ïijkswacht blijft antwoord
>p terrenrgolf schuldig
heb de buitenlanders kracht gegeven"
Verdeeldheid in Israël
over vredesconferentie
;en amnestie voor
jiders solidariteit
honeckermagvan
moskou naar bonn
INISTER SUGGEREERT VERBAND MET CCC
M
GÜNTER WALLRAFF NA ALLE PUBLICITEIT OVER „IK (ALI)":
Zwarte en blanke politieke
gevangenen in hongerstaking
S^ITENLAND
CeidócSoiviant
MAANDAG 11 NOVEMBER 1985 PAGINA 5
SCHAU De gedetineerde leiders van de verbo-
akbond Solidariteit lijken te worden uitgesloten van
inestie. die door de Poolse regering is aangekondigd,
eggen westerse diplomaten in een reactie op de ver-
ig van het officiële Poolse persbureau PAP, dat de
stie niet geldt voor gevangenen die worden be-
iwd als „sociaal gevaarlijk" of die eerder hebben ge-
,eerd van amnestie. De verklaring van PAP is een
slag voor de rooms-katholieke kerk en voor de
•uropese regeringen, die hoopten dat de amnestie
■elden voor vooraanstaande dissidenten als Adam
nik, Vladislav Frasjniuk en Bogdan Lis. Zij werden
laten en opnieuw aangehouden, omdat zij hadden
oepen tot een staking. In officiële kringen is verno-
dat de autoriteiten geen zin meer hebben om politie-
genstanders ieder jaar amnestie te verlenen en hen
te arresteren. Dit is vaak voorgekomen na het
van amnestie in 1983 en 1984.
Tientallén doden
op Sri Lanka
COLOMBO Militante Tamils
hebben gisteren een passagiersbus
opgeblazen, waarbij zes Singalezen
om het leven kwamen en elf ande
ren gewond raakten. De actie was
een vergelding op een reeks van
invallen door Srilankaanse veilig
heidstroepen in verzetsbases in het
oosten van Sri Lanka. Daarbij
kwamen de afgelopen drie dagen
33 Tamil-guerrillastrijders om het
leven en werden 80 rebellen aan
gehouden. Dit heeft een regerings
woordvoerder gisteren gemeld. De
jacht op rebellen is opgevoerd, na
dat deze vorige week een dorp
binnenvielen en tie
doodden.
M-19 wil vergelding
dood gijzelhouders
BOGOTA Het Colombiaanse le
ger is dit weekeinde in staat van
paraatheid gebracht nadat de
guerrilla-organisatie M-19 vergel
dingsacties heeft aangekondigd
voor de dood van 35 rebellen bij de
gijzeling in het gerechtsgebouw
van Bogota. De guerrillastrijders
hebben op een geheime bijeen
komst in Bogota gezegd dat zij ver
rast waren over het medogenloze
optreden van het leger tegen de
bezettings- en gijzelingsactie in het
Paleis van Justitie. Het leger
maakte donderdag met raketten
en tanks een einde aan de bezet
ting, waarbij bijna honderd men-
i het Ie'
i kwamen.
Proef met
conventionele
kruisraket
POINT MUGU Een Torna-
hawk-kruisvluchtwapen voor
zien van enkele (niet nucleaire)
bommen heeft vrijdag zijn eer
ste proefvlucht afgelegd. Dit is
door de Amerikaanse marine
meegedeeld. Het kruisvlucht-
wapen werd afgeschoten vanaf
een testbasis bij Los Angeles en
was gericht op een bijna 500 ki
lometer verder gelegen testbasis
in Nevada. De test was bedoeld
om te bekijken of met kruisra
ketten ook gewone bommen
kunnen worden afgeschoten in
plaats van kernkoppen.
Unesco nog niet
uit de problemen
SOFIA De 23e algemene vergadering van de
Unesco in Sofia is zaterdag eerder geëindigd
dan voorzien, maar de politieke problemen zijn
niet opgelost. Het vertrek van Groot-Brittannië
uit deze VN-organisatie voor onderwijs en cul
tuur, dreigt nog steeds. Eerder stapten de Vere
nigde Staten uit de Unesco, waardoor een
kwart van het budget wegviel. De twee landen
klagen vooral over het wanbeleid en een anti
westerse houding van Unesco. Unesco zou zich
bovendien te veel met politiek bemoeien. Maar
programma's over bijvoorbeeld ontwapening en
mensenrechten werden, tegen de verwachting
in, toch niet geschrapt tijdens deze conferentie.
De directeur-generaal van de Unesco, de Sene-
galees M'Bow, zei dat de organisatie haar goede
heeft bewezen.
(Van onze correspondent Gerard Kessels)
BONN De Oostduitse partijleider Erich
Honecker heeft groen licht van Moskou
gekregen voor een bezoek, volgende
maand, aan de Bondsrepubliek. Honecker
wilde vorig jaar al, maar moest zijn reis
plannen toen onder druk van Moskou op
geven. Dit schrijft het Duitse weekblad
Der Spiegel. Minister Heinrich Windelen
van Inner-Duitse betrekkingen wees het
bericht als „pure speculatie" van de hand.
Volgens Der Spiegel komt Honecker vier
dagen naar de Bondsrepubliek. Hij zou
een werkbezoek van een dag aan Bonn
brengen en vervolgens drie dagen naar
het Saarland gaan. De Oostduitse partijlei
der is in het Saarland geboren en opge
groeid.
Jolden
ch op
erster-
Mark
'ervolg van voorpagina)
JSSEL De Belgi-
politie en rijkswacht
ben nog geen ant-
>rd gevonden op de
eurgolf, die het land
laatste tijd overspoelt,
overval van het afge-
n weekeinde op de
ermarkt in Aalst en de
slagen van vorige
k door de CCC maken
delijk, dat de twee po-
diensten niet zijn op-
rassen tegen deze vorm
criminaliteit en ge-
lelgië wordt vrij algemeen
nd dat het schort aan op-
ng, training, uitrusting en
schien ook motivatie van
politiepersoneel. Voor goed
•ganiseerde en voorbereide
linelen zijn zij een gemak-
jk te bespelen tegenstan-
Volgens de liberale minis-
justitie, Jean Gol, heeft
afgelopen jaren te wei
geld losgekregen om hier
in te doen.
overvallen door de Ben-
n N ij vel begin oktober
de rijkswacht na een pro-
naai of landelijk alarm af
kondigen. De overvallers
iden gemakkelijk wegko-
waarschijnlijk, Wal-
zo denkt
de hoogte dat een
nogal wat schij-
passeren, voordat
de taalgrens reikt,
bestaat er nogal wat
idelijkheid over de bewa-
Kennelijk werden de
drie belangrijkste supermark
ten in de stad bewaakt door
mobiele patrouilles van politie
en rijkswacht, die elkaar aflos
ten. Zaterdagavond had de
wisseling van de wacht een
klein half uur voor sluitings
tijd van de winkels plaats. Het
is bekend dat dit voor de Ben
de van Nijvel een geliefkoosd
tijdstip is om toe te slaan.
Het drama in Aalst roept ook
vragen op over de schietvaar
digheid of mogelijk zelfs de
schietbereidheid van de Belgi
sche politie als het gaat om
gangsters van dit kaliber. JDe
politie had, net als de overval
lers, de beschikking over
„riot-guns", en de rijkswacht
had stenguns. Toch is er van
deze wapens geen gebruik ge
maakt. De rijkswacht maakte
wel gebruik van een autobusje
om de overvallers te achter
volgen. Laconiek werd gemeld
dat het busje „natuurlijk" geen
partij was voor de snelle
VW-Golf van de overvallers.
Men vraagt zich echter af
waarom de politie niet wat
sneller materiaal achter de
hand houdt.
Het is ten slotte onduidelijk
waarom het, net als de vorige
keren, onmogelijk bleek het
gebied rond Aalst hermetisch
af te sluiten. Een woordvoer
der van de rijkswacht zei gis
teren dat er wel een alarm was
gegeven, maar over het tijdstip
waarop kon hij niets zeggen en
waarop is geprobeerd de weg
gebruikers te controleren.
Ondanks het falen van de po
litiediensten, die ook in het
onderzoek naar de terreur van
de CCC (Strijdende Commu
nistische Cellen) nog maar
weinig resultaat blijken te
hebben geboekt, is nog niet om
het politieke hoofd van de mi
nister van justitie gevraagd.
De publieke opinie in België
reageert opvallend gematigd
op de reeks terreurdaden.
„Het Belgische publiek is vol
wassen genoeg om te begrijpen
dat alles niet in één dag kan
worden opgelost", zei minister
Jean Gol gisteren op de televi-
De grootste vraag blijft intus
sen wat de gangsters in Overij-
se, Eigenbrakel en Aalst kan
hebben bewogen. Bij alle over
vallen valt het geweldige ver
schil op tussen de buit en de
zeer hoge prijs aan mensenle
vens die het winkelend pu
bliek heeft moeten betalen.
Veel Belgen zijn er van over
tuigd, dat de bandieten schie
ten om te doden en niet om te
Vooral het neerschieten van
naar verhouding veel kinde
ren duidt op een bijzondere
vorm van sadisme, al dan niet
in combinatie met een bewuste
'poging het terroriserende ef
fect zo groot mogelijk te doen
zijn. Dat de Bende van Nijvel
er op uit is zoveel mogelijk
terreur te zaaien, wordt intus
sen door iedereen erkend. Van
sommige kanten is dan ook al
gesuggereerd dat de leden van
de Bende van Nijvel zijn te
zoeken in rechts-extremisti-
sche kringen.
Maar er zijn ook overeenkom
sten met de activiteiten van de
linkse CCC. Volgens minister
Gol is een verband tussen een
en ander dan ook niet uit te
sluiten. Zowel de CCC als de
Bende van Nijvel hebben be
lang bij zo veel mogelijk angst
en terreur en in het verlengde
daarvan een repressiever op
treden van de Belgische over
heid. De Belgische regering is
tot nu toe niet op dit veronder
stelde automatisme ingegaan.
Twaalfde bomaanslag in Luxemburg
Twee bommen hebben zaterdagavond zware schade aangericht aan de radarapparatuur van de
luchthaven Findel in Luxemburg. Niemand raakte gewond, maar de schade bedraagt rond de vijf
miljoen gulden. De twee bommen ontploften kort na elkaar, één uur voor de laatste vlucht zou
arriveren op de luchthaven. Het toestel kon zonder problemen landen, nadat de politie het luchtha
venterrein geïnspecteerd had. Gisteren was het vliegveld weer normaal in bedrijf. Alleen bij slecht
zicht wordt het vliegverkeer bemoeilijkt. Het was de twaalfde, anonieme bomaanslag in Luxemburg
in een half jaar. Eerder dit jaar werden bomaanslagen gepleegd bij vier hoogspanningsmasten, het
hof van justitie, een zwembad, een telefooncentrale en politiebureau's.
TEL AVIV Premier Peres
van Israël heeft gisteren
scherpe kritiek gekregen van
de Likoed-partij, de coalitie
partner binnen de Israëlische
regering. De Likoed is van
mening dat een internationale
conferentie voor het Midden-
Oosten de vredesonderhande
lingen met Jordanië alleen
maar zal ophouden. Bovendien
vreest Likoed dat een interna
tionaal forum het gevaar in
houdt dat anderen een rege
ling aan Israël kunnen af
dwingen. Peres had eerder dit
weekeinde meegedeeld dat
zijn regering wil deelnemen
aan de conferentie, als die no
dig is voor onderhandelingen
met Jordanië. Koning Hoes
sein van Jordanië heeft zich
verheugd getoond over de uit
spraak van PLO-leider Jasser
Arafat om terroristische aan
slagen buiten de door Israël
bezette gebieden af te wijzen.
Maar Hoessein meent de PLO
pas voor een rol in het vredes-
n aanmerking komt,
alle geweld wordt af
gezworen. Hij wilde de PLO
nu nog niet als vredespartner
bestempelen.
proces
AMSTERDAM „De
buitenlanders in West-
Duitsland laten zich na
alle publiciteit over mijn
boek nu niet meer op hun
kop zitten. Hun zelfbe
wustzijn is enorm toege
nomen, ze hebben geen
angst meer. Ik heb de bui
tenlanders kracht gege
ven".
Dat zegt de bekende Duitse
schrijver Günter Wallraff, die
2,5 jaar lang als Turk ver
momd (met zwarte pruik en
donkere contactlenzen) door
het leven ging om zelf te kun
nen constateren hoe buiten
landse mensen in West-Duits-
land gediscrimineerd en uitge
buit worden.
Günter Wallraff („het gaat
niet om mij, het gaat om de
buitenlanders") schreef een
boek over discriminatie van
buitenlanders, over koppelba
zenpraktijken, onderbetaling
van buitenlandse werknemers,
het negeren van belangrijke
veiligheidsvoorschriften en
het werken onder gevaarlijke
en erbarmelijke omstandighe
den.
Van „Ganz unten", (in het Ne
derlands vertaald: Ik (Ali))
werden in korte tijd 750.000
exemplaren verkocht en het
kreeg veel publciteit in bin
nen- en buitenland. Eind vori
ge week verscheen de Neder
landse editie. Volgend jaar
wordt het boek in het Turks
vertaald.
Ondanks zijn slechte ervarin
gen als „Ali" zegt Wallraff nu:
„Ik geloof in het goede in de
mens, anders zou ik dit alle
maal niet doen. Ik geloof dat
mensen bereid zijn te verande
ren, te verbeteren, anders zou
ik deze strapatsen niet uitha
len. Ik appelleer aan het goede
in de mensen. Ik geloof niet
dat alle Duitsers zo zijn als in
mijn boek. De zwijgende
meerderheid heeft niets tegen
buitenlanders. Het Duitse volk
bestaat niet, er zijn veel men
sen die anders denken, maar
zij hebben geen spreekbuis".
Bild
„In het Derde Rijk waren ook
niet alle mensen jodenhaters.
Maar de burgers deden er
niets tegen. Het was meer van:
„Het is niet ons probleem, we
willen er niks mee te maken
hebben". Maar ik wil de on
verschilligen bij de oren pak
ken en wakker maken, de
mensen de ogen openen".
Het valt niet te ontkennen dat
dat gelukt is en de gevolgen
zijn niet uitgebleven. De vak
bonden en ondernemingsra
den in de industrie hebben
Wallraff's werk opgepakt.
Thysen, het door Wallraff
zwaar bekritiseerde staalbe
drijf, heeft veiligheidsmaatre
gelen aangekondigd. De Duitse
regering stelt een onderzoek
in naar de door Wallraff gesig
naleerde praktijken. De kop
pelbaas Remmert is gearres
teerd en de koppelbaas Vogel
krijgt geen opdrachten meer
van Thysen. „Maar hét groot
ste succes", aldus Wallraff, „is
dat Thysen inmiddels 22 Turk
se mensen in vaste dienst
heeft genomen".
„Wat ik in mijn boek heb la
ten zien is maar het topje van
de ijsberg. Ik heb aangetoond
dat Turken gediscrimineerd
worden, maar voor Pakistani
en Indiërs is het nog veel er
ger. Deze mensen spreken de
Duitse taal helemaal niet. Bo
vendien zijn zij vaak volko
men illegaal hier en dus over
geleverd aan de werkgevers.
Het komt voor dat ze met 100
mark voor vier weken werk
worden afgescheept. Een Ma
rokkaan en een Vietnamees
hebben het zelfs vier weken
zonder één pfennig moeten
stellen".
Wallraff uit ook verwijten aan
de katholieke kerk. Ronduit
vermakelijk zijn de passages
waarin Ali hardnekkig pro
beert om gedoopt te worden;
het is een soort klucht voor
twee heren. De heren pastoors
schepen Ali voortdurend af.
Amusant
Het was overigens niet voor
het eerst dat de Duitse auteur
zich vermomde. De vergelij
king met Wallraff's boek
„Verslaggever van Bild"
dringt zich dan ook op. In dat
boek meldde hij zich als jour
nalist en zo kon hij een kijkje
in de keuken van het miljoe
nen abonnees tellende schan
daalblad nemen, dat nu nog
geen letter heeft gepubliceerd
over Wallraff's nieuwste boek.
Günter Wallraff: „De discri
minatie van buitenlanders in
West-Duitsland is nu niet in
de baan. Dat gebeurt
n klap, het gaat in fa-
Er verbetert wel wat,
maar zoveel is het nu ook
weer niet. Ik ben bescheiden
geworden. De mogelijkheden
om iets te veranderen zijn be
niet i
pèrkt". Een fors deel van het
geld dat Wallraff met zijn
boek verdiende, namelijk een
miljoen Duitse mark, wil de
schrijver een woongemeen
schap voor enkele honderden
buitenlanders bouwen.
Wallraff heeft met Ik, (Ali) in
elk geval heel wat teweegge
bracht, ondanks het feit dat
het niet nieuw is wat hij
meldt. Turkse schrijvers heb
ben het probleem al gesigna
leerd, maar zij werden niet se
rieus genomen. Nu Wallraff
het schrijft komt de publiciteit.
De schrijver meldt dan ook
dat hij elke dag talloze brieven
krijgt, zowel van buitenlan
ders als van Duitsers. En brie
ven met het opschrift „Günter
Wallraff" komen sinds kort
gewoon op het juiste adres in
Köln aan. Wallraff, ironisch:
„Zelfs de brieven waar alleen
„Het zwijn Wallraff" op staat
krijg ik keurig netjes thuisbe
zorgd".
MARTIN VOORN
„Wat heb ik nóu aan mijn zondagse bijl
ien?" riep Janos nors uit. „Ik wóón hele-
il niet in Boecograd! Ik heb net een partijtje
ndhout afgeleverd en nou wou ik graag terug
ir huis. Of is dat misschien óók al verbo-
i?" „Ja ja, we wéten het," antwoordde een
wachtposten. „Bijna èlles is verboden van-
ig de dag. Daarom zouden wij wel eens
ag willen kijken of jij soms ook verboden
sonen meevoerde in dat zorgvuldig toege-
>opte huifkarretje." „Kijk maar rustig!"
Janos boos. „Er zit een lief meissie achter-
Ik vervéél me zo in de bossen, zie je..." Nou
I, het lieve meissie, dat met woeste Janos
e wil naar de bossen, dat zal moeder's
oiste ook wel niet wezen," grinnikten de sol
len en ze liepen schaterend naar de achterzij-
van de huifkar om de zaak even in ogen-
•ouw te nemen. Maar de oplettende Theo-
Plat op de bodem en verroer je niet!" Toen ver
wijderde ze met een behendige ruk haar mas
kertje en stak een lieftallig blond kopje tussen
het zeildoek door naar buiten. „Janos zei het
toch al...," lispelde ze verlegen. „Hij is altijd zo
alléén ginds in het bos." -- „Sakkerloot! Hoe
heeft die ouwe woesteling dèt voor elkaar ge
kregen," hikten de soldaten verrast. -- „Ach...,
ik streek hem altijd over zijn woeste bolletje,"
lispelde Theodora. „Kijk..., zó..." Ze stak gra
cieus twee slanke handjes uit en.... sloeg de
domme schedels van de niets kwaads vermoe
dende soldaten zó krachtig tegen elkaar, dat de
krakende slag tot ver in de omtrek hoorbaar
was. Toen zette ze pijlsnel haar maskertje weer
OP
JOHANNESBURG/LU
SAKA In de Polls-
moorgevangenis bij Kaap
stad zijn gisteren zeker 30
politieke gevangenen in
hongerstaking gegaan. De
hongerstakers behoren tot
de circa 450 mensen die
zonder in staat van be
schuldiging te zijn gesteld
worden vastgehouden
krachtens de bepalingen
van de noodtoestand, die
vorige maand in Kaapstad
van kracht werd. De hon
gerstakers eisen onder
meer dat ze contact mo
gen opnemen met advoca
ten.
dominees Robert Petersen en
Godfrey Kraatz, en ongeveer
30 zwarte vrouwen mee. Alle
blanken en alle zwarte vrou
wen, die op grond van de
noodtoestand vastzitten, ver
blijven in de streng bewaakte
Pollsmoorgevangenis. Zwarte
mannen zitten in gevangenis
sen over het hele land ver
spreid.
Het afgelopen weekeinde zijn
bij ongeregeldheden in Zuid-
-Afrika vier doden gevallen.
Dat heeft de Zuidafrikaanse
politie meegedeeld in een
overzicht van de ongeregeld
heden.
Winnie Mandela, de vrouw
van ANC-leider Nelson Man
dela, heeft aangekondigd dat
zij zich niet zal schikken in
haar binnenlandse balling
schap. Mevrouw Mandela ver
blijf!; momenteel in Kaapstad,
om bij haar pas geopereerde
man te kunnen zijn. Als deze
naar de gevangenis terugkeert,
is Winnie Mandela niet van
plan terug te keren naar haar
verbanningsoord in Oranje
Vrijstaat, maar naar haar huis
in Soweto bij Johannesburg.
De kans is overigens groot, dat
Winnie Mandela daarbij zal
worden aangehouden.
Zuidafrikaanse kranten heb
ben in het weekeinde de maat
regelen van de regering tegen
buitenlandse radio- en televi
sieverslaggevers veroordeeld.
Sinds ruim een week mogen
buitenlandse televisieploegen
niet meer werken in zwarte
woongebieden waar de uitzon
deringstoestand van kracht is.
Het gaat vooral om gebieden
rond Kaapstad en Johannes
burg en in de westelijke Kaap
provincie.
Een Amerikaanse delegatie wordt begroet door de kapitein van
de Konjev, die later toch koers zou zetten naar de Sovjet-Unie.
Zeeman toch terug naar Scvjet-Unie
WASHINGTON Het Russische vrachtschip „Maarschalk
Konjev" met aan boord de zeeman die twee keer overboord in
de Mississippi sprong, is op weg naar de Sovjet-Unie. Eerder had
een werkgroep van Oekraïnse Amerikanen via de rechter ge
probeerd het schip tegen te houden en nogmaals te onderzoeken
of de zeeman geen politiek asiel wilde aanvragen. Volgens de
immigratiedienst wilde de man eerst wel asiel, maar zag hij er
enige tijd later vanaf. De conservatieve senator Humphrey be
treurde het vertrek van de Konjev. Hij verwijt de regering-Rea-
gan de Russisiche zeeman te hebben opgeofferd ten gunste van
de komende top tussen Reagan en Gorbatsjov.
