TAFEL Interesse voor jodendom is meer dan modieus £eidae(2otwa/flF HTTiTTl be kerk wereld ACHTERGROND EeidóeSoiFimxt ZATERDAG 30 NOVEMBER 1985 PAGS m. Priesters vervolgd De Tsjechoslowaakse autoriteiten hebben aan twee priesters hun bevoegdheid ontnomen hun ambt nog verder uit te oefe nen. De 49-jarige Rudolph Chudy, die in 1964 priester werd gewijd, staat erom bekend dat hij een vurig tegenstander is van de door de overheid opgerichte en door het Vaticaan ver boden priestervereniging „Pacem in Terris". Op 7 juli heeft hij bij de bedevaart naar Velehrad waar festiviteiten werden gehouden ter gelegenheid van het Methodius-jaar, voor het begin van de mis spreekkoren van de jeugd geleid. De 56-jari- ge Salesiaan pater Anton Srholec, die eveneens is opgepakt en al eerder vele jaren in de gevangenis heeft doorgebracht, was ook betrokken bij de festiviteiten in Velehrad. Familie bij graven gesneuvelde Argentijnen Binnenkort mogen familieden de graven op de Falkland Ei landen bezoeken van Argentijnse soldaten die daar zijn ge sneuveld tijdens de oorlog met Engeland in 1982. Dit maakte de secretaris van de Britse Raad van Kerken, dr. Philip Mor gan, bekend op de najaarsvergadering van de Raad, die deze week in Londen is gehouden. De oorlog kostte aan ruim 800 Argentijnse en ongeveer 200 Engelse militairen het leven. De Argentijnse Nobelprijswinnaar Adolfo Perez Esquivel zal in Argentinië optreden als coördinator van de vijf groepen die ijveren voor de mogelijkheid de graven te bezoeken. De En gelse goeverneur van de Falkland Eilanden heeft inmiddels zijn medewerking toegezegd, aldus dr. Morgan. Er is geen rijk waarin meer slaven zijn dan in het rijk der ijdelheid. Fliegende Blatter De grote belangstelling van christenen voor het jodendom heeft scha duwzijden, zo valt uit op merkingen van diverse theologen te vernemen. De aandacht voor het joodse geloof van christe nen kan gemakkelijk modieus worden. En daarmee zijn noch joden dom, noch christendom gediend. den dat van joodse kant heel voorzichtig wordt gereageerd op de christelijke „honger" naar het joodse geloof. Van uit de geschiedenis is die houding heel goed te verkla ren en christenen zijn niet in de positie daar veel over te zeggen. Immers vrijwel altijd is christelijke interesse in het jodendom gepaard gegaan met bijbedoelingen die de jo den en het jodendom geen recht doen. De waarschuwing van chris telijke theologen voor „ge flirt" met het jodendom heeft in zichzelf best waarde. Net zo goed als het waar is dat modieus omgaan met ele menten uit bijvoorbeeld de bevrijdingstheologie noch de belijders ervan in Latijns- Amerika recht doet, noch wezenlijk dient tot de eigen theologische ontwikkeling. Toch roept de waarschuwing van christelijke theologen een reactie op: Het is natuur lijk niet zonder reden dat zo veel christenen met zoveel belangstelling al die boeken over (aspecten van) het jood se geloof lezen of naar een van de tientallen leerhuizen in den lande gaan. Wie een maal heeft ervaren waar de wortels van het christendom liggen, dus het jodendom heeft „ontdekt", beseft dat heel veel antwoorden waar de christelijke kerk blijkbaar geen antwoord (meer) op heeft, te vinden zijn in het jo dendom. Of, om het negatief uit te drukken: al die mensen kunnen constateren hoe de kerk en met haar de theo logenvervreemd is ge raakt van haar wortels. Een aanwijzing voor die ver vreemding is het grote aantal boeken waarin de bijbelse boodschap wordt toegelicht en verklaard, zonder één en kele verwijzing naar een joodse uitlegger. Alsof de christenen niet heel veel van joden moeten leren over de uitleg van oude en nieuwe testament Mensen die geraakt zijn door joodse getuigenissen over God en wereld, vinden daar in wat zij bij veel christen-t heologen missen. Dét is de reden waarom er zoveel boe ken over en vanuit het jo dendom verschijnen, vaak met herdrukken in korte tijd. Dat er onder de lezers men sen zijn die slechts opper vlakkig lezen en graag „met de mode" mee gaan door zo nu en dan ook een qua- si-joods geluid te laten horen, valt niet tegen te spreken. Maar daar tegenover staan zoveel christenen voor wie de kennismaking met het jo dendom een wezenlijke im puls is voor het eigen christe lijk geloof. De waarschuwing van chris ten-theologen tegen modieu ze omgang met het jodendom slaat terug op henzelf. In de christelijke kerken ontdek ken gelovigen, vaak buiten de predikant of priester om, dat „het heil uit de joden" is. De kerk is voor veel christe nen niet meer de (enige) plaats waar ze in hun geloof worden opgevoed en ge sterkt; mensen zoeken hun toevlucht in boeken en in leerhuizen. En de beste re medie tegen modieuze om gang met het jodendom is de kerk als leerhuis. Gelukkig raken steeds meer theologen ervan overtuigd dat hun theologie geënt moet zijn op de joodse stam. In re formatorische kring is dit be sef eerder gekomen dan in rooms-katholieke. Dr. Simon Schoon, gereformeerd predi kant, heeft in diverse publi- katies veel joods erfgoed voor christenen toegankelijk ge maakt. Zijn theologische visie draagt de sporen van zijn ontdekkingstocht. In een van zijn publikaties komt hij op de uiteindelijke vraag of er dan wellicht „twee wegen" kunnen zijn naar het heil; niet alleen de exclusieve van de christelijke kerk, maar ook die van het jodendom. Maar ook de studiesecretaris van de r.k.-raad voor Israël, drs. Marcel Poorthuis, sprak onlangs uit dat de christelijke kerk moeilijk kan volhouden de exclusieve boodschap van Gods heil te hebben. Discussie In Duitsland is een belangrij ke discussie geweest tussen een jood en een christen, uit mondend in een verklaring die nadruk legt op de ge meenschappelijkheid tussen beiden, met name naar de toekomst. Het gaat om de jood Pinchas Lapide en de christen-theoloog Jürgen Moltmann. Het verslag van het gesprek verscheen in boekvorm bij Ten Have, on der de titel: „De Heer uw God is één"; joods monotheïs me en de christelijke leer van de drieëenheid. Aanvankelijk spraken beide theologen over het thema dat in de titel van het boek wordt aangegeven: het joods monotheïsme als grote tegen stelling met het christelijke credo over de drieëenheid. Het gesprek verliep in grote openheid, met schokkende 'en verrassende conclusies. In ieder geval daagde het resul taat uit tot een verdergaande ontmoeting. Daarvan brengt het tweede deel van het boek verslag, met als centrale vraag: Israël en de kerk: een gemeenschappelijke weg? Het grote voordeel van het boekje is dat de lezer door de gespreksvorm de opbouw van de betogen gemakkelijk kan volgen. Vragen die bij hem opkomen, worden niet zelden of door Lapide of door Moltmann gesteld en/of be antwoord. Waarmee niet ge zegd wil zijn dat er geen ver rassende dingen in staan; in tegendeel. Omdat beide theo logen eerlijk met elkaar om gingen en niet schroomden „tot de bodem" te gaan, kan de lezer veel „nieuws" ont dekken. Deel twee mondt uit in de cruciale vraag: is het chris tendom de exclusieve weg tot God? Lapide heeft eerder in het boekje onomwonden ge zegd dat hij vanuit het joodse denken niet „eng" kan den ken over de Messias: „Sinds Jesaja kennen wij een veel voud van heilswegen". Molt mann zegt in zijn antwoord onder meer dat hij gelooft dat joden en christenen met verschillende opgaven op de zelfde weg staan. De messi- aanse tijd zal pas in volle zin de hereniging tot stand bren gen. In een gemeenschappelijke slotverklaring komen deze aspecten nog eens naar vo ren. De slotzin van hel boek je luidt: „De christelijke hoop sluit de joden in, evenals de hoop van Israël het heil van alle volken omvat". Bij Ten Have verscheen nóg een boekje over het joden dom: „Niet in de hemel", verkenningen in de wereld van de joodse traditie. Auteur is W. Whitlau. Hij stelde het boekje samen uit bijdragen die hij leverde in „Levend joods geloof"; één artikel schreef hij voor het blad „Wending". In het boek ko men allerlei aspecten uit het joodse (geloofs)leven aan de orde. De stijl van Whitlau is, ondanks zijn voorzichtige wijze van uitdrukken, bui tengewoon indringend. In het eerste hoofdstuk schrijft hij ov$r de invloed van het Hebreeuwse denken op de westerse beschaving. Met weinig woorden rekent hij af met de eenzijdigheid van de westerse opvoeding en scho ling, waarin de antieke cul tuur als de „leverancier" van filosofie, kunst en weten schap van het westen wordt gezien. De Hebreeuwse in vloeden schijnen vergeten te zijn. Maar, betoogt Whitlau, die bijbels-hebreeuwse in vloed is het ferment, waar door het Griekse denken vrucht kon dragen. De „be wijzen" voor deze stelling plaatsen de lezer onontkoom baar voor (be)klemmende vragen. Bijvoorbeeld over het „wetenschappelijk" denkklimaat van het westen. Tegenover de kilte van het objectivistisch denken hierin, plaatst Whitlau het he breeuwse kennen, dat iden tiek is aan liefhebben. De westerse wijze van omgaan met de waarheid ontmaskert hij als Griekse overheersing in het christelijk-humanisti- sche denken, waarbij de he breeuwse optiek vaak uit het zicht is geraakt. Daaraan schrijft Whitlau de conflicten toe die christenen hebben met het verstaan van bijvoor beeld het Genesisverhaal en wezenlijk de christelij ke mening dat er tenslotte maar één waarheid is als ant woord op de existentiële vra gen. Net als het boven genoemde boek geeft ook deze uitgave een veelheid van „nieuwig heden" op die bij de aan dachtige lezer niet zonder uitwerking blijft. LÜTSEN KOOISTRA „De Heer uw God is één" van Lapide en Moltmann verscheen bij Ten Have en kost 21,50; „Niet in de he mel' van W. Whitlau, van dezelfde uitgever, kost 29,50. ai ged Feest in de kerk MORGEN is het feest in de kerk: eerste adventszondag' betekent dat christenen zich opmaken om straks het van de geboorte te herdenken. Niet voor niets is de advent ook de eerste zondag van het kerkelijk jaar. hoe zou de kerk anders opnieuw kunnen beginnen daii de verwachting, de zekerheid van de komende verlossik' De feesten in de kerk zijn er om het Godsvolk door t den heen te helpen. Om te herdenken hoe het was et. vooruit te zien hoe het wordt. Feesten halen de mens uit* gewone doen, even mag hij uitzien boven het alledaags zicht hebben op de werkelijkheid die komt. In de advent houdt de tijd de adem in; de dagen worden korter. Tót i langste duisternis het Licht der wereld verschijnt en de |I kere hemel verlicht. Om de mensen daarop vooruit te kijken, worden de adventskaarsen ontstoken. De tijd sci donker, maar wie goed kijkt ziet licht. Steeds meer. J FEESTVIEREN in de kerk is nooit vrijblijvend, veranderen omdat ze iets hebben gezien waarvan ze totjJ hooguit durfden dromen. Zo is het met advent. Het werpt z'n schijnsel vooruit. Dat is de blijde boodschap mensen elkaar vanavond of morgen mogen geven. Dai hebben adventsmensen hoop. Dwars tegen de wanhoopt de wereld in. En tegen de vloed van verdriet en pijn irv het persoonlijk leven. Hij heeft immers de bakens verzet' hebben de zekerheid van de grote morgen, waarop duisternis volgt. Advent vieren is hoop hebben en hoop! ven; het licht zien en het licht doorgeven. Te fors protest höSe r dr. F. dekkir t-v een bi' JJE betrekkelijk snel beëindigde bezettingsacties op het|rjasjs.j nisterie van onderwijs in Zoetermeer en de Delftse TH} Rotter de zoveelste vorm van studentenprotest tegen de plaijPsorias van minister Deetman met betrekking tot de studiefinaqgenoer ring. Die plannen voorzien in een basisbeurs voor elke|6^ve®£ dent en een eventuele aanvulling indien de ouders zelf 1300 00( bijdrage kunnen leveren. De inkomensgrens waarboven! te 0f e ouderbijdrage noodzakelijk is, ligt evenwel ver beneden Sis. D< modale inkomen. akelig toont 1 nlet alleen door de studenten, ook vanuit de politiel fp^iër bezwaar aangetekend tegen onderdelen van de ministelOver 1 plannen, die studenten van ouders met modale en middet te is n komens in een nadelige positie zouden plaatsen. Een kaq z'n® meerderheid blijkt al voorstander van het optrekken val®.r genoemde inkomensgrens. Bovendien heeft de PvdA eer Jeekla ternatief plan in voorbereiding dat tot doel heeft de tytegenf inkomens te ontzien. Volgei damse DaT studenten acties ondernemen om hun positie onde p^er aandacht te brengen is begrijpelijk. De vorm van de act» tiëntei evenwel te fors en op zijn minst voorbarig. Want wat 4stige het ministerie te wachten als de kwestie straks aan beha) therap mense oploss: ling toe is? Kerriesoep biefstuk met pikante jus, sperciebonen en aardappelen banaan met gember Voor twee personen hebt u nodig: 250 g kippepoulet, 6 dl water, zout, ui, wortel, peterselie, foelie, tijm, pe perkorrels, 20 g boter, ker rie, 18 g bloem, 1 lepel ge roosterde amandelsnip pers; 2 biefstukjes a 100 g, 35 g boter, zout, peper, ui, toma tenpuree, paprikapoeder, cayennepeper; 450 g diepvries, blik of pot sperciebonen, zout, 5 g bo ter, 1 lepel paprika-zoet zuur, tot 1 kg aardappelen; 2 bananen, 2 lepels gember siroop, 4 bolletjes gember, half a heel bekertje zure room, 1 lepel chocolade vlokken. Laat het kippepoelet een uur in water met zout, ui, wortel, peterselie, foelie, tijm en pe perkorrels trekken. Haal halverwege dat trekken het vlees uit de bouillon. Laat de soep vijf minuten koken, maak haar af met stukjes kip, zout en kerrie en strooi er amandelsnippers over. Bak de biefstuk in vier a vijf minuten bruin, strooi er zout en peper over en houd het vlees op een bord warm. Fruit kleingesneden ui in het bakvet, voeg weinig water toe en maak de jus pikant met tomatenpuree, paprika poeder, cayennepeper en zout. Schud de gaargekookte of opgewarmde sperciebonen na het afgieten om met boter en kleingesneden paprika- zoetzuur. Meng dunne plakjes banaan met gembersiroop en stukjes gember, doe het mengsel in coupeglazen en leg er zure room op. Strooi er als garne ring chocoladevlokken over. Menutip voor maandag: hamlapje met prei en aard appelen rijstebrij. JEANNE LEIDEN O.L.Vr. Hemelvaart za.: -.19 u.. zo.: 9.30 u.. 11 u. H. Leonar- dui: za.: 19 u. Avondmis, zo.: 9 u. Eu charistieviering; 10.45 u. Gezongen Eucharistieviering. H. Middelares; za.: 19 u. Avondmis, zo.: 9.30 u. Hoogmis. 11.30 u.: Euch. viering. H. Lode wijk: za.: 10 u., 19 u„ zo.: 8.30 u.. 10 u.: Hoogmis; 11.30 u„ 18 u„ 19 u.: Lof. St. Anthonhts van Padua: za.: 19 u. Euch.viering; zo.: 9.00 en 11.30 u. Euch.viering. H. Petrus: za.: 19 u„ zo.: 9 u„ 10.30 u.: Hoogmis. O.LVr. On- bevl. Ontv.: za.: 19 u.; zo.: 9.30 u„ 110.45 u.: Hoogmis; 12.15 u. Oud Ka tholieke Kerk: zo.: 10 u. Hoogmis. Regenboog (Merenwijk): zo.: 9.30 oe cumenische dienst. AARLANDERVEEN za.: 19 u.; zo.: 10.30 u.: Hoogmis. AARDAM zo.: 9 u. Hoogmis; 12 u. ALPHEN AAN DEN RIJN H. Pius: za.. 19 u.; zo.: 9 u.. 10.30 u.: Hoog mis. H. Bonifatius: za.: 19 u„ zo.: 9.45 u. Hoogmis; 11.30 u. De Heilige Geest: za.: 19 u.; zo.: 9 u.; 11.30 u. BOSKOOP za.: de Stek: 17.30 u.; kerk: 19 u.; zo.: 9.30 u.; 11 u. HAZERSWOUDE DORP - HJL En gelbewaarders: za.: 19 u.; zo.: 9.30 u.; 11.30 u. HAZERSWOUDE-RIJNDUK Bar nardus Kerk: zo.: 10 u. Euch.viering. Dep. Het Anker, za.: 19 u.; zo.: 8.45 u.; 11.16 u. HILLEGOM St. Jozet za.: 19 u. Ned. Liederen; zo.: 10 u. Hoogmis - Dameskoor; 11.30 u. Ned. Liederen. H. Martinus: za.: 19 u. met zang; zo.: 9.30 u. met zang; 11 u.: met zang. HOOGMADE za.: 19 u.; ZO.: 10 u. KATWIJK AAN DE RIJN za.: 19 u. Euch.viering; zo.: 9.30 u. Hoogmis; 11.15 u. Euch.viering. Dep. Rijns burg: za.: 19 u. Gebeds en commu nieviering; zo.: 10.30 u. Euch.viering. BUITENKAAG/ABBENES za: 19 u.; zo.: 8 u.; 10 u. LANGERAAR H.H. Adrianus: za.: 19 u.; zo.: 9.30 u.. 11.30 u. LEIDERDORP H. Menswording: za.: 19 u.; zo.: 10 u„ 11.30 u. LEIMUIDEN za: 19 u.; zo.: 9.30 u. Hoogmis; 11.15 u. LISSE SL Agatha: za.: 19 u.; zo.: 10 u. Hoogmis; 11.30 u. Dep. Poel polder: za.: 19 u.; zo.: 9 u.; 11.30 u. Menakerk: za.: 19 u.; zo.: 8.30 u.; 10 u. Hoogmis; 11.54 u. Zaterdag 19 u. H.H. Engelbewaarders (Beekbrug): za.: 19 u. Avondmis; zo.: 9.30 u. Hoogmis; 11 u. H. Mis met zang. NIEUWKOOP za.: 19 u.; zo.: 9 u„ 10.45 u. NIEUWVEEN za.: 19 u.; zo.: 9 u„ 11 u. NIEUW VENNEP za.: 19 u. Avond mis; zo.: 10 u. Hoogmis. NOORDEN za.: 19 u.; zo.: 9 u.. 10.30 u. Hoogmis. NOORDWIJK-BINNEN za: 16 u. Kerkhofkapei; 19 u.; zo.: 8 u.. 10 u. Hoogmis; 11.30 u. NOORDWIJK AAN ZEE za.: 19 u.; zo.: 10.30 u. NOORDWIJKERHOUT St. Victor: za: 19 Euch.viering met koorzang; zo.: 9.30 u. Hoogmis; 11 u. Euch.vie ring met samenzang. St. Jozet za: 19 u.; zo.: 9 u„ 10.30 u. OEGSTGEEST St. Willibrord: za: 19 u.; zo.: 9 u„ 10.30 u. Hoogmis. OUD ADE za: 19 u.; zo.: 8.30 u. en 10.30 u. Zondagsmissen. OUDE WETERING „Jac. de Meer dere": za.: 19 u.; zo.: 9.30 en 11.30 u. ROELOFARENDSVEEN „Maria Presentatie": za.: 19 u.; zo.: 9 en 11 u. SL Petrusbanden: za.: 19 u.; zo.: 9.30 u. Hoogmis: 11.30 u. RIJPWETERING za.: 19 u. Avond mis; zo.: 9 u. Hoogmis; 10.30 u. Euch. SASSENHEIM SL PancratiuK za: 19 u.; zo.: 9.30 u. Hoogmis; 11 u. STOMPWIJK JU. Laurentiue": za.: 19.30 u. Avondmis; zo.: 9.30 u. Hoog mis; 11 u. stille H. Mis. VOORHOUT Bartholomeu»; za.: 19 u.; zo.. 9.30 u. en 11 u. Eucharis tieviering met zang VOORSCHOTEN H. Laurentiue: za.: 19 u.; zo.: 11.30 u. Dep. „Moeder Gods": za: 19 u.; zo.: 10 u. WARMOND za.: 19 u.; ZO.: 8.30 u.. 10.00 u. Hoogmis; 11.30. WOUBRUGGE Goede Herderkerk: za: 19 u.; zo.: 10 u. ZEVENHOVEN Heilige Johannes Geboorte: za.: 19 u. Stille Mis; zo.: 9 u. Hoogmis; 10.45 u. Stille Mis. ZOETERWOUDE-RIJNDIJK „Meer burgparochie": za.: 19 u. (met wisse lende koren); zo.: 10.00 u. (met wisse lende koren); 11.30 u. (met orgel en Ned. liederen). ZOETERWOUDE St. Jan's Ont hoofding: za: 19.30 u. Stille Mis; zo.. 9.30 u. Hoogmis. Chr. Dienaarkerk: za.: 19 u. Mis met zang; zo.: 10 u. Mis met zang. DE ZILK H. Hartkerk: za: 19 u.; zo.: 10 u.. 11.30 u. predikbeurten Prot. Kerkdiensten STAD LEIDEN Herv. gemeente: Hooglandse Kerk: 10.00 u. ds. A. Th. Kramer, m.m.v. Cantorij 11.45 u. Oec. Studentendienst. Marekerk: 10.00 u. ds. S. Meijers; 17.00 u. drs. C. Blenk, A'dam. Maranathakerk: 10.00 u. ds. R. J. Koolstra, H.A. Regenboog: 9.30 en 11.15 u. pastoor J A A van Well. Bethlehemkerk: 10.00 u. ds. E. M. Pannekoek. Bevrijdingskerk: 10.00 u. ds. L. C. Rietveld, H.A. Vredeskerk: 10.00 u. mw. A. Hooger- brugge, leervicaris. m.m.v. de canto- rij. Stevenshof: 10.00 u. mw. K. J. Mak- de Heer, cand. theol.. m.m.v. kinde ren v.d. Chr. Basisschool. Eglise Wallone: (tijdelijk Rapenburg 6): 10.30 u. pasteur D. Ribs. Acad. Ziekenhuis: 10.15. u. ds. M. W. van Beinum en ds. J. Bovenberg. Diaconessenhuis: 10.30 u. H. B. van "t Hof. Jeugdkapeldiensten: Vredeskerk: 10.00 u. ds. H. E. Schouten; Bevrij dingskerk: 10.00 u. J. P. Karstens. Geref. Kerken en andere kerken Stad Zuydtwijck: Vredeskerk: 10.00 u. ds. Petrakerk: 10.00 u. ds. H. Hortensius. Oude Vest: 10.00 u. ds. A. Keyser, Utrecht. H.A. Maranathakerk: 10.00 u. ds. R. J. Koolstra, H.A. Bevrijdingskerk: 10.00 u. ds. L. C. Rietveld. H.A.; 17.00 u. ds. H. Horten- Bejaardenhüis Groenhoven: 10.00 u. ds. v.d. Zwaan, H.A. Chr. Geref. Kerk: ds. G. C. den Her tog 10.00 en 17.00 u. Geref. kerk vrijg.: 10.00 en 17.00 u. Dienst des Woords. Doopsgez./Rem.Kerk: 10.30 u. ds. B.A. Koek. Bapt. gem.: 10.00 u. ds. G. Bosveld, H.A. Evang. Luth. Kerk: 10.15 u. ds. J. Mostert. Nieuw Apost. Kerk: Diensten 9.30 en 16.00 u. Ev. Chr. Gemeenschap: 10.00 u. Evang. Dikkes. Leger des Heils: 10.00 en 19.00 u. sa menkomsten. Zevende-Dag-Adventislen: zaterdag 9.45 u. Bijbelstudie; 10.45 u. Ere dienst. Evang. Centrum Zijlsingel 2a: 10.00 u. dhr. J. Zijlstra. Zendingsgroep „Jeruel": samen komst 17.00 u. Pinkstergemeente Oude Vest 13: 10.00 u. ds. Kl. v. Twilled AARLANDERVEEN Herv. Ge meente: 10.00 u. ds. G. van Driel: 19.00 u. ds. P. Taselaar. Alphen a/d Rijn. Geref. Kerk: 10.00 u. ds. E. R. V. Schuddebeurs; 18.30 u. ds. J. Stolk, Zuidwolde. Chr. Geref. Kerk: 9.30 en 17.00 u. ds. G. de Vries. TER AAR Herv Gem.: 9.30 u. Kand. v. Mourik. R'dam; 18.30 u. ds. P. J. Stam. Geref.Kerk: 9.30 u. ds. J. Broer; 18.30 u. ds. R. Biewenga, Kamerik. ABBENES Herv. Gem.: 9.30 u. W. H. B. ten Voorde; 19.00 u. ds. M. Bergsma. ALPHEN a/d RUN Herv. Gem.: Opstandingskerk: 10.00 u. ds. J. J. v.d. Heiden. Adventskerk: 10.00 u. ds. L. Romein; 17.00 u. ds. W. v.d. Kamp. Kruiskerk: 10.00 u. ds. Z. de Graaf. Nabij: 10.00 u. ds. J. H. Sogers. Geref. Kerk: Maranathakerk: 10.00 u. ds. J. Stolk, Zuidwolde; 18.30 u. ds. F. J. Boer Salvatorikerk: 10.00 u. ds. F. J. Boer; 18.30 u. Jeugddienst. Baptistengemeente: 10.00 u. ds. P. J. Mletes: 18.30 u. ds. H. G. Koekkoek. Leger des Heils: 10.00 en 18.30 uur samenkomsten. Voile Evangelie Gemeente: 10.00 u. dhr. A. v.d. Hoorn. ALPHEN-NOORD (Herv./Geref. dien sten) Goede Herder: 10.00 u. ds. G. Mulder; 18.30 u. ds. F. Moll. De Bron: 9.15 u.: ds. F Moll; 10.15 u. drs. A. Brombacher; 18.30 u. ds. R. Nieuwenhuis. Ashramcollege: 10.00 u. ds. R. Nieu wenhuis. Driehoorne: ALPHEN-NOORD (Herv. Gemeen te) Sionskerk: 9.30 u. ds. J. Ou- wendijk; 18.30 u. ds. H. Koudstaal. Oudhoornseweg: 10.00 u. ds. H. J. ter Bals. BODEGRAVEN Herv. Gemeente: Dorpskerk: 9.30 u. ds. J. Wieman; 18.30 u. ds. A. Th. Rothfusz, Hille- lalvatorkerk: 9.30 u. ds. L. M. Vreug- denhil. Gouda; 18.30 u. ds. R. J. v.d. Hoef. Bethlehemkerk: 9.30 u. ds. R. J. v.d. Hoef; 18.30 u. ds. N. Kleérmaker, Geref. Kerk: 10.00 u. ds. W. A. v.d. Berg; 18.30 u. ds. D. H. Elderman. BOSKOOP Herv. Gemeente: Dorpskerk: 9.30 u. ds. W. A. Vlas blom; 18.30 u. ds. J. Haitsma. De Stek (Herv./Geref.): 9.30 u. ds. H. A. v.d. Pol. Geref. Kerk: 9.30 u. ds. G. de Jong; 17.00 u. ds. G. de Jong. Chr. Geref. Kerk: 9.30 en 17.00 u. ds. P. N. Ribbers. HAZERSWOUDE Herv. Gem.: 9.30 u. ds. J. Haitsma, Boskoop; 18.30 u. ds. Z. de Graaf. Geref. Kerk: 10.00 u. ds. J. C. W. van 't Hoff, Boskoop; 17.00 u. drs. G. J. Smink, Haastrecht. HOOGMADE Herv. Gem.: 10.00 u. ds. H. L. Boonstra. DE KAAG Herv. Gem. 10.00 u. ds. C. Koldewijn. KATWIJK A D. RIJN Herv. Gem.: Dorpskerk: 10.00 u. ds. M. J. Aarents. H.D.; 18.00 u. ds. J. Gebraad. Ontmoetingskerk: 10.00 u. ds. J. Ge braad. H.D.; 18.30 u. ds. M. J. Aa- KATWIJK AAN ZEE Herv. Ge meente: Nieuwe Kerk: 10.00 u. ds. D. Drieber gen; 18.00 u. ds. S. de Jong. H.D. Oude Kerk: 10.00 u. ds. W. Ch. Hovi- us; 18.00 u. ds. J. P. van Roon, H.D. Ichtuskerk: 10.00 u. ds. J. Vroeginde- weij; 17.00 u. ds. c. J. Sjollema, H.D. Pnielkerk: 9.30 u. ds. J. P. van Roon; 18.00 u. ds. C. van Sliedregt, H.D. Bestevaer Mavo: 10.00 u. ds. S. de Jong. Kapel Overduin: 14.15 u. ds. H. v.d. Beid. Geref. Kerk: Open Hof: 10.00 en 17.00 u. ds. J. van Breevoort, H.A. Triumphator: 9.30 en 17.00 u. ds. P. C. Koster, H.A. Vredeskerk: 9.30 en 17.00 u. ds. A. C. Kersten, H.A. Chr. Geref. Kerk: 10.00 en 17.00 u. ds. Slagboom. KOUDEKERK A/D RIJN Herv. Gem.: 10.00 u. ds. A. L. Laprè; 19.00 u. pastor D. Wolf. Oec. Adventsdienst in de Geref. Kerk. Geref. Kerk: 10.00 u. dr. H. Bade; 19.00 u. pastor D. Wolf. Oec. Ad ventsdienst in de Geref. Kerk. LEIDERDORP (Herv./Geref. dien sten) Dorpskerk: 10.00 u. ds. J. J. v.d. Born; 18.30 u. ds. A. W. J. A. Knorth. Hoofdstraat: 10.00 u. ds. A. W. J. A. Knorth. Scheppingskerk: 9.00 en 10.30 u. mw. ds. H. Westera-Franke. LEIMUIDEN Herv. Gem.: 9.30 u. Kand. Mw. Teusink. Geref. Kerk: 9.30 u. ds. A. M. Los, Pijnakker; 19.00 u. dr. R. Fernhout. Alphen a/d Rijn. LISSE Herv. Gem.: Dorpskerk: 10.00 u. ds. P. C. "t Hooft. Pauluskerk: 10.00 u. ds. B. C. de Gel der. H.D.: 19.00 u. idem. 'Geref. Kerk: 10.00 u. ds. E. Boswijk; 17.00 u. ds. C. v.d. Woude. Wasse naar. Chr. Geref. Kerk: 10.00 en 16.30 u. ds. J. van Dijken, H.A. Geref. Gem.: 10.00 en 16.00 u. Lees- dienst. Geref. Kerk Vrijg. (Princ.str.) 10.30 en 16.30 u. ds. C. de Putter. Ned. Geref. Kerk (Salvatori): 10.00 u. ds. A. W. Vos; 19.00 u. ds. G. de Lan ge. Oegstgeest. NIEUWKOOP Herv. Gem.: 9.30 u. ds. J. A. Wegerif, Doopdienst; 18.30 u. ds. P. H. J. Stoutjesdijk, Jgdd. Geref. Kerk: 9.30 u. ds. S. de Jong. Woerden; 16.30 u. Interkerkelijke Vesper. Chr. Geref. Kerk: 9.30 en 18.30 u. ds. v. Leeuwen. NIEUWVEEN Herv. Gem.: 9.30 u. ds. L. F. de Graaff; 18.30 u. ds. J. Ni- colai. NIEUW-VENNEP Herv. Gem.: 9.30 u. ds. H. W. B. ten Voorde; 16.30 u. Ontmoetingsdienst Geref. kerk; Geref. Kerk: 9.30 u. ds. G. Rang; 16.30 u. Ontmoetingsdienst. Chr. Geref. Kerk: 9.30 en 16.30 u. ds. D. Visser. NOORDWIJK Herv. Gemeente: Grote Kerk: 10.00 u. ds. W. v.d. Lee, H.D. Kerk aan Zee: 10.00 u. ds. F. A. L. Franken, Zeist. H.D.; 17.00 u. ds. W. v.d. Lee. De Rank: 10.00 u. kand. A. van Zwet. Grote Kerk: 17.00 u. drs. Chr. W. Ho- Geref. Kerk: Hoofdstraat (Buurtkerk): 10.00 u. ds. N. Korenhoff. Vinkenlaan: 10.00 u. ds. R. S. Elgers- ma; 19.00 u. drs. P. Wamelink. G D. Stichtingskerk: 11.00 u. ds. E E Slof- stra. Sole Mio: 9.00 u. ds. R. S. Elgersma. NOORDWIJKERHOUT Herv. Gem.: 10.00 ds. A. v.d. Mey. gezins- dienst. De Zilk: 10.00 u. ds. H. v. Niel. Rijnsburg. OEGSTGEEST (Herv. /Geref. dien sten) Endegeest: 10.00 u. ds. L. H. C. Friederich. Mauritskerk: 10.00 u. ds. R. E v.d. Wal. Groene Kerkje: 10.00 u. ds. J. J. Kooman, H.D. Pauluskerk: 10.00 u. ds. R. E Da Costa. Gemeentecentrum: 10.30 u. ds. W. H. Stenfert Kroese; 19.00 u. ds. H. van Niel. Van Wijckersloot: 16.00 u. mw. ds. C. H. Visch, H.A. Lulhersekerk: Diaconessenhuis: Acad. Ziekenhuis: 10.15 u. ds. J. Bo venberg, H.A. Genootschap der Vrienden (Quakers): 10.30 u. Dienst des Woords. Ned. Geref. Kerk: 8.45 en 16.00 u. ds. G. de Lange. OUDE EN NIEUWE WETERING Herv. Gem.: 9.30 u. ds. H. Jaspers Focks; 17.00 u. Jeugdteamdienst. Geref. Kerk: 9.30 u. J. de Korte; 17.00 u. ds. J. Broer, Ter Aard. Remonstrantse Gem.: RIJNSATERWOUDE Herv. Gem.: 9.30 u. ds. v.d. Kamp; 19.00 u. ds. v.d. Heiden. RIJNSBURG Herv. Gemeente: Grote Kerk: 9.30 u. ds. Smaling; 17.00 u. ds. Wagter. Bethelkerk: 9.30 u. ds. Wagter. Geref. kerk: Petrakerk: geen dienst Immanuelkerk: 9.00 en 10.30 u. ds. Snel; 17.00 u. ds. Cziria. Maranathakerk: 9.00 en 10.30 u. ds. Ribberink; 17.00 u. ds. Damsma. Chr. Geref. Kerk: 9.30 en 17.00 u. ds. W. van Sorge. SASSENHEIM Herv Gem.: 10.00 u. ds. G. H. N. Germans. H.A.; 19.00 u. ds. W. Baas. H.A. Geref. Kerk: 10.00 u. ds. W. Baas. H.A.; 19.00 u. ds. Th. Ferwerda, H.A. Chr Geref. Kerk: 10.00 en 17.00 u. ds. J. M. Aarnoudse. Ned. Prot. Bond Sassenheim/Lisse. VALKENBURG Z.H. Herv. Gem 10.00 en 18.30 u. ds. C. Vermeulen. Geref. Kerk: 9.30 u. ds. M. G. Veen- stra. Leiden: 18.30 u. ds. G. Snel. Rijnsburg. VOORHOUT Herv. Gem.: 10.00 u. dhr. Hoffenaar. VOORSCHOTEN Herv. Gem.: 10.00 u. ds. J. D. A. de Zwart; 17.00 u. Oec. Zangdienst in Laurentiuskerk. Geref. Kerk: 10.00 en 19.00 u. ds. v.d. Schoot. „Ontmoeting" (Herv./Geref.): 10.00 u. ds. G. de Zeeuw. WARMOND Herv. Gem.: 10.00 u. ds. J. Muis. WASSENAAR Herv. Gemeente: Dorpskerk: 10.00 u. ds. R. Steenstra; 16.30 u. ds. C. J. v.d. Plas; 19.00 u. Opendeur dienst. Kievietkerk: 10.00 u. dr. W. van Brug- Messiaskerk: 10.00 u. ds. W. van Waas bergen. Dorpscentrum: 9.30 u. ds. H. W. Rip- hagen. Papendrecht. Shalom (Jeugdkerk vanaf 12 jr.): Geref. Kerk: Bloemcampkerk: 10.00 u. Herv./Ge ref. dienst in de Kievietkerk. dr. G. C. v.d. Kamp. Zijllaan 4: 10.00 u. ds. C. v.d. Woude; 19.00 u. Gem. Open-deurdienst in Herv. Kerk ds. C. v.d. Woud. Ned. Prot. Bond: 10.30 u. Prof. dr. J. Sperna Weiland. WOUBRUGGE Herv. Gem.: 9.30 en 18.30 u. ds. W. J. J. Koelewijn. Geref. Kerk: 9.30 u. drs. M. J. Aal- ders; 18.30 u. drs. P. Buikema. Ned. Prot. Bond: 11.00 u. Pater R. van Sasse van Ysselt. ZEVENHOVEN Herv. Gem.: 9.30 u. Eerw. Hr. J. de Haan. Geref. Kerk: 9.30 en 19.00 u. dhr. M. Schreuder. ZWAMMERDAM Herv. Gem.: 10.00 en 18.30 u. ds. T. A. Eijsenga. Geref. Kerk: 10.00 u. drs. P. B. Buike ma; 18.30 u. drs. M. J. Aalders. Wou- brugge. ililllll ARTSEN Leiden: Groep 1: Tan. Janssen, Zwijnenburg, Meyer, R. van Leeuwen. Verhage. Groeneveld en De Ruiter: za. dr. Verhage, tel 218661, zo. dr. De Ruiter, tel. 125096. Groep 2: Bergmeijer, Pieterse, Van Gent. Taytelbaum, Van Luyk, Klaas- sen, Rus en Kruis: za. dr. Kruis, tel. 126371, zo. dr. Taytelbaum. tel. 120266. Groep 3: Pleiter, J. van Leeuwen, Smit. W. de Bruijne, J. de Bruijne, Stolk, Jurgens en Fogelberg: za. dr. Stolk, tel. 125820, zo. dr. Van Leeuwen, tel. 120412. Groep 4: Van Wingerden, Lahr, Van Rijn, Bénit, Nieuwenhuis, Roos. Boer, Van de Waard en Arnou: za. dr. Roos, tel. 766123, zo. dr. Boer. tel. 310420. Groep 5: Schaefer, Jasperse, Crul, Kooyman, De Jong, Prince, Reinders. D. Hammerstein en A. Hammerstein: za. dr. A. Hammerstein, tel. 767646, zo. dr. De Jong, tel. 123752. Oegst geest: vanaf za. 10 uur: dr. De Haan, tel. 170605. Patiënten van dr. Steen hoven of dr. Voorzaat: bellen naar 176867. Spreekuur za. en zo. 11.30- 12.30. Kaag Abbenes - Nieuw Vennep: tel. 02526-72850 Leider dorp: za. dr. Kemme, tel. 893139, zo. dr. Landsmeer, tel. 413913. Spreek uur van 12.30 tot 13.00. Voorscho ten: za. dr. Tromp, zo. dr. Meijer. Warmond - Voorhout: dr. Hoornweg, tel 02522-11393. Noordwijk: Groepspraktijk tel. 19300. Noord- wijkerhout - Lis se: dr. Van der Laak. spreekuur za. en zo. 12.00 en 17.00 uur. Katwijk aan Zee: dr. Henne- man, tel. 12162. Katwijk Rijns burg Valkenburg: dr. Van Delft. tel. 15366. Sassenheim: dr. Muller, tel. 1177. Alkemade - Rijnsaterwoude: dr. Beekhuis, tel. 01712-8202. Prak tijk Saeys/van Mierlo/Roelen: dr. Van Mierlo, tel. 01713-5289. Alphen: troep 1, za. dr. Smit. zo. dr. Eijssink meets, groep 2. za. dr. Boss, zo. dr. Klein Haneveld. Hazerswoude Koudekerk: dr Bosch. tel. 01728- 9281. Benthuizen - Boskoop: dr. Hermans, tel. 01727-2038. Lange- raar - Nieuwveen - Te* Aar - Wou- brugge: dr. Van Dongen, tel. 01723- 8101. Nieuwkoop - Noorden: dr. Brinkman/dr. Sluis. tel. 01725-9301. TANDARTSEN Leiden - Leider dorp Oegstgeest: dr. Van der Vorst, tel. 173847, za en zo spreekuur om 13.00 uur. Alkemade - Leimuiden: eigen tandarts bellen voor 15.00 uur. Leidschendam: voor spoedgevallen tel. 974491. Bollenstreek: dr. Koel- mans, tel. 02521-13471. APOTHEKEN Leiden Leiderdorp - Oegstgeest Voorschoten: Apo theek Centraal In Leiden en Apotheek Voorschoten in Voorschoten. Alke made: Apotheek Alkemade. open: zat 12-13, 17.30-18 u, zon feestdagen 12.30-13 en 17.30-18 u. Noordwijk - Katwijk: Katwijksé Apotheek. Noordwijkerhout: za geopend van 9- 13. u. en van 17-18 u. en zo van 12- 13 u. en 17-18 u. Spoedrecepten tel. 3511 of dienstbel Sassenheim: 02522-10169. WIJKVERPLEGING Leiden - Noordwijkerhout - De Zilk - Voor hout. tel. 071-122222 Bollen streek: Wijkverpleging Gezondheids centrum, tel. 02522-14147. Hille- gom: Opgave via het antwoordappa raat. tel 02520-16217. Leidschen dam: Kruisvereniging, tel. 070- 455300. Oegstgeest Kruisvereniging, tel. 071-177444 DIERENARTSEN Leiden: dr Muurling, tel. 125057 en dr. Vest- jens/dr. Koster, tel. 01717-3836. Voorschoten Leidschendam: dr. Frencken, tel. 070-271110. ONGEVALLENDIENST ZIEKENHUI ZEN LEIDEN Ongevallendienst elke dag Academisch Ziekenhuis be halve van dinsdag 13.00 u. tot woens dag 13.00 u. (Diaconessenhuis polikli nieken tel 155543, afdeling S.C.U. tel 175639) en van vrijdag 13.00 u. tot zaterdag 13.00 u. (Elisabeth-zieken- huis). BEZOEKUREN ZIEKENHUIZEN Diaconessenhuis: Bezoekuur dage lijks van 16.00 tot 17.00 uur en van 18.30 tot 19.30 uur. Kinderafdeling dagelijks van 14.00 tot 20.00. Niet meer dan twee bezoekers per patiënt. Sint Elizabeth-ziekenhuis: Volwas senen dagelijks van 14.00-14.45 u. en van 18.30-19.30 u.; klasse-afdelingen ook 11.15-12.00 u. Kraamafdeling: dag. van 15.00-16.00 u. en van 18.30- 19.30 u. en van 19.30-21.00 u. alleen voor vaders. Kinderafdeling dag. 15.00-18.30 u. CCU (hartbewaking) dag. van 14.00-14.30 u. en van 19.00- 19.30 u. Intensieve verpleging: dag. van 14.00-14.30 u. en van 18.30- 19.00 u. Sport-Medisch Adviescen trum: Spreekuur ma. 19.30-20.30 u. in het St. Elisabeth-ziekenhuis. En degeest: Dl. en vr. 13.00-14.30 u.; zo. 11.00-12.00 u. en 14.00-15.00 u.; eer ste klasse: de gehele dag. Jelgers- makliniek: Jongerenteam: za. en zo. 14.00-17.00 u. Opname: werkdagen 16.45-17.45 u.; za zo en feestdag. 10.00-11.30 en 14.00-16.30 u. Team A, C en D: dag. tot 21.00 u. met uit zondering van behandeltijden en etenstijden. Academisch Zieken huis: Voor alle patiënten (behalve kin deren) zijn de bezoekuren als volgt: Dagelijks 14.15-15.00 u. en 18.30- 19.30 u. Avondbezoekuur afdeling verloskunde: 18.00-19.00 u. De Prae- maturenafdeling dagelijks van 14.30- 14.45 u. en 18.30-18.45 u. Voor ou ders en familie is voortaan doorlo pend bezoek mogelijk. Bezoek aan ernstige patiënten: wanneer aan ern stige patiënten doorlopend bezoek wordt toegestaan kan de hoofdver pleegkundige hiervoor speciale kaar ten verstrekken. De bezoektijden van de kinderkliniek zijn dagelijks 15.00- 15.45 u. en 18.30-19.00 u. De be zoektijden van de kinderafdeling (al leen voor ouders van kinderen Imv^nHp een afwijkende tijd afgesprokei? den met de hoofdverpleegkufl ae n" zijn dagelijks van 14.15-15.00 jzien. 1 van 18.30-19.00. Rijnoordznde pso huis: Dagelijks 14.30-15.15 u moete 18.30-19.30 u Extra bezoek hi j„i v waking: 11.00-11.30 u. Extra bi. vaders kraamafdeling: 19.30-20) Ctclosj Kinderafdeling 15.00-15.30 u. I werki voor ouders 18.00-18.30 u. LEIDSE RECHTSWINKEL disch Adviesbureau. Ketefboi I li steeg 10, tel. 130775; afdeling h tingen: alleen op afspraak, klad bureau: di. en do. 18.30-20.30.» "V J ling vreemdelingenrecht: ma. \J i en do. 18.30-20.30, afdeling n I vr. 10-12. S.O.S.-DIENST Telefonische! dienst, tel. 071-125202. Voor all* in moeilijkheden verkeren of e zijn. Vertrouwelijk, reikbaar. BUREAU VOOR RECHTSHU Herengracht 50, tel. 123942; sp ren ma. en di. 10.00-12.30 u„ 13.30-16.00 u.; do. 18.30-20.30l DIERENHULP- EN AMBULAI DIENST Hulpverlening in Li Leiderdorp, Oegstgeest, Rijnsr Valkenburg. Voorschoten, Wan en Zoeterwoude. Tel. 071-17414 BURGERRAADSLIEDEN K» brugsteeg 2, tel. 143171 (kan! van c ren). Spreekuren ma„ di. en zo sn 11.00-12.00 u„ do. 18.30-20.00» nomi: GEZINSVERZORGING Slio heeft gezinsverzorging Leiden. Aanvf SHUU I/O 12; spr» IVC i EINE zieken en gezinsverzorging. j00^. brandtstraat 17, tel. 149441 (m« dr. B vr. 9.00-10.00 u. en 13.00-14.0C MAATSCHAPPELIJK WERK ting Maatschappelijk werk, Ou< 44c. spreekuur ma. t/m vr. ir yrjp_ 10.00 u. en volgens afspraak jries 142144. Gezondheidscentrum M> net ei wijk, spreekuur ma. 11.00-12.8 leen I do. 14.00-15.00, tel 212195. Gel trekk heidscentrum Stevenshof, spref m;,ar do. 10.00-11.00, tel 311506. straat 24: spreekuur ma. t/m vr.) nelsD 10.00 u. en volgens afspraak Volgi 254782/254756. Spreekuur gen) CDA telijke sociale dienst: di 14.00-1 L,m u. Apollolaan 1a, Zuid-West;. P 14.00-15.00 u. Herensingel 3. li Desi Noord. Ook tel. van 09.00-10.31 voer< 766600, afdeling maatschap» heefl werk. doori - Hoge R9 der •899375. Ka» 7. 9-12 u. 144 fact Telefonische informatie over ki» net t bijslag: 8-12 u. de pi SOCIALE RAADSVROUW Sp» heefl uren sociale raadsvrouw. Binned Gerecht 10. wo. 17.00-18.0C Noord: Van Hogendorpstraat 36 10.30-11.30 u.; Kool: Driftstraat) di. 10.30-11.30 u.; Morskw» TOei Buurthuis Morskwartier. Topaai 10.00-11.00 u. wo. 10.00-13.01 br© Tuinstadwijk: Herengracht 45 10.30-11.30 u. SOCIALE RAADSVROUW SCHOTEN Spreekuren: ma 20.00 u. wo. en vr. 9.00-10.30 u.) seweg 33, Voorschoten. Tel. 32$ SP HULP- EN INFORMATIEDlt Groenesteeg 33, Leiden. Tel.! over. 134640 of 071-144600. Hulp enj bescl matie op medisch, juridisch en n» jjd T gebied, werk, sociale verzekerlrt huurkwesties. Spreekuur: elke f m e' derdag van 20.00-21.00 u. STICHTING VRIJWILLIGERS i TRALE Pallasstraat 1. Alphef den Rijn. Tel. 01720-33033. Be» ding en opvang van mensen, dl welke reden dan ook, tijdelijkI nodig hebben. Bovendien wordt matie verstrekt over andere mo8 heden van hulpverlening en 1 reikbaarheid daarvan. VRIJWILLIGERS CENTRALE - gegracht 246a. Leiden. Tel. 1 Dagelijks bereikbaar van 9.0( u. voor informatie over vrijwill| werk en cursussen of een persi gesprek. WERKENDE JONGEREN ten- en informatieuur Elke dinj avond van 17.00 tot 20.00 u. kantoor Koppenhinksteeg 2, I Tel. 071-121139 Die UTR diere bouv de ja kracl FR

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1985 | | pagina 2