TAFEL
Cubaanse bisschoppen
steunen sociaal
beleid van Fidel Castro
Thijms geest werkt nog steeds door
lo
Westerse contacten belemmeren
Aziatische kerken in hun taak
CeicW Somanl
F
fïTïïTI
K
kerk
wereld
UT
weer
ACHTERGROND
EeidócSoiwcmt
WOENSDAG 20 NOVEMBER 198S PAGINA:
BIN]
Rabbijnen excommuniceren Edward Koch
Joodse orthodoxe rabbijnen in New York hebben burgemeester
Edward I. Koeh uit de joodse gemeenschap gestoten. De daad
van de driehonderd rabbijnen is ingegeven door het feit dat
Koch op deel ban aan een demonstratie voor de rechten van
homosexuelen en hielp met de oprichtingen van een school
voor homosexuelen. Ook woont hij stnagogale diensten bij, die
speciaal voor homosexuelen worden gehouden.
Koch zegt zich niets aan te trekken van de excommunicatie
door de rabbijnen: ..De uitstoting door de rabbijnen is een aan
fluiting voor het jodendom en stelt dus niets voor".
Reeds in 1978 waarschuwde de Unie van Orthodoxe rabbijnen
in Amerika ervoor dat burgemeester Koch de wet van God wil
vervangen door de wetteloosheid van Sodom en Gomorra.
Kinderbijbels in Slowakije „illegale lectuur"
Omdat in hun auto bij een verkeerscontrole kinderbijbels en
boeken van Billy Graham en de Duitse theoloog Dietrich Bon-
hoeffer zijn aangetroffen, heeft de Tsjechoslowaakse politie
naar eerst thans bekend is geworden op 21 augustus twee jonge
evangelische christen-studenten gearresteerd.
Ze werdén drie dagen verhoord, waarbij ze geen eten of drin
ken kregen en met hun weinige geld zelf voor hun onderhoud
moesten zorgen. In hun weekeindhuisje heeft de politie ge
zangboeken voor de jeugd in beslag genomen. De evangelische
predikant van de gemeente Mnisek Nad Hnilcom, waar het
huisje staat, werd ook gearresteerd. Er zouden met zijn mede
weten ..illegale religieuze bijeenkomsten" zijn gehouden.
De macht, niet het denken
regeert de wereld; maar
het is het denken dat de
macht de vrije teugel
geeft.
De rooms-katholieke bis
schoppen van Cuba steu
nen het sociaal beleid van
het communistisch be
wind van Fidel Castro.
De leiding van de kerk
streeft naar „nationale
verzoening" met de rege
ring en hoopt een rol te
kunnen spelen in de toe
komst van Cuba.
Dit blijkt uit een docu
ment ten behoeve van de
komende beraadslagin
gen in de bisschoppen
conferentie over de rol
van de RK kerk op Cuba.
De RK kerk en de regering
hebben na jarenlange conflic
ten een zekere mate van
overeenstemming bereikt, al
dus het document. ..Langza
merhand accepteerde de kerk
de werkelijkheid van de revo
lutie. hetgeen uitmondde in
het besluit zich niet langer te
gen de regering te verzetten.
Nu stemt de kerk in met de
sociale doelstellingen van de
regering: gratis onderwijs,
gratis gezondheidszorg, werk
Het- document noemt echter
ook de verschillen in opvat
tingen tussen de kerk en de
ste probleem wordt de mar-
xistisch-lenistische opzet van
het onderwijs genoemd.
..Rooms-katholieke ouders
moeten blijven opkomen voor
hun fundamenteel recht op
vrijheid van onderwijs."
Andere problemen zijn de be
perkingen die de kerk in de
omroep ondervindt, en de
herhaaldelijke discriminatie
van rooms-katholieken in het
maatschappelijk leven. „Poli
tici en bestuurders vinden het
kennelijk moeilijk in te zien
dat gelovige christenen ter-
zelfdertijd loyale patriotten
zijn," aldus het document.
Fidel Castro: „positief gesprek met kerk"
De revolutie van 1959 beroof
de de Rooms-Katholieke kerk
op Cuba van haar machtsposi
tie. Onder Castro zijn evange
lisatie en open lucht-missen
verboden. Vorige week vond
er voor de eerste maal sinds
het begin van de jaren '60 een
ontmoeting plaats tussen Ca
stro en de RK bisschoppen.
Beide zijden noemden het een
„positief gesprek".
Spaanse
bisschop
bekritiseert
Opus Dei
Voor de eerste maal is een
rooms-katholieke bisschop in
Spanje de r.k. lekenorganisatie
„Opus Dei" publiekelijk afge
vallen. In een tv-programma
verweet aartsbisschop Rafael
Torella van Tarragona Opus
Dei de paus te manipuleren.
Een woordvoerder van Opus
Dei wees er op dat de organi
satie gehoorzaam aan de paus
en trouw aan de R.K. kerk is.
De beschuldiging van manipu
latie wees hij ten scherpste
van de hand.
Opus Dei. dat als conservatief
bekend staat, werd in Spanje
opgericht. Tijdens de Franco-
-jaren onderhield de beweging
nauwe banden met het be
wind. Enkele jaren geleden
verhief paus Johannes Paulus
II Opus Dei tot een persoonlij
ke prelatuur.
De direkteur van van het
Oecumenisch Centrum
voor Zendingsopleidingen
in Seoel, Oh Jae Sikh,
meent dat het tijd wordt
dat westerse kerken hun
traditionele contacten
met partnerkerken in
Azië opgeven. De huidige
manier van omgaan met
elkaar dwingt de Aziati
sche kerken tezeer in een
kerkgenootschappelijke
structuur. Daardoor kun
nen deze kerken nog
kwalijk functioneren als
stimulans in hun landen.
dens een bijeenkomst van
zendingen en werelddiakona-
le in instanties met vertegen
woordigers van Aziatische
kerken.
Oh Jae Sikh waarschuwde
ook tegen een al te rationalis
tische benadering van politie
ke en economische proble
men. Hij gaf toe dat mensen
daardoor in staat zijn geweest
fundamentalistische en auto
ritaire systemen af te schud
den en hun levensomstandig
heden te verbeteren.
Maar een negatief gevolg van
een te rationele benadering
van de problemen is dat de
nadruk komt te liggen op de
produktie van materiële din
gen en een efficiënte gang
van zaken.
Rationalisme vraagt in de eer
ste plaats wat mensen kunnen
produceren. Armen en ver
drukten zijn daarbij van min
der betekenis, omdat ze min
der produktief zijn. De tech
nocraten van onze tijd hebben
meestal geen oog. voor de ar-
of
1 als
pro
bleem dat ze ook nog moeten
oplossen. Kerken moeten no
dig meer aandacht gaan
schenken aan erbarming en
onderlinge uitwisseling van
gaven. Velen in Azië hebben
verouderde inzichten, afgoden
en demonen de. rug toege
keerd. Maar het gevaar is
groot dat rationalisme hen
verder geestelijk met lege
handen laat staan.
De meningen van westerse
vertegenwoordigers liepen
nogal uiteen. Gordon Shaw
van de Britse Raad van Ker
ken zag de plaatselijke ker
ken als het primaire doel voor
hulp uit. het westen. Lonnie
Turnipseed van de Nationale
Raad van Kerfcn van de
Verenigde Staten vond dat
ook hulp geboden moet wor
den aan actiegroepen die zich
drukten buiten de kerken om.
Die hulp moet ook gegeven
worden als Aziatische kerken
het daarmee niet eens zijn.
Shaw vond dat dan tezeer de
nadruk komt te liggen op ont
wikkelingswerk. De Aziati
sche kerken stelden de ont
wikkeling niet primair, maar
vroegen allereerst om erken
ning. erkenning van hun le
vensstijl, hun visies op land
en familie, hun taal en hun
cultuur. Westerse hulporgani
saties moeten daar begrip
voor opbrengen.
Op zondag 25 september
1904 kwamen in Den
Haag zeventien katholie
ke academici onder lei
ding van de pater jezuïet
Isidoor Vogels bijeen om
tot de oprichting over te
gaan van de Vereeniging
tot het bevorderen van de
beoefening der weten
schap onder de Katholie
ken in Nederland. Een
naam die een omvangrijk
programma inhield en
slechts na veel scrupules
was gekozen. In 1954 zou
de vereniging met de lan
ge naam, zoals zij ook wel
werd aangeduid, worden
omgedoopt in Thijmge-
nootschap, naar de ne-
gentiende-eeuwse katho
lieke voorvechter en lite
rator J. A. Alberdingk
Thijm.
Het Thijmgenootschap bestaat
nog steeds en kent zelfs een
bescheiden bloei. Het heeft
niet het lot gedeeld van al die
katholieke verenigingen en
organisaties die onder bis
schoppelijke instigatie werden
opgericht en na de oorlog
weer verdwenen. Wat is het
geheim van Thijm? De Til-
burgse kerkhistoricus Hans
Bornewasser heeft geprobeerd
de geschiedenis van dit gezel
schap te beschrijven. Het zou
niet juist zijn in dit verband
de term ontrafelen te gebrui
ken. Eerder is het een poging
geworden de spanning die
tussen katholieke idealen be
staat èn de beoefening van de
wetenschap in weidse formu
leringen vast te leggen. Wat
daaronder precies steekt is
niet snel helder te maken. De
oorspronkelijke naam van het
genootschap is zeker ook een
aanwijzing van .die spanning
die vanaf de oprichting van
het genootschap heeft be
staan.
Nadat pater Vogels een aantal
vooraanstaande katholieke
vaderlanders bereid had ge
vonden zich voor zijn project
te interesseren, maakten de
heren vooreerst.duidelijk wat
zij niet wilden zijn. Het selec
te gezelschap voelde er niets
project dat hun wetenschap
pelijke faam bij vakbroeders
in diskrediet kon brengen. In
de woorden van de Amster
damse hoogleraar staatsrecht
Struycken ging het er niet om
een vereniging op te richten
die zou moeten concurreren
met neutrale verenigingen, of
die een soort katholieke we
tenschap zou moeten bedrij
ven. Evenmin wilde men een
apologetische vereniging zijn,
het enige en uitsluitende oog
merk was het bestaande „te
kort in het gewone weten
schappelijke werk der katho
lieken te doen verdwijnen".
Er kon dus een moment ko
men waarop de vereniging
aan zijn taak zou hebben vol
daan en kon worden opgehe
ven. Toch is het de vraag of
die wens ooit de vader van de
stichtingsgedachte is geweest.
De motieven over de oprich
ting waren daarvoor te weinig
uitgewerkt of werden lang
niet door allen in de zelfde
mate gedeeld.
Geen censor
Voorop stond echter dat men
zich van clericale zijde niet
wilde laten betuttelen. Naar
het woord van een van de
eerste voorzitters zou de vere
niging anti-clericaal zijn in ei
gen kring. Kennelijk had het
episcopaat begrip voor die
mentaliteit want in tegenstel
ling tot andere katholieke
verenigingen kreeg het ge
nootschap geen censor of
geestelijk adviseur. Toen de
oprichting eenmaal een feit
was. stelde pater Vogels zich
bescheiden op de achtergrond
op. Hij zou geen rol van bete
kenis meer spelen, maar wel
trouw de vergaderingen blij
ven bezoeken. Priesters kon
den vanwege die anti-clerica-
le instelling dan ook alleen
maar lid worden, wanneer ze
aan hoge wetenschappelijke
kwalificaties voldeden. Het
lidmaatschap was trouwens
niet voor iedere katholieke
afgestudeerde
Men paste strenge
en was men eenmaal lid, dan
bezorgde dat lidmaatschap
een zekere standing.
In de eerste veertig jaar pro
beerden de leden van het ge
nootschap de soliditeit van de
vereniging op de eerste plaats
te bewijzen door het beoefe
nen van wetenschap in eigen
kring. Raakvlakken met de
geloofsovertuiging werden
eerder gemeden, ook al kwam
zij gezien de constante span
ning tussen geloven en we
tenschap incidenteel wel aan
de orde. De geloofsovertui
ging was in hoofdzaak een
statisch gegeven en juist de
theologen en filosofen die. de
ontwikkelingen op dit terrein
hadden kunnen registreren,
maakten geen deel uit van de
vereniging.
De trots van katholiek Neder
land en van het genootschap
was in de jaren tussen de bei
de wereldoorlogen de Leidse
hoogleraar Keesom. interna
tionaal vermaard omdat hij
erin was geslaagd helium vast
te maken. De prestaties van
deze man golden als een be
wijs dat wetenschap en geloof
elkaar helemaal niet hoefden
te bijten.
Ontzuiling
In de eerste jaren na de oor
log. toen de verzuilde katho-
lieke organisaties nog goed in
hun vel zaten, werd in het
Thijmgenootschap geprobeerd
de golfbewegingen in de theo
logie en filosofie hun invloed
te laten krijgen op de weten
schap. Die relatie heeft sinds
dien het karakter van het
Thijmgenootschap bepaald.
Het tekort schieten van de
katholieken op het terrein
van de wetenschap verdween
als motief voor instandhou
ding van de vereniging steeds
meer naar de achtergrond.
Zoals het boek van Bornewas
ser laat zien zijn de drie laat
ste decennia van de geschie
denis van het Thijmgenoot
schap in hoge mate de ge
schiedenis van de verhouding
tussen wetenschap en geloof.
De jaren vijftig en vroege ja
ren zestig waren ook de jaren
van de grootste bloei. Op 1
Joseph Alberdink Thijm
juni 1963 telde het genoot
schap 2637 leden. Toch was
het verval van de ideologie
waarop het Thijmgenootschap
rustte, al in volle gang.
De snel afbrokkelende ortho
doxie verminderde de belang
stelling voor de wisselwer
king tussen geloof en weten
schap. Men ging zich afvragen
wat wezenlijk was in de ver
kondiging van het geloof, in
de tweede helft van de jaren
zestig greep de-twijfel snel om
zich heen. Veel verenigingsle
den vroegen zich af of het zin
had het Thijmgenootschap
nog wel te handhaven. Het
bedrijven van wetenschap in
eigen kring had zijn aantrek
kelijkheid volledig verloren.
Er werd een veel lossere
structuur voorgesteld, samen
werking met de Adelbertver-
eniging, de katholieke vereni
ging van maatschappelijk
welgestelden en leidinggeven
den die overigens óok in een
identiteitscrisis was geraakt,
maar deze plannen haalden
het niet.
Statuutwijzieing
In 1969 werd besloten de sta
tuten van het genootschap te
herzien. Men zou zich voort
aan zoekend bezig houden
met de wetenschappelijke
doorlichting van de maat-
schappelkijke problemen "in
het licht van Christus' bood
schap".
Bornewasser somt een aantal
redenen op
Thijmgenootschap in de golf
van deconfessionalisering niet
ten onder is gegaan. In jle
eerste plaats had het Genoot
schap niet als zovele katholie
ke organisaties een defensieve
bestaansreden prijs te geven.
In eigen kring had men el
kaar, zo schrijft Bornewasser,
steeds aangespoord tot deelne
ming aan wetenschappelijk
werk. Men had nooit aan af
scherming op puur weten
schappelijk terrein behoefte
gehad. Kritiek en onderzoek
werden in de gelederen van
Thijm gestimuleerd. Boven
dien had men zich in de vere
niging voortdurend bezigge
houden met het nadenken
over de functie en reden van
bestaan van het genootschap.
In het begin van de jaren ze
ventig liep de belangstelling
voor de vereniging opnieuw
terug. In de laatste jaren is er
sprake van een bescheiden
bloei. Thijm is geen exclusie
ve club meer van katholieke
intellectuelen. Jaarlijks wordt
een thema aangesneden met
een religieus raakvlak dat op
een veelzijdige manier wordt
belicht. Deze aanpak blijkt
nieuwe leden aan te trekken.
Wel spreekt Bornewasser van
een vervaagde identiteit van
het genootschap, dat vroeger
als ontmoetingsplaatrs van
katholieke intellectuelen ook
een sociale functie had. Profi
teert Thijm van de restaura
tie-tendens in de samenle
ving0 Bornewasser gelooft
van niet. Eerder is er volgens
hem sprake van een 'spiritue
le herleving'. Boeiend aan
Thijm is hoe dan ook dat haar
de typische katholieke kudde-
mentaliteit altijd vreemd is
gebleven. Op zo'n organisatie
moet men dan ook terecht
zuinig zijn.
PAUL VAN VELTHOVEN
Hans Bornewasser: In de
geest van Thijm. Ontwikke
lingen in de verhouding tus
sen wetenschap en geloof.
Uitgave Ambo. Prijs 35,-.
240 pag.
Het adres van het secretariaat
van het Thijmgenootschap is
Huygensweg 14 Nijmegen.
Bhagwan-
aanhangers
gaan naar
goud graven
Ogenschijnlijk gaat alles zijn
gewone gang op de vroegere
veeboerderij in Oregon, waar
in vier jaar tijd een moderne
samenleving uit de dorre
grond is gestampt door aan
hangers van de Indiase guru
Bhagwan Shree Rajneesh. De
koeien worden gemolken, de
grond bewerkt, de busdienst
functioneert en in de winkels
en boutiques is aan klanten
geen gebrek, terwijl de Medi
tatie-universiteit gewoon met
de lessen doorgaat. Achter de
schermen speelt zich een le
vendige activiteit af in ver
band met de uitspraken van
Bhagwan. gedaan na zijn
aankomst in zijn geboorte
land India.
De commune-bewoners in
Oregon hebben kennis geno
men van zijn uitspraak :„Ze
hebben mij vervolgd, ze zul
len ook u vervolgen", en in
derdaad zijn er nog altijd po-
litie-ambtenaren bezig met
een onderzoek.
Zakelijk leider Swami John.
die in een vroeger leven mil
jonair is geworden door een
goed beklante artsenpraktijk
te hebben geleid, heeft ver
klaard dat ook al zouden de
buitenlandse sannyasins uit
Oregon vertrekken, de Ame
rikaanse discipelen weinig
andere keus zullen hebben
dan doorgaan. Aangezien per
maand zes miljoen gulden
nodig is om de zaak draaien
de te houden, zal moeten
worden overgegaan tot mijn
bouw. Ook al is die activiteit
vroeger al sterk veroordeeld
door Bhagwan, die meer zag
in mediteren, denkt Swami
John dat er gegraven zal
moeten worden naar goud en
zilver, terwijl een kolenmijn
ook niet tot de onmogelijkhe
den behoort.
Hoeveel Bhagwandiscipelen
in Oregon aanwezig zijn is
niet precies bekend. De
meeste waarnemers houden
het op ongeveer 1500, van
wie rond eenderde deel af
komstig is uit het buitenland.
Naar verwachting zullen de
buitenlanders wel gehoor ge
ven aan de opdracht van
Bhagwan „de verdorven
Verenigde Staten te verla
ten".
Ma Dhyan Puja van de Ka
mer van Koophandel van de
commune verklaarde dat aan
al die buitenlanders toch
geen behoefte is. nu er geen
festivals meer zullen worden
gehouden buiten de lijfelijke
aanwezigheid van Bhagwan.
Swami Anshumali, een ande
re woordvoerder, is duidelijk
optimistischer en ziet nog
wel een toekomst voor de be
zitting van 26.000 hectare, die
in 1981 voor de sterk opge
dreven prijs van 18 miljoen
gulden werd gekocht.
Ook al blijkt reeds buitenge
wone belangstelling te be
staan voor aankoop van de 93
Rolls Royces van de guru,
waarbij sommigen als aan
vragen hebben ingediend om
enkele exemplaren tegelijk te
mogen kopen van de kostba
re en nauwelijks gebruikte
voertuigen, dan nog zal een
krachtige economische ex
pansie nodig zijn om de com
mune niet noodlijdend te
doen worden.
Maar Swami Ohyan John wil
niet opgeven:,,Met ons bloed,
zweet en tranen en met ons
geld hebben wij dit alles be
reikt, dat moet zo blijven:
voortaan gaan wij alles zui
ver zakelijk aanpakken".
Opwaartse spiraal
HET Centraal Planbureau, en zeker CPB-directeur De Rid jj^
der, is als regel nogal terughoudend met optimistische voor f,et
spellingen over onze economie. Daarom is zijn recente mede 0nd>
deling dat de werkloosheidscijfers zich aanmerkelijk gunstj
ger ontwikkelen dan zijn bureau in de op Prinsjesdag ge[
bliceerde Macro-Economische Verkenningen in het vooruj
zicht stelde, des te opvallender. Volgend jaar geen stabilisat
op het niveau van dit jaar, rond 760.000 werklozen, maar
daling tot ongeveer 700.000.
in besli
len tijd
•t kan
.py yerzeke
MeT dit uitstekende nieuws is ook een voorspelling uitge
komen, die premier Lubbers bij de Algemene Beschouw]
gen in de Kamer deed. Hij zei toen al, dat de verwachtinj
van het CPB hem wat pessimistisch voorkwamen
allemaal wel Wat beter zou gaan. De CPB-directeur hee
hem nu gelijk gegeven.
De mededeling van De Ridder geeft niet alleen nieuwi
hoop aan vele werklozen, maar betekent ook betere vooruii
zichten voor de ondernemers, van wie een deel nog aarze
met investeringen. De voorspelling van het Planbureau
de economie verder zal groeien, neemt ongetwijfeld bij
ondernemers die laatste aarzeling weg. En dat zal de ecoi
mie vervolgens weer een nieuwe impuls geven.
111 heling e
e*jlt hebl
me bej
lende
heid".
De opwaartse spiraal lijkt zich ook in het volgende j;
krachtig voort te zetten. Daardoor komt er ook i
vrij om bijzondere aandacht te besteden aan de grote gr<
langdurig werklozen. Want die komt, zo is uit onderzoeki
gen gebleken, zonder een speciale regeling nauwelijks
aan de slag.
eIROTT
dr
het v«
acht 2
jai schikt
mi Deze
■os Jeurge
ii Jitgeb
d
geput
Ex-kroonprins gokt verkeen
Nu het PvdA-kamerlid Marcel van Dam uiteindelijk
niet naar de VARA gaat maar in de Tweede Kamer wil bli
ven, zal hij zich bij de verkiezingen van volgend jaar
alsof er niets aan de hand is geweest, toch weer kandidaj
stellen voor de PvdA-fractie. In de campagne voor die v
kiezingen zal Van Dam, die deze zomer zichzelf plotseli
uitriep tot kroonprins van Den Uyl, zich echter niet lanj
meer op een geloofwaardige wijze als een mogelijke opvol]
van Den Uyl kunnen opwerpen.
«E
HET zal voor Van Dam al een hele toer zijn (kritische)
zers te bewegen op hem te stemmen voor een zetel ii
Tweede Kamer, nadat hij nog zo kort tevoren in het opei
baar te kennen heeft gegeven, eigenlijk helemaal niet me
in die Tweede Kamer te willen zitten. Van Dam blijkt zi
met zijn mislukte kandidatuur voor de VARA behoorlijk
de vingers te hebben gesneden. Hij heeft gegokt en verlore
Daaruit zou hij, of in elk geval de PvdA, ook de consequei
ties moeten trekken. In de verkiezingscampagne voor
PvdA kan Van Dam geen geloofwaardige rol meer spelen
geen s
en di<
-„omei
FNV-
;ister<
ran 1
:ijn v
tomei
Pont
;eval
:an
Sneeuw
DE BILT (KNMI) Morgen
valt er af en toe sneeuw. De
temperatuur blijft de hele dag
onder nul. Alleen vlak aan zee
kan het vriespunt net gehaald
worden. Het koude weer
hangt samen met een uitloper
van een hogedrukgebied bo
ven Scandinavië en Schotland
en een depressie boven mid
den Europa. De wind bij ons is
daardoor noordoost. De aange
voerde lucht is koud, vooral
onderin, en zit vol met bewol
king.
De depressie trekt naar ons
'land en brengt vrijdag op
nieuw sneeuw, mogelijk ook
regen en ijzel. De wind.gaat
naar noordwest, zodat de lucht
die aan komt zetten eerst over
zee strijkt. Daar wordt hij vol
doende opgewarmd om mid-
dagtemperaturen te bewerk
stelligen die iets boven nul lig
gen. Ook zaterdag is dat nog
het geval. Daarna wordt de
wind weer aflandig, zodat de
lichte vorst dan weer het hele
etmaal aanhoudt.
Vooruitzichten voor de Euro
pese landen, geldig voor vrij
dag en zaterdag:
Zuid-Scandinavië: Veel bewol
king en mogelijk sneeuw. Mid-
dagtemperatuur rond het
vriespunt.
.Deze
Britse-eilanden: Wolkenvi êCVOl,
den en vrijwel overal droó^rest
Middagtempetatuur ongevei
7 graden.
Benelux: Veel bewolking
en toe sneeuw, mogelijk oo
regen en ijzel. Middagtempes
tuur iets boven nul.
Frankrijk: Af en toe zon e ,'V'
vrijwel overal droog. Middaf -
temperatuur van 8 graden ii
het noorden tot 14 graden ii
oondei
Spanje, Portugal: Half
zwaar bewolkt en mogelij
een bui. Middagtemperatui
van 10 tot 15 graden.
Midden-Europa: Veel be,wol
king en af en toe sneeuw. Mie1
dagtemperatuur rond
vriespunt.
Kj
Italië, Joegoslavië: Veel bewoL
king en af en toe regen. Mid
dagtemperatuur vai
graden.
gerswt
ping (s
'ppr,
merlic
Gebakken rolpens
of boterhamworst
met preistampot
yoghurtvla met
pruimen
Nodig voor twee personen:
200 g rolpens in 2 a 4 plak
ken of 200 g boterham
worst in 2 plakken,
(bloem), 35 g margarine, 1
zurige appel, zout, aroma;
Vz tot 1 kg aardappelen,
zout, melk, peper, noot
muskaat, V2 kg prei, azijn;
2,5 dl yoghurt, 2,5 dl gele
vla (2,5 dl melk, 12 g cus
tard, 15 g suiker), 8 a 10 ge
weekte gedroogde pr ui-
Rolpens is grofgemalen, ge
kruid vlees, dat samengebon
den is in een rundermaag en
bewaard in azijn. Rolpens is
in tegenstelling tot boter
hamworst niet goedkoop.
Ontvel zonodig de rolpens o 'aan te
boterham worst. Haal vocht! daden
ge (van de azijn) rolpem
door bloem en klop die er zo de
veel mogelijk af. Bak de rol Parl'
pens of boterhamworst ii „ea
warme margarine bruin 1
houd de plakken op een bon N,
warm. Temper het
dra het vlees bruin
in het gebruikte vet de Mtitie"
schilde, geboorde en in schij -zelfde
ven gesneden appel gaar et pvdA
lichtbruin. Leg de appel o|'sidiër
het vlees. Maak de jus a clubs
door in het overgebleven vt iDijksi
'n ietsje bloem te bakken ei rial is i
vervolgens weinig wateieinde
zout en aroma toe te voegen dat z
Maak, van de aardappeleiprach
mooie puree en breng die of
smaak met peper en noot
muskaat. Doe van de prem'
een plakje aan de worteltjes-
kant en ook de donkergrot
ne uiteinden weg. Snijd dl
groente in de lengte een ke&\
door en was haar schoon
Verdeel de prei in zeer kli
ne stukjes en roer die di
de puree. Warm de stamp}
vlot door en geef er de i
apart bij.
Meng de yoghurt en de
en leg er de gedurende
dag geweekte en vervolgel
uitgelekte pruimen op.
JEAN1
edrij
>nt.
hi
FRI
's
GÏ
