„Als ik van muziek geniet
wil ik dat met anderen delerT
in Plezier en diepgang
hand in hand bij Globe
bioscopen
dagpuzzel
Veel belangstelling in VS voor expositie over Anne Frank
Piet Veenstra neemt afscheid van Residentie Orkest:
KUNST
CctdócSouocuu
DINSDAG 3 DECEMBER 1985 PAGINA
ALPHEN AAN DEN RIJN EU
ROCINEMA I (Van Boetzelaer-
straat 6. tel. 01720-20800): Batt
le Rage (16); 18.45. 21.15. wo.
ook 14.15. EUROCINEMA II:
Wild Geese II (16); 18.30. 21.15.
wo. ook 14.00. EUROCINEMA
III Lea una et lea autrea (16);
20.00. EUROCINEMA IV: Por
ky'» revenge (16); 18.45, 21.00.
wo. ook 14,00.
KINDERVOORSTELLINGEN
EUROCINEMA I: Vol gaa met
Herbie (al); wo. 14.30.
LEIDEN LUXOR (Stationsweg
19. tel. 071-121239): Amadeua
(al); 14.00, 20.00. LIOO en
STUDIO (Steenstraat 39.
tel.124130): Prizzi'a honour (12)
(niet za. zo. wo. 14.30), Traffic
school (al), Breakfast Club (al).
Weird Science (al). Kiss of the
spider (12); 14.30, 19.00. 21.15.
TRIANON (Breestraat 31. tel.
123875): Emmanuelle IV (16);
14.30. 1900, 21.15. REX
(Haarlemmerstraat 52. tel. 071-
125414): Nasty Nurses (16);
14.30, 19.00. 21.15.
KINDERVOORSTELLINGEN
LIDO: Sneeuwwitje (al); wo.
14.30.
NOORDWIJK LIDO THEATER
(Pr Bernhardstraat 56, tel.
01719-12800): Rambo II (12);
ma. 21.15. di. 20.15. e Electric
Boogie/Breakdance II (al); ma.
19.00. wo. 15.00.
KATWIJK CITY THEATER I
(Badstraat 30. tel. 01718-74075):
Rambo II (12); wo. 14.45, 19.00.
21.15. ma. di. 19.00. 21.15.
e CITY THEATER II: Gwendoli
ne (16); tijden zie City I. CITY
THEATER III: Monty Python and
the grail (14): tijden zie City I.
CITY THEATER IV: Een zuide
lijk slippertje (18): tijden zie City
I.
KINDERVOORSTELLINGEN
CITY THEATER: De laatste
eenhoorn; wo. 14.45. LIDO-
THEATER: Geen matinee.
VOORSCHOTEN GREENWAY
(tel. 01717-4354):Rambo, first
blood II (12); wo. 15.45. Passage
to India (al); ma. 20.00. dl. 14.00.
20.00. wo. 20.00
KINDERVOORSTELLINGEN
Robin Hood (Ned. gespr.); wo.
1400.
WASSENAAR ASTRA (tel.
01751-13269). Places in the
hart (12); 20.00.
DEN HAAG* ASTA 1 (Spui 27.
tel. 463500): Weird science (al);
14 00. 19.00. 21.30. ASTA 2
(Spui 27. tel. 463500): Prizzi's
honor (12); 14!t)0. 18.45. 21.30.
ASTA 3 Kiss of the spider-
woman (12); 14.00, 19.00. 21.30.
BABYLON 1 (naast Centraal
Station, tel. 471656): St. Elmo's
fire (al); 14.00, 19.00, 21.30.
BABYLON 2: The breakfast
club (al); La hisforia oficial (16);
14.00. 19.00. 21.30.* BABYLON
3: Year of the dragon (16);
14.00. 18.45, 21.30. CINEAC 1
(Buitenhof 20. tel. 630637): Inva
sion U.S.A. (16); 14.00. 18.45,
21.30. CINEAC 2: Mad Max in
de donderkooi (12); 18.45.
21.30. ma. di. 14.00. CINEAC
3: A view to a kill (12); 14 00.
18.45. 21.30. EUROCINEMA
(Leyweg 910. tel. 667066): Ama
dous (al); wo. 20.00. overige da-
gen 14.00. 20.00. METROPO-
LE 1 (Carnegielaan, tel. 456756):
The mean season (16); 14.00.
18.45, 21.30 METROPOLE 2:
Brewsters millions (al); 14.00,
18.45. 21.30. METROPOLE 3:
Legend (al); 14.00. 18.45. 21.30.
METROPOLE 4: Cocoon (al);
14.00. 18.45, 21.30. METRO-
POLE 5: Oberst redl (16); 14.00,
20.30. ODEON 1 (Herengracht
13. tel. 462400): Perfect (al);
13.45, 18.45. 21.30. ODEON 2:
The sotry of „O" part 2 (16);
18.45, 21.30. ma. dl. ook 13.45.
ODEON 3: Gothal (al); 13.45,
18.45, 21.30. ODEON 4: Traf
fic school (al); 13.45. 18.45,
21.30. LE PARIS 1 (Ketting-
straat 12b, tel. 656402): Let's
get physical (18); 12.00 tot
22.30. LE PARIS 2: Educating
Mandy (18); 12.15 tot 22.45.
LE PARIS 3: Meisjes met be
roepsgeheim (18); 12.30 tot
23.00. PASSAGE (Passage 63.
tel. 460977): Return of the living
dead (16);. 14.00. 18.45. 21.30.
HAAGS FILMHUIS (Denneweg
56. tel. 459900): Zaal 1: Dust;
14.00, 19.30, 21.45. Zaal 2: Pou-
let au vinaigre; 16.15, 19.30,
21.45. Zaal 3: „New faces of
Hollywood" 1; The world accor
ding to Garp; ma. Stranger than
paradise; di. Diner; wo. zo. di.
wo. 14.00, 16.15, 19.15, 21.30.
ma. 14.00. 19.15, 21.45.
KINDERVOORSTELLINGEN:
CINEAC II: Thomas Senior;
wo. 14.00. EUROCINEMA: D*
avonturen van Dik Trom; wo.
14.00. ODEON 2: De wonder
lijke wereld van OZ; wo. 13.45.
NEW YORK De interna
tionale Anne Frank-tefttoon-
stelling, die dit en het komen
de jaar door de Verenigde
Staten trekt, blijkt erg veel
belangsteling te trekken. De
tentoonstelling, die in juni
van dit jaar zowel in New
York, Amsterdam en Frank
furt werd geopend, gaat vol
gende week naar Miami, waar
allerlei activiteiten de open
hing zullen begeleiden. Het
stadsbestuur van Miami heeft
17 december uitgeroepen tot
Anne Frank-dag en er is een
prijsvraag voor scholen onder
de titel „Wat Anne Frank be
tekent in mijn wereld en mijn
land". Er is voorts een wed
strijd voor kunstenaars om de
eigentijdse betekenis van
Anne Frank uit te beelden.
Het resultaat zal tentoonge
steld worden.
De afgelopen weken was de
Anne Frank-tentoonstelling
te bezichtigen in Wichita
(Kansas), een stad in het mid
den-westen van de Verenigde
Staten. De adjunct-directeur
van het Anne Frank-centrum
in New York. Tom Osborne,
verklaarde dat het Anne
Frank-centrum er grote
waarde aan hecht dat de ten
toonstelling ook in het mid
den-westen te zien is, omdat
in dit gebied racisme en anti
semitisme in verband met de
landbouwcrisis de kop opste
ken. Er zijn daar organisaties
actief als „de christelijke
identiteit" en „de orde", die
met groeiende bijval betogen
dat de landbouwcrisis in de
Verenigde Staten het gevolg
is van een „internationale
Joodse samenzwering". Zij be
schouwen de Joden als „Sa
tan" en de zwarten als „we
zens uit het tijdperk vóór
Adam", aldus Osborne. De
steun voor dit soort ideeën is
volgens hem de laatste tien
jaar hand in hand met het
landbouwprobleem toegeno
men. Momenteel tellen deze
organisaties ongeveer 5.000
actieve leden. Een belangrijk
centrum van hun activiteit is
Des Moines, in de staat Min
nesota. waar de tentoonstel
ling volgend jaar augustus
naar toe gaat.
Ook in Detroit, Chicago, Los
Angeles, Cleveland en Tulsa
zal de tentoonstelling te be
zichtigen zijn. Het Anne
Frank-centrum in de Vere
nigde Staten is een tak van de
Anne Frank-stichting in Am
sterdam. Het centrum stelt
zich ten doel extremistische
groeperingen aan de kaak te
stellen voordat deze de kans
krijgen zich tot massabewe
gingen te ontwikkelen. Het
roept daarbij de steun in van
een breed politiek spectrum,
dat varieert van rechtse con
servatieve politici tot demo
cratische liberalen. Religieuze
extremisten en fundamenta
listen als ds. Falwell van de
Moral Majority worden geme
den, evenals de omstreden
zwarte extremistische leider
Louis Farakhan. Ook pro
beert het Anne Frank-cen
trum zich buiten het Arabi-
sch-Israëlische conflict te
houden.
Het centrum in de Verenigde
Staten wordt door Nederland
gesteund. Volgens Pieter
Hoets, ex-Nederlander en
voormalig ambtenaar van het
ministerie van buitenlandse
zaken, spannen ambassadeur
Fein in Washington en
VN-ambassadeur Van der
Stoel in New York. zich daad
werkelijk voor het Anne
Frank-centrum in. „Het pro
pageren van mensenrechten
en het bestrijden van extre
misten zijn zaken die aanslui
ten bij de Nederlandse buiten
landse politiek", aldus Hoets.
Evert Comelisprijs voor Piet Veenstra
DEN HAAG De Johan Wagenaarstichting heeft besloten
Piet Veenstra de Evert Corneïis-prijs toe te kennen wegens
zijn opvallende verdiensten voor de uitvoering van de Ne
derlandse muziek. Piet Veenstra heeft volgens deze gemeen
telijke kunststichting de Nederlandse muziek die vanzelf
sprekende plaats in het Nederlandse muziekleven gegeven
die zij verdient. Hij is erin geslaagd, dankzij zijn buitenge
woon artistiek inzicht en zijn creativiteit de luisteraars van
het belang en de kwaliteit van de Nederlandse muziek te
overtuigen. De Evert Cornelis-prijs, waaraan een geldbedrag
van 6000 gulden is verbonden, zal Veenstra morgen bij zijn
afscheid van het Residentie Orkest worden overhandigd
door burgemeester mr.dr. A.J.E. Havermans. Dat gebeurt
voorafgaand aan een afscheidsconcert in Diligentia, dat om
20.15 uur begint.
Museumjaar in 1988
AMSTERDAM In 1988 zullen speciale
acties worden opgezet om de Nederland
se musea in het middelpunt van de be
langstelling te brengen. De Nederlandse
Museumvereniging is momenteel al be
zig in samenwerking met het Nationaal
Bureau voor Toerisme voor dat „accent-
iaar voor de musea" speciale tentoonstel
lingen en toeristische attracties rond mu
sea op te zetten. De voorzitter van de
vereniging H. Overduin kon gisteren tij
dens een congres over „Musea en eigen
waarde" in Amsterdam nog geen bijzon
derheden geven over de artistieke eve
nementen dat jaar. Tijdens het congres
werd het economische belang van de
musea onderstreept. Uit een onlangs ge
houden onderzoek in Amsterdam bleek
dat elke gulden die in de kunst wordt
gestoken in veelvoud terugkomt.
Veilinghuis in Engeland
biedt smokkelwaar aan
LONDEN Het Brits Museum heeft het veilinghuis Sothe-
by verweten op een veiling volgende week smokkelwaar uit
Italië aan te bieden. Het gaat om Griekse en Romeinse va
zen uit de vierde tot de zesde eeuw voor Christus, waarvan
de waarde wordt geschat op maximaal 260.000 gulden per
stuk. Het Brits Museum heeft belangstelling voor de vazen,
maar wil ze niet kopen omdat ze illegaal zijn opgegraven en
de grens over gesmokkeld. „Het zou uitgesproken immoreel
zijn wanneer hot Brits Museum aan de veiling deelnam", al
dus Cook. In Italië zouden steeds meer opgravingsterreinen
door plunderaars worden vernield. Daarbij worden belang
rijke oudhéidkundige monumenten vernield. De Italiaanse
overheid wil een waarnemer naar de veiling sturen. Sothe-
by is vastbesloten de veiling van 9 december door te laten
gaan, „omdat de verkopers van de voorwerpen het recht
hebben ze te koop aan te bieden".
Britse dichter-schrijver
Philip Larkin overleden
LONDEN De Britse dichter, schrijver en bibliothecaris Philip
Arthur Larkin, een van de meest bewonderde en veelgelezen
Britse dichters van zijn generatie, is gisteren op 63-jarigeleeftijd
overleden. Larkin was al enige tijd ziek. De zeer op zijn privéle-
ven gestelde Larkin wees volgens zijn vrienden vorig jaar een
aanbod af om Poet Laureate van Engeland te worden. De 'hof
dichter' schrijft traditiegetrouw verzen ter viering van konink
lijke en rijksgebeurtenissen. Direct na wijlen de Poet Laureate
John Betjeman, was Larkin de best in de Britse markt liggende
dichter. Van zijn laatste bundel, „High Windows", werden bin
nen drie weken na verschijnen in 1974 zesduizend exemplaren
verkocht. Larkins werk is een samengaan van technisch mees
terschap en een pessimisme dat hedendaagse benauwenissen en
illusies belicht. „Ontbering is voor mij wat narcissen waren voor
Wordsworth", zei hij eens. „De dingen beginnen glanzend, maar
ze eindigen dof". Larkins belangrijkste roman is „A Girl in
Winter" uit 1947.
Gouden Ezelsoor
voor Van Dis
AMSTERDAM Het Gouden Ezelsoor, een prijs die
jaarljks wordt uitgereikt aan de debuterende schrijver
van wie in één jaar de meeste boeken zijn verkocht, gaat
dit jaar naar Adriaan van Dis voor zijn boek ..Nathan
Sid'Van dit werk werden in 1984 bijna 57.000 exem
plaren verkocht. Inmiddels is dat aantal opgelopen tot
80.000. De prijs, bestaande uit een plastiekje en een be
drag van 2500 gulden, is ingesteld door de Organisatie
van Fabrikanten van Grafische Eindprodukten (FGE).
Van Dis krijgt de prijs op 10 december uitgereikt tijdens
de jaarvergadering van de FGE in Ede. Van Dis heeft
naast „Nathan Sid ook nog enkele vertalingen van poë
zie en proza van Breyten Breytenbach op zijn naam
staan. Onlangs werd zijn toneelstuk „Tropenjaren" voor
het eerst opgevoerd. In mei 1986 verschijnt een nieuwe
verhalenbundel van zijn hand.
woord; 13 korte kous; 15 voorzetsel;
16 strafbaar feit; 17 voorwerp voo#|
zekere vruchten; 21 muzieknoot; 22
bijbelse naam; 23 ten bedrage
26 geur, lucht; 29 werktuig; 31 rode
edelsteen.
Verticaal: 1 dwarshout aan een mast;
2 griezelig; 3 sint (afk.); 4 vizierlijn v.e.
verrekijker; 5 voordeel; 6 voorzetsel;
7 verlrek waarin iets te koelen word!
gezet; 9 kruipend dier; 10 familielid:
12 tegenwoordig; 13 zitmeubel; 1*
leesteken; 15 titel (afk.); 18 wiskundig
getal; 19 moed, durf; 20 voorzetsel;,
24 tijdmaat; 25 nlet-giftige slang; 27
landbouwwerktuig; 28 walkant; 29 uit
roep; 30 bijbeldeel (afk.).
OPLOSSING
- l
'10 08 62 82 :6e LZ :«oq
sZ Unn fz :eu 02 '|e| 61 W 81 "-M SL,
leuiLuoii h :|eojs ei !nu zi ;woo oi
Uappepuez 6 -J3iue>iiao>i i :ei g :jnu I
S :se is e ;6ua z l :|»«»!IJeA
ieeuej6 ie uooq 62 gg :pe e2
:ee~) zz :(uj L2 :pueuj|edde n ipjoouj
-isni 9i ;u| si :*os ei ll
8 Uub)( l Uueisej i :|bbjuozuoh
Wim van der Grijn "1
Egofiel"van JL K-s
Zuidelijk Toneel Globe speelt „De
Hamletmachine/Egofiel" van Heiner
Müller/Sam Bogaerts met tekstbij
dragen van Gerrit Achterberg en
Gijs de Lange. Vertaling en regie:
Sam Bogaerts. Met Wim van der
Grijn, Chris Nietvelt, Flip Ceule-
mans, Gijs de Lange, Sjanet Luyt en
op accordeon: Sjef Werrens. Ko
ninklijke Schouwburg, maandag 2
december. Herhaling vanavond.
De Globe-voorstelling „De
Hamletmachine/Egofiel"
wordt door de Koninklijke
Schouwburg begeleid met een
stencil, waarin staat, waarom
de directies van vier Brabant
se schouwburgen besloten
maar één keer hun publiek
bloot te stellen aan het stuk.
De voorstelling zou niet vol
doen aan de minimale eisen
van kwaliteit en professionali
teit die verwacht mogen wor
den van een groot repertoire
gezelschap. Wie zich heeft la
ten verleiden tot negatieve re
acties, is kennelijk afgeschrikt
door de buitenkant. Als je al
leen maar gekeken hebt, kun
je wellicht geschrokken zijn,
maar waarvan dan
Europa's meest interessante
hedendaagse toneelschrijvers,
Thomas Bernhard en Heiner
Muller, leveren in hun stuk
ken commentaar op de maat
schappij. op kunst en op het
toneelmaken. Bernhard laat er
lange monologen over houden.
Muller schrijft ook avondvul
lende stukken, maar zijn tek
sten zijn compacter. Vaak ont
breekt het aan regie-aanwij
zingen in zijn werk. Zoals in
„De Hamletmachine", een
tekst die amper acht pagina's
lang is.
In „De Hamletmachine/Ego
fiel" laat regisseur Bogaerts
een Hamletvertolker, een Op
helia en een figuur die Heiner
Muller zelf speelt op het toneel
staan. De laatste slaat de ande
ren gade en hanteert soms de
camera om op zes, later zeven
monitoren nadruk te leggen op
bepaalde handelingen. De
Hamletvertolker wil niet meer
acteren en laat door middel
van brute, grove daden tegen
de Ophelia zien waarom dat
Hamletspelen zo erg is. Zij
maakt met nagellak haar voe
ten en onderbenen rood voor
hij haar de kleren van het lijf
scheurt en haar met een
mengsel van ketchup, aarde
en eieren volsmeert. Geen
wonder dat hij zoiets niet meer
wil doen. Hij zegt: „ik speel
geen rol meer. Mijn woorden
hebben mij niets te zeggen.
Mijn gedachten zuigen het
bloed uit de beelden...". Haar
repliek is een schrijnende aan
klacht van alle vrouwen, die
zij later als Elektra hervormt
tot weg met het geluk van
de onderwerping. Leve de
haat, de verachting, de op
stand, de dood". Voor een do
cumentair filmpje over de li
chaamscultuur, het joggen en
dansen uit de nazi-tijd wordt
getoond, is het Stalinisme ge
hekeld, is een stripper met een
afbeelding van Marx op de bil
len te zien, worden de Muller
en de Hamlet één en vertelt de
Egofiel een half dozijn schuine
moppen.
Bogaerts heeft bij zijn puntige
vertaling van Müllers tekst
beelden gevonden, die eenvou
dig zijn, simpel lijken, maar
toch kans zien een hele wereld
te openen. Met luim, lust en
ernst is de burgerlijkheid, ver
beeld door een aan het begin
van de voorstelling op zijn kop
hangende huiskamer, letterlijk
en figuurlijk ineen gestort. Het
woord is hol geworden in deze
maatschappij, zegt Muller, mis
bruikt als het is door dictators,
verworden in het vele gebab
bel en ontkend door de dan
sende, joggende televisiekij
kers.
Globe heeft slechts voor een
handjevol moralisten een vi
sueel schokkende voorstelling
gemaakt. De beheerste acteer
stijl met meestal zacht maar
helder en teder uitgesproken
teksten wekt de aandacht voor
de inhoud van deze symbiose
van Müllers tekst en Bogaerts'
verbeelding. „De Hamletma
chine/Egofiel" is een profes
sionele voorstelling om over
na te denken. Een voorstelling
waarin plezier en diepgang
hand in hand gaan.
PETER SNEL
DEN HAAG Stomver
baasd, alsof hij voor het
eerst tot die ontdekking
komt, kijkt Piet Veenstra
op: „Ja, dat is zo, dat is het
helemaal. Als ik thuis van
muziek zat te genieten,
dan wilde ik dat met an
deren delen. Zoals je te
gen een vriend kunt zeg
gen: je moet eens naar dat
werk, van die componist
luisteren. Dat is móói. Zo
heb ik gewerkt, sinds ik
artistiek directeur van het
Residentie-Orkest werd,
acht jaar geleden. Maar
ook al acht jaar dóar voor,
toen ik niet alleen cellist
was maar ook program
ma-medewerker".
Piet Veenstra, 62 jaar, was per
1 september van dit jaar veer
tig jaar bij het RO in dienst en
vond het toen welletjes. „Ik
had al een jaar eerder op wil
len stappen, vrij willen zijn,
niet meer gebonden aan kan
tooruren. Maar om Jan Taat,
mijn opvolger, in te werken
ben ik nog wat gebleven. Mor
genavond. met een concert
door leden van het RO, neem
ik echt afscheid".
Het is bepaald geen bedroefde
Veenstra. die morgenavond
zijn bijltje aan Taat over
draagt. „Om te beginnen heb
ik gezegd dat ik geen toespra
ken wilde. Ik ken dat zo lang
zamerhand. Al die cliché's; dat
je eigenlijk niet gemist kon
worden, dat je een gewaar
deerd medewerker was die ei
genlijk onvervangbaar was,
dat je kunt terugzien op een
vruchtbare periode. Dat hoeft
voor mij niet. Ik vind het goed
als Ben van der Meer - zake
lijk directeur van het RO - iets
wil zeggen en daar zal ik ook
wel wat op antwoorden, maar
ik weet echt nog niet wat. Ben
je mal, daar ga ik me echt niet
op voorbereiden".
Gewoon door
De scheidende artistiek direc
teur voelt zich allerminst ie
mand. die terugziet op een ac
tieve periode die abrupt wordt
afgesloten. „Ik ga gewoon door
met dat werk. maar niet meer
zo voor het RO. Er zijn ande
ren die tot de ontdekking
kwamen dat ik vrij kwam en
van m'n kennis gebruik wil
den maken: het Nederlands
Danstheater, Donemus, het
Noordhollands Philharmo-
nisch Orkest, het Fonds voor
de Toonkunst. Ik heb het zelfs
nog drukker gekregen".
Piet Veenstra heeft nooit stil
kunnen zitten. Toen hij zich in
de oorlogsjaren heel koest had
moeten houden, liep hij de
deur van de Openbare Mu
ziekbibliotheek plat om onder
zoek te verrichten naar het
werk van Nederlandse compo
nisten. En toen in 1969 kunst-
Recordbedrag voor doek Chagall
LONDEN Een olieverfschilderij van Marc Chagall getiteld
La Chambre Jaune (De Gele Kamer) is gisteren in Londen ge
veild voor ruim 3 miljoen gulden, een recordbedrag voor een
werk van Chagall. Het schilderij is gekocht door de Amerikaan
se Citibank. Chagall schilderde het werk in 1911 toen hij in Pa
rijs woonde. Het stelt een vrouw voor met haar gezicht onderste
boven, een man, een koe en een scheve tafel met een samovar
in een gele kamer; door de deuropening valt maanlicht naar
binnen.
zinnig Nederland wat roerig
werd en onder meer overging
op Actie Tomaat, was ook het
Residentie-Orkest van me
ning, dat het muziekleven aan
het versieuren was. Mei 1970
werd Piet Veenstra ingescha
keld bij de ontwikkeling van
projecten, waaruit onder meer
de Vanuit-series ontstonden.
„Niet rondom een componist,
want dan krijg je de hele rot
zooi op je hals, maar vanuit.
Dan krijg je een tijdsbeeld, zo
als je die ook krijgt als je van
uit Mozart te werk gaat. Dan
kom je figuren tegen als Salie-
ri, Stamitz, Von Dittersdorf.
En dringt het goed tot je door
dat Mozart heeft gecompo
neerd als kind van zijn Mann-
heimse tijd. Of anders: je komt
tot de ontdekking dat de Ze
vende van Beethoven eigenlijk
een heel modern werk is, ook
al zitten de meeste mensen er
uitgezakt in hun stoel naar te
luisteren. Jongens, er gebeurt
in dit werk iets!, denk ik dan.
Dit is absoluut geweldig. En
dat ga je pas goed zien, als je
ook werk van tijdgenoten be
luistert. Dankzij de soms wat
middelmatige tijdgenoten ga je
zien hoe groot een componist
als Beethoven was. De man
die op een gegeven moment
riep dat hij vrij wilde zijn, de
concerten uit de hof-sfeer
moesten worden gebracht naar
de concertzaal. En wat Beetho
ven zich niet bewust was, inte
gendeel: toen pas ontstond wat
later een echte kloof tussen
publiek en componist zou wor
den".
Breuk
Ontstond toen een kloof, Piet
Veenstra ziet ook wel, dat veel
muziekliefhebbers met een
breuk in de muziekontwikke-
ling in hun maag zitten. „Er
gens halverwege Schönberg.
Zo van: tot hier kunnen we
het nog volgen, daarna wordt
het ons te moeilijk, het klinkt
zo raar; we kunnen er maar
niet aan wennen".
Voor Veenstra persoonlijk be
staat die breuk niet. maar hij
ziet ook wel in, dat hii veel
meer tijd en mogelijkheden
heeft gehad om veel te luiste
ren. „O ja. Ik kan wel zeggen
dat ik zowat alles heb gehoord.
Daarom zie ik die breuk niet
zo, al geef ik wel toe dat die er
voor veel mensen wel is. Maar
het is altijd al zo geweest, dat
het publiek grenzen stelde, al
verschoven die grenzen tel
kens. Overigens stuit men niet
alleen op een grens in deze
eeuw, die is er ook naar het
verleden toe; zo vóór Bach.
Wat daarvoor werd gecompo
neerd, ervaart men als vlak en
saai.
Het is maar wat men gewend
is. Men begint ook met de vin
gers te trommelen na vijf mi
nuten gamalan-muziek, als
een Indonesiër twee uur
ademloos zit te luisteren. Het
is mijn werk geweest het pu
bliek mee te laten wennen. Al
heb ik voor dat publiek steeds
een keuze moeten maken; zo
heb ik Badings nooit op het
programma gezet, maar Mat-
thijs Vermeulen wel. En dan
niet alleen één symfonie, maar
meteen alles, ook zijn kamer
muziek".
Geen avontuur
„Ach, de meeste mensen wil
len geen avontuur. Daarom
wil ik nog eens een boek sa
menstellen, met grammofoon
platen, om mensen ervan te
doordringen dat er geen kloof
of een breuk bestaat.
Kijk, met beeldende kunst is
dat niet zo moeilijk. Dan maak
je een boek. je schrijft je tekst
en je doet er reproducties bij.
Maar wat je ook schrijft over
muziek, het blijven woorden.
Daarom moeten er ook platen
bij en dan heb je kans dat je
ergens komt.
Maar of ik veel heb bereikt, ik
weet het niet. Misschien is het
net zo als met die film Ama-
deus. Overigens heette die
film niet Mozart, of Wolfgang
Amadeus Mozart, maar Ama-
deus, van wie God hield. Ik
houd het op een modever
schijnsel, net als die Couperus
films op televisie. Natuurlijk
zijn er mensen geweest, die
spontaan werk van Couperus
Piet Veenstra.
kochten. Maar de meesten zul
len dat boek na vijf bladzijden
hebben weggelegd Dacht je
dat ze die hele pil doorlazen?
Welnee. Zo is het ook met die
film gegaan. Vijf minuten Re
quiem vonden de mensen
prachtig, ze waren er helemaal
van onder de indruk. Maar of
ze ook dat hele Requiem wil
den horen betwijfel ik, zoals ik
ook betwijfel of iemand na de
film Amadeus opeens liefheb
ber van Mozart is geworden,
laat staan liefhebber van klas
sieke muziek".
Subjectief
„Je Kunt me vergelijken met
iemand die tentoonstellingen
organiseert: ik stel muziek ten
toon, de mensen kunnen luis
teren. Waarbij ik me er heel
goed van bewust ben, dat mijn
keuze uiterst subjectief is.
Want wat me tegenstaat, laat
ik niet horen, of dat nu goed is
of niet. Ik heb niet de functie
van leraar, ik geef geen les. Ik
geef informatie. Maar het vol
wassen publiek zit al zo vast
aan wat ze gewend waren te
horen; ze zijn niet zo avon
tuurlijk. Dan is dat met kinde
ren anders; die kan ik zó werk
van Luigi Nono laten horen.
Kinderen zijn nog onbevan
gen, zitten nog niet aan een
luisterpatroon vast. Toch kan
ik tevreden terugkijken; in
Den Haag heb ik veel kunnen
doen en misschien toch ook
wel wat bereikt: natuurlijk
krijg je met een Beethoven-
programma een zaal vol; maar
als op een avond werk van he
dendaagse componisten werd
gespeeld, zat de zaal toch
meestal ten minste half vol.
Dat viel me altijd mee".
FRITS BROMBERG
