Hilversum
wil luisteraars
terugwinnen
w w mJ
mm-
Nieuwe
zenderindeling
vf v '*v
wa
Lichtjes
gaan weer
branden op
dozijnen
kerstmarkten
■CöidócSoiwant"
Hilversum 1 houdt op te bestaan. Die zender heet vanaf morgen Radio 1
en een soortgelijke naamsverandering ondergaan de vier andere landelijke
zenders. Dat is met het volwassen worden van Radio 5 en het „nieuwe
gezicht" van Radio 1 de grootste wijziging in de immense operatie van de
nieuwe zenderindeling. Deze heeft vooral tot doel de luisteraars terug te
winnen, die de laatste jaren afhaakten omdat ze hun vertrouwde program
ma's niet meer konden vinden. Voor de Nederlandse radioluisteraar bete
kent deze ingreep de derde grote verandering in vijf jaar. Maar, zo hebben
de omroepbazen beloofd, het is voorlopig de laatste, want „we willen de
luisteraars niet nog een keer het bos insturen
Bovendien geloven zij dat met deze wijzigingen niet alleen de indeling aan
helderheid heeft gewonnen, maar dat de luisteraar na enige gewenning zijn
lievelingszenders veel gemakkelijker kan vinden.
ZATERDAG 30 NOVEMBER 1985
RADIO 3:
Popmuziek, jongerenpro-
mma's.
ontvangen op FM:
96,8 MHz.
Kabelaansluitingen in de
Haagse en Leidse regio:
90,6 MHz (FM, stereo).
HILVERSUM - De komst van
nieuwe zendgemachtigden en de
zendtijduitbreiding als gevolg van
een statusverandering van een om
roep, zoals de A-status van Veroni
ca, hebben de afgelopen twintig
jaar niet in het voordeel van de
luisteraar gewerkt. AJs hij net ge
wend was aan de nieuwe situatie
traden er weer kleine of wat grotere
verandèringen op. Zo veranderde
het zendschema van de radio in de
afgelopen twintig jaar maar liefst
vijfentwintig keer.
Deze wijzigingen kwamen de luister
dichtheid van de Hilversumse zenders
niet ten goede. Het gevolg van de zen
derkleuring van 1979 was bijvoorbeeld
dat de beluistering van de Hilversumse
zenders weliswaar evenwichtiger werd
(Hilversum 1 snoepte bijvoorbeeld een
groot aantal luisteraars af van Hilver
sum 3), maar dat de luisterdichtheid in
zijn geheel afnam. De luisteraar bleef ge
middeld zo'n 180 minuten naar de radio
luisteren, maar verkoos een piraat, een
buitenlandse zender of een regionale
omroep boven Hilversum.
De bedoeling van de grootse operatie,
die morgen, zondag 1 december gestalte
krijgt, is die luisteraars terug te winnen
en de concurrentie-positie ten opzichte
van bijvoorbeeld de BRT en de Duitse
radiozenders te verstevigen. De geza
menlijke omroepen proberen dit te be
werkstelligen door nog scherper aan zen
derkleuring te doen, waardoor de luiste
raar precies weet dat als hij bijvoorbeeld
op Hilversum 5 - vanaf morgen Radio
5 - afstemt, hij informatie en educatie
krijgt voorgeschoteld. Het is een zender
voor mensen die van gesproken woord
houden. Bovendien hopen de radioma
kers dat met de nieuwe indeling de zen
ders straks - als iedereen er aan gewend
is - gemakkelijker te vinden zijn. Aan
gezien de radiomakers in zowel Hilver
sum als de regio vastbesloten zijn rust te
brengen in radioland, zou dat moeten
lukken.
Regionaal
Het besluit de Hilversumse zenders in
het vervolg aan te spreken met „Radio"
is genomen omdat vanaf morgen niet
alle programma's die te ontvangen zijn,
afkomstig zijn uit Hilversum. Dat geldt
vooral voor de uitzendingen die via Ra
dio 1 op de FM en op de middengolf in
de ether worden gebracht. Op deze nieu
we zender wordt afwisselend door regio
nale en landelijke omroepen uitgezon
den. Het aangeboden pakket zal bestaan
uit nieuws, actualiteiten, sport en lichte
muziek. Radio 1 zal het meest herken-
Op enigszins gewijzigde frequenties, maar nog altijd via de zender Lopik, zullen in het
vervolg de radioprogramma's worden doorgeseind.
baar zijn in de piekuren dus tussen 7 en
9 uur, 12 en 14 uur en 17 en 19 uur.
Dan zenden namelijk op de FM de re
gionale zenders elk hun eigen program
ma uit. terwijl de landelijke omroepen
op de middengolf nieuws en actualitei
ten brengen (747 kHz, 402 meter, de
middengolf die nu door Hilversum 2
wordt gebruikt).
Er is echter een dwarsligger, die het met
steun van de minister van WVC voor el
kaar heeft gekregen een goed onder
bouwd plan te torpederen. Deze uitzon
dering op de regel is Radio Rijnmond,
die (als vanouds) zijn uitzendingen blijft
verzorgen op wat straks Radio 3 heet
(het huidige Hilversum 3).
Kortgezegd komt het er op neer dat elke
regionale omroep zijn uitzendingen ver
zorgt via een FM-zender met een be
perkt bereik. Wanneer deze omroepen
zoals Radio Noord in Groningen, de
ROZ in Eindhoven en Radio Stad in
Amsterdam niet in de lucht zijn, worden
al deze FM-zenders aaneengekoppeld en
horen alle luisteraars in Nederland'het
zelfde programma, namelijk dat van de
landelijke omroep die op dat moment in
de lucht is. Voor de Haagse en Leidse re
gio gaat dit verhaal overigens nog niet
op. omdat Radio West nog niet van de
grond is. Deze gaat naar verwachting be
gin volgend jaar uitzenden. In Leiden
blijft voorlopig wel Radio Rijnland in de
lucht, maar op een aparte kabelfrequen
tie: 88,1 MHz.
Familiezender
Wie zich altijd heeft kunnen vinden in
de programmering van Hilversum 1 (en
dat was na de zenderkleuring van 1979
een groeiend aantal mensen) moet vanaf
morgen afstemmen op Radio 2. Op deze
zender worden lichte muziek en gezellige
familie-programma's uitgezonden. De
programma's worden uitsluitend via de
FM in de ether gebracht en wel via het
net dat tot en met vandaag door Hilver
sum 1 wordt gebruikt, 's Avonds en
's nachts (van 19 tot 7 uur) brengen de
zenders van Radio 1 (middengolf) en
Radio 2 (FM) hetzelfde programma.
Radio 3 en Radio 4 zenden uit wat Hil
versum 3 en Hilversum 4 altijd al brach
ten. Radio 3 is dus de popzender terwijl
Radio 4 de klassieke muziek en cultuur
voor zijn rekening neemt. De enige wij
ziging bij Radio 4 is dat hij dagelijks een
uur later begint dan gebruikelijk was,
dus pas om acht uur. Zowel Radio 3 als
Radio 4 zijn op dezelfde frequenties te
ontvangen als onder hun „Hilversum-
benaming". Beide zenden uitsluitend uit
op de FM.
Het heeft twee jaar geduurd, maar Hil
versum 5 is met zijn naamsverandering
naar Radio 5 dan toch nog volwassen
geworden. Op deze oude middengolfzen
der van Hilversum 1 zijn dagelijks van 9
tot 22 uur programma's te beluisteren,
die hoofdzakelijk informatief en educa
tief zijn. Radio 5 wordt de praatzender
van Nederland en zou omschreven kun
nen worden als een samenvoeging van
Hilversum 2 en Hilversum 5. Onder het
motto „Sport, zelfs ik doe het" worden
de programma's op weekdagen geopend
met „NOS-Sportief", een bewegingspro
gramma met oefeningen voor iedereen.
Een vast onderdeel op Radio 5 zijn ook
de programma's voor buitenlanders, die
in de avonduren in hun eigen taal zijn te
beluisteren.
Middengolf
Radio 5 is te vinden op de middengolf
op 1008 kHz (298 meter). De mogelijk
heid bestaat dat wanneer de ontvanger is
aangesloten op een kabelnet Radio 5 ook
op een FM-frequentie is te ontvangen.
En daarmee belanden we op een moei
lijk punt: de FM-frequenties. Zoals eer
der gezegd hebben de FM-zenders een
beperkt bereik. Een landelijk FM-net
wordt dan ook opgebouwd uit een net
van zenders en steunzenders die elk hun
eigen frequentie hebben. Gevolg is onder
meer dat tijdens een autorit van Gronin
gen naar Maastricht de radio een aantal
keren opnieuw moet worden afgestemd
om bijvoorbeeld Radio 3 optimaal via
de FM te blijven ontvangen.
Een extra moeilijkheid is dat de meeste
kabel-exploitanten een eigen frequen
tie-indeling hebben gemaakt. Voordeel is
soms wel dat een aantal middengolfzen
ders ook op de FM-schaal zijn te ont
vangen, het nadeel is echter dat er op die
manier geen uniformiteit bestaat: zo
moet voor het luisteren naar Radio 3 op
de draagbare radio naar een andere fre
quentie worden gezocht dan op de radio
die op het kabelnet is aangesloten.
Stickers
Gelukkig informeren de meeste kabel
maatschappijen hun klanten over de
ontvangst van Radio 1 tot en met 5. De
exploitanten in de regio Den Haag en
Leiden hanteren respectievelijk de vol
gende frequenties: 89,5 MHz, 88,9 MHz,
90,6 MHz, 91.9 MHz en 89,9 MHz. Bo
vendien kunnen de sticker-pijltjes, die
deze week in het programmablad zijn
bijgesloten een uitkomst bieden in de
eindeloze zoekactie naar de juiste fre
quentie. Wie de zender heeft gevonden,
kan er een pijltje bijplakken. Voor wie
ten einde raad is en door de bomen het
bos niet meer ziet, is er een centraal tele
foonnummer, dat geraadpleegd kan wor
den: 035 - 777777. Het is van 2 tot en
met 6 december bereikbaar tussen 9 en
17 uur. Wie er dan nog geen wijs uit kan
worden, kan maar beter emigreren In
Engeland bijvoorbeeld is de radio geen
woestijnlandschap zonder drinkwater of
kamelen. Daar is het wat eenvoudiger
HANS PIET
V
«5 1-t
Aan de
kerstkribbe
wordt dit
weekeinde in
het
Oostenrijkse
Innsbruck een
wereldcongres
gehouden.
TOERISME IN
GEWIJDE SFEER
Nederlandse steden weten het gezellig te
maken in de donkere dagen voor Kerst
mis, maar de speciale markten die dan
in Duitsland worden gehouden zijn hier
vrijwel ongekend.. Het ziet er niet overal
zo sprookjesachtig uit als in Neurenberg,
waar de oudste en meest bekende
„Christkindlesmarkt" temidden van een
stedeschoon zonder weerga, duizenden
bezoekers trekt. Maar veel plaatsen doen
er weinig voor onder. Neurenberg illus
treert het best de eeuwenoude traditie.
De weekmarkten, met hun aanbod van
speelgoed en cadeautjes voor kerst, ont
wikkelden zich al in een grijs verleden
tot schouwspelen, waarin dit winterfeest
centraal stond.
Er is nu al van alles te doen. De com
mercie krijgt een toegevoegde waarde
door kerken waarin orgels bespeeld wor
den, koren die op straat kerstliederen
zingen, exposities van kunstenaars en de
geur van honingkoeken, warme wijn en
speculaas. In Neurenberg is de markt
opgebouwd rondom een grote stal met
houten beelden, er staan overal kerstbo
men te glinsteren en het aanbod van ge
schenken is in deze speelgoedstad even
oorspronkelijk als gevarieerd.
Kerstmarkten komen het best tot hun
recht in een historische stadskern als
deze, beheerst door de Lorenz- en
Frauenkirche. Wat dit betreft gooit het
middeleeuwse stadje Rothenburg ob der
Tauber ook hoge ogen, dank zij de oude
stadsmuren en -poorten. De aanblik is
zo- betoverend, dat deze pleisterplaats
aan de Romantische Strasse de mensen
massa's nauwelijks kan verwerken.
Veel kerstmarkten worden dichter bij
huis gehouden. In bijvoorbeeld Essen
haalt men er coulissen bij, om de oude
stadsmuren, huizen en kerken weer
zichtbaar te maken. Deze stad noemt de
kerstmarkt op het Kennedyplein daarom
ook „Alt Essen". De „Essener Lichtwo-
chen" in dezelfde periode (tussen nu en
23 december), zijn bekend geworden tot
ver over de grenzen. Dit jaar zal het ju
bileum van de Duitse Bondsspoorwegen
het thema zijn voor de illuminatie van
straten en pleinen, waarin honderddui
zend „gloeiwormen" worden verwerkt.
Kalender
Düsseldorf is vorig weekeinde van start
gegaan met twee kerstmarkten, voor het
raadhuis in de binnenstad en op het
Schadowplein. Elf vertegenwoordigers
van het internationale Sint Nicolaasgilde
spelen er hun rol en de decoraties om
vatten onder meer een Adventskalender,
ter hoogte van twee woonlagen, waarvan
dagelijks een blad wordt omgeslagen.
Muziek en folklore en lokale versnape
ringen zoals de beroemde „Printen" in
Aken, geven elke markt een eigen karak
ter. Genoemde keizerstad heeft het goti
sche raadhuis als centrum voor de bonte
schouwspelen. Waar men ook heen reist,
naar Frankfurt, Lübeck, Berlijn, Mun-
chen, Heidelberg, Dortmund of Biele
feld, overal beheerst de kerstmarkt het
stadsbeeld, zo ongeveer vanaf deze week
tot kort voor de kerstdagen.
In Monschau vormen de schilderachtige
vakwerkhuizen een ideaal decor voor
het gebeuren, dat zich afspeelt in de
weekeinden van de tweede, derde en
vierde adventsweek en te Bonn concen
treert de drukte zich op het Munster-
plein en het Theaterplein. Informatie
over de steden waar kerstmarkten wor
den gehouden, over data en openingstij
den, verstrekt het Duits Reis Informatie
bureau, Spui 24, 1012 XA Amsterdam,
telefoon 020 - 241293-94-95.
Het „kersttoerisme" in West-Duitsland
omvat ook de mogelijkheid de eigen
denneboom te gaan kappen en die mee
naar huis te nemen. In hun verenigings
blad zijn de leden van de Nederlandse
Reisvereniging (NRV) attent gemaakt op
dit verschijnsel. Tegen betaling van DM
60 kunnen zij te Bestwig (Sauerland)
van een lokaal diner genieten en een
nachtje logeren om de zondag daarna (15
december) het bos met 12.000 bomen in
te trekken en houthakkertje te spelen.
Bestwig heeft te maken met concurrentie
van andere plaatsen, waar men ook de
eigen denneboom kan omzagen. Het
dorpje Hahn bijvoorbeeld bij Reichshof,
gelegen aan de autobahn tussen Keulen
en Ölpe. Daar komt de burgemeester er
zelfs aan te pas, om het voorbeeld te ge
ven. Het feest duurt daar, op zaterdag 14
en zondag 15 december, van 10.00 tot
16.00 uur en er kan flink geschranst wor
den. Wie er meer van wil weten, kan
bellen of schrijven naar het Verkehr-
samt, Barbarossestraat 5, Eckenhagen,
5226 Reichsof, telefoon 02265 - 470 of
9070.
Kerstkribbe
Aan de kerstkribbe wordt dit weekeinde
in het Oostenrijkse Innsbruck een we
reldcongres gehouden. Vele honderden
bouwers van kribben en stallen, verza
melaars, kunsthistorici, volkenkundigen
en leden van verenigingen waarin dit
houten wiegje centraal staat, spoeden
zich dan naar deze stad, alsof daar de
sterre bleef stille staan.
Het vergaderen wordt afgewisseld met
de bezichtiging van exposities, zoals de
tentoonstelling van kribben in het Kon-
gresshaus, met inzendingen uit vijf we
relddelen, (toegankelijk tot 15 december),
de uitstalling van passie-kribben (vasten
tijd) in het Volksmuseum en van 29 no
vember tot 6 januari de expositie
„Kunst in der Tiroler Weihnacht" in het
museum Ferdinandeum. Het Wereld-
Kribbencongres omvat nog meer evene
menten en inlichtingen daarover zijn
verkrijgbaar bij het Innsbrucker Kon-
gresshaus, Rennweg, 6220 Innsbruck.
Het voor dit evenement gekozen onder
werp blijft voor miljoenen mensen een
fascinerend symbool. Velen hebben zich
verenigd in organisaties, met een hart
vol dankbaarheid voor de heilige Fran-
ciscus van Assisi, die de kribbe zou heb
ben „uitgevonden" als voorwerp van de
votie.
Onder de vele tentoonstellingen die op
komst zijn, wordt ook die te Plössberg in
de Oberpfalz (West-Duitsland) geroemd
als een heel bijzondere. Daar zullen
exemplaren te zien zijn uit het midden
van de 19e eeuw tot heden, met prachtig
houtsnijwerk. Bezoek aan deze expositie
is mogelijk van 14 december tot 6 janua
ri. Wie daar meer van wil weten kan ook
daarover inlichtingen vragen bij het
Duits Reis Informatieburau in Amster
dam.
Dichter bij huis biedt het Eifelstadje
Monschau, net over de Limburgse grens,
volop gelegenheid om in de kerstsfeer te
komen met stalletjes en kribben. Daar
worden in december ook voorstellingen
gegeven, in een stal op ware grootte,
waarin de medespelenden laten zien wat
zich in de Kerstnacht heeft afgespeeld.
Monschau is ook bekend om een mooie
verzameling ikonen. Informatie even
eens bij het Duits Reis Informatiebu
reau. Ongetwijfeld zal men zich op tal
van andere plaatsen rondom de kribbe
kunnen scharen, op exposities of in de
kerken, die hun mooiste beelden en at
tributen dan tevoorschijn halen.
LEO LEEUWIS
