Willebrands wil Simonis bij overleg met protestantsekerken TAFEL Dick Houwaart hekelt ontjoodsing van Jezus door de christenen Denis de Rougemont: strijd tegen ontmenselijking ficidócSouwcwt HTTïïTI £&idóc Courant Oostlander kritisch over uitlatingen ds. Huting kerk wereld IN MAART OECUMENISCH GESPREK IN ROME Nieuwe anti- apartheidsactie in Nederlandse kerken Speelbal van de politic ACHTERGROND WOENSDAG 11 DECEMBER 1985 PAGINA IINN Mandaat Van Munster verlengd De bisschoppenconferentie heeft het mandaat van de secreta ris-generaal van het R.K. Kerkgenootschap in Nederland, dr. H.A. van Munster O.F.M.. met de reglementaire periode van vijf jaar verlengd. De Franciscaan Van Munster, die voorige maand 60 jaar werd. bekleedt deze functie sinds 1 februari 1981. Daarvoor was hij ruim tien jaar vicaris-generaal van het aartsbisdom Utrecht. Van Munster studeerde filosofie te Leuven, waar hij „summa cum laude" (met de hoogste lof) promoveerde op een proef schrift over de wijsbegeerte van Kierkegaard. Hij is onder meer hoogleraar en rector van de Katholieke Theologische Ho geschool Utrecht geweest. Leden Bhagwaneommune met uitzetting bedreigd De president van de rechtbank in Amsterdam maakt op 24 de cember bekend of 31 buitenlandse leden van de Bhagwaneom mune in Amsterdam in aanmerking komen voor een verblijfs vergunning of niet. De buitenlanders, uit EEG-landen, worden met uitzetting bedreigd omdat volgens de staatssecretaris van justitie zij niet voldoen aan de eisen om voor een verblijfsver gunning in aanmerking te komen. Een reden daarvoor is onder meer dat de communeleden geen „inkomen uit arbeid" heb ben. De sannyasins ontkennen dit: in ruil voor arbeid in en buiten de commune krijgen ze weliswaar geen salaris, maar wordt hun levensonderhoud betaald. Ze hebben de rechter in kort geding om een uitspraak gevraagd. De praeses van de her vormde synode, ds. H. Huting, heeft de zwarte bevolking van Zuid- -Afrika hoogstwaar schijnlijk geen dienst be wezen door kerkelijke steun voor gewapend verzet niet uit te sluiten. Daarmee roep je nog gro tere ellende over die mensen af dan nu al het geval is. Bovendien is het zeer de vraag of de zwar te bevolking met geweld zo'n sterk regime als in Zuid-Afrika kan omver werpen. Dit zei desgevraagd de direc teur van het wetenschappe lijk bureau van het CDA, A. M. Oostlander, naar aan leiding van uitlatingen van ds. Huting. De hervormde praeses woonde vorige week in Zimbabwe een spoedbe raad over de situatie in Zuid- -Afrika bij, dat was bijeenge roepen door de Wereldraad van Kerken. Kerkleiders uit de hele we reld spraken zich daar una niem uit voor doeltreffende economische sancties tegen Zuid-Afrika als laatste vreed zame mogelijkheid om het apartheidsbewind ten val te brengen. Als sancties geen resultaat blijken te hebben, dan moeten de kerken naar de mening van ds. Huting meer financiële steun aan het ANC geven zodat de bevrij dingsbeweging meer wapens kan kopen. Oostlander is van mening dat vanuit West-Europa, inclu sief Nederland, meer gedaan zou kunnen worden voor de zwarte Zuidafrikanen. „Het is beschamend dat ons land in dit opzicht door Mitter rand en Reagan wordt inge haald." Oostlander vindt het „goed koop" wanneer vanuit de ge makkelijke stoel in West-Eu ropa wordt gezegd dat de zwarte Zuidafrikanen des noods geweld moeten gebrui ken. Hij is van mening dat Huting vanuit zijn verant woordelijke positie heel sterk dient te beseffen wat hij zegt. Het is volgens hem begrijpe lijk dat een confrontatie met slachtoffers van de apartheid, zoals tijdens de bijeenkomst in Harare, emoties oproept, „maar die moet je beheer- Gereformeerde Kerken Beroepen te Luttelgeest- Kuinre. F. A. Petter kandi daat aldaar die dit beroep heeft aangenomen. Gereformeerde Kerken vrijgemaakt Bedankt voor Enumatil, P. F. Lameris te Vollenhove-Ka- doelen. Er bestaat voor de mens geen reden om te filosoferen tenzij om gelukkig te worden. Kardinaal Willebrands, president van het Secre tariaat voor de eenheid, heeft kardinaal Simonis, voorzitter van de Neder landse bisschoppenconfe rentie, gevraagd deel te nemen aan het bezoek van een delegatie van de protestantse kerken aan het Vaticaan, volgend jaar maart. Ver tegen wordigers van de Nederlandse Hervormde Kerk, de Gereformeerde Ker ken in Nederland en de Evangelisch-Lutherse Kerk geven daarmee gehoor aan de uitnodiging die paus Johannes Paulus II tijdens het gesprek in mei in Utrecht heeft ge daan. Kardinaal Willebrands en mgr. Lescrauwaet, die na mens de RK Kerkprovincie zitting heeft in de Raad van Kerken, zijn bij de voorberei dingen betrokken. Tijdens de hervormde synode. eind november, maakte dr. C. P. van Andel van het her vormd Rome-Reformatiebe- raad bekend dat namens de Kerkprovincie waarschijnlijk mgr. Lescrauwaet, prof.dr. R.G.W. Huysmans (voorzitter van de Willibrordvereniging, het oecumenisch adviesorgaan van de Kerkprovincie) en stu diesecretaris mevrouw M. W. H. Steemers-van Win koop aan het gesprek zullen deelnemen. Er werd toen ver bazing geuit over het relatief geringe gewicht van deze af vaardiging, waarin noch de aartsbisschop van Utrecht noch een van de overige zes bisschoppen was opgenomen. In het voorjaar van 1986 wil een voorbereidingsgroep uit de Nederlandse kerken een campagne gaan voeren om de kerkleden ervan bewust te maken hoe Nederlands geld gebruikt wordt voor de in standhouding van het Zuida- frikaanse apartheidsstelsel en om beëindiging daarvan te bereiken. Onder het motto Steunt uw geld apartheid' hebben vertegenwoordigers van de Bisschoppelijke Vas- tenaktie, het Centraal Missie Commissariaat, de hervorm de en gereformeerde Zen ding, Kairos, Pax Christi en andere kerkelijke organisa ties zich voor deze actie aan eengesloten om onderzoek te doen en materiaal te verza melen waarmee men de kerkleden wil voorlichten en activeren. In 1982 al namen de her vormde en gereformeerde kerk het besluit over van de Raad van Kerken om inves teringen in Zuid-Afrika te veroordelen en de bedrijven te vragen zich uit Zuid-Afri ka terug te trekken. De ker kelijke uitspraken hebben echter niet geleid tot een in drukwekkende lijst van acti viteiten. "Veel mensen in de kerken lijken een synode-uit spraak te beschouwen als het einde van een (soms) langdu rig denkproces. Het zou ech ter vooral het begin van nieuwe activiteiten moeten betekenen", aldus Dr. E. An- driessen, voorzitter van de voorbereidingscommissie en lid van de Werkgroep Kaï- ros. De informatie aan de kerkleden zal volgens hem onder meer gericht moeten zijn op de vraag of pensioen fondsen investeringen heb ben lopen in Zuid-Afrika. Andriessen vindt de kritische houding van de kerken ten opzichte van Zuid-Afrika fundamenteel verbeterd ten opzichte van de weinig kriti sche houding in het verleden, maar er is volgens hem nog veel te doen. Het verschil tussen de kerkleiding, de dia conale bureaus en uitvoeren de instanties enerzijds en de gemeenten en de kerkleden anderzijds is in vele situaties nog zeer groot. De angst voor polarisatie in de kerken blijkt vaak een hindernis te zijn om als kerk ook prakti sche consequenties te trek ken uit het principiële spre ken, aldus Andriessen. CHANOEKA-LAMP Bij Christies in Amsterdam vindt morgen een grote veiling plaats van joodse voorwerpen. Een van de fraaie stukken die onder de hamer komen Is deze tinnen Chanoeka-lamp. De journalist Dick Hou waart uit Den Haag heeft dinsdagavond „de gigan tische ontjoodsing in de wijze waarop de christe nen het Oude- en Nieu we Testament lezen" ge hekeld. In de christelijke kunst is Jezus volkomen van zijn joodse trekken ontdaan. „Wij hebben van hem een brave Ger maan gemaakt." Houwaart noemde de ont joodsing van Tenach (het Oude Testament) een „ver raad aan Gods eerste woor den". Hij was een van de sprekers op een forumbijeenkomst in. Amsterdam van het Overle gorgaan van Joden en Chris tenen in Nederland (OJEC). Daarbij stond de vraag cen traal: lezen joden en christe nen dezelfde bijbel. „Zolang christenen Jezus als de Mes sias zien, moeten we elke il lusie opzij zetten dat christe- Dick Houwaart: „Van Je zus een grave Germaan gemaakt" nen en joden dichter bij el kaar komen." Meer gemeen schappelijke godsdienstige beleving is volgens hem al leen mogelijk als christenen goed naar het jodendom zou den luisteren. „Maar als ik naar christelijke theologen luister, zeg ik: daar is geen schijn van kans op", aldus Houwaart. Ook de hervormde predikant dr.'A. A. Spijkerboer uit Am sterdam benadrukte de fun damentele verschillen tussen christendom en jodendom. In het Nieuwe Testament gaat het er nog steeds om dat Is raël en de volkeren God lo ven en dienen, aldus Spijker boer, hetgeen ook de bood schap van het Oude Testa ment is. Maar dit kan vol gens het Nieuwe Testament alleen in een nieuwe schep ping geschieden. Kruis en opstanding staan daarin cen traal. Jodendom en christendom die bril niet lezen, zo zei hij. De hoogleraar drs. H. van Praag noemde de bijbel geen specifiek joods boek en even min een specifiek christelijk boek. Naar zijn mening zijn joden en christenen de afge lopen halve eeuw door histo rische gebeurtenissen dichter bij elkaar gekomen. Christe lijke theologen zijn door de Oprichting van de staat Israël ervan overtuigd geraakt dat Gods belofte aan Israël waar wordt gemaakt. De Dode Zee-rollen, die omstreeks 1950 werden gevonden, heb ben joodse geleerden ervan overtuigd dat belangrijke de len van de evangeliën zeer sterke joodse trekken heb ben. Van Praag, die van de zes sprekers de meest harmoni serende inleiding hield, kreeg als enige applaus van de aanwezigen, die voor een groot deel bij de talloze leer huizen in Nederland betrok ken zijn. De het OJEC, rabbijn H. Rodrigues Pereira, bevestigde na afloop dat er tot nu toe geen OJEC- -bijeenkomst was geweest waar zozeer de nadruk werd gelegd op de tegenstellingen tussen het jodendom en het christendom. Al enige jaren was het stil geworden rond de eind vorige week in Geneve overleden schrijver en fi losoof Denis de Rouge mont, zonder twijfel ver oorzaakt door zijn lang durige ziekte. Toch is de naam van deze grote Zwitserse protestant tot op het laatst verbonden ge weest met de zaak voor Euro pa's (geestelijke) eenheid. Nog in 1983 publiceerde hij met een aantal geestverwanten zijn Rapport aan het Europese volk. Hij is van het begin af aan als christen-democraat in hart en nieren betrokken geweest bij de Europese Beweging en hij heeft deze beweging geestelijk helpen voorbereiden in de ja ren dertig. Samen met de Franse katho liek Emmanuel Mounier richtte hij in de jaren dertig het invloedrijke tijdschrift Esprit op, dat zich onder meer toelegde op het zoeken naar een derde weg tussen kapita lisme en fascisme in. Het op rukken van totalitaire ideolo gieën als fascisme en marxis me, de schijnbare neergang van het kapitalisme als gevolg van de grote beurscrisis zorg- Denis de Rougemont de voor een geestelijke ont reddering. Jonge katholieke intellectuelen konden zich niet langer veroorloven in een ivoren toren te blijven zitten, maar voelden zich ver plicht een antwoord te formu leren op die ontreddering. De Rougemont zou een van hun voornaamste woordvoerders worden. „Ik heb voor de poli tiek een soort natuurlijke af keer en had mij er liever ver re van gehouden", schrijft hij in de inleiding tot zijn be roemd geworden Politique de la personne (in het Neder lands vertaald als Persoonlijk heid als roeping in deze tijd). Als het dan toch nodig is zich met de politiek in te laten, dan doet De Rougemont dat „om zijn plichten als klerk in de huidige wanorde" waar te maken. De Rougemont weigerde in zijn kritiek op het fascisme een volgeling te worden van de marxisten. Hij vond dat zij door hun bezetenheid voor de materie het spelletje mee speelden van de kapitalisten. Maar van de ideologie van de liberalen met hun onbeperkte ruimte voor het naamloze in dividu moest hij evenmin iets hebben. Deze onbeperkte vrij heid was in de ogen van De Rougemont immers een van de oorzaken van de tot een explosie gegroeide wanorde van de jaren dertig. Het ging er De Rougemont evenmin om een bepaalde klasse te verdedigen. In de wat hoog gestemde taal van die tijd achtte hij het zijn voornaam ste doelstelling „de integriteit van de mens te redden". Te genover de bandeloosheid van het individu wilde hij vooral de menselijke persoon cen traal stellen, die gevoed wordt vanuit de gemeenschap. Een levende gemeenschap is al leen maar mogelijk door een persoonlijke inzet van allen, zij laat zich niet afroepen over de mensen zoals de marxisten willen, zo stelde De Rouge mont. Zo kwam De Rougemont tot wat hij noemde zijn politieke engagement. Dit woord, voor het eerst door De Rougemont in deze betekenis gebruikt, heeft sindsdien burgerrecht verkregen en staat algemeen voor de bereidheid op idealis tische wijze te ijveren voor een publieke zaak. Brugmans De groep rond De Rougemont en Mounier heeft in Frank rijk, Zwitserland en België in de jaren dertig veel invloed verworven, vooral ook in de media. De ontstaansgeschiede nis van het Franse dagblad Le Monde dat vooral in zijn be ginjaren een duidelijke chris ten-democratische signatuur droeg, kan niet los gezien worden van de personalisti sche beweging van Mounier en De Rougemont. In Neder land was het de sociaal-demo craat Hendrik Brugmans, de latere rektor van het Brugse Europa College, die de soci aal-democratie wilde verrij ken met de waarden van het personalisme van De Rouge mont. Brugmans was een van zijn voornaamste pleitbezor gers en is tot het laatst toe met De ftougewmnont in con tact gebleven. Hun ideaal naar een verenigd Europa bracht hen samen. Hoe juist de verontrusting van De Rougemont en zijn geestverwanten op zich over de tijdsomstandigheden ook was, de kritiek op hen is steeds geweest dat hun derde weg geen bruikbaar politiek alternatief heeft opgeleverd. Zelfs hoort men hier en daar het verwijt dat hun persona listische beweging de politie ke stabiliteit in de jaren dertig nog verder heeft aangetast. Toch ziet men dan over het hoofd dat De Rougemont na de oorlog een groot ijveraar is geweest van het Europese fe deralisme, een gedachte die logisch voortspruit uit zijn personalistische filosofie. Hij heeft inspirerend gewerkt op deze Europese eenheidsge dachte die in de jaren vijftig met mannen als Konrad Ade nauer, Robert Schuman en Alcide de Gasperi handen en voeten kreeg. Zijn grootste roem verwierf De Rougemont met zijn boek L'Amour et L'Occident (in het Nederlands vertaald als Liefde en Avondland), waarin hij een historisch gegroeid on derscheid probeerde te funde- de sie die hij als egoistisch zelfs als totalitair betitelde en de meer spirituele liefde die respect heeft voor de persoon lijkheid van de ander. Ook in deze grote historische studie, die hem de bijnaam fi losoof van de liefde bezorgde, was zijn angst zichtbaar voor wat hij noemde de rol van de duivel. Die rol zag hij in de ontpersoonlijking van de we reld door moderne ideolo gieën en meer concreet, ook door het wilde, niet beteugel de kapitalisme. In zijn latere jaren werd hij actief in de ecologische beweging. Het werk van die andere Zwitser se protestant, E.F. Schuma cher die met zijn boek Hou het klein (Small is beautiful), zoveel opzien baarde, vond in De Rougemont een groot pleitbezorger. De moeilijkheid voor vele beoordelaars van daag is dat de opvattingen van De Rougemont niet ge- mnakkelijk bij rechts of links zijn in te delen. Heeft dat zijn reputatie wellicht negatief be ïnvloed Zonder het te weten zijn vele actievoerders in hun engagement nog steeds schat plichtig aan De Rougemont. PAUL VAN VELTHOVEN edk< OTTER I MAANDENLANG hebben het kabinet-Lubbers CDA-fractie in de Tweede Kamer om elkaar heengedé bij het overleg over de plannen voor de invoering nieuw stelsel voor ziektekostenverzekeringen. Uiteind! lijkt het CDA, goed twee weken voor de voorgestelde int ringsdatum, akkoord te zullen gaan met de voorstellen! afnam het voorlopig voor drie jaar. Dat langdurig touwtrelf u'* °P werd vooral veroorzaakt doordat staatssecretaris VanfM*]1 z Reijden van volksgezondheid (CDA) en de volksgezj? cent j heidsspecialist van de CDA-fractie, Lansink, het niet mq kaar eens konden worden. Daardoor hebben miljoenenf" kenfondsverzekerden tot op de dag van vandaag in hel kere verkeerd over wat er zeer binnenkort met hun kostenpolis zou gaan gebeuren. Het was bekend dat voor de meesten alleen de titel hun polis zou veranderen. Maar voor achthonderdduijl mensen kleine zelfstandigen, boeren en lagere ambtlf ren was nog steeds volstrekt onduidelijk hoe hun sitiT zal zijn vanaf 1 januari, de datum waarop volgens het 1% netsvoorstel de nieuwe regeling zou moeten ingaan. Dat die ingangsdatum natuurlijk niet mt doet niets af aan het feit, dat deze gang van zaken i schandalig is. De hoogte van de premie die men betaalt de ziektekostenverzekering is rechtstreeks van invloea het besteedbare geld voor de overige kosten van leven) derhoud. Politiek Den Haag mag niet tot goed twee 1 voor een voorgestelde invoeringsdatum van zo'n ingrijp maatregel een groep van achthonderdduizend mensen(MSTE! speelbal van een politiek conflict maken. pige d; pt prin MORGEN begint in de Tweede Kamer dan eindelijk hetpr °P bat over de kabinetsvoorstellen. Het belangrijkste onderPêevee daarvan is dat achthonderdduizend mensen van de vrijw"ie vrc ge ziektekostenverzekering gedwongen worden naar part£n kop liere verzekeringen te gaan. De voorzitter van de Verenifon^er van Nederlandse Ziekenfondsen heeft net gisteren laten]1"33* ten dat de premie voor het vrijwillige ziekenfonds, zo(olgens dat nog bestaat, niet omhoog zal gaan. En tegelijkertijd b|>P> de dat de particuliere ziektekostenverzekeraars, die er st|l3Us. k naar het zich laat aanzien achthonderdduizend klanteife^n^8 krijgen, hun premies per 1 januari soms met tien, maar3* een middeld met zeven procent willen verhogen. Vanuit hete* sen; binet heeft men zich daar terecht zo „ongerust en teleu ge w steld" over getoond, dat een prijsmaatregel niet uitgesl#te vei moet worden geacht. KABINET en kamermeerderheid dienen het nu ir instantie met elkaar eens te worden over een uitstel ingangsdatum met ten minste drie maanden. Dat zal de trokkenen wat meer tijd geven aan de nieuwe situati lexand< wennen. Op de tweede plaats moet er een goede overga f^erKr regeling komen voor mensen (bijvoorbeeld grote gezinn die door de overheveling van het vrijwillige ziekenfi urnalis naar de verplichte verzekering voor een stevige kosten^penbai hoging komen te staan.' Zo'n regeling mag zich niet bepe tot een afbouw van drie jaar, zoals nu het kabinet staat, maar moet een meer permanent karakter hebben. roonpi then ee in Clau monsor radt em tot i ider dc »g". aid EeN laatste conclusie, die in deze kolom al vaker is getippVeegd ken, is dat de wijziging van het stelsel van ziektekosten^ H.R. zekeringen niet tot gevolg mag en kan hebben, dat de naar een algemene volksverzekering wordt afgesloten, meerderheid in de Tweede Kamer is er gelukkig nog st<ëtrouw van doordrongen, dat zo'n verzekering er moet komen. volksverzekering met een basispakket aan voorzien in voor iedereen en een aanvullend pakket op basis van vrij! ligheid, individueel af te sluiten. Kamer en kabinet doe( goed aan morgen in het debat ook vast te leggen, dat F volksverzekering nog steeds het eindddoel is. antegot DE BILT (KNMI) Grote weersveranderingen zijn er deze week niet meer te ver wachten. Boven het Europese continent is een krachtig hoge- drukgebied ontstaan dat voor lopig oceaandepressies dwingt een noordelijk gelegen koers te nemen. Dat betekent dat de depressie-invloed beperkt blijft tot Ierland, Schotland en midden- en noord-Scandina- vië. In het continentale hoge- drukgebied koelt de tot stil stand gekomen lucht geleide lijk verder af. Een gevolg zal zijn dat er uitgestrekte en hardnekkige mistveïden ont staan. De temperatuur komt overdag nog maar met moeite boven het vriespunt uit. 's Nachts zal het op veel plaat sen licht Kopenhagen onbew. 6 Lissabon mis^ 14 Londen^ regen - 7 Malaga 1 bew 17 velijk )e twe 'al op cort d; ichepe lit het De reel Utrechtse stoofpot yoghurt met muesli Als u met zijn tweeën bent dan heeft u het volgende nodig: 100 g gedroogde bruine bonen, 0,5 liter wa ter, stukje ontbijtspek van 150 g, 400-800 g aardappe len, 300 g winterwortels, 1 grote ui, 1 zure appel (Gou- dreinette), rookworstje, 20 g margarine.; 0,5 liter yoghurt, paar le pels muesli, 1 banaan, brui ne basterdsuiker. Was vanavond de bruine bo nen een keer en zet ze in de halve liter water te weken. Kook de bonen morgen drie kwartier in het weekwater met het stukje spek. Maak inmiddels aardappelen en groenten schoon. Snijd de winterwortels in blokjes en de ui in halve, dunne ring Haal het spek uit de pan leg aardappelen, wortels uien op de bruine bor Voeg zo nodig extra watei weinig (spek is hartig) toe. Laat de massa tien ten koken en leg er vei gens schijfjes appel en rookworstje op. Kook stoofpot nog tien a vijf minuten, tot de aardappt en groenten gaar zijn. 1 het worstje uit de pan. Sc de groenten, aardappelen bonen met de margai luchtig door elkaar. Snijd spek in plakjes en de w in porties en leg het vlee de schaal op de stoofpot. Wie weinig tijd heeft, deze stoofpot klaarma met bruine bonen uit blil pot en zonder spek. De ko tijd bedraagt dan vijl twintig minuten. Meng de yoghurt naa met muesli. Laat het mep een paar uur staan zodat op temperatuur kan kot en de muesli kan wel Schep kort voor het gebi dunne plakjes banaan het yoghurtmengsel en strooi het voor de smaak als garnering met bruine terdsuiker. JE A ft 12 d* Prins de J« jubile gelee rig b ting Fond daar Stich venr; Prins het C Haac de ji legei rig t land: Man FRI ISii

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1985 | | pagina 2