^CIA in z n hemd door affaire- Joertsjenko" Belgische mijnwerkers staken tegen sanering Schaken niet meer symbool van Russische cultuur ht MEDIASLAG ROND TOP REAGAN-GORBATSJOV „Ongezonde" revue in China Mwinyi beëdigd tot president Tanzania lUITENLAND CcUbcSoivumt WOENSDAG 6 NOVEMBER 198S PAGINA 5 et. Dal ders bi in 1941 ekopen net een strijd- moesjB* Overlevenden Auschwitz houden Mengele-tribunaal BONN Overlevenden van het concentra tiekamp Auschwitz hebben gisteren in Bonn '«aangekondigd dat nog deze maand een tri- li bunaal wordt gehouden over de kamparts van dit concentratiekamp, Josef Mengele. De zoon van Mengele, Rolf, wordt uitgeno- 2) digd op dit tribunaal een verklaring af te leggen. Het tribunaal wordt van 14 tot 16 kruisra november in de Verenigde Staten gehou- d den. Daar wordt ook het woord gevoerd ei door iemand die over bewijzen zegt te be- ie schikken dat Mengele begin dit jaar in Eu- is ropa is gesignaleerd. Rolf Mengele heeft in t, juni van dit jaar verklaard dat zijn vader zes jaar geleden in Brazilië bij het zwemmen is verdronken. Pathologen hebben dat beves tigd. Zuster Ellen hield van rust GLASGOW In een kli- niek in Glasgow was het opgevallen dat de patiën ten van een afdeling 's morgens bijna niet wakker te krijgen waren. Toen een onderzoek werd ingesteld bleek dat het verschijnsel zich steeds voordeed als de 49-jarige verpleegster El len Smellie nachtdienst had. De zuster moet zich nu voor de rechter verant woorden wegens het toe dienen van forse doses slaapmiddelen aan haar patiënten. Waarom zij dat deed is nog niet duidelijk. Oostduitse partij zuivert gelederen OOST-BERLIJN De Oostduitse commu nistische partij, de SED, voert een campag ne om haar rijen te zuiveren van „onbe trouwbare" partijleden. Daartoe worden de in totaal 2,3 partijleden een half uur of lan-. ger ondervraagd in het bijzijn van een hoge partijfunctionaris. Tot nu toe zijn bijna 4.000 personen uit de partij gezet wegens een gebrek aan partijdiscipline. Meer dan 400 Oostduitsers hebben geweigerd met de partijfunctionarissen te spreken en 1.300 zijn zelf uit de partij gestapt. Voor al deze personen, ongeacht hun kwaliteiten, zijn de vooruitzichten op een succesvolle loopbaan vrijwel zeker verloren. De zuiveringsactie moet voor het partijcongres in april vol gend jaar voltooid zijn. Britten maken „wondermijn" BRUSSEL Een aantal Britse firma's heeft een onderwatermijn ontwikkeld die in- en uitgeschakeld kan worden. Militaire deskundigen spreken van een doorbraak op het gebied van de oorlog voering ter zee. De mijn kan worden geactiveerd door middel van sonar, ge luidsgolven met een lage frequentie die onder water worden afgegeven. Hij kan worden gelegd vóór het uitbreken van een militair conflict en actief ge maakt worden als vijandelijke vaartui gen in de buurt zijn. Het gebruik heeft echter wel juridische problemen. Zo vragen Britse deskundigen zich af of de mijn in vredestijd in internationale wa teren mag worden gelegd. Bejaard echtpaar hield rattenkolonie OOST-BERLIJN Een be jaard echtpaar in Dresden in de DDR heeft er lange tijd in de kelder van het woonhuis een rattenkolonie op nagehou den. Volgens berichten uit Berlijn waren de ratten zo tam geworden, dat zij konden op zitten en uit de hand eten. Rattengif dat andere huisbe woners strooiden, werd door het echtpaar verwijderd. Een rechtbank heeft het echtpaar nu opgedragen de bestrijding van de ratten niet meer dwars te zitten. PEKING Geschokte Chinese mijnwerkers zijn weggelo pen uit een revue-voorstelling, toen een actrice met hen be gon te flirten. Dit bericht het Arbeidersblad in Peking. De krant schreef dat de rondreizende troupe zich bediende van „onwelvoeglijke bewegingen en wulpse dansen ter ophitsing van het publiek", tijdens haar bezoek aan een mijnstad in de provincie Anhui. „Een actrice probeerde te flirten om hot publiek te stimuleren, wat leidde tot gefluit, geroep en cha os", aldus het Arbeidersblad. „Toen ons geliefde en ernstige lied „Als er geen communistische partij was zou er geen nieuw China zijn", op frivole wijze werd gebracht, liepen meer dan 200 notabelen en mijnwerkers de zaal uit", bericht te de krant, die vroeg om optreden tegen dergelijke „onge zonde revues". deJaruzelski Mulder HAAC premier al, khej.maar blijft heb ik sterke man WARSCHAU Generaal Ja- ruzelski (62) legt vandaag zijn functie als premier van Polen neer en wordt opgevolgd door Zbigniew Messner (56), een hoogleraar in de economie en trouw volgeling van de gene raal. Jaruzelski blijft wel aan de als secretaris-generaal van de (eni communistische partij en dus Ber- in feite de machtigste man in het land. Tot de vervroegde gd dat benoeming van een burger tot »en tot; premier Jaruzelski zou ihtigja- eerst tot mei 1986 aanblij- ort naiven is besloten, omdat de op 1-2| onrust, met name veroorzaakt nvloedjdoor de verboden vakbond So- volgens de macht- zijn; hebbers voldoende hersteld is. huizen Behalve in de raad van min- sters, worden wijzigingen in Pas- het parlement verwacht naar n Zeef aanleiding van de parlements- n wer-t verkiezingen van vorige - maand. CONFLICT LEGT CLAIM OP TOP REAGAN- GORBATSJOV (Vervolg van voorpagina) WASHINGTON De af- faire-Joertsjenko is, twee weken voor de top Reagan-Gorbatsjov, een poging de Amerikaanse regering in verlegenheid te brengen over de men senrechtenkwestie. Des kundigen in Washington hebben dat vermoeden gisteren geuit. De Amerikanen beschuldigen de Russen er regelmatig van de mensenrechten te schen den. President Ronald Reagan heeft er, ondanks bezwaren van het Kremlin, ook op aan gedrongen dat de mensenrech ten op de topconferentie aan de orde komen. Nu zouden de Russen de Vere nigde Staten echter met gelij ke munt kunnen terugbetalen. Joertsjenko zegt namelijk door de Amerikaanse inlichtingen dienst CIA te zijn „ontvoerd" en „gemarteld". De CIA zou dat gedaan heb ben om geheime informatie over de KGB te krijgen. De Verenigde Staten ontkennen en stellen dat de Rus uit vrije, wil informatie over de KGB heeft verstrekt. De Amerikaanse minister van buitenlandse zaken Shultz be vindt zich nu in Moskou ter voorbereiding van de top tus sen Reagan en Gorbatsjov en de affaire-Joertsjenko is in Moskou ook aan de orde ge weest. De senaatscommissie voor de inlichtingendiensten heeft in middels grote behoefte aan een onderzoek naar het optre den van de CIA in de affaire- Joertsjenko. Volgens Patrick Leahy, vice- voorzitter van de commissie, wist Joertsjenko er zaterdag vandoor te gaan na een diner in Washington, vlakbij de Sov jet-ambassade. Leahy vindt het onbegrijpelijk dat iemand die als een belangrijke overlo per wordt beschouwd niet zwaar bewaakt werd. De CIA, die eerst met het overlopen van Joertsjenko een groot succes leek te hebben ge boekt, is nu in zijn hemd gezet, zo meent senator David Dur- renberg, voorzitter van de se naatscommissie voor de inlich tingendiensten. Congresleden hechten weinig waarde aan Joertsjenko's ver haal. Volgens hen is zijn er twee mogelijkheden: Of Joertsjenko is een dubbelspion en de affaire is bewust hoog opgespeeld door de Russen of de Rus is heeft zijn mening ge wijzigd uit angst voor repre sailles tegen zijn familie in de Sovjet-Unie. De CIA probeert de indruk te wekken dat liefde een grotere rol heeft gespeeld dan ideolo gie bij het besluit van Joerts jenko om naar het Westen over te lopen. Aldus meldde gisteren het televisiestation ABC. Volgens ABC-nieuws had Joertsjenko een verhou ding met de vrouw van een Sovjetdiplomaat in Canada. De KGB-topman zou hebben ver wacht dat de vrouw haar man zou verlaten om zich in de Vereningde Staten bij hem te voegen. Toen zij dit weigerde, reisde Joertsjenko, samen met agenten van de Amerikaanse inlichtingendienst CIA, naar Canada om haar te ontmoeten. De vrouw wees hem opnieuw af. Zij vond Joertsjenko wel leuk als spion, maar niet als overloper, aldus ABC. Na te rugkeer in de Verenigde Sta ten leidde hij de CIA om de tuin en meldde zich bij de Sovjetambassade in Washing- Joertsjenko is overigens niet de eerste Russische spion die als „spijtoptant" terugkeert naar de Sovjet-Unie na een verhaal over een ontvoering. In september van het vorig jaar verdween uit Engeland de journalist Oleg Bitov. Deze vertelde ook ontvoerd te zijn en werkt nu weer voor een Russische krant. De Sovjet-media hebben giste ren verontwaardigd gerea geerd op de affaire, die werd gekarakteriseerd als „Ameri kaans terrorisme" en een „fla grante schending van de men senrechten". lang: Rijn- toe- s Ber- rzwol-i nd 21 brie- Haag. im Mode-ontwerpers voor Afrika Achttien vooraan- staande mode-ontwer- pfers en meer dan hon derd modellen hebben gisteren in de Royal Albert Hall in Londen een groots opgezette modeshow gehouden om geld bijeen te brengen voor honge renden in Afrika. On der de ontwerpers wa ren Yves Saint Lau rent, Armani, Calvin Klein en Issey Mikaye, terwijl als mannequins onder anderen Jerry Hall (rechts) en Grace Jones (links) meede den. De modeshow werd bijgewoond door ongeveer 6.000 men sen. De organisatoren hopen op een op brengst van ruim vier miljoen gulden. De show was een idee van popster Bob Geldof die met zijn actie Live Aid al ongeveer 250 miljoen gulden bijeen bracht voor Afrika. BRUSSEL Wat door bon den en mijnwerkers aanvan kelijk bedoeld was als een werkonderbreking van 24 uur, is gisteren uitgelopen op een algemene staking in de Lim burgse mijnen in Waterschei, Eisden, Winterslag, Zolder en Beringen. In de mijnen wer ken ongeveer 18.000 De staking heeft inmiddels een grimmig karakter gekre gen door het bezetten van het treinstation in Genk en diver se kruispunten, waardoor een enorme verkeerschaos in de gehele streek ontstond. De sta king is gericht tegen een dras tisch saneringsplan van de mijndirectie, waarbij 3.740 ba nen verloren gaan. Behalve personeelsvermindering, houdt het herstructurerings plan een fusie in van de mij nen in Waterschei en Winter slag, zal het aantal schachten worden teruggebracht en wordt een verscherpte contro le ingevoerd bij ziekte. De christelijke vakbond ACV, die maandagavond besliste de sta king voort te zetten, eist op schorting van het sanerings plan. De socialistische bond ABVV wil dat de voorstellen. volledig van tafel verdwijnen. te andam e eten. an de MOSKOU In Bakoe, de woonplaats van schaakgrootmeester Gari Kasparov, loopt een lange boulevard die zich langs de kust van de Kaspische Zee. slingert. Aan deze boulevard bevinden zich talloze kleine paviljoenen waar schaak gespeeld kan worden aan keurig opge stelde tafeltjes. Maar dit weekeinde werd er slechts één partij schaak gespeeld op elke twintig partijen backgammon. De menigten buiten de Tchai- kovsky-zaal waar Kaspa rov en wereldkampioen Anto- ly Karpov om het wereld kampioenschap schaken speelde en de grote aan dacht in de pers hebben aan het schaken een betekenis ge geven die het in. werkelijk heid niet meer heeft in de Russische maatschappij. Het is nog steeds een enorm populaire sport met zo'n vier miljoen officiële clubspelers en verder komt meer dan de helft van het totale aantal grootmeesters en meesters in de hele wereld uit de Sovjet unie. Toch is schaken in dit land nu een sport uit vele, een sport die nog steeds zeer belangrijk is, maar niet meer het sym bool van de Russische cultuur zoals twintig jaar geleden. Het schaken werd na de revo lutie gestimuleerd als middel om arbeiders in contact te brengen met een „intellectue le discipline" en ook om de wereld te laten zien waartoe de Russen in staat waren. Het aantal officieel geregistreerde schakers steeg van 1000 in 1924 tot 500.000 in 1934. Het belang van het schaken werd onderstreept door de vrij zwakke positie die de Sovjet-Unie voor de oorlog in nam bij andere sportevene menten. De goede resultaten die de Sovjet-Unie na de oor log haalde bij Olympische sportevenementen zorgden ervoor dat de unieke rol die het schaakspel ooit innam langzaam verloren ging. Bovendien waren de Sovjet- schakers niet meer opper machtig. De nederlaag die Bo ris Spasski werd toegebracht door de legandarische Ameri kaan Bobby Fischer in 1972 was een enorme klap en de nederlaag van het nationale team tegen de Hongaren in 1978 kwam ook hard aan. Eigenlijk is de populariteit van schaken in de Sovjet- Unie niet zozeer afgenomen. Grootmeester Gari Kasparov is nu de held in de Sovjet-Unie. Wereldkampioen Anatoli Karpov, protégé van wijlen Leonid Brezjnev, is uit de gratie. het groeitempo ervan is eer der gestopt. Andere sporten en manieren van tijdverdrijf beginnen het schaken langza merhand naar de kroon te steken. Kasparov Maar als iets het spel in zijn oude glorie kan herstellen dan is het wel het levendige karakter en het flitsende spel van Gari Kasparov, die natio naal én internationaal de aan dacht op een opvallende ma nier geboeid weet te houden. Het spel van de donkere Kas parov, die duidelijk geniet van zijn verhouding met de mooie, maar veel oudere ac trice Marina Neyolova, is nóg vuriger dan zijn privéleven. Hij heeft een „killers instinct" en een voorkeur voor moedi ge offers om zijn aanval op te bouwen. In vergelijking met hem is Karpov dodelijk saai. Zijn steun aan officiële Sovjet- standpunten en zijn veel min der interessante persoonlijke leven zijn in overeenstem ming met het koele risicoloze soort schaak dat hij speelt. Karpov's heersende positie in de schaakwereld is gebaseerd op het uitbouwen van kleine stellingsvoordeeltjes. Dit image van kleurloze tech nocraat die precies al de juiste dingen zegt en doet voor de partij heeft Karpov niet zo populair gemaakt in de Sov jet-Unie. Maar door zijn suc ces als wereldkampioen en doordat hij de naar het Wes ten overgelopen „volks vijand" Viktor Kortsjnoi ver sloeg, heeft Karpov de struc tuur van het Russische scha ken toch redelijk naar zijn in zicht kunnen omvormen. Karpov heeft persoonlijke vrienden en helpers op sleu- telposten kunnen installeren en hij heeft een stem in het kapittel op internationaal ni veau. Dat bleek in februari nog; de regels werden veran derd om hem te redden van een ogenschijnlijk onvermij delijke nederlaag tegen Kas parov en waarschijnlijk ook van een zenuwinzinking. Maar naast de verschillen in persoonlijkheid is er nu ook een politiek element toege voegd aan de strijd tussen de twee schakers. Karpov werd wereldkampioen in de dagen van Brezjnev en deze zag in de schaker het absolute toon beeld voor de moderne Russi sche jeugd. Het is interessant dat onlang een foto van Kar pov van zijn ereplaats werd verwijderd. Op deze foto wordt Karpov omhelsd door Brezjnev. De politieke machthebbers schijnen nu aan de kant van Kasparov te staan. Een voor beeld daarvan is dat tijdens het huidige kampioenschap de nieuwe minister van buiten landse zaken Shevarnnadze Kasparov enthousiast de hand schudde en Karpov gewoon negeerde. De meeste Russen schijnen nu Kasparov te steunen die lange tijd de „underdog" vertegen woordigde. Kasparov, de man met een uitdagende manier van spelen en een onconven tionele levenswijze. Kasparov, die weigert om zich door de oude gevestigde schaakorde in zijn land te laten intimideren. Dat de Russen juist voor hem kiezen is karakteristiek voor de veranderingen die zich aan het voltrekken zijn in het le ven in de Sovjet-Unie sinds de nieuwe generatie onder Gorbatsjov aan de macht kwam. Martin Walker Copyright The Guardian Pagina 9: Karpov kan voor spannend slot zorgen. kerst- geko- i van alle (circa „Eer tziek- opge- SMIDJE VERHOLEN EN DE KNAP-MUTATOR 1128) „Ziezo, die hebben we voorlopig goed te -pakken," grinnikte de Graaf van Lmborg Strom. -„Die doet het eerste uur geen mond meer open, en zeker niet als ik hem netjes in het tafellaken =pak. Goed vastgebonden en zokijk eens wat een keurig bundeltje. Dat kan straks mooi met de wasman mee...." „Wilt u wel geloven, dat Uk me straks een hoedje schrok, toen u me zo onverwachts tegen de grond smeet en met die tbijl begon te dreigen," zei smidje Verholen op gelucht. -- „Maar beste kerel, ik kón toch niet anders," antwoordde de Graaf. „Ik moest toch l;een goede verklaring hebben voor mijn aanwe zigheid hier? Ik zette een valletje, en Klansky tippelde er met open ogen in. Eilaas..., nu rijst .een andere vraag..." „Ik wéét het," zuchtte "de smid. „Dat zal niet meevallen met die pant- sërwagen vlak voor de steeg..." -- „En daar weet zuster Theodora dan misschien wel raad op," lachte nu de lieftallige verpleegster, die de keuken binnenkwam, gehuld in een kunstig ver knipt beddelaken. „En ook een lippestift doet wonderen," vervolgde ze, snaaks naar het rode kruisje kijkend, waarmee ze haar kapje had op gesierd. „Hupsakée, jongens! Snel aan het werk, want er zijn nog méér lakens. Van mijn tentstokjes maken we een draagbaar en zo pro beren we de hele boel uit huis te smokkelen. Behalve Klansky natuurlijk. Die laten we hier lig gen." En ditmaal zou de majoor Woncky het slachtof fer worden van de buitengewoon slim-sluwe B.G.D.-praktijken. Bezorgd keek hij naar de twee ziekendragers, die met gezwinde pas een ernstig ziektegeval afvoerden. „Oei..., besmèt- telijk...," mompelde Woncky. „Als ik het nu maar niet krijg GENEVE Over twee weken zullen de Amerikaanse presi dent Reagan en de Russische partijleider Gorbatsjov elkaar ontmoeten in Genève. Voor uitlopend op die ontmoeting zijn in de Zwitserse stad de voorbereidingen voor de ont vangst van het internationale perscircus vrijwel afgerond. De voorbereidingen zoals die door de Sovjet-Unie worden getroffen, laten zien dat er in derdaad een frisse wind waait door het Kremlin. Enkele da gen voor Gorbatsjov in Genè ve aankomt, zullen speciale functionarissen naar de stad vliegen om de westerse pers te helpen het Russische stand punt te begrijpen, aldus een Russische bron. Uniek in de geschiedenis van de ontmoe tingen tussen Oost en West is èen eigen Russisch perscen trum, waar alle journalisten welkom zijn. In januari, toen de ministers van buitenlandse zaken Shultz en Gromyko el kaar ontmoetten, moest de Russische woordvoerder bij gebrek aan een eigen onderko men in het Amerikaanse pers centrum verschijnen. De Russen hebben hun pers centrum nu ondergebracht in het enorme conferentiecen trum van Genève, waar de meesten van de meer dan 3.000 journalisten die voor de top worden verwacht, hun werk zullen doen. Met meer dan 1.000 tegelijk zullen zij de Russische persconferenties kunnen bijwonen. Er zullen geregeld verklaringen worden afgelegd door Leonid Zamja- tin, hoofd van de Internatio nale Informatiedienst van de Communistische Partij, en Ge- orgi Arbatov, directeur van het Instituut voor Amerika en Canada. Hij is een van de be langrijkste adviseurs van Gor batsjov. De persconferenties van het Witte Huis daarentegen zijn alleen toegankelijk voor een geselecteerd groepje journalis ten. Het ziet ernaar uit dat de Amerikanen er de voorkeur aan geven vooral met zichzelf te praten, zei een Zwitserse waarnemer. Net als in januari slaan de Amerikanen deze maand hun kamp op in het In tercontinental Hotel. Dat hotel is voor de top geheel gereser veerd voor de belangrijkste medewerkers van Reagan en ongeveer 300 leden van het perskorps van het Witte Huis. Met zichtbare tegenzin hebben de Amerikanen besloten nog eens 300 niet bij het Witte Huis geaccrediteerde journalis ten tot de persconferenties toe te laten. Julius Nyerere (links) installeert Ali Hassan Mwinyi officieel tot zijn opvolger. De militair rechts op de foto doet alle moeite om toch vooral niets van de ceremonie te missen. DAR ES SALAAM Ali Hassan Mwinyi is gisteren voor een termijn van vijf jaar beëdigd tot president van Tanzania. Hij volgt Julius Nyerere op, die het land heeft geregeerd vanaf het ogenblik dat het in 1961 onafhankelijk werd van Groot-Brittannië. De 60-jarige Mwinyi was de enige kandi daat in de verkiezingen en dat leverde hem ruim 92 procent van de stemmen op. Mwinyi is afkomstig van het semi-auto- nome eiland Zanzibar en heeft daar op redelijk succesvolle wijze de economie opgebouwd. De nieuwe president Mwinyi, die in Engeland studeerde, was eerder ambassadeur in Egyp te en minister van binnenlandse zaken. Hoewel de 63-jarige Nyerere als president (vrijwillig) is opgestapt, blijft hij naar men verwacht, invloedrijk achter'de schermen, als voorzitter van de enig toegestane partij in Tanzania. James Caan in mafia- proces NEW YORK James Caan, de Amerikaanse film ster die een van de hoofdrollen (die van Sonny Cor- leone) vertolkte in de mafia-speelfilm „The Godfa ther", is als getuige opgeroepen in een proces tegen leden van de echte mafia. Volgens berichten in de plaatselijke pers was Caan als toeschouwer aanwezig bij de opening van het proces tegen elf vermeende leden van de Newyorkse „familie Columbo" die een belangrijk aandeel heeft in de georganiseerde mis daad in New York. De openbare aanklager riep hem prompt op als getuige a charge. Waarom hij is opge roepen is niet helemaal duidelijk. Caan was als toe schouwer aanwezig omdat één van de beklaagden, Andrew Russo, een jeugvriend van hem is. De 51-ja rige Russo is een van de leiders van de „familie Co lumbo", die van een hele reeks vergrijpen verdacht wordt. Het gaat om inbraak, speculatie, afpersing, omkoping en handel in heroïne. LONDEN Een rechtbank in TJ/L '1 „lpp^rlp Engeland heeft een proces wegens W llctlll plagiaat tegen de ster van de pop groep „Wham", George Michael, geseponeerd. Een muziekuitgever had de componist van Wham aan geklaagd, omdat hij ziin song "Last Christmas" zou hebben af gekeken van Barry Manilows hit „Can't smile without you" uit 1975. Michael had de song in 1984 gecomponeerd om de campagne tegen de honger in Ethiopië te steunen. De song bracht tot nu toe drie miljoen pond sterling in het laatje. geen plagiaat met „Last Christmas"

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1985 | | pagina 5