Pianist George van Renesse
halve eeuw op podium
1ansen met
race Jones
Cadeau
vooronder
de boom
wordt
populair
dagpuzzel
INA: JNST/ CONSUMENTENINFORMATIE
CcidócSoiMtMtt
VRIJDAG 13 DECEMBER I98S PAGINA 15.
Grace Jones: „gezellig".
werk-
fspie-^
aarin
echte
Vooi
r-fe
,'dS l
i: Ch i
vond
Vlie-
AND VOORT Het gebeurt niet elke dag dat je met zan-
es Grace Jones danst. Nou ja, danst... Ze stond zich ook
de dansvloer heupwiegend uit te leven op haar eigen
Slave To The Rhythm", lonkte een paar maal in mijn rich-
om vervolgens met haar vrij sensuele stem iets te zeg-
dat door het volume van de muziek absoluut niet was te
■.taan. Pas toen mijn oor richting Grace Jones' mond
hg, ving ik iets op van „gezellig".
op Jamaica geboren, maar in New York opgegroeide
mgeres van wie niet zo heel lang geleden de elpee „Slave
3 The Rhythm" verscheen was even in Nederland. Dat
as voor haar nieuwe platenmaatschappij EMI aanleiding
n klein feestje te bouwen in de exclusieve Zandvoortse
Qscotheek Cecils.
fotomodel liet gisteravond heel lang op zich wachten.
Ven zag het er naar uit dat de belangrijkste vertegen woor-
igster van de decadente, maar elegante dansmuziek hele-
1 niet zou komen opdagen. De transatlantische vlucht
Grace niet in de.koude kleren gaan zitten. Ze voelde
ziek en moe. Bovendien had de zangeres al een aantal
an dit soort feestjes moeten afwerken. Toch verscheen ze
gen half twee 's nachts in de discotheek. Omringd door
?n kordon lijfwachten, maakte ze gebruik van alle etiquet-
die supersterren behoren na te leven. Ze dronk champag-
e, verwijderde zich een aantal malen uit de danszaal en po
kerde even quasi gewillig voor de fotografen die vele uren
o haar hadden gewacht. Grace: „Ik wil niet dat jullie die
itsers gebruiken. Kan het niet zonder? Het doet zo'n pijn
in mijn ogen". Waarna haar donkere zonnebril voor wat
ischerming zorgde.
ij Grace Jones in de buurt komen, was een bijna ondoenlij-
zaak. Wie de in een donkerbruine (blote) jurk met hoofd-
oek geklede zangeres op vijftien passen naderde, werd met
rakke hand teruggewezen.
Jones in Nederland. In Veronica's „Countdown" zien
morgen meer van. Een heel leuk gesprek met presen-
itor Adam Curry als het kleine neefje dat heel braaf naar
jn wijze tante Grace luistert. Ze kwam drie uur te laat op
afspraak en als je haar vraagt hoe dat toch kon, zal ze de
tomerij de schuld geven. Maar ja, dan had ze maar niet de
erkeerde rokken moeten laten stomen. De auto met chauf-
nodig om nog snel even het juiste gwaad op te halen,
dan ook niet nodig geweest,
te Franse wagen, die dankzij het sponsorcontract voor haar
laar stond op Schiphol, heeft het slechts uitgehouden van
vliegveld naar haar hotel in Amsterdam. Hoewel Grace
len schreeuwende advertentie voor deze snelle Franse
'agen laat weten dat ze perfectie eist, voldeed de auto niet
an haar eisen. Ze had achterin te weinig beenruimte en dus
'erd de vierwieler die ze zo aanprijst, ingeruild voor een
'agen van een befaamd Duits merk. Erg lang in Nederland
lijft Grace overigens niet. Als maandag de opnamen van
De Showbizzquiz" achter de rug zijn, heeft ze weer even
enoeg van van ons land en wij misschien wel van Grace.
HANS PIET
oetting Marie-
ntoinette
ior Brits Museum
WDEN Het Brits Mu-
n in Londen heeft giste-
bekend gemaakt dat het
gouden ketting heeft ge-
'egen die van de hals van
de Franse koningin Mane-
-Antoinette zou zijn gerukt
toen zij, in 1793, op weg was
naar de guillotine. De ketting
was een huwelijksgeschenk
van Marie-Antoinettes echt
genoot, koning Lodewijk de
Zestiende en de legende is er
aan verbonden dat hij goede
'nsen goed en slechte men-
i kwaad doet.
Jazz-musici spelen
voor Afrika
LOS ANGELES Na tientallen
popmusici zullen in februari ook de
Amerikaanse jazz-giganten hun par
tijtje blazen om geld in te zamelen
voor de hongerslachtoffers in Afri
ka. Het Jazz Aid-concert zal op 13
februari worden gehouden in de Fo
rum van Inglewood bij Los Angeles.
De organisatoren hopen een bedrag
van 665.000 dollar bij elkaar te krij
gen. Sarah Vaughan, Dizzy Gillespie,
Spyro Gyro en het Wynton Mars'alis
Quintet hebben zich al bereid ver
klaard gratis op te treden. De Man
hattan Transfer zal vanuit Japan,
per satelliet een bijdrage leveren.
Met andere bekende artiesten wordt
nog gepraat.
Prijs Monumentenzorg
voor oude kerkorgels
SLOCHTEREN De Prijs voor de Monumentenzorg 1985
- honderdduizend gulden - zal besteed worden aan de res
tauratie van enkele oude Groninger kerkorgels. Dit heeft
de ontvanger van de prijs H.G. de Olde, voorzitter van de
Stichting Oude Groninger Kerken, gisteren bekend ge
maakt. Hij deed dat bij de officiële uitreiking van de prijs
in de Fraeylemaborg in Slochteren. De Stichting heeft sub
sidieverzoeken ingediend tot een bedrag van een miljoen
gulden voor de restauratie van in totaal twaalf oude ker
korgels in onder meer de Groninger dorpen Niehove,
Garnwerd en Westeremden. De verwachting is niet dat het
volle bedrag aan subsidie wordt binnengehaald. De Prijs
voor de monumentenzorg vindt De Olde dan ook een wel
kome aanvulling. De Stichting Oude Groninger Kerken
bestaat sinds 1969 en heeft momenteel 37 kerken, drie
kerkhoven, twee kerktorens en één pastorie in haar bezit.
De stichting telt 6.000 donateurs.
Topprijs voor
incunabel
AMSTERDAM Tijdens de
halfjaarlijkse Judaica veiling
van het veilinghuis Christie's
in Amsterdam heeft een zeld
zaam Hebreeuwse incunabel
uit 1490 een bedrag van ruim
220.000 gulden opgebracht.
Een incunabel is een van de
oudste voortbrengsels van de
boekdrukkunst. Het gaat hier
om een standaardwerk voor
de beoefenaar van het Joodse
recht, de halachah. Van de 260
kavels die te koop werden
aangeboden, bestond een be
langrijk deel uit een uitgebrei
de collectie vroege Hebreeuw
se drukken.
Meer dan een halve eeuw
neemt de pianist George van
Renesse al deel aan het
concertleven in ons land. Als
solist trad hij op met
practisch alle grote orkesten
in ons land, ook met het
Concertgebouworkest, toen
nog onder leiding van
Willem Mengelberg, met wie
hij een grote tournee maakte
door Italië, en later met
Haitink en Kondrasjin.
Buiten onze grenzen
verwierf hij zich faam met
zijn uitvoeringen in Londen,
Berlijn en Wenen. Hij gaf
blijk van een veelzijdige
belangstelling, getuige het
brede terrein waarop hij zich
heeft bewogen. Hij maakte
deel uit van
Kamerm uziekensem bles;
maar ook als begeleider van
grote zangers als Herman
Schey, Pierre Bernac, en van
de sopraan Lois Marshall,
met wie hij vele
concertreizen heeft gemaakt,
getuigde hij van zijn
betrokkenheid met de
liedkunst. Van Renesse geeft
zondag om 11.30 uur een
recital in de foyer van de
Stadsgehoorzaal in Leiden en
op Eerste Kerstdag om 14.00
uur in Diligentia Den Haag.
BUSSUM „Een mijlpaal
in mijn leven? Zo zou je
het wel kunnen noemen,
ja. Als je op een bepaald
moment de balans op
maakt en de zaken op een
rijtje zet, kun je je wel
eens verwonderen dat het
zo veel is geweest. Zo ver
gaat het althans mij."
In de stationsrestauratie van
Bussum spreekt pianist George
van Renesse over zijn leven,
zijn herinneringen en zijn er
varingen. Meer dan een halve
eeuw heeft hij aan het
muziekleven deelgenomen, en
dat doet hij trouwens nog. Hij
spreekt zacht, zoals iemand die
peinzend in het verleden af
daalt.
„Mengelberg? Ja, ik trad vroe
ger veel met het Concert
gebouworkest onder zijn lei
ding op. Ik heb zelfs met hem
een onvergetelijke tournee
door Italië gemaakt, met de
„Philharmonie van Rome".
Het is al heel lang geleden. Ei
genlijk ligt het Concert
gebouworkest van nu met Hai
tink en Kondrasjin mij nader.
Ik heb met beiden gewerkt.
Mozart, dat prachtige Piano
concert in Bes K.V. 595. Voor
mij is dat onvergetelijk. Hai
tink is een prima kerel, en
thousiast, open en eerlijk".
„Ik houd van Mozart - ook
van Schubert en Schumann.
Dit trekt mij het meeste - de
intimiteit van deze muziek.
Daarom heb ik zo graag bege
leid. Liedkunst is ook een deel
van mijn leven geworden.
Mensen als Herman Schey,
Pierre Bernac, en die Canade
se prachtige sopraan Lois
Marshall - ook met hen heb ik
tournees gemaakt. „Winterrei-
se" van Schubert en de „Dich-
terliebe van Schumann - dat is
zó dramatisch".
Het lijkt of George van Renes
se zijn herinneringen weer op
nieuw beleeft - ze komen in
fragmenten naar boven. Maar
hij heeft ook andere muziek
George van Renesse: „Het werk van componisten is mij
heilig".
gespeeld, Tsjaikowski's beide ze met plezier gespeeld. Ver-
Pianoconcerten, en ook die geet niet dat in die tijd -
i Liszt, bepaald geen intie
me muziek. Hij veert op.
„Je wilt zeggen dat ze nogal
bombastisch overkomen? Dat
is niet helemaal juist. Tsjai-
kowski bijvoorbeeld wordt
zwaar onderschat. Denk eens
aan zijn laatste twee sympho-
nieën - zo aangrijpend. Som
mige delen van zijn pianocon
certen hebben dat ook, ik heb
spreek over een aantal jaren
geleden, men dit soort muziek
graag hoorde. Ik houd bijvoor
beeld ook heel veel van Wag
ner. Ik ben met zijn opera's
opgegroeid. Ik was zelfs nog
maar een kind toen ik ze leer
de kennen - ik speelde de pia
no-uittreksels altijd".
Er is in de loop van de tijden
een heel andere ontwikkeling
gekomen. Wagner is nog
steeds een omstreden figuur
tussen heftige pro's en con
tra's. George van Renesse weet
dit, maar staat niet meer zo
vóóraan op de barricade. Zijn
speeltrant is trouwens nooit
heftig geweest, en neigt meer
naar het verstilde, hetgeen
zich in deze fase van zijn leven
meer heeft verdiept.
Hoe denkt hij nu over de jong
ste generatie van uitvoerende
kunstenaars? Want ook op dit
gebied is veel veranderd.
Hij aarzelt even met zijn ant
woord. Dan heel bedachtzaam:
„De technische ontwikkeling
vooral is zo hoog opgevoerd.
Soms heb je het gevoel dat het
een competitie-race is, hetgeen
ten koste gaat van achtergrond
en diepte. Maar in zeker op
zicht heb ik er toch ook be
wondering voor - het is vaak
wel knap. Om nog even op
mijn recitals terug te komen -
ik improviseer graag. Dit doe
ik vrijwel altijd na de pauze op
door de luisteraars aangegeven
thema's. En soms doe ik het
ook wel eens, zonder dat men
er iets van merkt, als ik vind
dat het mooier klinkt maak ik
er wel eens een tussenstem bij.
Zoiets wil wel eens vanzelf
'gaan... Vind je werkelijk dat
„Chanson triste" van Tsjai-
kowski op de rand ligt van sa-
lonmuziek? Ben ik niet met je
eens. Dat zul je wel horen.
Ook de „Kinderscène" van
Schumann - dat zijn juweel
tjes. Nee, ik respecteer alle
componisten. Hun werk is mij
heilig. Wat zou er van ons,
armzalige pianistje en violistjes
moeten worden, als zij er niet
waren. Hun werk blijft be
staan, ook al ligt het in de
kast. Maar zodra wij gespeeld
Hebben is alles vervlogen. En
misschien, heel misschien
blijft er dan nog een herinne
ring van iets dat de luisteraars
heeft geraakt".
BEP RIJNDERS
Overleg over reclamecampagne Gemeentemuseum
DEN HAAG Musea uit Am
sterdam, Arnhem, Rotterdam
en Utrecht zijn gisteren bij de
Reclame Code Commissie met
het Haagse Gemeentemuseum
overeengekomen dat ze tot
half januari de tijd nemen om
te overleggen over de reclame
campagne „Design (z)onder
dak", van het Gemeentemu
seum. De vier musea dienden
op 18 november een klacht te
gen het Haagse museum in
omdat dit museum in de cam
pagne zou suggereren het eni
ge design-museum te zijn. De
andere musea hebben welis
waar waardering voor de in
spanningen van het Haagse
Gemeentemuseum, maar zij
zeggen dat Den Haag niet de
enige is die zich voor het de
sign (ontwerp) van de twintig
ste eeuw inzet.
en van navolgende
betekenis verkregen kunnen worden:
1. Europeaan; 2. veilige ligplaats voor
schepen; 3. uitgerekte lus In een brei
werk; 4. vat of I"
OPLOSSING
Woningbureau
aangeklaagd wegens
discriminatie
ROTTERDAM De Rotter-
damse politie stelt een onder
zoek in naar discriminatie bij
het woningbureau Mom in
Schiedam. De Rotterdamse
Anti-Discriminatie Actie-Raad
(Radar) heeft onlangs een
klacht tegen Mom ingediend.
Volgens Radar verspreidde
Mom lijsten met aangeboden
huurwoningen, waarop discri
minerende notities staan. Zo
wordt op de lijsten vermeld
dat de woningen alleen ge
huurd kunnen worden door
Nederlanders en niet door
Turken of Marokkanen. Me
vrouw Mom, eigenares van het
woningbureau en zelf buiten
landse, zegt onmiddelijk ge
stopt te zijn met het klakke
loos doorgeven van verlangens
van verhuurders. Volgens Ra
dar komt discriminatie van
huurders veel voor, maar
wordt het zelden op papier
vastgelegd.
Sinatra viert
verjaardag met
steenlegging
RANCHO MIRAGE Frank
Sinatra heeft zijn 70ste ver
jaardag gevierd met een be
zoek aan de eerste-steenleg-
ging van een kindertehuis. Hij
hielp daarmee zijn vrouw, die
de officiële handeling moest
verrichten. Het tehuis is be
stemd voor sexueel misbruikte
kinderen. De Sinatra's hebben
het merendeel van het geld
voor het tehuis bij elkaar ge
bracht en „the Voice" zelf do
neerde 100.000 dollar. Sinatra,
die 15 jaar al aankondigde te
willen stoppen met optreden,
zal de komende maanden en
kele tientallen keren optreden
in steden aan de Amerikaanse
westkust.
Jazz-drummer
Cees See (51)
overleden
DEN HAAG Cees See, een
van de bekendste Nederlandse
jazz-drummers, is deze week
op 51-jarige leeftijd in zijn
woonplaats Hoornaar overle
den. See leed aan de ziekte
van Parkinson. Cees See
speelde lange tijd in het trio
van Pim en Ruud Jacobs. Ook
maakte hij deel uit van The
Millers, onder leiding van de
vorig jaar overleden Ab de
Molenaar. In de vijftiger en
zestiger jaren trad hij samen
op met Nederlandse coryfeëen
als Han Bennink, John Engels,
Theo Loevendie en Nedley El-
stak. Ook ging hij regelmatig
op toernee met Amerikaanse
grootheden als Teddy Wilson,
Cannonball Adderley, Dexter
Gordon en Art Farmer. In
Duitsland werkte hij samen
met onder meer Klaus Doldin-
ger, Albert Mangelsdorff en
Manfred Schoof.
EG veroordeelt Indonesië niet
STRAATSBURG De christendemocraten hebben gisteren
in het Europees Parlement in Straatsburg verhinderd dat
een resolutie van onder anderen Van den Heuvel (PvdA) en
Van der Lek (Groenen) werd aangenomen, waarin de Indo
nesische bezetting van Oost-Timor wordt veroordeeld. De
Nederlandse socialisten wilden een veroordeling omdat het
tien jaar geleden is dat Indonesië het Portugese Oost-Timor
binnenviel en het land bezette. Volgens mevrouw Van den
Heuvel zijn door het optreden van het Indonesische leger in
middels ongeveer 200.000 Timorezén om het leven gekomen.
MaSr net is bekend geworden
dat Sint Nicolaas liefst vijf tot
tien procent meer heeft ge
kocht dan vorig jaar, of de
kerstman staat alweer te po
pelen voor de deuren van wa
renhuizen en detaillisten. Ook
kerst doet het tegenwoordig
goed en de plek onder de
boom wordt steeds meer ont
dekt als geschikte plaats voor
het deponeren van cadeautjes.
Een grootscheepse verschui
ving in het koopgedrag is
daaruit nog niet gevolgd,
maar dat de kerstman een
vaste plek heeft veroverd op
de cadeaumarkt is wel zeker.
Veel werknemers hebben be
tere perspectieven voor hun
inkomen dan vorig jaar, re
den voor de handel om grote
verwachtingen te hebben
voor de komende feestweken.
Vooral de wat duurdere arti
kelen zullen in trek zijn. Ver
koopdirecteur J. Kessels van
de Bijenkorf zegt: „Wij rich
ten ons voornamelijk op ge
zinnen zonder kinderen. Op
volwassen tweeverdieners,
die geen kinderen hebben om
met Sinterklaas te verrassen".
Als gevolg van de eigen on
derzoeken naar de koophou
ding van het Nederlandse pu
bliek zijn in De Bijenkorf veel
accentverschuivingen aange
bracht. Zo is volgens Kessels
al in november een begin ge
maakt met het aanpassen van
het gehele winkelinterieur
aan de kerstsfeer. „Vooral de
mode-afdelingen hebben dat
gemerkt. We hebben meer de
nadruk gelegd op party-kle-
ding. Ook is er meer aandacht
besteed aan het tafelgebeuren.
Onder invloed van de markt
onderzoeken hebben we ook
weer een kerstversie van het
blad „Bij" uitgebracht", aldus
Kessels.
Omhoog
Kerst 1984 stuwde ook in de
kleinere winkels de verkoop
van huishoudelijke produkten
omhoog, volgens het Konink
lijk Nederlands Ondernemers
Verbond (KNOV) zelfs met
tien tot vijftien procent.
Woordvoerder mr. J. A. Lam:
„Kerst is in Nederland niet
alleen meer veel eten en drin
ken, maar zeker ook dingen
cadeau geven. In tegenstelling
tot de Sint-tijd gaat het hierbij
niet om die massa goedkope
presentjes voor de kinderen,
maar vooral om één luxe ca
deau dat de .volwassenen el
kaar geven".
De verkoopcijfers in de laatste
dagen voor kerst '84 waren
voor de warenhuizen en de
detailhandel ronduit over
rompelend geweest. Volgens
een woordvoerder van de
honderd winkels tellende ke
ten Blokker was de omzet van
de dag voor kerstmis zelfs ho
ger dan die van de record
omzet van een top-zaterdag.
Algemeen-directeur J. Blok
ker: „Dit jaar deed vooral het
speelgoed het geweldig in de
Sinttijd en bleven de huishou
delijke artikelen wat achter.
Ik geloof dat de consument de
adem wat dat betreft heeft in
gehouden en reserveert voor
de kerstaankopen". Zijn win
kels zijn dezer dagen vooral
ingericht met cadeaus van
rond de honderd gulden.
Avondkleding
Kerst onder de Kerstboom be
tekent vooral het geven van
cosmetica, goud en zilver,
dure huishoudelijke appara
ten en zelfs serviezen. Ook de
avondkleding voor dames
doet het nu erg goed, zo blijkt
uit de gegevens van de Bijen
korf en andere warenhuizen.
V D-verkoopdirecteur
Weijers erkent dat de kerst
tijd de laatste jaren een extra
verkoop te zien geeft. „Maar
echt harde cijfers over een
veranderend koopgedrag van
de consument heb ik nog niet
gezien, laat staan dat de kerst
man Sint Nicolaas aan het
verdringen is. Maar dat de
kerstperiode voor onze verko
pen staat als een huis is wel
duidelijk", aldus Weijers.
Corné van Halen van de Con
sumentenbond gelooft dat de
invloed van de gang van za
ken in de ons omringende
landen zich op dit moment in
Nederland doet gelden. „De
Engelsen, Belgen en Duitsers
doen weinig aan Sint Nicolaas
en juist heel veel aan de kerst.
Met het teruglopende kinder
tal in ons land probeert ook
de Nederlandse consument
voorzichtig een soort overstap
naar de kerst als belangrijkste
periode om presentjes te ko
pen", aldus Van Halen.
ARJEN VAN DER SAR
Uw kind moet maar gek op Muppets zijn...
Open haard vuiler dan houtkachel
Onderzoek in 24 woningen in Wageningen heeft aangetoond
dat het stoken van een open haard meer luchtverontreiniging
in huis veroorzaakt dan een houtkachel. De fijne stofdeeltjes
die in de lucht komen, kunnen schadelijk zijn voor de gezond
heid, maar in de metingen is niet aangetoond in hoeverre.
De uitslag wordt door de onderzoekers van de Landbouwhoge
school in Wageningen opmerkelijk genoemd, omdat de houtka
chel veelal gezien wordt als grote verontreinigingsbron. Nader
onderzoek moet aantonen of het van open haarden afkomstige
stof mogelijk kankerverwekkend is.
Tijdens metingen in de 24 woonkamers werd met houtkachels
meer dan twee keer zo lang gestookt als met open haarden. De
onderzoekers van twee vakgroepen van de Landbouwhoge
school lieten opgevangen stofdeeltjes inwerken op een speciale
bacterie-stam en maten hoezeer deze het erfelijk materiaal in
de bacteriën veranderd hadden. De uitslag toonde aan, dat het
inademen van lucht in huiskamers met een open haard gelijk
staat aan het inademen van lucht in een kamer waar iemand
af en toe een sigaret opsteekt.
Rolbandmaat met digitale weergave
Voor de hobbiënde man en vrouw is er een rolbandmaat op de
markt verschenen die gebruik maakt van een optisch systeem,
waardoor de gemeten lengte digitaal wordt weergegeven. De
meetlat, de Gedore Eston, is vijf meter lang en precies in zijn
weergave tot op 0,5 mm. Leesfouten zijn door deze preciese uit
lezing bijna uitgesloten. De meetlat doet het werkje razend
snel. De Gedore DC 5000 heeft bovendien het vermogen om 8
maten in zijn geheugen op te slaan, en oppervlakte en inhoud
te berekenen. Het is een professioneel instrument dat bij voor
beeld in de gereedschapskist een plaatsje verdient. Bovendien
wordt het gebruikt bij de fabricage van textiel. De bandfunc
ties lopen op batterijen.
Gewicht 285 gram (incl. batterijen). Afmetingen 85x83x39 mm.
Prip/200,-. Imp-Technag, LeiderdCrp. Tel. 071-413341.
