i-
WHugo Claus
aatdeKerk
en Hendrik
Conscience
>AGIN \DIO/TELEVISIE
£eidóc6ouotmt
MAANDAG 25 NOVEMBER 1985 PAGINA 9
"^Ugo Claus haat de kath.
Cerk en Hendrik Cons-
ience. Hij windt hier
nomwonden geen doek-
is om in de documentai-
I re die André Truyman
~~.aakte van de verfil-
ing en tv-bewerking
Consciences boek
„De leeuw van Vlaande-
Die film ging al in
|^de Belgische bioscopen
n komt op 7 en 8 de-
ember zowel bij de
RO als bij de BRT in
twee delen op het
herm. Dit als een tv-se-
e waarvoor het oor-
ïr te ndspronkelijk ook is ge-
maakt,
roorde. I
rden vjMaar eerst vanavond op
ij scooped II om 21.35 uur een
e trainiikijkje achter de schermen bij
r weetpe opnamen van „De leeuw"
hutter i'n de regie van Claus. Te-
Ie Grotmeer een opmerkelijk gebeu-
kan qren- omdat tijdens de draai-
t Van dagen Claus ook juist een
enen, dpunt plaatste achter zijn op-
inzieri jzienbarend boek „Het ver-
n de mjdriet van België". Hierin iro-
.Maar Jniseert een dramatiseert hij
t bij hiJi" één moeite door het
1 bij gVlaamse levensgevoel in de
personages van een Vlaamse
AAKEPam>lie. waarin drift en devo-
|tie in uitersten liggen uitge-
_____jsmeerd, van het bij de nom-
(De sieuJmen in de leer zijnde jongetje
sr (Hzpcjtot de meest benepen scha-
^Ayuü van dat geslacht.
ChrisiienHet viel te verwachten, dat
3 Jeann8daus jn jjg ujn voortgaande
lóianda d«ook Conscience boek „De
leeuw van Vlaanderen" zou
aanpakken. Daar ziet het
uit en Claus komt daar
rond voor uit.
PC) z"
Voor de schrijver Conscien
ce, die zijn boek in 1885
schreef, heeft hij niet het
minste respect. Hij tekent
hem uit als een derde rangs
schrijver, die zijn naam wilde
vestigen en daarom een stuk
Vlaamse geschiedenis, die
van de Gulden Sporenslag in
1302 bij Kortrijk, in een dik
boek neerlegde. Allemaal on
uitgewerkte karakters. Bo
vendien liet hij zijn manu
scripten door geestelijken le
zen om te voorkomen, dat
door een later verbod op het
boek de verkoop ervan zou
worden geremd. Van de
kath. geestdrift in dit boek,
van de onverzettelijkheid
van het Vlaamse boerenvolk
tegen de uitbuitende Franse
ridders, de toenmalige bezet
tende macht, zegt hij, dat het
katholicisme en het Vlaamse
nationalisme te sterk ver
vlochten zijn. Dat heeft
Conscience als een verachte
lijke opportunist uitgebuit.
ACHTER
VAANDEL
Met de Vlamingen zelf heeft
claus trouwens ook moeite.
Die lopen volgens hem te ge
makkelijk achter vaandels
aan. In principe niet zo ver
keerd, maar met hetzelfde
gemak hollen zij achter de
verkeerde vaandels aan. Be
droevend in de Belgische ge
schiedenis vindt hij, dat de
mensen er niets van leren en
dat ze met dezelfde stommi
teit zich de oorlog in laten ja
gen.
Hij maakt intussen dankbaar
gebruik van de adviezen van
de Belgische prof. J. Ver-
bruggen, een historicus die
als eén autoriteit geldt op hét
gebied van oorlogsverloop en
krijgskundige verhandelin
gen. Een warm verdediger
van de Vlaamse zaak, die
zich op zeker moment zelfs
laat ontvallen, dat hij niets
begrijpt van dienstweige
raars, omdat een Belgische
jongen niet bang moet zijn
voor een beetje oorlog.
Als Claus dan zo'n moeite
heeft met de Vlaamse volks
ziel en met Hendrik Cons
cience, waarom dan toch de
regie gedaan van dit boek?
Claus: „Omdat dat een jon
gensdroom is. Iedere Vlaam
se jongen krijgt op zijn der
tiende jaar „De leeuw van
Vlaanderen" als verplicht
leesvoer voorgezet. Wat de
cowboy is voor de Ameri
kaan, is de ridder voor de
Vlaamse jongen. In deze re
gie kon ik daarmee afreke
nen. Met die droom en met
de kerk en met Conscience.
Mijn haat tegen de Kerk leg
ik neer in de figuur van een
wufte bisschop. Mijn afkeer
van Conscience spreekt uit
mijn eigen scenario van deze
film, waar ik niet achter sta,
omdat het mijn verhaal niet
is. Ik verkeer in de gelukkige
omstandigheid, dat ik ook de
regisseur ben. Daardoor ben
ik voortdurend in staat in te
grijpen in het slechte scena
rio. En bovendien verschaft
massaregie mij het heerlijke
gevoel een slavendrijver te
zijn".
Kees Fens, aanwezig bij de
opnamen, denkt heel anders
over „De leeuw van Vlaan
deren". Hij noemt dit boek
beslissend voor zijn leesont-
wikkeling. De Belgen hebben
door hun eeuwenlange ver
scheurdheid geen geschiede
nis. Zij hadden niets om te
gloriëren tegenover de Fran
se cultuur. De Vlamingen
moesten zich een verleden
scheppen. Het boek van
Conscience moet Claus met
zijn gevoel voor drama
enorm veel te genieten ge-'
ven".
Dit zag Fens scherp. Er zit
schreeuwend drama in Claus'
film en tv-serie. Zoals bij de
geschokte moeder die haar
dochter dood steekt op het
moment, dat een Franse rid
der haar wil verkrachten.
Een hartverscheurende scè
ne: „Gij zult haar niet levend
bezitten".
HOOGHARTIG
Naar verluidt zou het Belgi
sche minderwaardigheidsge
voel verklaard moeten wor
den uit de eeuwen durende
hooghartigheid van de Fran
sen jegens de Vlamingen.
Aangezien Nederlanders
vrij zijn van een
dergelijke houding jegens de
Belgen, koos Claus voor de
Franse rollen in zijn tv-spel
Nederlandse acteurs. Daarbij
deed hij een goede greep met
Adriaan van Dis, die niet
wilde ontbreken in een rol in
„De leeuw", ook voor hem de
eerste kennismaking met een
spannend boek. Zoals hij op
de scène aan zijn glaasje bier
nipt, alsof het witte wijn is,
spreekt meerwaardigheidsge-
voel uit zijn hele houding.
Voor dit project van „De
leeuw" werd geld beschik
baar gesteld door het Belgi
sche ministerie van Neder
landstalige cultuur, door de
Belgische filmmaatschappij
Kino en Kunst, alsmede door
de BRT en de KRO.
Licht mediadirecteur Ri
chard Schoonhoven van de
KRO toe, dat tegenover de
opdringende
overal
werking ontstaan. Zie bijv.
de Zwitserse tv met de Fran
se en de Duitse. Uit oogpunt
van behoud van eigen cul
tuur zijn KRO en BRT daar
om op elkaar aangewezen. Er
wordt gedacht en/of gewerkt
aan de realisering van nog
meer gezamenlijke produk-
ten. Schoonhoven verwacht
er veel van.
De Belgische filmrecensenten
bleken aanzienlijk minder
opgewekt. Die karakteriseer
den de film als „De geeuw
van Vlaanderen" vanwege
wijdlopigheid.
André Truyman: „Dat hoeft
niet te verbazen. De tv-serie
is opgezet in meerdere delen.
Daar is later voor de bioscoop
een film uit gesneden. Zoiets
krijg ie natuurlijk nooit
goed'
NEDERLAND 1
TROS
15.55 Bassie en Adriaan en het
geheim van de sleutel,
kinderserie. Afl.: Het auto
ongeluk
16.20 Dr. Who, Engelse science
fiction serie. Afl.: The visi
tation (4). Nyssa zorgt voor
een verrassing en dr. Who
probeert nog steeds aan
de Terileptielen te ont
snappen
16.45 Dierenmanieren, met
Martin Gaus
17.00 TROS Sport, sportmagazi-
ne met o.a. een samenvat
ting van de ijshockeywed-
strijd De Kemphanen -
Amsterdam, de nummers
een en twee van de com
petitie, een gesprek met
oud Olympisch ski-kampi
oen Franz Klammer, een
demonstratie van ski-ae
robic en een overzicht van
de 'gouden momenten'
van autocoureur Niki Lau-
da
NOS
17.30 '/>6-Journaal
TROS
17.46 TROS Pop Formule, pop
programma gepresen
teerd door Erik de Zwart
TELEAC
18.25 Engels in basisonderwijs
(7)
TROS
18.55 ffi De Fabeltjeskrant
19.00 Jan, Jans en de kinderen,
tekenfilmserie
19.05 De Showbizzquiz (1),
rechtstreeks spelprogram-
ma vanuit Aalsmeer in het
kader van de TROS/AVRO
Telelot-aktie, ditmaal in
het teken van James Bond.
Presentatie: Ron Brand-
steder
NOS
20.00 Journaal
TROS
20.28 De TROS Showbizzquiz
(2), vervolg
21.25 De TV-Show. Praatpro
gramma waarin Ivo Niehe
gasten uit binnen- en bui
tenland ontvangt
22.20 TROS Aktua, actualitei
tenrubriek met een eigen
reportage uit het rampge
bied in Colombia
22.50 TROS Tele-thriller: Onze
Ouwe, Duitse politie-serie.
Afl.: De sterrenkijker. Bij
toeval is Konrad Paulsen
via een zelfgebouwde ster
renkijker getuige van een
moord en ziet hij zelfs kans
enige foto's te maken. Na
dat hij de politie op de
hoogte heeft gesteld be
sluit hij de dader met de
foto's te gaan chanteren
NOS
23.55 Journaal
NEDERLAND 2
17.55-18.10 Ruim Baan (6)
NOS
18.15 Nieuws voordoven
18.20 Paspoort voor Joegosla-
18.30 Sesamstraat
18.45 SJeugdjournaal
19.00 Journaal
HV
19.12 Kwartslag. Afl.: Kwesties
van leven en dood. Docu
mentaire over de snelle
technische ontwikkelingen
in de medische weten
schap
KRO
19.27 Hints, spelprogramma ge
presenteerd door Frank
Kramer. Spelers: Bob Bou-
ma, Albert West, Hein
Boele, Maarten Ducrot,
Marijke Merckens, Mieke,
Joke Bruys en Sandra Ie
Poole
20.00 Al is de leugen nog zo
snel (Un elephant ga trom-
pe énormement), Franse
speelfilm uit 1976 van Yves
Robert. Met in de hoofd
rollen: Jean Rochefort,
Claude Brasseur en Victor
Lanoux. Belevenissen van
vier vrienden van middel
bare leeftijd, met allen zeer
uiteenlopende karakters
en geaardheden. Een van
hen beleeft in de film het
avontuur van zijn leven
21.35 CD Een jongensdroom van
Hugo Claus, film over wat
de schrijver Hugo Claus
bezielde bij zijn verfilming
van 'De Leeuw van Vlaan
deren'. M.m.v. Hugo
Claus, Kees Fens, Adriaan
van Dis, Robbe de Hert
NOS
22.30 Journaal
22.45 Den Haag Vandaag
23.00 Nieuws voordoven
TELEAC
23.05-23.50 Supermachten I: de
Verenigde Staten (8)
EUROPA TV
Programma-schema
i Sportreporlages
i Europees weerbericht
20.40 Ëscolette. Documentaire
21.20 The Persuaders, tv-serie met
Roger Moore en Tony Curtis
22.15 Nosferatu, speelfilm
23.05 World Watch. Nieuwspro
gramma
23.10 Programma-overzicht
FILMNET
17.00 Hardcastle McCormick,
herh.afl.: Beach Girls
17.50 Hollywood Classic: The Cow
boy and the Lady
19.20 Cartoons Lilliput-Put
19.40 Patrol Boat, afl.: Roque Mine
20.30 Victor Victoria
22.40 Demon Seed
00.15-01.45 Rabbit Test
NEDERLAND 1
MUSIC BOX
inendaai) n Hurt als John Merrick de 'Elephantman' in de gelijknamige
Emttrgo) 8l,ilm °P RTBF 1 dm 20.00 UUr.
DUITSLAND 1
DUITSLAND 3
DUITSLAND 2
DUITSLAND 2
MUSIC BOX/TV 5
SKY CHANNEL
SKY CHANNEL
i
