E
„Ja, we mikken
duidelijk op
een deel van
CD A-achterban"
ri
Ambtenaren nemen levensparonder de loep
jur
PVDA-VOORZITTER MAX VAN DEN BERG:
Twintigduizend kinderen na
speelplaats naar ziekenhuis
Pi
or
BINNENLAND
CeidóeGouoant
VRIJDAG 8 NOVEMBER 1985 PAGINA 4
Vei
op i
in
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG Ambtenaren van de
ministeries van binnenlandse zaken,
justitie en sociale zaken gaan zich de
komende maanden buigen over het
verschijnsel „levenspartner". Zij
vormen samen een commissie die
het kabinet heeft ingesteld om een
heid te brengen in de terminologie
die voor verschillende vormen van
samenwonen wordt gebruikt. Ook
moet de commissie gaan kijken of
een bepaalde vorm van registratie
van samenwonenden naast de be
staande burgerlijke stand niet wen
selijk zou zijn.
Het kabinet blijkt dus nog steeds te wor
stelen met het vraagstuk van de gelijke
behandeling. De positie van de homosek
suelen zorgde al eerder voor zoveel pro
blemen dat een Wet Gelijke Behandeling
niet meer door deze regering kan worden
ingediend. Op onderdelen van het eigen
beleid wilde het kabinet niettemin wel
ernst maken met gelijke behandeling van
gehuwden en ongehuwd samenwonenden,
ook als het een homoseksueel samenle
vingsverband betreft. Nu blijkt het kabi
net echter weer op problemen te stuiten
bij de uitleg van het begrip „levenspart-
Op verschillende beleidsterreinen is het al
tot wetgeving gekomen, maar de termino
logie die daarin wordt gebruikt is niet erg
eensluidend. Zo wordt in de fiscale wetge
ving een zeer ruim begrip gehanteerd.
Onder „het voeren van een gemeenschap
pelijke huishouding" zijn immers zowel
samenwonende familieleden als relaties
die naast de tafel ook het bed delen te
rangschikken. Op vrijwel alle andere ter
reinen is de omschrijving nauwer gefor
muleerd en wordt gesproken over „le
venspartners" of nog enger „concubines".
Eerste stap
Zo werd vorige maand in de ministerraad
overeenstemming bereikt over een eerste
stap in de richting van gelijke behande
ling van gehuwde en ongehuwd samen
wonende ambtenaren. Vijf regelingen
(onder meer voor de reis- en verhuiskos
ten) die al jaren gelden voor gehuwde
ambtenaren gaan ook gelden voor „de
ambtenaar die in een niet- huwelijkse re
latievorm samenwoont met een levens
partner".
Dit besluit staat op de agenda van het
overleg met de ambtenarenbonden over
de arbeidsvoorwaarden voor 1986, dat
deze week op het ministerie van binnen
landse zaken begint.
Het ligt in de bedoeling deze gelijke be
handeling per 1 januari in te laten gaan,
dus nog vóór de betreffende rechtspositio
nele regelingen formeel gewijzigd zijn.
Die formele wijziging zal nog wel een tijd
je op zich laten wachten, want het kabinet
wil eerst duidelijkheid over wat nu onder
het begrip „levenspartner" moet worden
verstaan.
De interdepartementale commissie onder
voorzitterschap van mr. E. Lukacs. raads
heer bij het ministerie van justitie, gaat
zich daar over buigen. Het gezelschap
heeft tot taak eenheid te brengen in de
wetgeving voor wat betreft samenlevings
eenheden. levenspartners, concubines etc.
Zij zal ook inhoudelijk moeten bezien wat
met deze verschillende termen bedoeld
wordt en vervolgens voorstellen moeten
doen om tot één juridisch hanteerbare de
finitie te komen.
Registratie
Op uitdrukkelijk verzoek van de CDA-
ministers in het kabirïet moet daarbij ook
bekeken worden of een vorm van regis
tratie van deze samenlevingsverbanden
gewenst is. Daarachter gaat de gedachte
schuil dat het verder doorvoeren van ge
lijkberechtiging van ongehuwd samenwo
nenden vele mogelijkheden tot fraude en
oneigenlijk gebruik zou bieden.
Voorts zal uiteraard sprake moeten zijn
van een zekere duurzaamheid, die alleen
door registratie kan worden vastgesteld.
Overigens lopen ook op dit punt de be
staande wetsvoorschriften ver uiteen. Zo
kent alleen al de fiscale wetgeving twee
geheel verschillende maatstaven
hand waarvan de duurzaamheid
vastgesteld. Daarbij valt op dat de term ij-[jj
nen kort zijn als de fiscus daar baat bi
heeft en vaak bijzonder lang als de porte
monnee van de burger er door gespekt 1(
kan worden. Om als tweeverdiener te j
worden beschouwd is een gezamenlijke5i
huishouding van zes maanden voldoende
VANC
wee r
li net de
itortte
touden
ijd tw
i het
de
Wil men op grond
aanspraak maken op een gehuwdenvrij-^:
stelling, waardoor over een erfenis
der belasting aan de staat behoeft te
den afgedragen, dan moet er gedurende
vijf jaar ononderbroken sprake zijn ge
weest van het voeren van een gemeen
schappelijke huishouding.
rertrol
ijneldde
xtrem
0.000
ARJEN BROEKHUIZEÏ
DEN HAAG Er zijn
nog zo'n tweehonderd
dagen te gaan tot de Ka
merverkiezingen van
volgend jaar. PvdA-voor-
zitter Max van den Berg
weet dat precies, want
voor zijn partij begint het
er nu op aan te komen.
„De kernvraag is: kun
nen we de 38 a 40 pro
cent van de stemmen die
we volgens de peilingen
hebben, vasthouden?",
zegt Van den Berg. Hij
denkt van wel, omdat de
uitgangspositie van de
PvdA „nog nooit zo sterk
is geweest".
Maar rijk rekenen wil hij
zich niet, omdat voor veel
mensen, die nu zéggen op de
PvdA te gaan stemmen, het
daadwerkelijk némen van
die drempel nog een moeilij
ke zaak is. „We richten ons
vooral tot mensen, die tot
dusverre voor het CDA ko
zen. Velen van hen weten
nog niet zeker of ze wel op
ons kunnen stemmen. Ze
durven nog niet zo goed.
Maar de afstand is wel een
stuk kleiner geworden. In tal
van CDA-bolwerken, met
name in het zuiden, voelen
de mensen zich veel minder
belemmerd om de overstap te
maken. Een groot deel van
de gegroeide steun voor de
PvdA komt daar vandaan.
Dat kan nog toenemen. Het
is niet voor niets dat Lubbers
zich in de publiciteit nu wat
losmaakt van de VVD".
Van den Berg denkt overi
gens dat de premier daarmee
te laat is. „De mensen voelen
haarscherp aan dat als CDA
en VVD aan de macht blij
ven, dit beleid gewoon wordt
voortgezet". De leus van de
PvdA in de verkiezingsstrijd,
die volgens Van den Berg in
feite nu al begonnen is, zal
dan ook zijn: wil men een an
der beleid, dan is er geen an
dere keus dan de PvdA. „Ja,
dat zal de kern zijn van onze
opstelling. Zonder enige twij
fel".
Raketten
We praten met Van den Berg
enkele dagen nadat het kabi-
net-Lubbers besloten heeft
dat er kruisraketten geplaatst
moeten worden. Hoewel hij
niet verrast is door het be
sluit, toont de PvdA-voorzit-
ter zich toch „bitter gestemd"
en „onthutst". Hij wijst op de
gepubliceerde corresponden
tie tussen Lubbers en Gor-
batsjov. Daaruit blijkt naar
zijn mening overduidelijk dat
het kabinet de signalen van
Sovjet-Unie niet heeft willen
horen. „Vermindering van
SS-20's in de Europese zone
werd niet opgepikt. Er is
zelfs geen extra kabinetsbe
raad aan gewijd. Ik kan het
niet anders zien dan dat de
VVD een totale overwinning
heeft behaald. Wij hadden
gehoopt dat er nog een ont
snappingsmogelijkheid gela
ten zou worden. Maar neen,
de zaak is volkomen dichtge
metseld. En bovendien heeft
men juist dié atoomtaken be
houden, die de nucleaire
drempel zo laag maken. Ik
begrijp echt niet waarom het
CDA ook op dat punt onder
het juk door moest".
Van den Berg is ervan over
tuigd dat dit alles voor de
PvdA gunstig kan uitwerken.
Immers: aarzelende ex-
CDA'ers hebben nu een extra
reden om naar de PvdA over
te stappen. „Wij geven de
mensen de garantie dat een
kabinet met de PvdA erin de
kruisraketten niet zal plaat
sen. Onze coalitiegenoot, of
dat nu CDA of VVD is, zal
met twee dingen moeten in
stemmen: het verdrag wordt
herzien en de raketten ko
men er niet. Want herzien
„an sich" zegt ons niks. Daar
mee kan elke minister van
Buitenlandse Zaken jaren
lang rond de wereld reizen,
terwijl hij voortdurend roept:
we zijn bezig te herzien! Je
Onvoorwaardelijk
Deze zaak is dus niet onder
handelbaar voor de PvdA?
Van den Berg aarzelt even:
„Ik zeg liever onvoorwaarde
lijk. Niet onderhandelbaar,
dat klinkt zo van: hier heb je
een briefje en verder willen
we niet praten. Nee, we wil
len er op alle manieren over
praten, maar er kan maar
één conclusie uitkomen: een
regering met ons erin plaatst
niet. CDA en VVD roepen
nu wel dat ze daar nooit aan
zullen toegeven, maar ik
moet nog zien dat ze in die
houding volharden als wij
een grote overwinning beha
len en zij samen de meerder
heid niet meer hebben. Als
dan niemand met ons wil sa
menwerken, wordt het land
onregeerbaar. Wie wil dat ri-
De PvdA streeft dus weer
naar een regeerakkoord met
een voetnoot, zo begrijpen
we. Max van den Berg haalt
de schouders op. „Joep de
Boer van het CDA heeft dat
gezegd, hè? Nou, u ziet: als
het politiek nodig is, is men
in die kringen altijd zeer
creatief. Mijn conclusie is dus
volkomen juist: het hangt
van de verkiezingsuitslag af
of er wel of niet wordt ge
plaatst. Ons beroep op de kie
zer is de sleutel in het hele
verhaal. Krijgen we onvol
doende steun, dan kunnen
we het vergeten. Daar heb
ben we ons dan bij neer te
leggen. Dót is democratie".
Maar wat nu als de VS niet
meer willen onderhandelen
over de raketten-overeen
komst? „Als wij een partner
hebben, die samen met ons
uitspreekt dat die raketten er
niet moeten kómen, dan zal
een democratie als de VS die
wens zeker respecteren. De
Amerikanen hebben meer
malen na verkiezingen zelf
ook een andere koers inge-
ik nu niet op ingaan. Maar
het moge volstrekt duidelijk
zijn: met ons in de regering
komen die raketten er niet".
Ongehoorzaam
Het PvdA-kamerlid Piet de
Visser roept op tot burgerlij
ke ongehoorzaamheid. Max
van den Berg heeft iets der
gelijks gedaan in 1983, toen
het ging om het blokkeren
van de kerncentrale in Dode-
waard. Is hij het dus met De
Visser eens?
„Bij de kwestie-Dodewaard
ging het om een symbolische
blokkade, die helaas uit de
hand is gelopen. Ik heb daar
voor mezelf de conclusie uit
getrokken dat het blijkbaar
niet mogelijk is tot grootscha
lige activiteiten op te roepen
zonder dat zoiets leidt tot een
confrontatie tussen het
machtsapparaat van de over
heid en de burgers. Dat
werkt buitengewoon schade
lijk voor het doel dat je na
streeft: zoveel mogelijk steun
krijgen in de bevolking. Wat
mij betreft gebeurt zoiets niet
nog eens".
„De PvdA heeft trouwens
twee jaar geleden een for
meel standpunt ingenomen
over burgerlijke ongehoor
zaamheid: dat mag geen in
strument zijn in de politieke
strijd van de oppositie. Die
conclusie geldt ook vandaag
nog. Zoiets is pas aan de orde
als de parlementaire demo
cratie buiten spel gezet
wordt, bijvoorbeeld bij een
bezetting door een buiten
landse mogendheid. Los
daarvan heeft' iedereen het
recht zelf een afweging te
maken. Daar kun je niet in
treden. Dat is mijn antwoord
op De Visser, met wie ik het
dus niet eens ben".
Andere punten
Op dit moment besluit Max
van den Berg dat het tijd is
op een ander onderwerp over
te stappen. Hij wil de indruk
voorkomen dat de PvdA zich
alleen maar opwindt over de
kruisraketten. „Daar trappen
wij niet in. in dat valletje van
CDA en VVD. We zullen ons
ook op andere punten hard
opstellen, fr moet een eind
komen aan de vergroting van
inkomensverschillen, de kop
peling tussen lonen en uitke
ringen mag niet worden los
gelaten en de massawerkloos
heid moet beter bestreden
worden, met name door de
gemeenten weer in staat te
stellen te investeren. Dat al
les vormt één geheel met ons
standpunt over de kruisra
ketten".
„Lubbers heeft zich een beet
je versproken, toen hij zei dat
het in de verkiezingsstrijd
zou gaan tussen hem en Den
Uyl. Ik geloof dat Hans Wie
gel dat veel beter geformu
leerd heeft: het gaat erom of
dit CDA-VVD-beleid wordt
voortgezet of dat er een an
dere koers wordt ingesla
gen".
Maar voor die andere koers
wilt u wel de steun van het
CDA zien te krijgen. Hoe
denkt u dan te voorkomen
dat in zo'n coalitie, net als in
1982, de verhoudingen met
de CD A-politici verziekt
worden?
„Ho ho, we mikken niet al
leen op het CDA. Het geldt
ook voor de VVD. Ik ben nog
niet toe aan het op het pluche
zetten van het CDA. Beide
partijen hebben voor ons hun
voor-en nadelen. Met de
VVD is naar mijn overtui
ging zakelijker te regeren
de stelregel „afspraak is af
spraak" wordt in die kring
beter nageleefd en bij het
CDA stelt het begrip gerech
tigheid iets meer voor. Wat
betreft het omgaan met coali
tiegenoten heeft de PvdA er
de afgelopen jaren toch wel
wat bijgeleerd. We hebben er
minder behoefte aan ruziënd
over straat te rollen en den
ken meer in termen van el
kaar respecteren. Maar het
blijft natuurlijk wel zo dat
PvdA'ers vaak een bewogen
heid en felheid uitstralen.
Dat staat sommigen wel eens
tegen, maar dat is nu een
maal eigen aan de politieke
natuur van veel socialisten".
Lubbers
Waarom mag Lubbers eigen
lijk geen premier worden
van een kabinet met de
PvdA erin? Hij heeft toch ge
toond dat hij alle kanten uit
kan?
„Ik vind het niet aardig dat u
dat over Lubbers zegt. Hij
heeft immers het récht van
inzicht te wijzigen. Welnu,
van een middenfiguur is hij
de premier van een CDA-
VVD-coalitie geworden. Ik
een breed maatschappelijk en
politiek draagvlak".
„Als je dat niet doet werk je
er zelf misschien aan mee dat
het CDA bijvoorbeeld gaat
overwegen om toch maar
met klein rechts te gaan re
geren... Dus een puur links
kabinet is niet iets dat wij de
kiezers willen voorleggen".
Bedoelt Max van den Berg
soms dat veel kiezers afge
schrikt zouden worden als de
PvdA een regering met com-
pacifisten zou
Lubbers dus ook. Daarom
denk ik dat hij niet zo ge
makkelijk na vier jaar in één
klap weer het uithangbord
kan worden van een heel an
der soort beleid. Ik neem ook
aan dat Lubbers dat zelf niet
wil. Dat is niet goed voor de
democratie. Ik ben één van
degenen geweest, samen met
Wim Kok, die Den Uyl in
1981 hebben geadviseerd de
formatie niet te laten stran
den op de persoon van Van
Agt. Maar u heeft gezien hoe
slecht dat heeft uitgewerkt.
Dus laten we nu alsjeblieft
niet nog een keer dezelfde
fout maken. Als wij in de re
gering komen wordt Den Uyl
premier. Dat is geen wet van
Meden en Perzen, maar het
is wel onze inzet".
U heeft het steeds over een
coalitie met CDA of VVD.
We horen helemaal niets
over de mogelijkheid van sa
menwerking tussen de PvdA
en de kleine linkse partijen.
„Nee, de PvdA is daar niet
op uit en ik zelf evenmin.
Waarom niet? Omdat dit
naar onze mening heel cruci
ale verkiezingen worden. Wij
richten ons nu op kiezers die
wellicht nog nóóit van hun
leven op de PvdA gestemd
hebben. Laten we die dan in
elk geval de mogelijkheid
bieden van een coalitie met
„Ach, afschrikken...", glim
lacht hij. „Onze inzet moet
gericht zijn op een breed
draagvlak voor een alterna
tief voor het huidige kabinet.
Daarmee accepteren we dus
ook de noodzaak van samen
werking met christen-demo
craten of liberalen. Sterker
nog: in de verkiezingsstrijd
zullen wij daar de nadruk op
leggen, terwijl CDA en VVD
samen tegen ons zullen pola
riseren. Dat is weieens an
ders geweest".
D66
Is er plaats voor D66 in een
kabinet, waarin de PvdA zit
ting heeft?
„Laat ik het zo zeggen: Een
kiezer die echt een ander be
leid wil, heeft bij D66 niets te
zoeken. Van Mierlo zegt zelf
dat de kiezer moet kunnen
beslissen over het soort coali
tie dat er komt. Dat argu
ment is in feite een recht
streeks advies om op de
PvdA te stemmen. Want zijn
eigen partij schept de moge
lijkheid van élke coalitie, ook
één van CDA, VVD en D66.
Ik wil D66 niet onnodig af
vallen, maar ik kan toch niet
om de constatering heen dat
die partij met de gebakken
peren zit. Ik bedoel de na
weeën van het doorregeren
met het CDA, in 1982, nadat
het tweede kabinet-Van Agt
gevallen i
SUSKE EN WISKE DE MOOIE MILLIREM
(c) Standaard Uitgeverij. Antwerpen-Weesp.
Geenkosten-
drempel voor
consultatie
bureaus
UTRECHT De geneeskun
dige hoofdinspectie van Volks
gezondheid maakt zich er on
gerust over, dat ouders met
een minimum inkomen en/of
ouders die toteen etnische
minderheidsgroep behoren,
vanwege de eigen bijdrage (39
gulden per jaar of een entree
bedrag van 100 gulden) die ze
moeten betalen met hun baby
niet naar het consultatiebu
reau voor zuigelingen gaan.
De hoofdinspectie vindt dat de
financiële drempel moet ver
dwijnen. Het aantal zuigelin
gen dat op de consultatiebu
reaus komt is ruim 90 procent
van het totaal.
AMSTERDAM Vorig
jaar kwamen naar schat
ting twintigduizend kin
deren in het ziekenhuis
terecht als gevolg van een
bezoek aan de speeltuin of
speelplaats. Soms dodelijk
gewond of met gecompli
ceerde breuken en sche-
delbasisfracturen. Oor
zaak: onveilige construc
ties en onvoldoende on
derhoud van de speeltoe
stellen. Daarom zijn dui
delijke richtlijnen noodza
kelijk.
Tot deze conclusie komt een
werkgroep van de Stichting
Consument en Veiligheid. De
werkgroep heeft richtlijnen
voor veiliger speelplaatsen op
gesteld die ze gisteren in de
vorm van een Handboek heeft
aangeboden aan staatssecreta
ris Van der Reijden van WVC.
Schommels, klimtoestellen en
glijbanen behoren tot de ge
vaarlijkste speeltoestellen. Niet
alleen het touw van een
schommel kan doorgesleten
zijn, maar ook veel kinderen
lopen tegen een zwaaiende
schommel op, glijden splinters
in hun billen of vallen uit de
ijzeren „space-shuttle".
Voorbeelden van ongelukken
in speeltuinen als gevolg van
slecht onderhoud: een dertien
jarige jongen viel van een
schommel waarvan de touwen
doorknapten; een achtjarig
jongetje werd dodelijk getrof
fen door een loszittend onder
deel van een speeltoestel, een
meisje van dertien overleed
nadat ze een schommel tegen
haar hoofd had gekregen.
Openbare gelegenheden wor
den het minst gecontroleerd,
daar gebeurt dan ook bijna de
helft van alle ongevallen.
Slechts acht procent komt uit
de attractieparken. Veertig
procent van de ziekenhuisop
namen betreft meisjes, zestig
jongens. Meisies overkomt een
ander soort ongelukken
veelal door toedoen van een
toestel dan jongens die
doorgaans meer letsel oplopen
door te vallen.
CNV wil
meer druk op
Nicaragua
UTRECHT Het CNV
vindt dat er vanuit Neder
land meer druk moet
worden uitgeoefend op de
Nicaraguaanse regering
om de democratische vrij
heden in het land te
waarborgen. Het Sandi-
nistisch bewind probeert
de onafhankelijke vak
centrale CTN al geruime
tijd het werken onmoge
lijk te maken. Ook de in
perking van de grondwet
telijke vrijheden die de
Nicaraguaanse regering jjj
vorige maand afkondigde
tekent de verslechtering
van het democratisch ge
halte van het land, aldus
het CNV.
fOHA
kiidai
leeft
rerkla
oog"
wartt
and,
nond
ülan
laa
De christelijke vakcentrale
vraagt zich af of het momenM
niet nadert dat de Nederlandse
regering zich moet gaan bera
den over voortzetting
ontwikkelingssamenwerking
met Nicaragua. Binnenkoi
wil het CNV zich hierover ui» v
spreken. Voor het zover komL.iX^£
wil het CNV eerst dat de diPOGL
verse particuliere organ isatieBelisa:
die hulp verlenen aan Nicarainmich
gua hun relaties met de regeWrant
H
dringen op hersfc
ich j
ratie
root
etani
liet w
nen
:n zu
De vakcentrale heeft dit
zoek per brief overgebrach
aan onder meer Cebemo, Icco
Solidaridad, Novib, Pax Chris-
ti en de Bisschoppelijke Vas-oekoi
tenactie Nedertend, omdat dieyerklc
betrokken zijn bij projecten
Nicaragua. Al eerder heeft de^
Nederlandse vakbeweging zelf ^niorI
druk uitgeoefend op Nicara-
gua, maar zonder het gewenste >rachi
resultaat.
Overgangs
regeling
verkopers
staatsloten
lugustl
DEN HAAG Staatssecreta
ris Koning (Financiën) wil de
overgangsregeling voor debi-
tanten (verkopers)
Staatsloterij van drie jaar
brengen op in totaal vijf jaar
e gs
'e Qntdf
Met deze toezegging komt de
staatssecretaris toe aan eer
„kamerbreed"-verlangen,
waardoor de betrokken debi
tanten in staat worden gesteld
zich aan te passen a<
we beloningsregeling. Een
meerderheid van de Kamer
stemt met die nieuwe regeling
in, zo bleek gisteren tijden:
een mondeling overleg
leden van de kamercommissie
voor financiën en de staatsse
cretaris. De staatssecretaris
moest de commissie meedelen
dat het aandeel van de Staats
loterij in het Nederlandse lot<
rijwezen is gedaald van 50 pro
cent tot 15 procent.
Wachtlijsten
verpleeghuizen
lopen terug
UTRECHT De wachtlijsten
voor een plaats in een ver
pleeghuis zijn vorig jaar „in
belangrijke mate" teruggelo
pen, zo meldt de geneeskundi
ge hoofdinspectie van Volks
gezondheid in haar jaarverslag
over 1984. Soms is zelfs sprake
van geen wachtlijst of „leeg
stand". Dat geldt vooral voor
verpleeghuizen voor lichame
lijk zieken. Als oorzaken
noemt de hoofdinspectie: forse
verhoging van de eigen bijdra
ge in 1983, meer verzorging
thuis, in ziekenhuizen, bejaar
dencentra en dagverblijven,
en het bij de bouw van ver
pleeghuizen iets overschrijden
van de planningsnorm.
beurs
Vrijeti
IS TC
o
E
h
v
*:smii
T7Tfi
1130)
Dlnkm;
stelde
jer de
i/erhol'
tuif en
«elf op