Mensen kunnen zelf strijd
tegen hoge bloedruk winnen
!E
Boeren moeten mest bij vorst opslaan
Kortere werkweek leidt niet tot
extra banen, wel tot kerstvakanties
Kamer eist
milieukenmerk
en snellere
bodemsanering
Kamer wil meer greep op inlichtingendiensten
li
BINNENLAND/BUITENLAND
EcidócSotvuxnt
DONDERDAG 31 OKTOBER 1985 PAGINA
ÜUÏTË
PVDA MAANT TOT SPOED BU WETGEVING:
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG Veeboeren die over
opslagcapaciteit beschikken, moeten
er al de komende winter van weer
houden worden mest „uit te rijden"
op dagen dat het vriest. Dit voorstel
heeft PvdA-woordvoerder Tazelaar
gisteren in de Tweede Kamer ge
daan aan minister Braks (Land
bouw en Visserij). Volgens Tazelaar
is het mestprobleem zo groot dat er
niet gewacht kan worden totdat de
aangekondigde wettelijke regeling
en de daaroij behorende uitvoe
ringsmaatregelen een feit zijn. „We
staan tot onze nek in de stront," al- boden
dus de PvdA'er.
Het idee van Tazelaar komt erop
neer dat minister Braks op vorstda-
gen via de radio, in samenwerking
met het KNMI. een verzoek richt
tot de boeren om zo mogelijk de
mest „binnen" te houden. De rege
ring zou daarmee vooruitlopen op
een toekomstig wettelijk uitrijver-
bod. Daarom wil Tazelaar dat er nu
ook al financiële steun wordt aange
boden aan boeren die een opslag
plaats voor mest willen bouwen of
uitbreiden. De PvdA-woordvoerder
verklaarde desgevraagd dat hij
steun verwachtte in de Kamer voor
zijn idee. Ook het CDA zou gepor
teerd zijn voor tussentijdse maatre
gelen.
De christen-democraat Van der
Linden uitte inderdaad grote be
zorgdheid over de aanpak van de
mestproblematiek. Waar VVD-
woordvoerder P. Blauw zich be
perkte tot het aandringen op snelle
wetgeving, achtte Van der Linden
elke uitbreiding van de intensieve
veehouderij uit den boze. Volgens
hem moet zonodig de huidige inte
rimmaatregel, waarbij die uitbrei
ding verboden is, verlengd worden.
Deze maatregel geldt nog tot 1 janu
ari 1987, maar er is grote twijfel of
de wet op die datum al aangepast
zal zijn. Dit komt vooral doordat er
bij betrokken zijn,
VROM (Milieu) en Landbouw en
Visserij, die niet altijd even harmo
nieus zouden samenwerken.
De CDA'er Van der Linden sprak
ook over een ander soort mestover-
last: de hondepoep op straat. „Wat
kan de minister, verantwoordelijk
voor de open-luchtrecreatie, hierte
gen ondernemen?", wilde Van der
Linden weten. Volgens hem kan
niet volstaan worden met een ge
meentelijke aanpak; er zouden ook
nationale maatregelen nodig zijn,
zoals het invoeren van een heffing,
krachtens het principe „de vervui
ler betaalt".
Het mestprobleem kwam aan de
orde tijdens de behandeling van de
begroting van Landbouw en Visse
rij. Opvallend daarbij was dat de
grootste oppositieparij, de PvdA,
over het geheel genomen een posi
tief oordeel uitsprak over het beleid
van minister Braks. Tazelaar prees
zijn moed om impopulaire maatre
gelen te nemen, zoals de superhef
fing op produktie van melk en de
interimwet meststoffen, alsmede
zijn optreden in de EG en de Twee
de Kamer.
Eén op de acht Nederlanders tussen de
35 en 65 jaar heeft een te hoge bloed
druk. Met elkaar een half miljoen
mannen en vrouwen, die een vergroot
risico lopen op een hartinfarct of een
herseninfarct, een beroerte. Behande
ling van die hoge bloeddruk leidt nog
niet tot vermindering van het aantal
hartziekten, zo stelt de Nederlandse
Hartstichting in Den Haag vast. Des
kundigen uit binnen- en buitenland
buigen zich vandaag tijdens een sym
posium in Utrecht over de vraag waar
om niet.
Dr. Stiggelbout en deschemerzonde waarde klappen vallen
UTRECHT De dokter
zit aan de rivier en peinst
over het leven. Dan komt
er stroomafwaarts opeens
een drenkeling aandrij
ven. De dokter stroopt zijn
broekspijpen op, stapt het
water in en redt de hulpe
loze. Als hij net weer zit,
komt er nog eentje aan.
Weer de broekspijpen om
hoog, Weer het water in,
weer een mens gered. Zo
gaat het de hele dag door.
En dan staat, in de avond
schemering, opeens een
collega-arts achter hem.
Tikt hem op de schouder
en vraagt wat er aan de
hand is. Hoort het verhaal
en loopt dan weg, zonder
een woord te zeggen. De
natte dokter loopt hem
achterna en vraagt ont
hutst of er geen betere re
actie mogelijk is. „Jawel",
antwoordt de collega, „ik
ga stroomopwaarts kijken
hoe het komt dat al die
mensen in het water val
len. Dan hoef jij ze niet
meer te redden". Mooi
verhaal, vindt dokter
Stiggelbout, voorzitter van
de Hartstichting. Hij haast
zich wel erbij te zeggen
-dat hij het niet zelf heeft
verzonnen.
Stroomopwaarts dus naar die
rare kromming in de maat
schappij, waar mensen het
spoor bijster raken, hoge
bloeddruk krijgen en daarna
Dr. W. Stiggelbout: „Hoge bloeddruk is nooit mild en je hebt het nooit een beetje"
mogelijk een beroerte of een
hartinfarct. Dan zal blijken,
dat het niet om een enkel
stukje drassige oever gaat,
waar nietsvermoedende men
sen in het water tuimelen. De
oorzaken zijn vele en de om
standigheden variabel. Stiggel
bout: „Daarom moet je in be
ginsel werken met grote noe
mers. Ik praat dan even hele
maal niet over patiënten met
een erg hoge bloeddruk, die
doeltreffend worden behan
deld. Als je echt iets wilt doen
op een acceptabele schaal, zal
je de gemiddelde bloeddruk
van de hele bevolking met 5
mm terug moeten dringen.
Een importverbod van zout
zou al een hele stap in de goe
de richting zijn. Dat gaat dus
niet, maar praat dan ten min
ste eens over verlaging van de
bo vend ruk v<
sen de 50 en 60 jaar van 160
naar 150. Dat maakt een ver
schil uit van 50 naar 35 doden
per 1000 patiënten met hoge
bloeddruk. Ergo: Je vermin
dert de sterkte met een der
de".
Stiggelbout wil niet schromen
de Hartstichting in dit ver
band te vergelijken met een
supermarkt, waar de som van
de hoge omzet en lage prijzen
het beeld van de winst bepaalt.
„Tel maar na. Als de dokter
een gezellige dikkerd veertig
kilo laat afvallen, is er winst
geboekt. Dat is dezelfde winst,
die een delicatessewinkel
boekt op een pakje dure dadels
uit Tunesië. Maar nu verder.
Als we een flink aantal onbe
kende mensen uit het sche
mergebied van de hoge bloed
druk halen, is dat rr
spectaculair. Toch is de
groter. Zoals in de supermarkt
de winst op een paar duizend
kilo suiker in de aanbieding
groter is dan die op het pakje
dure dadels in de delicatesse
zaak". En hij bedoelt het aller
minst als een grapje. Van het
half miljoen Nederlanders met
hoge bloeddruk is nauwelijks
de helft medisch bekend. Van
de wel bekende helft blijft nog
eens de helft in de directe ge
varenzone, omdat die patiën
ten gewoon niet terugkomen
bij de dokter of andere risico's
lopen.
Die schemerzone, het gebied
waarin zo vaak de onverwach
te klappen vallen, is één van
de grote problemen. Stiggel
bout: „Wij spreken dan van
milde hoge bloeddruk, maar
dat is onzin. Hoge bloeddruk is
nooit mild en je hebt het nooit
een beetje. Net zo min als je
een beetje zwanger kunt zijn.
Het probleem is alleen: als je
ze allemaal zou kunnen opspo
ren, wat moet er dan gebeu
ren? Hoe houd je het even
wicht tussen kosten en baten
in stand? Als je op 850 mensen
één ongeluk voorkomt, heb je
er dan 849 voor niks behan
deld terwijl ze wel meeleven
op de schaal van kosten en ba
ten? Ik zeg niet dat we het
moeten nalaten, maar het be
grip preventie dient zich hier
toch wel heel nadrukkelijk
Preventie; de patiënt zelf ziet
er doorgaans minder avontuur
in. Die denkt meer aan leuke
dingen die niet meer mogen
en vervelende dingen die nu
moeten. Heeft de neiging om
te denken dat hij het allemaal
al weet en over te gaan tot de
orde van de dag. Totdat moge
lijk toch de klap valt. Stiggel
bout: „Ja natuurlijk, gezond
eten en bewegen, wat trou
wens vaak samen gaat. Geva
ren van roken, iedereen weet
het. Maar mogelijk zou je toch
aan nóg iets kunnen denken,
namelijk aan de vooruitgang
die over de hele linie is be
reikt. De koelkast heeft het
verderfelijke zoutgebruik
enorm teruggedrongen, met
zichtbaar resultaat. Medica
menten en behandelingsme
thoden zijn verbeterd. Kortom,
er is een opstapje, waarbij
mensen vaste grond onder de
voeten hebben als ze zelf ook
iets willen doen voor hun ei
gen gezondheid. Daarin ligt
een verschil met de situatie
van tien, twintig jaar geleden".
Stress
Maar vooral gaat het om de
hele manier van leven. Voor
het legioen in de gevarenzone
en voor degenen die deze zone
eens in hun leven kunnen na
deren. Dan valt het woordje
„stress". Stiggelbout: „Dat is
iets van onze tijd, zeggen ze
dan. Onzin. Onze voorouders
in holen hadden ook stress en
niet zo'n beetje. Als buiten de
beer stond te brullen en ze
moesten erheen om hem een
kopje kleiner te maken, ging
dat hartje echt wel sneller
kloppen. Alleen, als de beer
weg of dood was' ging het weer
over. Het verschil met de he
dendaagse situatie is, dat ze er
mee blijven lopen. Dan kom je
bij zaken als hoge bloeddruk.
En vraag me geen pasklaar
antwoord op de vraag, waarom
het bij ons niet overgaat. Daar
moeten mensen zelf achter ko
men. Dan doen ze heel doel
treffend aan preventie".
„We moeten gewoon beden
ken dat we niet meer in de
oertijd leven. Als we, net als
onze voorouders, elke wilde
beer te lijf willen gaan delven
we zelf het onderspit. De tijd is
veranderd, we blijven met
stress zitten als we in ons een-
Se de draak willen verslaan,
moet natuurlijk ook niet
wezenloos in een hoekje blij
ven zitten. Er zijn, zij het met
moeite, toch middenwegen te
vinden. Van mij mag je het
streven naar harmonie noe
men. Stap voor stap naar een
situatie waarin een mens zich
lekker voelt en gezond. Ver
wacht niet dat de dokter je
zo'n gevoel kan geven. Daar is
die dokter niet voor. Net zo
min als de bankdirécteur er is
om te zorgen dat al zijn klan
ten altijd genoeg geld hebben".
AADSCHOUTEN
AMSTERDAM De ver
korting van de gemiddel
de werkweek van veertig
naar 38 uur heeft wel
vrije tijd, maar nauwelijks
arbeidsplaatsen opgele
verd. Uit een gisteren in
Amsterdam gepresen
teerd onderzoek van de
Industriebond FNV naar
de problemen en de re
sultaten van de eerste
ronde arbeidstijdverkor
ting komt naar voren dat,
als gevolg van korter
werken, de werkdruk en
het overwerk is toegeno
men. Ook blijkt het aan
tal tijdelijke arbeids
krachten fors te zijn ge
stegen. Aan het onder
zoek namen 3.000 (kader-
Heden uit 500 bedrijven
deel.
dustriebond Jan Schermer, is
door de 38-urige werkweek
de bestaande werkgelegen
heid in 70 procent van de be
drijven behouden. In bijna de
helft van de onderzochte be
drijven ontstonden weliswaar
nieuwe arbeidsplaatsen, maar,
zo tekent het rapport daarbij
aan, dan kan ook aan de eco
nomische opleving hebben ge
legen.
„Herbezetting is", aldus
Schermer, „in het bedrijfs
leven nauwelijks te controle
ren of in cijfers om te zetten,
omdat ook andere factoren als
uitbreiding van de produktie,
automatisering en reorganisa
tie de organisatie beïnvloe
den. En derhalve is het niet
afdwingbaar". In de meeste
bedrijven heeft de 38-urige
werkweek gestalte gekregen
in de vorm van roostervrije
dagen die bijna overal zijn
omgezet in kerstvakanties.
Andere vormen als de vrije
vrijdagmiddag komen nauwe
lijks voor.
Volgens de industriebond ne
men de werkgevers liever ge
noegen met een verminderde
bedrijfstijd (het gevolg van
collectieve stops) dan dat men
een constante of verlengde
bedrijfstijd weet te bewerk
stelligen. Dit staat overigens
haaks op de kritiek van de
centrale werkgeversorganisa
ties die steeds hebben betoogd
dat arbeidstijdverkorting ge
paard moet gaan met een
minstens gelijkblijvende be
drijfstijd. Ook de vakbewe
ging deelt deze mening.
Consequenties
Volgens de Industriebond
blijkt verder dat de werkge
vers in het algemeen sterk te
kort schieten bij het naden
ken over de organisatorische
consequenties van arbeidstijd
verkorting en dat er nauwe
lijks overleg wordt gevoerd
met werknemers en onderne
mingsraden over de gevolgen
voor functies. Dit leidt ver
volgens weer tot een verzwa
ring van de werkdruk, waar
door werk gewoon blijft lig
gen. Ook zouden de werkge
vers onvoldoende aandacht
schenken aan het vroegtijdig
aannemen en opleiden van
nieuw personeel. Via scho
lingsprogramma's binnen het
eigen bedrijf wordt daar nau
welijks op ingespeeld.
Volgens Schermer kan daar
uit een soort „weerzin tegen
verandering" of
tegen het investeren in men
selijk kapitaal worden ge
proefd. „De werkgevers ko
pen vaak liever goedgeschool
de mensen op de arbeids
markt dan dat men de men
sen zelf opleidt", aldus Scher-
i gun-
Hij wees erop dat de werkge
vers zich momenteel fel ver
zetten tegen verdergaande ar
beidstijdverkorting. „Wij zijn
van mening dat veel onderne
mers zélf onmachtig blijken
hun eigen onderneming goed
te runnen. Hun kritiek is dan
ook een zwaktebod. Geen en
kel knelpunt is onoplosbaar.
Wij zijn bereid die met de
werkgevers te bespreken".
triebond niet altijd
stige uitkomsten van het on
derzoek, heeft de bond van de
leden toestemming gekregen
door te gaan en in elk geval
volgend jaar de 36-urige
werkweek binnen te halen.
Volgens bondsvoorzitter Dick
Visser zal de loonruimte moe
ten worden benut voor koop
kracht een werkgelegenheid.
Evenals voor dit jaar, eist de
bond voor 1986 een verhoging
van de salarisschalen van an
derhalf procent. De arbeids
tijd zal wederom met vijf pro
cent moeten worden verkort.
Visser: „We zullen ons niet la
ten leiden door de negatieve
geluiden van werkgeverszijde.
Die verdere arbeidstijdver
korting komt er. Hat kan en
het moet", aldus Visser.
Bloemen
eagai
ashing
topontr
ndering
de Sovj
aaggespr
ikbare b
rijnen. E
Krakers en sympathisan
ten hebben gisteravont
tijdens een stille fakkel
tocht bij het hoofdburea
van politie te Amsterdai
bloemen gelegd ter nage
dachtenis aan Hans Kok
Deze kraker overleed
rige week in een politieci
en is afgelopen dinsdar
in alle stilte begraven.
'ijbskou le
n het as
pte besp
Huis be
topont
zamenlij
o lardigdet
:e merikaai
ic iders vai
OPPOSITIE PRUST „EIGEN
GEZICHT" BELEID WINSEMIUS
iels i
Err
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG De fracties van CDA en PvdA in de TW_
Kamer vinden dat milieuminister Winsemius meer open mo indruk
staan voor de invoering van een milieu-keurmerk, dat aangee^oflega 1
of een bepaald product milieuvriendelijk tot stand is gekome lachende
Minister Winsemius. die al eerder heeft laten blijken weinig en dat
voelen een dergelijke keuring, werd gisteren tijdens het deb tekend
over de Milieubegroting over deze kwestie gekapitteld doi lsnog n
CDA en PvdA. Beide fracties vonden dat Winsemius zich op d 'oor
punt veel te terughoudend heeft opgesteld. Ook oogste het b<en.
de minister aangaande bodemvervuiling nogal wat kr let teel
tiek.
rlucht
Volgens CDA-woordvoerster Oomen-Ruyten blijkt het systeerfentrulT1
met de milieu-keur in West-Duitsland redelijk te lopen. De bedaar de
zwaren die de bewindsman eerder tegen het keurmerk heeffcigboudl
aangevoerd, zijn volgens het CDA allerminst overtuigend. Dez nenhed
fractie wil van de minister zwart op wit weten hoe dat in on 'oorzier
land gerealiseerd kan worden. „Wij nemen aan dat daarove 'erweri
toch best te praten zal zijn met milieu- en concumentenorganisa ichappe
ties en ook met het bedrijfsleven", zo voerde Oomen aan. D :xperim
PvdA noemde de weerzin va» Winsemius tegen een milieu-keu »et ruir
„onbegrijpelijk" en verweet de minister gebrek aan moed op di leskun*
punt. „Durf eens te zeggen wat wel en niet goed is bij aankopei 'an 1
en investeringen door de consument", zo hield PvdA'er Veldpüjiche
hoen de bewindsman voor.
CDA en PvdA vonden zich tijdens het Milieudebat ook op
ander punt van kritiek: de bodemsanering het verwijdereiEuropes
van gifbelten e.d. gaat veel te traag. Zowel het CDA als d<
oppositiepartijen vonden dat er veel meer geld beschikbaar moe
komen voor het opruimen van verontreinigde bodem, waarbi
bewoonde gebieden voorrang moeten krijgen. Het CDA-Kamer
lid Oomen zei zich noodgedwongen neer te leggen bij het fei
dat er volgend jaar geen extra geld beschikbaar zal zijn,
„op de langere termijn is meer geld nodig. Dit is een zaak
de volgende coalitie, in welke samenstelling dan ook". De Pvd.
wil daarentegen meteen volgend jaar vijftig miljoen gulden
tra uittrekken voor de bodemsanering en heeft daartoe een
ziging op de begroting ingediend.
Hoewel de socialisten aardig wat kritiek naar voren brachten o{
Winsemius' beleid bijvoorbeeld dat het stedelijk milieu ei
maar bekaaid afkomt uitte Veldhoen ook „bewondering
voor de manier waarop deze minister, ondanks de VVD-fractie
z'n eigen gang gaat en het milieubeleid een eigen gezicht heefi
gegeven. Van zijn partijgenoot, het VVD-Kamerlid Braams
kwam uiteraard eveneens lof voor Winsemius, maar ook het ad
vies dat de import-vervuiling via de grote rivieren internatio
naal moet worden aangepakt. Het CDA wees op een nog onont
dekt probleemgebied: over de verontreinigende werking
verf, lijmen, oplos- en schoonmaakmiddelen is veel onderzoek
noodzakelijk. Anders dan het CDA, dat in grote lijnen waarde
ring had voor Winsemius. had D'66'er Tommei geen goed woord
ovér voor des ministers beleid: gebrek aan voornemens, te veel
bureaucratie en te weinig resultaten.
31
(Van o
LONI
ne ei
verbo:
schap]
ten d
omroc
werkt
BBC 1
sonee
meest
vakve
SUSKE EN WISKE DE MOOIE MILLIREM
MEERDERHEID VOOR FUSIE MILITAIRE GEHEIME DIENSTEN
SMI
(Van onze parlementaire re
dactie)
DEN HAAG De Tweede
Kamer wil dat het aantal in
lichtingendiensten in ons land
wordt beperkt en dat het par
lement vaker en uitvoeriger
dan tot nu toe wordt geïnfor
meerd over het werk van deze
diensten. Deze wensen werden
gisteren naar voren gebracht
bij het debat over het wetsont
werp waarin regels worden
gesteld aan het functioneren
van de inlichtingen- en veilig
heidsdiensten. Tot nu toe was
het werk van deze diensten in
geen enkele wet vastgelegd.
Het gaat hierbij om de BVD
(Binnenlandse Veiligheids
dienst), de IDB (Inlichtingen
dienst Buitenland) en de drie
militaire inlichtingendiensten
voor landmacht, luchtmacht
en marine. Volgens de over
grote meerderheid van de Ka
mer (het CDA en alle linkse
fracties) moeten de drie inlich
tingendiensten van de krijgs
macht samengevoegd worden
tot één militaire inlichtingen
dienst. Het kabinet heeft dat
tot nu toe geweigerd. De VVD
sprak zich weliswaar niet uit
voor samenvoeging, maar uitte
toch ook twijfels over de nood
zaak van het handhaven van
drie militaire inlichtingen
diensten.
Ook vallen de meeste fracties
over het feit dat drie minder
bekende geheime diensten he
lemaal niet in het wetsont
werp zijn opgenomen: het
waar vooral ten behoeve van
de Inlichtingendienst Buiten
land allerlei telex- en satelliet-
gegevens worden afgetapt, en
twee diensten die alleen actief
worden in oorlogstijd.
De Kamer is verdeeld over de
vraag welke instantie klachten
van burgers moet behandelen
over het werk van de inlich
tingen- en veiligheidsdiensten.
CDA, PvdA en de kleine
rechtse fracties kunnen ak
koord gaan met de instelling
van een speciale klachtencom
missie. De VVD vindt evenals
PPR, PSP en CPN dat alle
klachten over de BVD en de
andere diensten door de Natio
nale Ombudsman behandeld
moeten worden.
Vrijwel unaniem is de Kamer
het e
dat e
geringszijde meer openheid
moet worden betracht over de
activiteiten van de inlichtin
gendiensten. Volgens het CDA
en de oppositie moet de rege
ring jaarlijks een algemeen
overzicht van het werk van de
diensten verstrekken. Ook
dient de altijd in het geheim
vergaderende Kamercommis
sie voor de inlichtingen- en
veiligheidsdiensten (bestaande
uit de fractieleiders van PvdA,
CDA, VVD en D'66) elk jaar
verslag van haar- besprekingen
met het kabinet uit te bren
gen. Tenslotte wil de Kamer
ook geregeld geïnformeerd
wórden over het werk van de
commissie die klachten over
de diensten gaat behandelen.
Evenals bij eerdere debatten
over de inlichtingendiensten
het geval was, drongen zowel
de regeringspartijen als de op
positie er op aan het aantal
„vertrouwensfuncties" bij de
overheid verder te verminde
ren. In de afgelopen jaren zijn
deze functies,
zich aan een veiligheidsonder
zoek moet onderwerpen,
van ruim 70.000 tot 49.000
ruggebracht. De Kamer vindt
dit nog te veel. Vertrouwens
functies zijn vooral te vinden
bij het ministerie van Defensie
en de PTT. Premier Lubbers
en de ministers Rietkerk (Bin
nenlandse Zaken), De Ruiter
(Defensie) en Korthals Altes
(Justitie) zullen volgende
week op de
Kamer ingaan.
ÏÏIIk
1123)
zijds v
Bliksei
op Jai
verrad
haalt?
ders v
theeze
dit dr
Hij gli
eenvo
„Ik be
zich v
land
aan 2
mijn k
op d(
[6aat het al wat titer, lambikshe?]
WHOJfffi Daarin
y2ijn roetenmf
daarom
/lis we aan de overkant ïiin
bel ik tante opOil is
j<een doen meer
Hou me tegen, Suske.if
krijg de stuipen'
(c) Standaard Uitgeverij, Antwerpen-Weesp.
