Bisschoppensynode kan Concilie niet beoordelen Gesprek bisschoppen en organisatoren 8 mei-manifestatie kerk wereld Titus Brandsma inspireert tot verzet tegen goddeloze macht Kerken dreigen IKV met breuk over burgerlijke ongehoorzaamheid Democratie is opgave beroepingen £eidac(So ACHTERGROND CeidócSomont MAANDAG 11 NOVEMBER 1985 PAGINA Aartsbisschop Nicaragua ontkent band met contra's De aartsbisschop van Managua Obando Y Bravo heeft in een vraaggesprek met Newsweek ontkend dat de rooms-katholieke kerk van Nicaragua banden onderhoudt met de opstandelingen in het land die gesteund worden door de Verenigde Staten. „De bewering dat wij met de contra's in verbinding staan en dat wij hun kern vormen is een belediging van de pro-sandi- nistische media aan ons adres", aldus de prelaat. Op de kritiek dat hij nooit schendingen van de mensenrechten door de opstandelingen veroordeeld heeft, antwoordde Obandc dat er geen vrijheid van informatie in Nicaragua bestaat en be weringen daaromtrent niet kan nagaan. Nieuwe stichting wil Poolse Joden helpen De grote hulpacties voor Polen, die in de afgelopen jaren in Nederland zijn gevoerd, gingen voorbij aan de Poolse Joden. Om die reden is onlangs in Aliphen aan den Rijn de stichting Nehama opgericht, die speciaal die vergeten groep hulp wil verlenen. De distributie van de goederen uit de landelijke ac ties liep via de katholieke kerk in Polen. Daardoor werden de circa 3.000 Joodse gezinnen vrijwel niet bereikt, aldus Nehama. Zij leven, volgens Nehama, in uiterst moeilijke omstandighe den. De uitkering die zij van de staat ontvangen, ongeveer 400 gulden per maand, is nauwelijks toereikend om in de eerste levensbehoeften "MêêêÈêêM Watje bent, spreekt luider dan wat je zegt. De katholieke bisschop pen en de organisatoren van de 8 mei-manifesta tie willen het gesprek voortzetten, dat zij zater dag in Utrecht zijn be gonnen. De bisschoppen zullen zich beraden op voorstellen, zowel uit ei gen kring als van de ge sprekspartners, om deze dialoog vruchtbaar te kunnen voeren. Dit blijkt uit een gemeen schappelijk communiqué. Aan het gesprek namen de bisschoppen Simonis en Ernst deel. Ruim 140 katholieke organi saties hielden op 8 mei, aan de vooravond van het paus bezoek aan Nederland, een manifestatie op het Haagse Malieveld („het andere ge zicht van de kerk"). Met deze bijeenkomst, die naar schat ting door 12.000 mensen werd bijgewoond, wilden deze organisaties duidelijk maken dat er in de katholie ke kerk in Nederland meer leeft dan waarmee de paus in aanraking zou komen. De bisschoppen waren afwe zig op het Malieveld. Zij wei gerden te verklaren dat ook kritische katholieken loyale katholieken zijn. De organi satoren eisten dit nadat de bisschoppen Simonis en Bar de katholiciteit van progres sieve katholieken in twijfel hadden getrokken. De dialoog tussen de bis schoppen en deze Rooms-Ka- tholieke organisaties zal vooral gaan over de verhou ding tussen het kerkelijk ge zag en bewegingen van on derop, aldus een woordvoer der van de 8 mei-manifesta tie. Kardinaal Simonis had tijdens het gesprek ernstige vragen gesteld bij de verkla ring, die op 8 mei is aangeno men. Deze betreffen vooral de aanduiding „broeder-bis schoppen". Hij had erop ge wezen dat bisschoppen behal ve broeders in het geloof, daarnaast ook herders en le raars zijn. Van de zijde van de 8 mei- -manifestatie was aandacht van de bisschoppen gevraagd voor mensen die lijden aan het geloof. Verder waren de bisschoppen erop gewezen dat zij niet het recht hebben diegenen niet-katholiek te noemen die niet alle geloofs waarheden onderschrijven. Volgend jaar 8 mei (Hemel vaartsdag) zullen de betrok ken organisaties opnieuw een landelijke manifestatie hou den, waarschijnlijk te Den Bosch. Over thema en opzet zal eind deze maand een be slissing worden genomen. Baptistengemeenten Beroepen te Musselkanaal, G.Bosveld te Leiden. Bedankt voor IJmuiden,. J.Bouritius te Hoogeveen. Baptistengemeenten Beroepen te Haarlem, S.P.van der Steen te Emmen, die dit beroep heeft aangeno- ALFRINK: "Een evaluatie van het Tweede Vaticaanse Concilie door de komende Buitenge- lijkt ijke zaak. Zo'n synode is immers niet bij machte om over het Con cilie te oordelen. Er kan na tuurlijk wel over het Concilie worden gepraat, maar er kan niets aan veranderd worden. Ik ben dan ook geschrokken toen ik hoorde dat een bis schoppensynode het Concilie gaat beoordelen. Kerkrechte lijk en theologisch kan dat niet. Een Concilie is het hoogste orgaan in de Kerk". Dat zegt de vroegere aartsbis schop van Utrecht, kardinaal B.J. Alfrink, in een vraagge sprek met 1-2-1, het officiële orgaan van de RK Kerkpro vincie in Nederland. Hij is geïnterviewd in verband met de bijzondere bisschoppensy node over de resultaten van het Tweede Vaticaans Conci lie, die van 25 november tot 8 december in Rome wordt ge houden. Alfrink is zeer nauw bij het Concilie betrokken geweest. Hij was lid van de Centrale Commissie, zat soms een vergadering voor en gold als een der woordvoerders van de progressieve stroming in de RK Kerk. Alfrink betwijfelt of de bis schoppensynode veel resulta ten zal opleveren. Als rede nen voor zijn scepsis noemt hij de „onduidelijke" agenda en de overvloed aan rappor ten die de deelnemers aan de bisschoppensynode moeten bestuderen voordat ze naar Rome afreizen. Alfrink hecht op zich meer belang aan de vergadering van kardinalen tussen 21 en 23 november die handelt over de hervorming van de curie, het bestuursapparaat van de katholieke kerk.' Maar gezien de korte duur van deze vergadering ver wacht hij evenmin dat deze bijeenkomst tot resultaten zal leiden. Volgens Alfrink zou de curie niet alleen het or gaan moeten zijn van de paUs, maar ook van het bis schoppencollege, zoals op het Tweede Vaticaanse Concilie- is bepaald. Pogingen in het verleden om de curie ook dienstbaar te maken aan het bisschoppencollege dat samen met de paus de hoogste bestu rende instantie in de kerk is, zijn tot nu toe mislukt Polarisatie Alfrink keert zich in het vraaggesprek tegen de idee dat het Concilie de oorzaak van de polarisatie in de kerk is. „Geen denken aan. Het Concilie had juist de op dracht te reageren op de po larisatie die er al was. Dat Concilie heeft daarom ver schillende dingen moeten zeggen, moeten doen en moe ten kiezen. Niet omdat het Concilie dat zo graag wilde, maar omdat de polarisatie buiten het Concilie een le vende werkelijkheid was in de Kerk". Alfrink noemt het streven naar eenheid tijdens het Concilie „in zoverre" ge lukt, dat de progressieve richting tijdens de vergade ringen een duidelijk over wicht had. De eenheid van van denken van bisschoppen is door het Concilie verste vigd. Het interview met Al frink staat afgedrukt in een themanummer van 1-2-1, dat in verband met de komende bijzondere bisschoppensyno de is gewijd aan het Tweede Vaticaans Concilie. Alle zes tien decreten, constituties en verklaringen van het Conci lie worden door deskundigen toegelicht. Onder hen zijn prof.dr. F. Haarsma, prof.dr. Pastorale werkers De Diocesane Pastorale Raad van het bisdom Utrecht heeft er bij kardinaal Simonis op aangedrongen tijdens de bij zondere bisschoppensynode te wijzen op de betekenis van het werk van de pastorale werk(st)ers voor de Rooms- -Katholieke Kerk in Neder land. De DPR beval kardinaal Si monis aan te pleiten voor een „minder angstige i tholieke kerk. Verder zou de kardinaal volgens de DPR moeten aangeven dat de se cularisatie en de democratise ring voor de kerk niet alleen negatieve gevolgen heeft. Kardinaal Simonis deed geen toezeggingen. Hij beloofde alle aanbevelingen „mee te nemen en er diep over na te denken". Hij waarschuwde andermaal voor te hoog ge spannen verwachtingen PROF. BERGER VOOR OPEN KERK: Geest Vaticanum II heeft in Kerk niet doorgewerkt Een gelovige die alle vrees achter zich heeft gelaten. Zo zou men de Nijmeegse oud-hoogleraar in de godsdienstpsycholo gie Willem Berger kunnen noemen, die zaterdag voor een sterk uitgedund gezelschap van de beweging Open Kerk in Rotterdam een inleiding hield over de mogelijkheid tot op positie voeren in de kerk. Op loyale wijze oppositie voeren in de kerk is een precaire aangelegenheid. Wordt immers niet van alle kanten be weerd dat denkende katholieken niet in de kerk thuis ho ren? Kortom dat zelfstandig denkende katholieken geen echte katholieken zijn, zoals de praktijk ook eeuwenlang heeft bewezen. Daarom aldus Berger, is voor degene die loyaal oppositie wil voeren dit geen kwestie die in een han domdraai is te regelen, het is een levensgroot programma dat eigenlijk nooit afkomt. Berger concludeerde dat de grootse onderneming die Vatica num II was niet werkelijk vat heeft kunnen krijgen op de kerk. Verwonderlijk vond hij dat niet. Eeuwenlang had de kerk geen raad geweten met het moderne denken zoals dat in de Verlichting vorm had gekregen. Denken werd con stant gezien als een bedreiging van het geloof. Die angst is decennia lang doorgegeven, totdat men in de jaren vijftig in. de kerk tot de ontdekking kwam: je hoeft er niet bang voor te zijn. Dit angstcomplex ging samen met een verhoogd heilig ver klaren van de eigen groep die boven alle feilen verheven was. Die angst uitte zich in angst voor vrijheid, denken, sexualiteit. Dit geloof zou men evenwel nadrukkelijk moe ten onderscheiden van het geloof dat te maken heeft met een doorleefde ontmoeting met God. Dit laatste geloof, aldus Berger, kreeg op Vaticanum II kan sen. Vaticanum II probeerde de aanslibsels van autoritair geloof weg te werken. Maar voor de geest van Vaticanum was, aldus Berger, geen meerderheid voor omdat het autori taire systeem de katholieken geen windeieren heeft gelegd, te weten in de vorm van macht, waarbij een heel verzuild machtsapparaat aan de hiërarchie ter beschikking stond. Een ander obstakel voor de doorwerking van Vaticanum II was het feit dat dat bij veel katholieken de diepgewortelde overtuiging bestomnd dat orthodox geloven en democratisch denken niet kunnen samengaan. Volgens Berger komt het er steeds weer op neer creatief met de feiten om te gaan. Wij moeten niet langer geimponeerd worden en ons verstand gebruiken. Dat geldt met name naar de bisschoppen toe. Dan is er misschien nog iets van de geest van Vaticanum II te redden, zo suggereerde Berger. PAUL VAN VELTHOVEN Op het universiteitsterrein van de Nijmeegse universiteit, waar Brandsma hoogleraar was, werd vrijdag een stand beeld van de zaligverklaarde onthuld. Het beeld is gemaakt door de beeldhouwer-priester J. Mathot. Prof. Giesbers. rector-magnificus schudt de hand van pater Steneker, pro vinciaal van de Karmelieten, bij de onthulling van het beeld. In Titus Brandsma herdenken wij alle gemartelde gevan genen van onze tijd Zijn voorbeeld inspireert ons tot aan dacht voor de kleinen in onze dagen, vooral de buitenland se arbeiders, en tot verzet tegen de goddeloze machten in onze tijd die de waardigheid van de mens aantasten. Dit zei de provinciaal van de orde der Karmelieten in Nederland. J. Steneker, gisteren tijdens de eucharistieviering bij de nationale viering van de zaligverklaring van Titus Brands ma in de St. Jan's Kathedraal te Den Bosch, een week né de zaligverklaring in Rome. Er is volgens pater Steneker geen reden te vrezen dat „Ti tus Brandsma na zijn zaligverklaring ver van ons af komt te staan. Hij blijft voor ons, kleine mensen, bereikbaar." De eucharistieviering werd geleid door kardinaal dr. A.J. Simonis, aartsbisschop van Utrecht. Onder de aanwezigen bevonden zich minister-president Lubbers, oud-bisschop Bluyssen van Den Bosch en de rector-magnificus van de Katholieke Universiteit te Nijmegen, prof. dr. J. Giesbers. Tijdens de eucharistieviering zong de Schola Cantorum van de St. Jan het bekende gedicht dat Titus Brandsma in 1942 in de cel van de gevangenis van Scheveningen heeft geschreven. Bhagwan vrij Op last van een federale rech ter in Portland (Oregon) is de Indische goeroe Bhagwan Shree Rajneesh op borgtocht vrijgelaten en teruggekeerd naar Rajneeshpuram. De borgsom bedroeg 500.000 dol lar (ca. 1,5 miljoen gulden). Hij mag de staat Oregon niet verlaten of zich per vliegtuig verplaatsen. De federale openbare aanklager had een borgsom van vijf miljoen dol lar geëist en nog liever gehad dat de Bhagwan achter slot en grendel was blijven zitten. De districtsrechter. Edward Lea- vy. bepaalde dat bij het vast stellen van de borgsom reke ning moest worden gehouden met de vermeende misdaden van de Bhagwan. namelijk schending van de immigratie- wetten Van Putten: Voorzichtigheid geboden De kerken oefenen zware druk op het IKV uit geen acties van burgerlijke on gehoorzaamheid te ondernemen. Dit blijkt uit de voorlopige reacties van de kerken op de nota „De maat is vol", waarin het dagelijks bestuur van het IKV zijn standpunt over een buitenwet telijk gedrag uiteenzet. Op basis van deze nota bepaalt de Campagneraad op 7 de cember het definitieve standpunt van het IKV. Het moderamen (bestuur) van de Neder landse Hervormde Kerk is „zeer kri tisch" over burgerlijke -ongehoorzaam heid, aldus een begeleidende brief van IKV-voorzitter J. van Putten aan de Campagneraad. De bisschoppenconfe rentie heeft laten weten dat zij „alleen dan verantwoordelijkheid draagt voor standpunten en acties wanneer deze uit drukkelijk met de bisschoppenconferen tie zijn besproken en door haar akkoord bevonden". Het bestuur van de Remon- organisatie (te weten het IKV) strantse Broederschap schrijft dat oproep van het IKV tot buitenwettelijke actie „het effect zal hebben van een breuk tussen het IKV en de Remon strantse Broederschap". Ook binnen de Raad van Kerken, waar bij alle negen lidkerken van het IKV zijn aangesloten, bestaan grote bezwaren tegen burgerlijke ongehoorzaamheid. Slechts enkele kleine kerkgenootschap pen (Quakers, Doopsgezinden, Basisbe weging) stemden in met het verzoek van de Basisbeweging zich uit te spreken voor de Beweging Weigering Defensie belasting. In de nota „De maat is vol" schrijft het dagelijks bestuur (met Van Putten besluit om a persoonlijke keuze aldus de nota. Dit laatste geldt des te meer „als duidelijk is dat ook zonder oproep door of namens een organisatie het gewenste gedrag toch ruime ingang vindt. Als bijvoorbeeld alle leden van het Dagelijks Bestuur zouden besluiten aan een bepaalde actie deel te nemen en aan dit besluit bekendheid geven, zou daarvan dan niet eenzelfde effect uit gaan als van het IKV als organisatie?" Hieraan wordt toegevoegd dat deze rede nering op het eerste gezicht „mogelijk een enigszins opportunistische indruk" maakt. Het plaatsingsbesluit levert „voor velen van ons grond op voor buitenwettelijke voorzitter acties", aldus de nota. Deze acties moeten secretaris Faber) dat een gericht zijn op „herstel van de democra- zulke acties mee te doen, tiche besluitvorming en moeten het plaatsingsbesluit ongedaan maken. Al- DUITSE EVANGELISCHE KERK: De synode van de Evangeli sche Kerk in Duitsland (EKD), de grootste protestant se kerk in West-Duitsland, heeft te Trier de bereidheid van de Westduitse Protestan ten bekrachtigd de op de grondwet gebaseerde staat als „aanbod en opgave" te aan vaarden. De synode roept de EKD-leden op kritisch en constructief mee te werken aan de versterking en ontwik keling van de democratie. De democratie biedt volgens de synode de beste garantie voor de oplossing van vraag stukken als de wapenwed loop, werkloosheid, milieuve rontreiniging, honger, abortus en genetische manipulatie. Wel moeten toepassing, gren zen en controle van cje staats macht voortdurend ter discus sie worden gesteld. De synode spreekt zich tegen burgerlijke ongehoorzaamheid uit. „De grondwet staat de oppositie en de vrije discussie veel ruimte toe waarbinnen andere opvat tingen ontwikkeld kunnen worden zonder dat de rechts regels overtreden behoeven te worden." Wel moeten acties van burgerlijke ongehoor zaamheid, waarmee tegen de mocratische besluiten wordt geprotesteerd, serieus worden genomen. Deelname aan het politieke leven behoort tot de taak van de christen, aldus de synode. Nederlandse Hervormde Kerk Beroepen te Nijverdal, F.van Slooten te Sint Pancras. Beroepen te Ruinerwold, me vrouw J.C.M.Fabius kandi date te Meddow, die dit be roep heeft aangenomen. Aangenomen de benoeming tot geestelijk verzorger in verpleeghuis Leerweide te Rotterdam-IJsselmonde, J.de Ruiter, hulpprediker te Cel- laartshoek. 1ÏN Onduidelijkheid rond Eurek lOO ,ang IcHIPl Ein ALOM is er tevredenheid gesignaleerd na afloop van de Ei 'e|j^ reka-conferentie vorige week in Hannover, waar geprobeei 'T werd handen en voeten te geven aan het door Frankrijk gi ?am. lanceerde initiatief de technologische samenwerking in Ei jlitie ropa van de grond te krijgen. Na een halfjaar voorbereiden rfdaa overleg zijn er tien hoog-technologische projecten op de rai gezet die het etiket „Eureka" meekrijgen. Bij twee projecte zullen Nederlandse bedrijven worden ingeschakeld. Wat di vjuch etiket echter concreet inhoudt, is vooralsnog onduidelijk. jn on plitie De samenwerkende ondernemingen zijn voor wat de ui werking van die projecten betreft nog grotendeels op zichzef- aangewezen. In de toekomst zal hun op een of andere manii financiële steun in het vooruitzicht worden gesteld. De hoe dat geregeld zal worden is in Hannover echter onbean woord gebleven. NOG belangrijker is de vraag, wie uiteindelijk zal bepale wat binnen Eureka-verband gesubsidieerd gaat worden. H< is uiteraard verheugend dat door het Eureka-initiatief standaardisering en concurrentiekracht van Europese pro dukten tegenover Amerikaanse en Japanse kan worden vei groot, maar de Fransen hebben bij het lanceren van hun tiatief juist op dit punt doelbewust veel in het ongewisse ge laten. De Nederlandse regering heeft van haar steun voor he project laten blijken door als een van de eerste een bedra beschikbaar te stellen voor onderzoek. Maar dat aanbod gin vergezeld van het dringende verzoek de organen van de Ei ropese Commissie in Brussel een coördinerende taak toe bedelen. Anders is de kans groot dat onder het mom van hi Eureka-project enkele grote landen elkaar de bal zullen too spelen. Door niet de EG als kader te kiezen voor de werking in Eureka-verband hebben de Fransen welbewu de kans daarop vergroot. VOORALSNOG is de vrees dat het daarop zal uitdraaie nog niet bewaarheid. Dat heeft er onder meer mee te makei dat de Duitsers nog steeds twijfelen of zij aan hun Europe of aan hun Amerikaanse verbondenheid de voorrang moete geven. De keuze van de Fransen, voor Hannover als conf rentieoord leek een duidelijke buiging in de richting van Duitsers om hen over de streep te trekken. Binnen de ring-Kohl is men echter nog steeds niet uitgestreden over vraag of geen hogere prioriteit moet worden toegekend samenwerking met het Amerikaanse ruimteschild-proje (SDI). De steun van de Duitsers aan Eureka is van groot b lang voor het welslagen ervan. Niettemin lijdt ook dit we Europese samenwerkingsproject onder de omstandighei dat Europa ondanks een samenwerking van bijna dertig ja ih EG-verband geen natuurlijk zwaartepunt kent. NADAT de Europese Commissie veel werk had verzet een project dat ligt in het verlengde van Eureka, het Espr project, hebben de Fransen met Eureka het initiatief we naar zich toegehaald. Het blijft echter de vraag of dat vo Europa wel zo'n goede zaak is. Het enthousiasme voor Eui ka zal er trouwens niet groter op worden nu Parijs Amerikaanse voorbeeld ook zijn eigen ruimtedefensie een gedachte die al onderhuids leefde sinds de lancering v: het Eureka-project maar die dit weekeinde ook openlijk dot de Franse minister van defensie werd uitgesproken. DEI •8 ian< 1 bij wik gez< ters doo len sisv. die ond jaar volf sch« het (WI de i Verse worst met gesmoorde prei en aardappelen rijstebrij De benodigdheden twee personen zijn: 200 g verse worst, 30 g margari ne, mespunt bloem, kerrie, zout, aroma; 1 grote ui, 0,5 kg prei, 10 g margarine, zout, peper, to matenpuree naar smaak, selderij; Vz tot 1 kg aardappelen; Vi liter melk, 75 g rijst, bruine basterdsuiker of suiker met kaneel. Zet de verse worst op in de braadpan met een paar centi meter koud water en breng dat water aan de kook. Draai het vlees om en haal het na een halve minuut uit de pan. Bewaar het kooknat. Bak de worst op een zeer matig vuur, met het deksel schuin op de pan, in twintig minu ten gaar en bruin. Regelma tig keren tijdens het bakken helpt (mèt het voorkoken) voorkomen dat het worstevel knapt. Houd de gare worst op een bord warm. Bak de bloem lichtbruin in het bak vet, voeg het bewaarde kooknat toe en maak de jus op smaak en kleur met ker rie, zout en aroma. Verdeel de ui in dunne snip pers. Snijd de prei in de lengte door en vervolgens in stukken van vier centimeter. Was de groente en laat haar uitlekken. Bak ui en prei een paar minuten al omschep pende in de margarine, doe er twee lepels water, zout, peper, en tomatenpuree bij en smoor de groenten in tien minuten gaar. Strooi er in de schaal fijngeknipte selderij over. Strooi de met koud water af gespoelde rijst al roerende in de aan de kook gebrachte melk. Blijf roeren tot het mengsel kookt, sluit de pan en laat de massa op een sud- derpit of -plaat een half uur zacht koken. Geef de rijste brij met bruine basterdsuiker of suiker waardoor naar smaak kaneel is gemengd. JEANNE DE BILT (KNMI) «-.r windveld om een stormdepre "Er boven Scandinavië hee zijn hoogste punt gehai Morgen neemt de wind gele delijk aan af. Aan de flank van het lagedrukgebied echter met een noordstri ming koude lucht uit de poo streken tot ver in Europi doorgedrongen. In de bovei I lucht op 5000 meter is bij oi de temperatuur tot benede 30 graden gedaald. Dit b<_ tekent dat er gemakkelijk bu kunnen ontstaan, die a of hagel naar benede komen. De komende dage dringt een hogedrukgebie naar onze wind gaat liggen, de buienactirrrj y viteit neemt af en in de nacl, kan dan in het binnenlanDranö lichte vorst voorkomen. IIgen v middagtemperatuur blijftv van d ongeveer 5 graden, indien 1 veest mist gaat ontstaan enkele gr werkf den lager. Dit 7 i ke c Ook rr 3 op de heidstc het sté toelaat voor d Korthc de bra van dt huis o! houdei toelaat hals. FRI IK SCHl

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1985 | | pagina 2