
„de nacht voor de ongeboren kinderen", een wake voor de
abortuskliniek Bloemenhove te Heemstede gehouden. Het was
woensdag vijf jaar geleden dat de Tweede Kamer het wetsont
werp afbreking zwangerschap aanvaardde.
„Een dramatische dag in de geschiedenis van Nederland. Kin
dermoord in de buik van de moeder," aldus drs. L. P. Doren
bos. voorzitter van de stichting „Schreeuw om leven". In het
comité van aanbeveling hebben onder anderen zitting ds. C.
Jongeboer, secretaris van de Confessionele Vereniging in de
Nederlandse Hervormde kerk, en de Christelijke Gereformeer
de hoogleraar dr. W. H. Velema.
Dorenbos (EO-directeur) bood woensdag te Den Haag het
boekje van de Amerikaanse president Ronald Reagan, „Abor
tus en het geweten van het volk", aan een afgezant van de
Amerikaanse ambassadeur in ons land alsmede de Tweede Ka
merleden Van Dis (SGP) en Leerling (RPF), een medewerker
van Schutte (GPV) en RPF-senator Schuurman.
Tijdens de
algemene
audiëntie,
gisteren, werd
de paus
verrast door
de opvoering
van een
kerstspel. Na
afloop daarvan
sprak de paus
met de
uitvoerenden,
waarbij hij de
baby dat als
Jezuskind had
gefigureerd,
streelde.
NA VIJFTIEN JAAR MONTAGEWERK BU PHILIPS
Humaniseer het werk van on
geschoolde arbeiders. Dat is
bittere noodzaak zodat ook zij
een werkelijke kans krijgen op
een inhoudelijk vreugdevol en
menswaardig bestaan. Tot die
slotsom zijn Jan Peijnenburg
en Threes van Dijck gekomen
na vijftien jaar onafgebroken
te hebben gewerkt op monta
ge-afdelingen van Philips in
Eindhoven.
Hij is priester en werkte onder
andere als aalmoezenier voor
werkende jongeren. Zij is
maatschappelijk werkster en
was directrice van een levens
school voor meisjes.
In december 1970 solliciteer
den ze bij Philips en vroegen
om het eenvoudigste werk dat
door iedere ongeschoolde ar
beider kon worden gedaan.
„We zagen en ervoeren dage
lijks welke invloed het wer
ken in een fabriek had op het
leven van mensen. We kregen
het gevoel dat we achter een
bepaald proces aanliepen. Om
te ervïaren wat het verrichten
van ongeschoolde arbeid nu
werkelijk betekende zijn we
naar Philips gestapt".
Jan Peijnenburg: „We hebben
Philips bewust niet voor de
gek gehouden. We hebben ge-
voor we kwamen Aanvanke
lijk reageerde Philips wat ver
rast en terughoudend maar we
zijn toch aangenomen". Het
werk zou antwoord moeten
geven op twee belangrijke
vragen. „Allereerst wilden we
weten wat produktiearbeid
precies inhoudt en welke in
vloed het uitoefent op iemands
leven. Daarnaast wilden we
proberen na te gaan waarom
het juist de arbeiders zijn die
m grote aantallen vervreem
den van de kerk". Het was ze
ker niet de bedoeling bij Phi
lips pastoraal te gaan werken.
„We zijn er achter gekomen
dat het ongeschoolde werk
niet is gebaseerd op wat een
mens graag wil of wat hij no
dig heeft. Het scheppen van
arbeidsvreugde speelt al even
min een rol. Hét gaat de on
derneming enkel en alleen om
de efficiency en de produktivi-
teit. De mens wordt daaraan
volledig ondergeschikt ge
maakt. Dat geldt overigens
niet alleen voor Philips maar
voor alle grote ondernemin
gen", aldus Jan Peijnenburg.
Supermacht
Hij kwam samen met Threes
van Dijck tot de slotsom dat
afgezien dan van de onderne
ming niemand daar iets we
zenlijks aan kan veranderen.
„Noch de bonden, noch de
werknemers kunnen daar iets
aan doen. Het meest bedrei
gende was eigenlijk onze ont
dekking dat het bedrijf een
autonome supermacht is die
alles zelf bepaalt".
Schamper somt Threes van
Dijck een aantal recente
klachten van het bedrijfsleven
op. „Ze zeggen dat het onder
wijs niet aansluit op de prak
tijk, dat ze de sympathie van
de jeugd hebben verloren, dat
ze zo'n slechte naam hebben
gekregen. Dat verdient het
bedrijfsleven ook. Veel van
die problemen heeft het aan
zichzelf te danken".
Humanisering van de arbeid is
„keihard noodzakelijk". Het
kan volgens Threes van Dijck
en Jan Peijnenburg niet vaak
genoeg worden onderstreept.
„Er moet kleinschaligheid ko
men in de bedrijven en
groepswerk". Door het onge
schoolde werk treedt een ver
vlakking op. „Iedere zin in
wonderen, in het diepere mys
terie verlies je. Waarnemingen
blijven alleen nog maar aan de
oppervlakte. De zin in het le
ven, de geloofsbeleving ver
dwijnt".
„Wij hebben ontzettend veel
gezien en geleerd. We .hebben
ontdekt hoe structuren in
stand worden gehouden, hoe
een klein aantal mensen het
laat voorkomen alsof het heel
normaal is dat grote groepen
werknemers niet meer dan
slechts een bestaansminimum
hebben. Die arbeiders hebben
geen keus. Ze moeten wel".
Volgens Threes van Dijck en
Jan Peijnenburg zou het ook
voor het bedrijfsleven veel be
ter zijn als de werknemers de
kans krijgen zich zo optimaal
mogelijk te ontplooien. „Je zou
de arbeid zo moeten organise
ren, zowel qua vormgeving als
qua inhoud, dat de werkne
mers zich helemaal willen ge
ven. Dat schenkt arbeids
vreugde, de mensen zijn min
der ziek en er wordt beter ge-
Frisse wind
Jan Peijnenburg is ervan
overtuigd dat de grote bedrij
ven veel te lichtvaardig
„schreeuwen dat het moet zo
als het gebeurt vanwege de
concurrentiepositie". Dat is
nonsens meent hij. „Het is
geen kwestie van er zijn of er
niet zijn, het gaat erom wie de
grootste is". Threes van Dijck
vult aan: „Net als bij de wa
penwedloop".
In het midden van de jaren ze
ventig waaide er bij Philips
een frisse wind bij de vermen
selijking van de arbeid, zo
hebben zij ervaren. „Dat is na
de aankondiging van de eerste
grote reorganisatie helemaal
verdwenen. Aanvankelijk
luisterde Philips nog wel naar
ons en deed men zijn voordeel
met onze ervaringen. Later
werden we min of meer dood
gezwegen. Dat was voor ons
één van de belangrijkste rede
nen om er na vijftien jaar mee
te stoppen".
De afgelopen jaren heeft het
tweetal de opgedane ervarin
gen al gedeeltelijk weergege
ven in twee boeken. In 1976
verscheen „De blinde hoek"
en vier jaar later „De verloren
vader". Momenteel wordt ge
werkt aan „De Armengod"
waarin een totaalindruk van
vijftien jaar ongeschoolde ar
beid wordt gegeven.
Ondanks alles kijken Threes
van Dijck en Jan Peijnenburg
met „ontzettend veel voldoe
ning" terug op het werken bij
Philips. „We hebben er veel
geleerd en we hebben er hele
goede contacten aan overge
houden met onze vroegere col
lega's van de montage-afdelin
gen".
Nu zijn de twee van plan zich
helemaal te richten op de uit
bouw van hun nieuwe ideaal,
de „bewegingskerk". In een
van de Augustijnen gehuurde
kloosterkerk worden regelma
tig diensten en bijeenkomsten
gehouden waarbij de dans een
grote rol speelt. „We willen te
rug naar het basis-christen
dom, ontdaan van de franje
die de katholieke kerk eraan
heeft gehangen. Het bisdom
Den Bosch heeft ons tot nu toe
gedoogd".
loss
ling
Kiezen uit twee kwaden
jend j;
vroege
llening
Ie Mil;
.valler
jda (Di
int dc
binr
iinko
in de gecompliceerde politieke discussies rond de eutha
•wetgeving lonkt de VVD thans, via D66, heel open
de oppositie. Nu de kamerfractie van D66 haar ini
tiefwetsontwerp euthanasie opvallend aan de VVD-wen
heeft aangepast, lijkt de VVD de verleiding niet me
kunnen weerstaan zaken te doen met PvdA en D66.
CDA, de partner waarmee de VVD het kabinet vormt, v
daarbij volledig genegeerd. Beide coalitiepartijen verschil 1
fundamenteel van mening over de vraag of onder bepaa sj
voorwaarden actieve euthanasie, het doden van patiënt
wettelijk kan worden toegestaan
de VVD blijkt wel erg snel in de verleiding te komen
met de linkse oppositie een zeer ruimdenkend wetso
werp aan te nemen. Deze week nog vroeg premier Lubh m
per brief de Tweede Kamer enig respijt, tot half januari,
binnen het kabinet dus in feite tussen CDA en VVD
overeenstemming te bereiken.
Gezien de zeer positieve reactie van de VVD op het
tiefwetsontwerp van D66, blijkt Lubbers echter nog slee
weinig tijd te krijgen om zo'n compromis tot stand te br
gen. Partijen die binnen een coalitie samenwerken behoi
niet met elkaar om te gaan. Die zouden tot het uitei
moeten proberen het met elkaar eens te worden, om
daarna eventueel zaken met de oppositie te doen.
iSWl
A.NDERZIJDS kan het CDA niet met succes tot het uitei
aan het eigen minderheidsstandpunt blijven vasthouden. I gen^
men het ook wendt of keert, het wordt voor het CDA een
hoogste tijd de moeilijke keuze te maken tussen getuigenis jven
litiek-met-schone-handen en een wat ruimer opgezet co|rwe.
promis waarbij vuile handen worden gemaakt. Dat comp
zou dan wel ten dele tegen de eigen CDA-principes
druisen, maar het zou het enige politieke middel zijn om
veel verdergaand liberaal-socialistisch wetsontwerp tegen
ille
houden.
Nc
EVENALS enkele jaren geleden in de abortuskwestie sttrwe
het CDA voor de beslissing uit twee kwade mogelijkhec
de minst slechte te kiezen. Het heeft de keus tussen het r
verantwoordelijkheid dragen voor een wetgeving, die wea g
waar niet volledig maar toch voor een deel volgens de eiaTT^
principes is, en een wetgeving die in het geheel niet stnx
met de eigen principes, maar waar men geen politieke i
antwoordelijkheid voor heeft genomen.
Zeker op het letterlijk levensbelangrijke terrein
euthanasie dient het "CDA zo lang mogelijk te proberen
eigen principes en uitgangspunten volledig in wetgeving v||
gelegd te krijgen. Op het moment dat men daardoor
liberalere wetgeving in de hand werkt, is de vraag gewetti
of het niet verstandiger is concessies te durven doen, ook
een gebied als dit.
De wijze waarop D66 en VVD oordelen over een wijzigiP!
van de euthanasie-wetgeving houdt voor het CDA de
schuwing in dat het laatste moment nadert waarop ee
liberale verandering nog kan worden voorkomen. Prem
Lubbers heeft er blijk van gegeven dit dilemma te onderk
nen. Hij heeft bij de oriënterende besprekingen binnen
kabinet bepaalde goed omschreven en wel beschermde
men van actieve euthanasie niet geheel uitgesloten. Het li,
er echter op dat zijn partij op dit moment nog niet bereitF611
deze in politiek opzicht praktische weg te volgen. LiPorba
bers heeft hooguit nog een paar weken om het CDA v<Jevr0'
:n e
zien
nem
n gf
n bl
nste
zijn standpunt te
Depressies
DE BILT (KNMI) In het
Noordzeegebied blijft het een
komen en gaan van oceaande
pressies. De kans dat er voor
de kerstdagen nog een Scandi
navisch hogedrukgebied wordt
gevormd dat de depressietrein
tot stilstand brengt, wordt met
de dag kleiner.
Enkele depressies die we te
verwerken krijgen kunnen be
hoorlijk actief zijn. Het weer
van de komende dagen zal dan
ook eerder aan de herfst doen
denken dan aan de winter.
De komende nacht regent het
op veel plaatsen in ons land.
Morgen overdag klaart het tij
delijk op, hoewel er dan ook
nog een enkele bui kan vallen.
Morgenavond raakt het op
nieuw zwaar bewolkt en gaat
het regenen op de nadering
van een depressie die de hele
zaterdag onmiskenbaar zijn
stempel op het weer Zla druk
ken.
Weersvooruitzichten voor di
verse Europese landen, geldig
voor zaterdag en zondag:
plgens
brden
Zuid-Noorwegen en zuid-Z\tt h,e
den: enige tijd regen, zaterdg mo
voorafgegaan door sneeii en s
Middagtemperatuur geleidelfl hiei
oplopend tot rond het vriL art
Punt- ïndigf
j doo<
Denemarken: perioden met (n.
gen. Middagtemperatuur ro| nav
5 graden. Jn' de
It ini
Britse Eilanden, Beneluxl;
den, noord en midden-Frar1
rijk en noord en rniddP1
Duitsland: wisselvallig
met van tijd tot tijd regi J
Middagtemperatuur
graden.
haar
palin
wetei
Zuid-Duitsland en Alpenli^e'e
den: wolkenvelden en vrij> v^r'
geen neerslag. Middagtemjr6
ratuur in de laaggelegen de
4 tot 8 graden. Nulgraad-ce Bjaa|
dalend tot ongevei J
900 r
Zuid-Frankrijk, Spanje.Por j.
gal, Italië en Joegoslavisc
kust: droog en zonnige pet
den.
In Zuid-Frankrijk
talie: plaatselijk hardnekk
mist. Middagtemperatuur
tot 18 graden,
lager.
lfge
pel1
nperatuur
i mistgebied
'Gestoofde vis met
veldsla en
peterselie-
aardappelen vla
met gebakken appel
Nodig voor twee personen:
zachte margarine, 300 g ge
fileerde kabeljauw of
schelvis, zout, peper, ui,
tijm, laurierblad, 1 dl wa
ter (of half water, half wit
te wijn of sherry), 1 theele
pel citroensap;
175 g veldsla, 1 ei, 2 lepels
azijn, zout, peper, mosterd,
1 lepel olie, uitje;
V2 tot 1 kg wat kleinere
aardappelen, 30 g margari
ne, peterselie;
Vg liter gele vla liter
melk, 25 g custard, 30 g sui
ker), 1 Golden Delicious,
15 g margarine, 1 lepel sui
ker, kaneel.
Vet een ovenschaal in n
margarine. Spoel de vis
met koud water en strooi
zout en peper over. Leg du^n.
ne ringen ui met tijm e
rierblad met daarop de
de ovenschaal. Schenk h
water (wijn of sherry) in
schaal en druppel het
troensap op de vis. Sluit
schaal (met deksel of alun
niumfolie) en zet hem on£
veer een half ui
oven die op 4 of 175° sta
Gare vis ziet door
wit, te gare vis smaakt droi
erde
olsht
ichto
Verwijder lelijke blaadjes
de veldsla en was de groen
tot het spoelwater geen
meer bevat. Laat de sla
een vergiet uitlekken. Kt
het ei drie minuten, laat 1
schrikken, pel het en pr 'Hl
het fijn. Meng het nog wi
me ei met azijn, zout, pep ONfii
mosterd en olie en voeg
fijngesneden ui en veld,
toe.
Snijd de geschilde en gebcn
de appel in schijven
centimeter en bak die lat
zaam gaar en lichtbruin
de margarine. Leg de apf
op dessertbordjes, strooi
suiker met kaneel op
schenk er de vla overheen
JEAN1
"JULI.
