„Beeld drukt
menselijk recht
op leven uit
Giframp eist
nog elke
dag levens
Ruding ziet bezuiniging
van 11 miljard als minimum
CcidócSommit
Moerdijk ongeschikt voor kerncentrale
PTT steekt
1,5 miljard in
glasvezelkabels
^Contract verloskundige
bevalt artsen niet
KERKELIJKE SCHATTEN
IN CATHARIJNECONVENT
Open Universiteit te duur
WIE
MOOI
WIL GAAN,
KANHEf
INDE
KRANT
ZIEN
STAAN.
Actie Haags
Gemeentemuseum
valt slecht
ROTTERDAM WIL LEERPROJECTEN ALS ALTERNATIEVE STRAF
BINNENLAND/BUITENLAND
VRIJDAG 29 NOVEMBER 1985 PAGINA 5
rat
Meer klachten
over overlast
Schiphol
SCHIPHOL Het aantal
mensen dat klaagt bij de Stich
ting Geluidshinder Schiphol
over overlast door vliegtuigen
is ook in 1985 toegenomen. In
eerste tien maanden van dit
__.r hebben 1299 omwonenden
zich bij de stichting beklaagd
over lawaai. In geheel 1984
waren dat er nog 1229. Het to
taal aantal klachten bedroeg in
toen 2513, tegen 2355 in de eer
ste tien maanden van dit jaar.
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG Het industrieterrein
Moerdijk en locaties aan het IJsselmeer
zijn (volledig) ongeschikt als vestigings
plaats voor een kerncentrale. Dit staat in
een nog vertrouwelijk concept-advies van
de Raad van Advies voor de Ruimtelijke
Ordening (RARO), een belangrijk advise
rend lichaam van de regering.
Als het advies van de Raro wordt gevolgd,
blijft alleen Borssele over als mogelijke
vestigingsplaats. Het kabinet heeft al eens
een „lichte voorkeur" voor deze locatie
uitgesproken, vooral omdat daar al een
kerncentrale staat. Overigens is het kabi
net niet gebonden aan het Raro-advies.
De Raro bekeek zes verschillende locaties.
Het Ketelmeer en de Noordoostpolder zijn
afgevallen als gevolg van het afwijzende
rapport van de waterleidingbedrijven. Bij
een ernstig ongeval zouden grote proble
men ontstaan met de drinkwatervoorzie
ning.
Moerdijk wordt vernietigend beoordeeld.
Het industrieschap is op alle punten „vol
ledig door de mand gevallen", aldus een
lid van de Raro-commissie. Ook hier
speelt de drinkwatervoorziening een rol.
Voorts ziet men de grote dichtheid van de
omgevende bevolking als een ernstig be
zwaar. Er kleven ook bezwaren aan de
Eemshaven en de Maasvlakte. De Raro-
commissie wijst op het standpunt van het
kabinet dat de plaatselijke autoriteiten het
eens moeten zijn met de bouw van een
kerncentrale in hun gebied. Zowel in Rot
terdam als in Groningen is dat niet het
geval.
Veel cliënten maken
psychotherapie niet af
UTRECHT Slechts een minderheid van de
mensen die zich aanmelden voor psychotherapie,
maakt de behandeling af. Ongeveer veertig pro
cent trekt zich uit eigen beweging zelfs al terug
voordat de behandeling is begonnen. De cliënten
die de behandeling wel afmaken, kijken in het al
gemeen nogal tevreden terug op hun behandeling.
Maar de mate van vooruitgang in hun functione
ren is vaak niet groot: 45 procent flink verbeterd,
45 procent enigszins verbeterd en 10 procent niet
verbeterd of verslechterd. Dit blijkt uit een onder
zoek door het Nederlands Centrum Geestelijke
Volksgezondheid in Utrecht en de Vakgroep Kli
nische Psychologie van de Universiteit van Am
sterdam. Per jaar zijn er in enkele tienduizenden
mensen in psychotherapie, zowel bij instellingen
als bij zelfstandig gevestigde psychotherapeuten.
DEN HAAG De PTT zal in de komen
de tien jaar 1,5 miljard gulden investeren
in het aanleggen van glasvezelkabels. De
nieuwe verbindingen gaan de koperen te
lefoonkabels vervangen. Glasvezelkabels
hebben een veel grotere capaciteit. Boven
dien gaat het transport van gegevens via
de kabels veel sneller en vragen zij min
der onderhoud. De aanleg van de nieuwe
kabels zal het eerst plaatsvinden tussen de
grote districts-telefooncentrales van de
PTT. Het hele telefoonnet moet tussen
2000 en 2010 gedigitaliseerd zijn.
Steeds minder
patiënten voor huisarts
DEN HAAG De gemiddelde omvang
van de Nederlandse huisartsenpraktijk
was per 1 oktober dit jaar afgenomen
van 2500 tot 2400 patiënten. Op 1 janua
ri komend jaar wordt een gemiddelde
omvang van 2350 patiënten verwacht.
Staatssecretaris Van der Reijden
(Volksgezondheid) ziet hierin geen aan
leiding de minimale praktijkomvang
van de huisartsenpraktijk komend jaar
te stellen op een aantal onder de 2200.
Dat bleek gisteren donderdag tijdens
een urenlange vergadering met kamer
specialisten. Elke verlaging van de
praktijkomvang met honderd mensen
kost de overheid 50 tot 65 miljoen gul
den. Dat geld is er niet, zei Van der
Reijden.
HAAGSE KUNSTENARES RUTH WATERMAN IN BHOPAL:
DEN HAAG In de nacht
van 2 op 3 december, om pre
cies te zijn om twaalf uur,
wordt in de Indiase stad Bho-
pal een beeld onthuld dat
door de Haagse kunstenares
Ruth Waterman is gemaakt.
Op 3 december is het een jaar
geleden dat de gifwolk over
Bhopal waaide, waardoor 2500
mensen het leven lieten. De
300.000 mensen die „slechts"
gewond raakten zijn er ogen
schijnlijk beter aan toe. Ogen
schijnlijk, want velen hebben,
als gevolg van blijvende ver
wondingen, nog een pijnlijk
leven voor de boeg.
Vooral voor die mensen heeft
Ruth Waterman (52) het beeld
bedoeld. De kunstenares die
nu uiteraard in India is over
haar werk: „Het is gewijd aan
het menselijke recht op le
ven". Het kunstwerk, dat 2,5
meter hoog is, beeldt een
vrouw uit die wegrent van de
plaats van de ramp. De vrouw
heeft een dode baby in haar
armen, en een kind grijpt zich
huilend aan haar rok vast.
Het gedenkteken heeft overi
gens nog geen naam.
De fabriek van Union Carbi
de is nu gesloten en het wei
nig verheffende geruzie over
miljardenclaims tegen het be
drijf (en het stilzwijgen van
UC) is niet van de lucht. Maar
dat is iets waar de Haagse
beeldhouwster Ruth Water
man zich verre van houdt.
Waterman is slechts bezig met
een paar duizend guldens, of
eigenlijk: duizenden roepies.
Dat zijn de (voorlopig nog niet
gedekte) kosten van het
beeld.
Ruth speelde al jarenlang met
de gedachte om in India een
beeld te maken. Het idee ont
stond naar aanleiding van het
beeld van de Israëliër Ger-
shon Knispel, die in Israël
een beeld ter nagedachtenis
aan slachtoffers van Israëli
sche aanvallen heeft gemaakt
„Dat doe ik in India",
dacht Waterman, die zelf ook
uit Israël komt. En toen
kwam de giframp in Bhopal...
Haar echtgenoot Peter Water
man vertelt dat "het beeld, dat
vlakbij de lege fabriek van
Union Carbide geplaatst
wordt, tot stand is gekomen in
samenwerking met mensen in
Bhopal en met kunstenaars in
New Delhi. Het is dus geen
solo-project van Ruth Water-
Gaskamer
Ruth Waterman raakte in de
Tweede Wereldoorlog haar
ouders en twee broers kwijt.
Die kwamen om het leven in
de gaskamer van een concen
tratiekamp, waar de kunste
nares zelf ook gevangen heeft
gezeten. Het gas was, net als
in Bhopal, afkomstig van een
multinational (IG Farben), en
kwam ook uit een fabriek
De plaatsing van het beeld is
overigens nog even in gevaar
gekomen. Peter Waterman
rept van politieke problemen.
De deelstaat, die de fabriek
toestemming heeft gegeven te
gaan draaien en die door het
hele gebeuren nogal in verle
genheid is gebracht, zou het
allemaal niet zo leuk vinden.
Eerst weigerde de regering
van de deelstaat dan ook toe
stemming te geven, omdat
plaatsing, in een verkeers-
berm, „gevaarlijk" zou zijn
voor het verkeer. Uiteindelijk
gingen de bestuurderen na
enig gesputter toch door de
bocht. Bovendien komen zij
met een eigen gedenkteken,
terwijl de week voor 3 decem
ber tot actieweek is uitgeroe
pen.
De Nederlandse beeldhouw
ster heeft India al zes keer be
zocht. Zij is actief in vredes-
en milieugroepen en dat
brengt nogal wat werk met
zich mee. Bovendien gaat ze
nogal eens voor een aantal
maanden naar het buitenland.
Maar haar man zegt: „Ik vind
het prima wat ze doet, en ik
ondersteun haar". Al sinds
september is de kunstenares
in India. „Ruth reist veel. Ik
denk dat ze nu de smaak te
pakken heeft en nog een keer
naar India wil", zegt haar
echtgenoot. Maar: Ruth Wa
terman komt op 23 december
weer naar Den Haag terug.
„Vooral om haar kleinzoon
Nicky te zien", vertelt Peter
Waterman lachend, „niet zo-
mij
MARTIN VOORN
BHOPAL Het is een jaar geleden dat het dodelijke methyl
isocyanaatgas (MIC) uit de pesticidefabriek van Union Carbide
in Bhopal ontsnapte. Maar nog dagelijks vallen slachtoffers on
der de 350.000 sloppenbewoners van de stad.
Volgens Shiam Lal, de manager van de drie crematoriumgron-
den in Bhopal, worden er per jaar gemiddeld zo'n achtduizend
lichamen gecremeerd. Dit jaar ligt het aantal echter rond de
vijftienduizend, de massacrematies vlak na die fatale tweede
decembernacht niet meegerekend. Ook de doodgravers van de
begraafplaatsen vertellen dat het aantal begrafenissen een stuk
hoger ligt dan vorig jaar.
De meeste doden staan geregistreerd als slachtoffers van het
gas, maar het crematorium vraagt niet naar een overlijdensak
te als bewijs voor de genoemde doodsoorzaak. Het staat echter
onomstotelijk vast dat de meeste doden inderdaad afkomstig
zijn uit de bouwvallige huisjes, die aan de basis van Bhopals
sociale pyramide liggen. Het waren de armen en de zwakken
die zich in de fontlinie van de dodelijke gaswolk bevonden, en
het zijn de armen en cje zwakken die nu nog steeds lijden on
der de gevolgen van 1de ramp. Duizenden mensen staan nog
steeds onder medische behandeling. In veel gevallen betreft
het longklachten, omdat het gas de bronchiën heeft verbrand.
Artsen van de medische faculteit in Bhopal zullen de komende
vijf jaar ook onderzoeken hoe het de babies vergaat, die na de
ramp zijn geboren. Van de 2698 vrouwen die zwanger waren
ten tijde van de ramp, hebben er ruim vierhonderd een mis
kraam gehad. Achtenzestig babies werden dood geboren, dertig
babies kwamen misvormd ter wereld.
Een veelgehoorde klacht onder de artsen in Madhya Pradesh is
dat Union Carbide hen nog altijd geen informatie wil geven
over de effecten van het giftige MIC-gas. Op 3 januari volgend
jaar zal een rechtbank in New York beslissen over de eisen
voor schadevergoeding wegens nalatigheid.
AMSTELVEEN/GORCUM „De huisartsen zijn in de kuil ge
vallen die ze voor de verloskundige hadden gegraven". Werkge
versvertegenwoordiger H. van Brussel constateerde dit gisteren
in de Ziekenfondsraad bij een ongebruikelijke discussie over een
overeenkomst tussen een verloskundige die zich in Gorcum
heeft gevestigd en het ziekenfonds.
De Landelijke Huisartsen Vereniging heeft grote bezwaren te
gen de wettelijke bepaling, dat het ziekenfonds, als zich ergens
een verloskundige vestigt, door de huisartsen begeleide bevallin
gen niet meer vergoedt. De Gorcumse huisartsen hadden in een
brief aan de inspecteur van de volksgezondheid het argument
aangedragen, dat ze hun routine zouden kwijtraken als ze alleen
nog maar bevallingen zouden kunnen doen in de dorpjes om
Gorcum heen en niet meer in de stad zelf. De inspecteur rea
geerde anders dan ze hadden verwacht: hij besloot ook de „bui
tengebieden" bij het werkterrein van de vroedvrouw te trekken.
HEERLEN Het college van bestuur van de Open Univer
siteit (OU) vreest dat een studie aan de OU voor studenten
met een laag inkomen onbetaalbaar wordt als de plannen
van minister Deetman (onderwijs) doorgaan om volgend jaar
opnieuw het cursusgeld te verhogen en de tegemoetkoming
in de studiekosten voor studenten in deeltijd in 1987 te her
zien. Dit meldt het maandblad Modulair van de OU in zijn
decembernummer. Deetman verhoogde het cursusgeld afge
lopen september al van 138 tot 175 gulden per cursus van 100
uur. Volgens het college overweegt de minister nu opnieuw
de studie aan de OU duurder te maken. Als de Tweede Ka
mer ermee akkoord gaat zullen de studenten vanaf 1 juli
1986 241 gulden moeten betalen. Op die manier wordt het
toegankelijker maken van het hoger onderwijs door het bie
den van een tweede kans, onmogelijk gemaakt, aldus het be
stuur.
Geen krant ontvangen? Bel tussen 18.00 en 19.00 uur, zaterdags tussen 14.00
en 15.00. telefoonnummer 071-122248 en uw krant wordt nog dezelfde avond
nabezorgd.
UTRECHT Een keur aan
middeleeuwse kerkelijke
kunstschatten van voorname
lijk Limburgse makelij is te
zien op de tentoonstelling die
onder het motto „Schatkamers
uit het Zuiden" vandaag is ge
opend in Rijksmuseum het
Catharijneconvent in Utrecht.
Een deel van de schatten uit
de kerkelijke „kluizen" van bij
voorbeeld Tongeren, Maaseik
en Maastricht zijn tot en met 2
februari in het Catharijnecon
vent tentoongesteld. Ook en
kele Limburgse schatten die in
de loop der jaren in het bui
tenland verzeild raakten, zijn
in Utrecht te bekijken. Tot de
pronkstukken behoren onder
meer een fraaie zilveren sleu
tel, een pelgrimsstaf en een
borstbeeld van St. Servaas.
Ook is er een zuiver gouden
Patriarchaalkruis te zien dat
in de 10e of 11e eeuw in Con-
stantinopel werd vervaardigd
en via een kruisvaarder in de
O.L. Vrouwekerk van Maas
tricht terecht kwam. In de 18e
eeuw verhuisde het kruis naar
de St. Pieter in Rome, maar de
pauselijke schatkamer heeft
het tijdelijk aan het Utrechtse
museum afgestaan. Volgens
museumdirecteur H. Defoer
was de tentoonstelling alleen
mogelijk dankzij een reeks
sponsors. Niet alleen banken
en verzkeringsbedrijven maar
bij voorbeeld ook kunstmestfa-
brikanten gaven met gulle
hand, blijkens de sponsorlijst.
Het organiseren van de
„Schatkamers" was zeer kost
baar, onder meer vanwege de
hoge verzekerings- en trans
portkosten. Hoeveel geld er
precies mee gemoeid was wil
de de directeur niet kwijt.
FRANSE HISTORICUS BRAUDEL OVERLEDEN
PARIJS De Franse histori
cus Fernand Braudel, die be
kend is geworden als een van
de vertegenwoordigers van de
„Nieuwe Geschiedenis", is on
langs overleden, naar gisteren
bekend is gemaakt. Braudel
was 83 jaar. Braudel, lid van
de Académie Francaise, gold
als een specialist van het Mid-
dellandse-Zeegebied. Qver dit
onderwerp schreef hij een om
vangrijke studie onder de titel
„De middellandse zee en de
mediterrane wereld ten tijde
van Philips II". Braudel had
een eigen aanpak van de ge
schiedschrijving waarbij de
nadruk lag op ontwikkelingen
over een langere periode. Hij
ging daarbij uit van factoren
zoals geografische gesteldheid,
klimatologische gegevens en
hun invloed op de communica
tiestructuur, economische ont
wikkelingen en politieke ge
beurtenissen. Zijn voorbeeld
werd nagevolgd door historici
als Emmanuel Leroy-Ladurie,
Georgès Duby en Pierre Gou-
bert. Braudel was tussen 1957
en 1968 hoofdredacteur van
het blad „Annales". De „An-
nales"-school legde meer de
nadruk op structuren waarbin
nen gebeurtenissen zich af
speelden dan op individuele
feiten.
Het genoemde werk over het
gebied van de Middellandse
Zee geldt als een voorbeeld
van deze school geschiedkun
digen. Het boek staat vol met
gegevens en suggestieve ideë-
en, maar de kritiek is dat
Braudel te weinig verbanden
legt tussen feitelijke gebeurte
nissen en structurele en con
juncturele ontwikkelingen en
andersom. Braudel heeft talrij
ke eredoctoraten gekregen
van universiteiten, waaronder
die van Oxford, Yale, Cam
bridge, Keulen, Florence, Pa
dua en Brussel. Enkele andere
werken van zijn hand zijn „Ci
vilisation materielle et capita-
lisme" uit 1967 (Kapitalisme
en materiële beschaving) en
„Écrits sur l'histoire" uit 1969
(Historische geschriften).
DEN HAAG Vier Nederlandse musea noemen de campag
ne van het Haags Gemeentemuseum om een permanente
tentoonstelling van industrieel vervaardigde huishoudelijke
produkten op te zetten misleidend en vol rrfet onjuistheden.
De vier belangrijkste musea uit Amsterdam, Arnhem, Rot
terdam en Utrecht hebben bij de Reklamecodecommissie dan
ook een klacht ingediend.
De klagers stellen dat het Haags Gemeentemuseum met veel
aplomb beweert het enige Nederlandse museum te zijn dat het
„design" van de twintigste eeuw de industrieel vervaardigde
huishoudelijke produkten wil huisvesten. „Het museum stelt
het eerste te zijn dat een grote, permanente plaats inruimt voor
de geschiedenis en de actualiteit van het design. Maar één blik
op de geschiedenis leert ons, dat het Stedelijk Museum in Am
sterdam deze eer toekomt", aldus het Stedelijk Museum in Am
sterdam, het Gemeentemuseum in Arnhem, het Museum Boy
mans-Van Beuningen, Rotterdam en het Centraal Museum in
Utrecht.
Volgens directeur Th. van Velzen van het Haags Gemeentemu
seum hebben de vier ongelijk. In een open brief stelt hij dat de
Haagse instelling zich niet tegen zustermusea afzet en zich her
haaldelijk heeft ingespannen voor samenwerking. Een zekere
competitie is niet vreemd aan de activiteiten, maar overheer
send is en blijft de onderlinge collegialiteit om te proberen kunst
onder de aandacht van iedereen te brengen.
Overigens voegt de heer Van Velzen eraan toe dat zijn instelling
beschikt over een grote collectie toegepaste kunst en design van
deze eeuw en over een speciale conservator voor dit terrein.
Deze stelde een plan op voor een permanente tentoonstelling,
onderdeel van de presentatie van de kunst van deze eeuw. Met
de financiële hulp van sponsors wil het Gemeentemuseum de
huisvesting van deze kunstvorm bekostigen. Daarvoor is de
campagna „Design (z)onder dak" opgezet.
SUSKE EN WISKE DE MOOIE MILLIREM
(c) Standaard Uitgeverij, Antwerpen-VVeeip.
DEN HAAG Minister Ruding van Financiën (CDA) vindt dat
een totale bezuiniging op de overheidsfinanciën van 11 miljard
gulden in de volgende kabinetsperiode het minimum is dat no
dig is. Het bedrag van 11 miljard staat genoemd in het concept-
-verkiezingsprogramma van het CDA. Ruding doet zijn uit
spraak in CD-Actueel, het partijblad van het CDA, van deze
week.
Ruding heeft met zijn acceptatie van een ombuigingsbedrag van
11 miljard een duidelijke stap terug gedaan ten opzichte van zijn
opstelling tijdens de algemene beschouwingen in de Tweede Ka
mer, half oktober. Toen nog zei de minister van financiën dat in
de komende vier jaar 16 miljard gulden zou moeten worden om
gebogen, welk bedrag voor hem echt het minimum was. De 16
miljard die de minister toen noemde was al weer een flinke ver
laging van het bedrag van 24 miljard gulden, dat hij in het voor
jaar nog als bezuinigingsbedrag noodzakelijk achtte.
ROTTERDAM De moge
lijkheden voor alternatieve
straffen van jeugdigen die met
justitie in aanraking komen
worden in Rotterdam binnen
kort uitgebreid met leerprojec
ten. Daarbij staat gedragsbeïn
vloeding van de jeugdige cen
traal. Tot nog toe richtten de
alternatieve straffen in Rotter
dam zich vooral op projecten
die met werk te maken heb
ben.
Dit heeft de voorzitter van de,
Stuurgroep Alternatieve Sanc
ties Jeugdigen Rotterdam, de
Rotterdamse officier van justi
tie mr. J. Schoonaard, gisteren
gezegd.
Volgens Schoonaard bestaat
tachtig procent van de jeugdi
gen die met het strafrecht in
aanraking komen uit mensen
die „het eigenlijk niet kunnen
bijbenen". Door hen ook leer
projecten als alternatieve sanc
tie op te kunnen leggen blijf je
mogelijk niet langer bij het
symptoom steken, maar kun je
daadwerkelijk iets doen om te
zorgen dat de jeugdigen het
wel redden, aldus Schoonaard.
In de afgelopen twee jaar kre
gen driehonderd jongeren in
Rotterdam een alternatieve
straf opgelegd. In 88 procent
van deze gevallen is een posi
tief resultaat behaald. De ge
middelde duur van de alterna
tieve straf bedroeg 54 uur.
Het blijkt dat de officieren van
justitie, weliswaar in overleg
met de kinderrechter en de
kinderbescherming, in toene
mende mate zelfstandig tot
een alternatieve sanctie over
gaan, zonder dat de zaak voor
de rechter is behandeld.
