Massaal protest in Bhopal
Jelena Bonner ook
op bezoek bij paus
Sterke daling export
naar Zuid-Afrika
^Suriname wordt
een tweede Cuba
Ferme
opgave
voor
Nederland'
Reagan waarschuwt
voor teveel optimisme
BUITENLAND
CcidaeSowcwit
DINSDAG 3 DECEMBER 1985 PAGINA 5
komiek maakt tv-spot
yoor Britse partij
BlowONDEN De Britse acteur John Cleese gaat
de sociaal-demoeraten (SDP) een uitzending
erzorgen in de zendtijd voor politieke partijen,
ileese, bekend van Monty Python's Flying Cir-
heeft van de SDP de vrije hand gekregen om
1 tien minuten durend programma te vullen.
46-jarige komiek, die in Nederland al jaren-
e daf'HS het giroverkeer in de bioscopen onder zeer
bijzondere aandacht brengt, ziet wel risico's om
politiek op een grappige manier te presenteren. In
,de uitzending, die vanavond op het scherm komt,
1 zorndi^ Cleese san dat hij tamelijk briljant lang-
Vradig zal zijn en herinnert hij zijn publiek er aan
Vat op de andere kanalen mogelijk een sportpro
gramma aan de gang is. Cleese is lid van de SDP
gn de aan haar gelieerde Liberalen.
WEDUWE AQUINO KANDIDAAT
VERKIEZINGEN FILIPUNEN
MANILA De weduwe van de Filipijnse oppositieleider Bènig-
no Aquino, Corazon heeft gisteren aangekondigd dat zij deel
neemt aan de presidentsverkiezingen op 7 februari en daarmee
de strijd aanbindt met de zittende, dictatoriale leider Marcos.
Mevrouw Aquino stond al geruime tijd onder druk van haar
aanhangers om zich kandidaat te stellen. Zij maakte haar beslis
sing bekend kort nadat een rechtbank legerchef Ver en 25 ande
ren vrijsprak van moord op haar echtgenoot in 1983. Volgens
Corazon Aquino zal de waarheid omtrent de geweldadige dood
van haar man pas aan het licht komen, wanneer president Mar
cos van het toneel verdwijnt. Weduwe Aquino heeft Marcos er
eerder van beschuldigd opdracht te hebben gegeven tot de
moord. De Verenigde Staten hebben kritisch gereageerd op de
vrijlating van opperbevelhebber Ver, die gisteren zijn oude
functie weer kon opnemen. In regeringskringen wordt gevreesd
dat het vonnis de democratie op de Filipijnen èn de Amerikaan
se belangen zal schaden.
Artsen zonder Grenzen
moet Ethiopië verlaten
ADDIS ABBEBA De Ethiopische regering
heeft gisteren aangekondigd dat de activiteiten
van Artsen zonder Grenzen worden verboden. De
25 artsen van diverse nationaliteiten moeten het
land verlaten. De regering neemt zelf de hulppro
gramma's van de organisatie over. Het besluit
komt na een wekenlang durend geschil van me
ning over de hervestiging van vluchtelingen. De
Ethiopische regering brengt honderduizenden
mensen over van het droge noorden naar het
vochtiger zuiden. Nog onlangs werd in het Parijse
hoofdkantoor van Artsen zonder Grenzen een in
tern rapport gepresenteerd waarin wordt gezegd
dat in totaal 300.000 mensen om het leven dreigen
te komen tengevolge van die gedwongen hervesti
ging; dit is evenveel als er tengevolge van de hon
gersnood zelf zijn gestorven.
SIKHS DODEN
BELANGRIJKE
FUNCTIONARIS
CHANDIGARH Sikh-ex-
tremisten hebben gisteren in
Ludhiana in de Indiase deel
staat Purijab een hoge functio
naris van de rechtse Hindoe
partij Bharatiya Janata Partij
(BJP) doodgeschoten. De man
was het achtste slachtoffer van
extremistich geweld in tien
dagen. Sinds de bestorming
van de Gouden Tempel van de
sikhs in Amritsar in juni 1984
zijn 1.900 verdachten gearres
teerd. Daarvan zijn er volgens
de politie 1.100 vrijgelaten se
dert de verkiezingsoverwin
ning van de Akali Dal.
Zon 1.500journalisten
uit VS willen ruimte in
COLUMBIA Zo'n 1500 Amerikaanse journalisten
hebben zich aangemeld om als eerste verslaggever
een ruimtereis mee te kunnen maken. Een van hen
is een 82-jarige voormalige uitgever. De selectie zal
worden gemaakt door de Faculteit voor Journalis
tiek van de universiteit van South-Carolina. Gezocht
wordt naar een journalist die niet alleen goed kan
schrijven, maar die ook goed genoeg oogt en oort
voor televisie en radio. NASA heeft een plaats voor
een journalist beschikbaar gesteld op een van de ko
mende ruimteveerreizen. De 1.500 geïnteresseerden
krijgen deze week een officieel inschrijfformulier
toegestuurd. De journalist die uiteindelijk wordt uit
verkoren zal voor alle Amerikaanse media moeten
werken en niet alleen voor zijn eigen publicatie of
omroep.
WASHING TON POST:
feesc
WASHINGTON Suriname is een tweede Cuba aan het wor
den, zo heeft de invloedrijke Amerikaanse columnist Jack An
derson gisteren in het Amerikaanse dagblad Washington Post
^geschreven.
zijn column, die eveneens in een groot aantal andere Ameri-
anse kranten verschijnt, beschrijft Anderson Suriname als
een „tweede dictatuur op het westelijk halfrond in Cubaanse
"W.
MDe „marxistische sterke man Desi Bouterse" heeft volgens An-
v°°jderson een pact met Libië gesloten. Khadaffy heeft Bouterse
Volgens Anderson honderd miljoen dollar (zo'n 300 miljoen gul-
roeqden) in het vooruitzicht gesteld in ruil voor Surinaamse steun
var|aan Libische moordcommando's.
Vorige week schreef Anderson dat Nederland een bedrag van
Reij'drie miljard gulden had uitgeloofd voor degene, die een eind
actiqmaakt aan het bewind-Bouterse. Een beschuldiging overigens,
gedie door Den Haag direct krachtig is ontkend.
'omf-
n
(Vervolg van de voorpagina)
(LUXEMBURG In ant-
woord op de vraag wat
auwlNederland, dat op 1 janua
ri het EG-voorzitterschap
krijgt, moet doen als de
,°e: topconferentie mislukt zei
premier Lubbers: „Ik ver-
oo 1^1 wacht in elk geval voor
zijn ons een ferme opgave in
tter de komende zes maan
de den",
d.| „Zelfs als deze top slaagt, be-
,^02 tekent dat niet veel meer
ren dan dat er een basis is gelegd
ker voor een aantal concrete
is maatregelen. Er zal dan nog
als heel wat werk verzet moeten
van worden, nog afgezien van
met het feit dat er dit keer be-
erd paalde problemen in Europa
onbesproken blijven die ze-
iker een volgende keer aan
de orde zullen komen", aldus
premier Lubbers.
In hun ochtendvergadering
hebben de deelnemers aan
het Europese topoverleg gis
teren de sociaal-economische
situatie in de gemeenschap
onder de loep genomen. Ver
leid schillende regeringsleiders,
and onder wie Lubbers, wezen
ëe" erop dat zich een economisch
herstel aan het aftekenen is.
De voorzitter van de Europe-
se Commissie, Jacques De-
lors, zei echter dat de groei
jlet achterblijft bij die in de Ver-
and enigde Staten en Japan.
De meeste deelnemers aan
5 23 j het overleg verklaarden
J waardering te hebben voor
een voorstel van de commis-
om meer aandacht te be-
j steden aan de kleine en mid-
Hetjdelgrote ondernemingen, die
da- het meest te lijden hebben
iag. onder het uitblijven van in-
te- vesteringen en de overvloed
577 van regels en belastingen.
In
(ADVERTENTIE)
BHOPAL In de Indiase
stad Bhopal hebben dui
zenden mensen gedemon
streerd ter herdenking
van het feit dat precies
een jaar geleden, na het
het ontsnappen van een
gifwolk uit een fabriek
van Union Carbide, in de
krottenwijken rond de fa
briek ruim 2.500 mensen
om het leven kwamen. In
Bhopal is ook het beeld
onthuld dat de Haagse
beeldhouwster Ruth Wa
terman ter nagedachtenis
aan de ramp heeft ge
maakt.
Het was vandaag de belang
rijkste dag in een week van
optochten en protesten die
zich zowel richten tegen
Union Carbide als tegen de re
gering van de deelstaat Mad-
hya Pradesh, die de duizenden
slachtoffers onvoldoende heeft
geholpen. Door een algemene
staking was het openbare le
ven vandaag volkomen stilge
legd.
Duizenden sloppenbewoners
hielden gisteravond een fak
keloptocht bij de geslo
ten fabriek, waarbij ruim
2.500 afbeeldingen van de pre
sident-directeur van Union
Carbide, Warren Anderson, in
brand werden gestoken. De
hoofden van de poppen waren
volgepropt met rotjes en benzi
ne. Rond de fabriek was een
cordon gelegd door meeer dan
1.000 man paramilitaire troe
pen, politieagenten en brand
weerlieden, uit voorzorg tegen
mogelijke gewelddadige pro
testen, die zich overigens niet
hebben voorgedaan. De politie
zette ook de omgeving af rond
de woning van Motilal Vora,
premier van de deelstaat Mad-
hya Pradesh. De publieke opi-
Demonstratie in Leiderdorp
LEIDERDORP Leden van het Comité „Nooit meer Bhopal"
hebben vanmiddag in Leiderdorp een petitie aangeboden aan de
directeur van Catalysticks bv, een dochter van Union Carbide.
In de petitie wordt geprotesteerd tegen de slechte veiligheids
maatregelen die Union Carbide er in India op nahield. De beto
gers droegen spandoeken mee met teksten als „Boycott killer
Carbide!"
nie heeft de regering van Vora
beschuldigd te weinig te heb
ben gedaan voor de slachtof
fers van de ramp. Hoewel de
regering de nabestaanden een
schadevergoeding toezegde,
zijn er velen die nog niets ont
vangen hebben. De ambtena
ren willen er zeker van zijn
dat niemand ten onrechte een
uitkering krijgt en eisen slui
tende bewijzen voor overleden
familieleden. Dat kan zeer
moeilijk zijn omdat velen bui
ten de officiële crematoria zijn
gecremeerd, zodat men geen
officiële overlijdensakte kan
overleggen. In totaal heeft de
deelstaatregering voor 110 mil
joen gulden aan hulpverlening
uitgegeven. Maar de verstrek
king van levensmiddelen en
andere goederen is in septem
ber gestaakt en van de andere
beloften is volgens burgerco
mités weinig terechtgekomen.
In een rapport heeft de We
reldraad van Kerken ver
klaard, dat Union Carbide ge
houden is de gevolgen van de
ramp op lange termijn onder
ogen te zien, zodat de onderne
ming niet kan volstaan met
het geven van geld en ver
strekken van medische bij
stand aan mensen die daaraan
behoefte hebben. De samenle
ving te Bhopal als geheel zal
ervan moeten kunnen profite
ren, aldus de Wereldraad.
i Carbide-directeur Anderson moet voorstellen, door de slop-
Mevrouw Bonner, geflankeerd door haar zoon Alexei (links) en haar schoonzoon Efrem (rechts)
tijdens een korte tussenstop in Milaan, op weg naar Rome.
ROME Jelena Bonner
(62), de vrouw van de
Russische dissident An
drei Sacharpv, is gisteren
met een toestel van Alita
lia vanuit Moskou in Italië
aangekomen waar zij de
komende dagen aan een
oogkwaal zal worden be
handeld.
Volgens Italiaanse bronnen zal
zij in Rome ook worden ont
vangen door paus Johannes
Paulus II, president Cossiga,
premier Craxi en oud-presi
dent Pertini. Na de oogbehan
deling reist mevrouw Bonner
naar de Verenigde Staten,
waar na onderzoek zal blijken
of zij inderdaad een hartopera
tie moet ondergaan.
Jelena Bonner heeft van de
Sovjetrautoriteiten toestem
ming gekregen naar het Wes
ten te gaan op voorwaarde, dat
ze niet met de pers spreekt.
Indien ze dit verbod over
treedt, mag ze niet terugkeren
naar de Sovjet-Unie en naar
haar man, die nog steeds in
Gorki in ballingschap verblijft.
In het vliegtuig dat haar na
een tussenlanding in Milaan
naar Rome bracht, werd Jele
na Bonner vergezeld door
Alexei Semjonov, haar zoon
uit een eerder huwelijk, en
door haar schoonzoon Efrem
Jankelevitsj. In een korte ver
klaring vroeg mevrouw Bon
ner de met haar meereizende
journalisten, om begrip voor
haar stilzwijgen, omdat zij „ab
soluut naar huis wil terugke-
SMIDJE VERHOLEN EN DE KNAP-MUTATOR
1150) Een lichte verbijstering maakte zich
I meester van de heer Bravhencky, toen hij plot-
I seling oog in oog stond met twee gewapende
mannen. „Handen omhoog of je bent een kind
des doods!" sisten die twee. De heer Bravhenc-
ky liet een bang boertje, hikte even en stak toen
zijn handjes in de bevolen richting. „Ik begrijp
het al.zuchtte hij gelaten. „Ik ben er bij.
Neemt u me maar gevangen, heren. Ik be
en ken. „Wat bekent u?" vroeg Sjeems Pond,
enigszins van zijn stuk gebracht. „De heren zijn
toch van de allergeheimste politie?" hernam
pn mijnheere Bravhencky. „Welnu.dan is de si-
tuatie duidelijk. Niets aan te doen. Ontkennen
zal mij wel niet meer baten. Ik geef toe, ik ben
voor de Koning en een dienaar des Konings
aanvaardt zijn lot. Slechts één ding spijt me: ik
™l' had al lang rattekruid en muizetarwe in de soep
van die ouwe korporaal-koperpoetser-zonder
vooruitzichten moeten doen." „En wie mag dét
dan wel zijn, de korporaal-koperpoetser-zon-
der-vooruitzichten?" informeerde smidje Verho
len. „Dat is die mooie president van ons", ant
woordde Bravhencky droevig. „Dat slappe, wil
loze werktuig in handen van die Polnyck, die hij
haat als de zevendaagse mazelen, maar waar hij
tóch niet tegenop kan. Ach.hadden wij onze
goede Koning Antonyc maar weer terug." Nu
ging smidje Verholen een lichtje op. „Ik heb
zo'n idéé, dat u mijnheere Bravhencky bent",
zei hij. „In dat geval heb ik een prettige bood
schap voor u, want u moet de hartelijke groeten
van Zijne Majesteit Antonyc II hebben. De Ko
ning bevindt zich in blakende welstand in de
kelders van dit paleis." En nu schieten woorden
toch werkelijk tekort om de reactie van de heer
Bravhencky te beschrijven.
Gematigde Palestijn gedood
TEL AVIV De Palestijnse advocaat Aziz Shehadeh, een ge
matigd man en voorstander van de dialoog tussen Israël en de
Palestijnen, is gisteren voor zijn woning in Ramallah op de wes
telijke Jordaanoever doodgestoken. Dat heeft de Israëlische tele
visie gemeld in een speciale nieuwsuitzending. De Palestijn
werd door een onbekende met messteken om het leven gebracht
toen hij thuiskwam van zijn werk. Shehadeh nam in 1950 deel
aan besprekingen met Israël om het vraagstuk van de Pale
stijnse vluchtelingen op te lossen.
(ADVERTENTIE)
DEN HAAG/JOHAN-
NESBURG De uitvoer
van produkten naar Zuid-
Afrika neemt sterk af. Be
droeg de waarde van de
uitvoer de eerste negen
maanden van het vorig
jaar nog 660 miljoen gul
den, nu is de eerste negen
maanden niet meer dan
547 miljoen gulden geëx
porteerd. Hoofdmoot van
de export wordt gevormd
door chemische en farma
ceutische produkten en
elektrische machines. De
groeiende politieke onrust
en de koersval van de
rand zijn de belangrijkste
oorzaken van de terug
loop.
De rand, die in 1983 nog 2,50
gulden waard was, gaat nu
1.02 gulden. De import uit
Zuid-Afrika neemt daarente
gen toe. De eerste negen
maanden van het vorig jaar
werd voor 338 miljoen gulden
aan kolen (zo'n 100 miljoen),,
chemische produkten, groente
en fruit uit Zuid-Afrika ge
haald. Dit jaar was dat tot en
met september 407 miljoen
gulden, aldus de Economische
Voorlichtingsdienst in Den
Haag.
De grootste vakfederatie van
Zuid-Afrika Cosatu heeft gis
teren steun uitgesproken voor
het terugtrekken van buiten
lands kapitaal uit het land om
de regering in Pretoria onder
druk te zetten. De bond vindt
ook dat een toekomstige zwar-
te regering de belangrijkste in
dustrieën van het land moet
nationaliseren.
Jay Naidoó, de algemeen se
cretaris van Cosatu zei in Dur
ban tegen verslaggevers: „Het
systeem van vrij ondernemer
schap is voor ons een brute er
varing geweest. Wij willen be
reiken dat welvaart wordt be
heerst, verdiend en door het
volk verdeeld".
Een woordvoerder van het
ANC, de belangrijkste verbo
den verzetsbeweging, reageer
de gisteren in Loesaka op het
gesprek dat vijf vooraanstaan
de zakenmensen vorige week
hadden met president Pieter
Botha. „Deze zakenmensen
doen hun best om Botha ervan
te overtuigen dat de toekomst
van het land op het spel staat,
als de apartheid niet wordt af
geschaft", aldus de woordvoer
der.
De regering Reagan heeft vol
gens het Amerikaanse week
blad Newsweek reeds twee
maal contacten gehad met het
ANC in Loesaka. Volgens het
mnisterie van buitenlanse za
ken wil de regering contacten
op laag niveau onderhouden.
Defensieministers Warschaupakt bijeen
De defensieministers van de lidstaten van het Warschaupakt zijn
gisteren in Berlijn bijeengekomen om te praten over defensieza
ken. Hier de ministers tijdens een kranslegging bij het Russische
gedenkteken in Oost-Berlijn.
Geen krant ontvangen? Bel ti
SEATTLE De Amerikaanse president Reagan heeft gisteren
gewaarschuwd voor een te groot optimisme, waardoor de pro
blemen tussen de Sovjet-Unie en de Verenigde Staten worden
genegeerd. In een rede tijdens een lunch voor het inzamelen
van geld voor de Republikeinse Partij (de genodigden moesten
1.000 dollar neertellen om met de president aan de dis te mogen
zitten) zei Reagan dat zijn ontmoeting met de Russische leider
Gorbatsjov een nieuw begin was. „Genève heeft veel mensen
hoop gegeven ook mij. Maar er zijn wel eerder hoopvolle tij
den geweest. We moeten leren welk beleid werkt en welk niet.
De vooruitgang die we in Genève hebben geboekt, was alleen
mogelijk omdat wij de laatste vijf jaar vastbesloten zijn geweest
om Amerika sterker te maken. Omdat wij duidelijk ons stand
punt naar voren hebben gebracht over de Russische politiek die
de vrede bedreigt, heeft dat beleid gewerkt".
Geestelijke vader DDR overleden
WEST-BERLIJN Generaal Heinz Hoffmann, de Oostduitse
minister van defensie is gisteren op 75-jarige leeftijd aan een
hartaanval overleden. Hij was een van de stichters van de DDR.
Als minister van defensie gaf hij in 1961 opdracht tot de bouw
van de Berlijnse Muur. Als kandidaat voor Hoffmanns opvol
ging op defensie wordt genoemd de 59-jarige kolonel-generaal
Fritz Streletz, die in 1971 partijleider Erich Honecker opvolgde
als secretaris van de Nationale Defensie Raad. Een mogelijke
andere kandidaat is kolonel-generaal Heinz Kessler die, zoals
Sireletz, een onderminister van defensie is met een machtsbasis
in het Centraal Comité van de partij.
Bondsrepubliek
pakt weer
DDR-spionnen
KARLSRUHE De reeks
spionagegevallen in de Bonds
republiek is gisteren vervolgd
met de arrestatie van een
62-jarige man en diens zoon,
terwijl in de DDR twee hoge
Westduitse spionnen die recht
streeks toegang hadden tot
partijleider Honecker zouden
zijn ontmaskerd. Het aantal
Westduitsers dat de laatste
maanden tegen de lamp is ge
lopen als spion voor de DDR
of daarheen is overgelopen be
draagt nu 14. De verdachten
zouden bandopnamen hebben
gemaakt van radioverkeer van
Westduitse overheidsdiensten
en ook computerbanden heb
ben doorgespeeld aan de DDR.
Intussen meldde het weekblad
Quick gisteren dat de twee
beste agenten van de Bondsre
publiek in de DDR zijn gear
resteerd. Zij zouden zijn verra
den door Hans-Joachim Tied-
ge, de Westduitse topspion die
in augustus overliep naar
Oost-Berlijn. Het zou gaan om
een echtpaar met heel goede
contacten met de politieke top
in de DDR. Zo zouden zij per
soonlijke omgang hebben met
partijleider Erich Honecker.
(ADVERTENTIE)
Leiden Nieuwe Rijn 48. tel 071-133100
vanavond tot 2100 uur geopend
Geweld Colombia
kost 30 levens
BOGOTA Colombiaanse
veiligheidstroepen zijn slaags
geraakt met linkse opstande
lingen, waarbij zeker 30 doden
zijn gevallen, zo maakte het
leger bekend. De gevechten
waren het sluitstuk van wat
vele Colombianen inmiddels
de zwarte november zijn gaan
noemen. Afgelopen maand
werd het Paleis van Justitie in
Bogota door guerrilleros over
vallen, waarbij 97 mensen
werden gedood. In de noorde
lijke streek Uraba sneuvelden
22 rebellen in gevechten met
een legereenheid, waarmee
volgens legerbronnen de re
bellengroep zo goed als wegge
vaagd werd.
