F Amerika heeft nooit gehoord van kruisrakettenprobleem yfiê AANGESLAGEN Reagans hoop op conservatiever Hooggerechtshof steeds kleine Craxi kan weer gewoon aan de slag De misbruik van een mythe HÊf Doel NEDERLAND HAD PLAATSING KUNNEN AFZEGGEN St i DF TIJD dfiËfHQENE Belang bij een vereniging BUITENLAND QeidóaQowuwt DONDERDAG 31 OKTOBER 1985 PAG1N WASHINGTON De kans dat het Amerikaanse Hooggerechtshof nog on der het presidentschap van Ronald Reagan een conservatievere bezetting krijgt, wordt steeds klei- De negen invloedrij ke rechters hebben dezer dagen hun werkzaamhe den hervat en niemand van hen heeft te kennen gegeven ermee te willen ophouden. De gemiddelde leeftijd van de rechters is 71. Vijf van hen zijn ouder dan 76 jaar. De rechters van het Hoogge rechtshof worden voor het le ven benoemd. Vervanging vindt slechts plaats bij overlij den of wanneer een rechter uit eigener beweging aftreedt. „Maar niemand maakt aan stalten te vertrekken", zegt Benno Schmidt, hoofd van de rechtenfaculteit van de uni versiteit van Columbia. „Of er een plaats vrijkomt is vooral een medische kwestie". De onafhankelijke geest van het college werd onlangs geïl lustreerd door de 76-jarige rechter Harry Blackmun. Hij zei een brief te hebben gekre gen van een advocaat, waarin die hem vroeg of hij er niet aan dacht af te treden. De ad vocaat kreeg de volgende brief terug: Geachte meneer X: Nee. Hoogachtend, Harry A. Black- Reagan hadden gehoopt dat het Hof onder leiding var. op perrechter Warren Burger een aantal progressieve wetten uit de jaren 50 en 60 zou terug draaien. Maar in plaats daar van keerde het Hof zich tegen regeringsmaatregelen als het verplicht bidden op school en het abortusverbod, terwijl ze ook een aantal bezuinigings maatregelen afzwakte. Op het gebied van de openbare orde is het Hooggerechtshof wel een eind meegegaan met de wetge ving van de overheid. Maar voor de Amerikaanse conser vatieven is dit niet genoeg. Zij hadden graag gezien dat presi dent Reagan een aantal rech ters had kunnen benoemen waardoor het Hooggerechtshof tot aan het eind van deze eeuw een conservatief stempel zou dragen. De enige benoeming die Reagan heeft kunnen doen was die van de conservatieve rechter Sandra O'Connor, de eerste vrouw overigens in het Hooggerechtshof. Ondanks de lichte zwenking naar rechts, vergeleken met de progressieve samenstelling van het Hof in voorafgaande decennia, is het Hooggerechts hof nog steeds verdeeld in twee vleugels, een gematigd- -progressieve van vier rech ters en een evenveel leden tel lende conservatieve vleugel. De negende rechter, Lewis Po well (78), stemt afwisselend met de conservatieven of met de gematigd-progressieven mee. Om de balans definitief naar rechts te doen doorslaan moet Reagan in ieder geval twee van de vier progressieve rechters vervangen: William Brennan (79), Thurgood Mars hall (77), John Paul Stevens (65) en de al eerder genoemde Blackmun. De conservatieve rechters zijn opperrechter Burger (78), San dra O'Connor (55), William Rehnquist (60) en Byron Whi te (68). Burger heeft al te ken nen gegeven zeker aan te blij ven tot aan de viering van het 200-jarig bestaan van de Ame rikaanse grondwet, in 1987. En Brennan, de oudste rechter die bijna 30 jaar geleden door pre sident Eisenhower werd be noemd, zal actief blijven als de belangrijkste strateeg progressieve vleugel, zo luidt in Washington. De negende rechter, heeft in de afgelopen periode als gevolg var grijpende operatie een derde van alle vergt gen gemist. Dit jaar is h ter weer volop van de p Een lange zittingsperii overigens kenmerkend de rechters van het Hi rechtshof. Van de sinds 18e eeuw benoemde 102 ters zijn er 34 die tot n 75e actief zijn gebleven. grav jssenbo 3e bewii J^HVosli vLverknen Veertien iekreger Jöhl, he itjredding e ;ommiss i( projecter ;a worden. Amrobai p weken g io Over dt Groep i: van Vos Is schap op de nog i ROME De Italiaanse rege ringscrisis is nagenoeg opge lost. De vijf partijen van de demissionaire regering Craxi (christen-democraten, socialis ten, republikeinen, sociaal-de mocraten en liberalen) zijn het gisteren eens geworden over een voortzetting van hun tijde lijk onderbroken samenwer king. Technisch is het nu zo, dat president Cossiga de demissio naire regering-Craxi terug stuurt naar de Kamer van Af gevaardigden. Als de Kamer maandag aan Craxi het ver trouwen geeft, wordt zijn ont slag ingetrokken en kan zijn regering in precies dezelfde samenstelling doorgaan. Dat Craxi het vertrouwen krijgt staat vast, gezien zijn comfor tabele meerderheid in de Ka mer. In Italië worden rege- Craxi. ringscrises zelden op deze ma nier opgelost. De nu toch opgeloste crisis blijkt wel slecht voor de ge loofwaardigheid van de Itali aanse politiek in het algemeen en van de betrokken politici in het bijzonder. Werden de moeilijkheden veroorzaakt door meningsverschillen over de relatie tot de VS, over de Midden-Oostenpolitiek en over de collegiale besluitvor ming in de ministerraad, nu de crisis voorbij is worden al die hoogstaande verschillen sterk gerelativeerd. „Een verande ring die alles bij het oude laat", zo wordt de crisis ge noemd. Daarom vragen vele zich af waarom de crisis nodig was. en, aldus de krant La Re- pubblica, of de heren politici het land een dergelijke crisis- -show niet hadden kunnen be-- sparen. Premier Craxi stevent intus sen af op een opmerkelijke primeur in de Italiaanse poli tiek. Over veertien dagen mag hij zich de langstregerende premier uit de geschiedenis van de Italiaanse republiek overhei dien kl fecten WASHINGTON De ge middelde Amerikaan heeft nooit gehoord van een kruisrakettenpro bleem in Nederland. En zelfs in de kleine elite die in de VS geïnteresseerd is in buitenlandse politiek, leeft nauwelijks benul van de opwinding die de plaatsing van nieuwe Amerikaanse kernwapens in ons land teweegbrengt. ,Het aantal Amerikanen dat deze week met belangstelling wacht op het kruisrakettenbe- sluit van de Nederlandse rege ring, is op twee handen te tel len en houdt zich op binnen de muren van het Witte Huis, het Pentagon (ministerie van de fensie) en het State Depart ment (Buitenlandse Zaken). Euroraketten zijn voor de VS een gewonnen zaak en een ge passeerd station. Dat was eigenlijk al zo vanaf het moment dat de Westduitse regering de plaatsing van de eerste Pershing-2-raketten in eigen land had weten door te zetten. Dat de Bondsrepubliek zou plaatsen was voor Was hington het belangrijkste, want de Bondsrepubliek is strategisch het gevoeligst gele gen. Als daar de krachtige an- ti-rakettenbeweging zou kun nen worden verslagen, zouden de andere landen wel volgen. Toen met name Engeland en Italië zulks gedaan hadden, waren de Amerikanen tevre den. Dat België en Nederland onzekere kruisrakettenkandi- daten bleven, is voor de Ame rikaanse regering nooit een groot probleem geweest, in de oplossing waarvan Washing ton dan ook nooit veel energie heeft gestoken. Toen België begin dit jaar tot plaatsing be sloot, lieten Amerikaanse re geringsfunctionarissen ver staan er verbaasd over te zijn dat de Belgen uiteindelijk zon der veel druk uit de VS toch „aan boord" waren gekomen. Hoezeer het te verwachten po sitieve Nederlandse plaatsings- besluit uiteindelijk toch een meevaller is voor de Amerika nen. blijkt uit de gang van za ken rond het 1 juni-besluit van vorig jaar. Op 1 juni 1984 be schouwde de Amerikaanse re gering een mogelijk „besmet tingsgevaar" van een Neder landse weigering om te plaat sen als geweken, omdat in West-Dqitsland, Engeland en Italië de plaatsing al was be gonnen. Op 4 mei van het vo rig jaar verklaarde Richard Burt, onderminister van bui tenlandse zaken, tegenover Nederlandse journalisten dat zijn regering „bereid is met Den Haag mee te denken over variaties op het oorspronkelij ke plan tot installatie van 48 kruisraketen in Nederland". Tot destijds de ronde doende alternatieven behoorden onder meer de plaatsing van maar 16 of 32 raketten en de zg. „crisis- variant" (bases bouwen, maar raketten pas laten komen in tijd van oorlogsdreiging). De crisisvariant is later door de Amerikanen als onaan vaardbaar verworpen, maar de bereidheid over andere varia ties te praten was een eerste verschuiving van de VS naar wat toen „de politieke reali teit" in Nederland heette. In de laatste week van mei 1984 antwoordde de woordvoerder van minister van buitenlandse zaken Shultz op de vraag hoe de Amerikaanse reactie zou zijn indien Nederland plaat sing zou afwijzen: „U moet wel bedenken dat de Nederlanders in 1979 nooit ingestemd heb ben met plaatsing". Die uitdrukkelijke verwijzing naar het Nederlands voorbe houd bij het NAVO-dubbelbe- sluit weerspiegelde onmisken baar dat de Amerikaanse rege ring reeds ernstig rekening hield met een Nederlands „nee". Washington wilde bij voorbaat een excuus vinden om staande te kunnen houden dat het NAVO-bondgenoot- schap geen schade ondervond van de Nederlandse houding. Zelfs president Reagan liet tij dens een persconferentie in diezelfde maand mei doorsche meren niet zwaar te zullen til len aan een dissident Neder land, toen hij zei:„Ja, een van de kleinere bondgenoten zou plaatsing kunnen afwijzen, maar de anderen zeker niet". Minister Shultz zou in dezelfde zin hebben gesproken tot zijn Nederlandse ambtgenoot Van den Broek. Ook Shultz reken de er op dat Nederland uit de boot zou vallen en heeft naar verluidt tegen Van den Broek gezegd dat „Amerika daarvan geen politieke ramp voor de NAVO zal maken, mits plaat sing van kernraketten in an dere landen niet in gevaar komt". En nu plaatsing vri zeker is verklaren mede* kers van Shultz: „Het wat uit dit alles blijkt Nederland zelf wil dat kruisraketten worden n zet. Het verhaal dat dat Amerikaanse druk gebeui onzin. Men had er ongest onderuit gekund, dat niet gewild". Als de kaarten in Amerikj se ogen zo liggen, is het verwonderlijk dat de Am kaanse media weinig aand; hebben voor het kruisra! tenprobleem in ons land. aanbieding van het volksp tionnement, vorig weekt heeft bijna geen krant VS gehaald. De Amerika zijn intussen vooral bezig de komende top Reagan-I batsjov in Genève. En wat de VS concrete kernwapen B-l kernbommem de nucleaire Trid n ten die geldt t< de fin Dat hei financi gebracl drang industi sche v WC VELSI Paus Joannes Paulus zal zon dag de Nederlandse pater Ti tus Brandsma zalig verkla ren. De Tijd noemt deze za ligverklaring misbruik van een mythe. Volgens dit weekblad slaat het Vaticaan daarmee twee vliegen in één klap. Een milde clericaal aan wie niemand zich een buil kan vallen wordt ten voor beeld gesteld aan ontkerste nend Nederland. Tegelijker tijd presenteert men de we reld triomfantelijk een felle katholieke bestrijder van het nazisme om zo het eigen fa len op dit punt te verhullen, aldus De Tijd. Aan Kamerleden, ambtena ren en specialisten vroeg De Tijd naar hun oordeel over drie jaar ontwikkelingssa menwerking onder minister Eegje Schoo, hetgeen volgens het blad een trieste balans oplevert. Voorts een reactie van de in Nederland geves tigde Turkse schrijver Halil Gür op het boek van de Duit se „Turk" Günter Wallraff. Gür vraagt zich af of het boek van de Duitse journalist noodzakelijk was. „Is het een nieuwe ontdekking dat gast arbeiders zo slecht worden behandeld? Waarom levert dit boek zoveel reacties op? Als Wallraff zich niet alleen uiterlijk maar ook innerlijk als Turk had kunnen verkle den, had hij wellicht zelf moord gepleegd", zo meent Gür. Op literair gebied komen voorts de desillusies van Si mon Vinkenoog, „De kleine blonde dood" van Boudewijn Büch en de veerkracht van Maarten 't Hart uitgebreid ter sprake. Sjimon Peres en koning Hoessein op weg naar vrede in het Midden-Oosten, zo meldt Vrij Nederland op de voorpagina. De tekenen wij zen op een duurzame rege ling tussen Israël en de Ara bische wereld. Het weekblad spreekt van de breekbare kansen van de „Jordaanse optie". Het gaat daarbij om het scheppen van een gebied waarin de Palestijnen zich letterlijk en figuurlijk thuis- voelen, iets dat in zin extre me vorm namelijk de staat Israël onbereikbaar is. Dr. S.I.P. van Campen, oud kabinetschef van Joseph Luns bij de NAVO, komt ruim aan het woord en stelt: Schrijver Halil Gür in De Tijd: „Is het een nieuwe ont dekking dat gastarbeiders zo slecht worden behan deld?" „Als Nederland uit de boot valt zullen de bondgenoten dat Lubbers niet in dank af nemen". Van Campen laat doorschemeren dat de wijze waarop de Amerikanen bin nen de NAVO hun leider schap uitoefenen, hem af en toe rauw op de maag valt. Het duo Barend en Van Dorp laat trainer Nol de Ruiter van FC Utrecht eens lekker uitpraten. Op de achterpagi na zet Ischa kunstmanager Arthur van Schendel, klein zoon van de bekende schrij ver, tussen aanhalingstekens. VN's boekenbijlage staat in het teken van de vrouwen boekenweek met als belang rijke geïnterviewde Annie M.G. Schmidt. John Jansen van Galen ging voor de Haagse Post op zoek naar „de dilemma's van de Linkse Doorbraak". „De teloorgang van het eigen ge lijk" luidt de titel van het omslagverhaal, waarin ge probeerd wordt de vraag te beantwoorden of de opgelaai de discussie overklein-linkse samenwerking het einde be tekent van de links-ortho doxe stromingen in de poli tiek. Brugsma komt terug op het „Gejengel in de Houtrust- hallen": „Hoewel we nog geen geurentelevisie hebben, dacht ik nog even de stank te ruiken van verbrandend boekpapier". In de rubriek Bezigheden komt Ajax-voet- baller Rob de Wit uitgebreid aan het woord. Onder meer over zijn trainer: „Cruijff is een geval apart. Hij kan alles. En als persoon ook: hij straalt iets uit. Een grote persoon lijkheid. Cruijff heeft ons zelfvertrouwen nog niet hoe ven bijpraten". De Wit zei dat overigens voordat hij door Cruijff werd gedegra deerd naar het tweede elftal. HP ging ook op bezoek bij Hans Wiegel in Leeuwarden en kwam terug met „nieuws": „Eindelijk keert hij, ook al is het maar voor even, terug in de nationale politiek om te helpen een vernietigende verkiezingsne derlaag voor zijn partij te voorkomen". En dat allemaal onder de kop „Wijze lessen uit Ljouwert' Naar aanleiding van het 1- novemberbesluit heeft NH prof. Gouwzwaard geiïnter- viewd, die ooit het CDA-pro- gramma „Niet bij brood al leen" schreef. Hij zoekt het nu in buitenparlementaire actie. Voorts een reportage over dementie: Een kijkje in de belevingswereld van „ver- kindste" mensen. „Je ware aard wordt zichtbaar". Onder de kop „Onder het mom van kunst wordt veel flauwekul vertoond", lucht Hans Sleu- rink zijn hart over de geringe aandacht voor historische on- Elsevier is deze week voor de laatste keer verschenen onder de verantwoordelijk heid van hoofdredacteur Hoogendijk. Hij heeft binnen het Elsevier-NDU een ondui delijke functie gekregen. Zijn afscheidsverhaal luidt „Macht en onmacht van de media". Daarin haalt hij tot slot een oude wijsheid op: „Het belangrijktse criterium dat een journalist steeds moet aanleggen, is of hij de stof waarover hij schrijft, ook be heerst. Anders kan hij bet^r maar helemaal niet aan zijn artikel beginnen". Elsevier brengt voorts een „exclusief" interview met de Surinaamse bevelhebber Bouterse: „Vluchten? Ik ga uit Surina me wanneer ik dat wil". Het plan om de Afobakadam op te blazen betitelt hij als „het zoveelste onzinverhaal". In Elsevier ook de laatste dag boekaantekeningen van de Russiche dissidente Irina Griwnina, die deze week Rusland mocht verlaten: „In het vliegtuig ontdek ik dat de douane cadeaus voor Neder landse vrienden uit mijn ba gage heeft gepikt, een fles cognac en een fles parfum. Bevelhebber Bouterse in El sevier: „Vluchten? Ik ga uit Suriname wanneer ik dat Hervormd Nederland be steedt deze week veel aan dacht aan zijn eigen geschie denis, al weet het blad niet welk jubileum het nu eigen lijk viert. Vijftig jaar, veertig jaar of veertien jaar? Het is er in elk geval van overtuigd, dat het thans aan het ideaal van zijn oprichters in een ei- tijdse vorm gesta gentijd: i gestalte geeft. Brugsma in de Haagse Post: „Gejengel in de Hout- rusthallen". Vaarwel, moederde Rusland, het ga je goed". Voorts aan dacht voor de Volvo 480 ES, het nieuwe visitekaarte van Volvo Car, en de zomermode. Voor de liefhebbers: „Het sil houet is uiterst slank. De rokken vallen of over de kuit of net boven de knie. Veel heldere kleuren, gecombi neerd met beige, zwart of wit". Het omslagverhaal van bij Elsevier behorende perso- neelgids gaat over de confec- tieketens die elkaar in de ha ren vliegen met uitgeklede winkels. Een Groeneprofiel van mi nister Hans van den Broek van buitenlandse zaken leert dat deze bewindsman einde lijk de rust op het departe ment weer tot stand heeft ge bracht. In de waardering voor Van den Broek, aldus de Groene, nemen de tijden van Van der Klaauw en Van Agt, mannen die hun stuk ken niet kenden en het de partement van alle kanten lieten leegplukken door an dere ministers, steeds demo- nischer vormen aan. Het weekblad volgt ook de worsteling die De Haagse Post doormaakt met de tijd geest. Sigmund Freud, de schepper van de psycho-ana lyse, is bijna een halve eeuw na zijn dood nog altijd een veelbesproken man, met veel vijanden. Het thema: Freud versus de Oostenrijkers, Zwi- ters, Fransen, Nederlanders, Engelsen en Amerikanen. Een krasse uitspraak van Freud was: „Val me alstu blieft niet lastig met de na zi's, help me liever tegen de katholieken". Vanavond gaat in Frankfort Fassbinders stuk „Het Afval, de Stad en de Dood" in pre mière. Vanwege het anti-se- mitische karakter werd dit stuk tien jaar lang tegenge houden. De Groene consta teert dat Rainer Werner Fassbinder ook na zijn dood voor rellen blijft zorgen. Dat rechters soms wijzer oordelen over menselijke gedra gingen dan uitvoerders van de overheidsregels in strikt! zin, is bekend. Daar zijn het rechters voor: zij moeten één enkele kant in ogenschouw nemen, maar alle aspectei bij een zaak betrekken en vervolgens een afweging maken Zeker wanneer het gaat om mensen in niet-normale standigheden, mensen met andere behoeften en noden dan gemeenlijk het geval is, wordt de betekenis duidelijk een begrip voor de bijzonderheid van hun situatie. Niet alle situaties zijn immers gelijk, en waar in het ene geval de toepassing van de gebruikelijke regels terecht is, is ze dat in het andere niet. Zelfs betrekkelijk kleine aan leidingen (fiscaal vertaald: kleine bedragen) kunnen laten zien hoe verschillend een belastinginspecteur oordeelt of een belastingrechter. De kwestie waar het om ging was een contributie ten be drage van 78,50, betaald aan de Diabetes Vereniging Ne derland. Nu is het in het algemeen zo, dat contributies een verenigingslidmaatschap niet aftrekbaar zijn va belasting. Niet alleen omdat veel verenigingen zijn opgezet rond een liefhebberij zoals sportvissen, fuchsia's kweken of golfen, maar ook omdat de aard van de verenigingsactivi teiten meestal direct aantoonbaar BELANG heeft voor de genen die lid zijn. Meedoen aan een vereniging berust va ker op vrije keuze dan op noodzakelijkheid. Het is natuurlijk niet onlogisch dat de fiscus weigert mee t< betalen aan bestedingen in de privésfeer, maar iets als eer patiëntenvereniging kan men toch moeilijk op één lijn stel len met verenigingen in andere sectoren. Zo hebben bij voorbeeld lijders aan multiple sclerose hun vereniging, zc ook suikerzieken en afasiepatiënten. Bij al zulke verenigin gen hebben de activiteiten grote betekenis voor de leden en strekken hun diensten zich uit over méér dan alleen het louter medische. Van patiënten met een spraakstoornis (afasie) is bijvoorbeeld bekend dat hun eigen omgeving zeer belangrijke taak heeft in de opvang. De patiëntenver eniging verzorgt daarom niet alleen het onderlinge contact, maar „traint" ouders, verwanten en bekenden in de wijze waarop ze met de patiënt mee-oefenen om weer te leren spreken of, als dan niet kan, in vormen van communicatie die de patiënt toch een beetje uit zijn isolement verlossen, Ook de bredere maatschappelijke omgeving probeert de vereniging te beïnvloeden, alleen al om duidelijk te maken dat afasie niets met zwakzinnigheid te maken heeft. Daar is veel werk en studie mee gemoeid reden waarom de patiëntenvereniging tijdschriften, boeken en instructiema teriaal uitgeeft. Op een iets andere maar toch vergelijkbare manier werkt de Diabetes Vereniging Nederland. Zij behartigt de belangen van mensen met suikerziekte de ruimste zin van het woord, waarbij de diensten die zij aanbiedt globaal in twee soorten zijn te onderscheiden. Enerzijds liggen ze op medisch vlak: de vereniging wordt bijgestaan door een medische adviesgroep, en heeft een ge specialiseerde arts en een diëtiste in dienst ten behoeve van de patiënten. Bovendien kunnen de leden via de niging injectiespuiten en -naalden kopen tegen gereduceer de prijzen, evenals medisch testmateriaal. Anderzijds houdt de vereniging zich zeer actief bezig met het geven van voorlichting: er is een maandblad en er worden diaseries en voorlichtingsbijeenkomsten georganiseerd. Hoe dit onderscheid in verleende diensten doorwerkte de bepaling of de jaarlijkse contributie van 78,50 al of niet aftrekbaar was, zien we de volgende keer. deling De din komen VS. wee mei was! Ie ha de vt heeft gen i Loms is bei Wash vastst haar vs v Een perk: lands 100.0 BRT Eur ring juni pres selii aan, mot woc Wai van side zon doe

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1985 | | pagina 6