P
Fransen krijgen onder druk
Vaticaan weer catechismus
TAFEL
Waalse Kerken herdenken
herroepen Edict van Nantes
Zaligverklaring Titus Brandsma duurde dertig jaar
liTiül
kerk
wereld
Bhagwan wil
terug naar India
ficidóc Qowia/nSt
ACHTERGROND
£4tdóC@0U4£Mlt
DONDERDAG 31 OKTOBER 1985 PAGINA-
INN
Drie jaar voor predikant in Estland
Een predikant van de Lutherse Kerk in Estland, Harri Moets-
nik (57). is door een rechtbank in Tallinn tot drie jaar werk
kamp veroordeeld wegens anti-sovjetagitatie en -propaganda.
Als reden voor zijn veroordeling z
gelikale" preken, waarvan er twaalf in Zweden zijn gepubli
ceerd. en zijn politieke activiteiten. In tijdschriftartikelen had
hij openlijk kritiek geleverd op de „oorlog tegen de burgers
van Afghanistan, de onderdrukkking van de volksopstand in
Polen en het neerschieten van een Koreaans vliegtuig".
Van den Boom: geestelijke stromingen verkwanseld
De onderwijskoepels hebben het kennisgebied geestelijke
stromingei: in het voortgezet basisonderwijs verkwanseld ten
gunste van o.a. informatica en „vrije ruimte" in het lesroos
ter. In de ontwikkelingswet komt het kennisgebied in ieder
geval niet meer voor. Dat zegt dr. M. van den Boom. docent
aan de Vrije Leergangen in Amsterdam. Hij meent dat de
koepels kleurenblind zijn voor de pluriformiteit van de Ne
derlandse cultuur. Van den Boom spuit zijn kritiek in het
blad „Begrip" voor de verhouding moslims en christenen. Hij
wijst op het grote belang van degelijke kennis van en goed
begrip voor de levensbeschouwing van anderen, ongeacht de
denominatie van de school of de schoolbevolking.
Een van de kwalijke
dingen van onze
samenleving is dat
absolute gemis aan
immateriële criteria.
Juist in die botte
opppervlakkigheid raakt
de mens vervreemd van
zichzelf. Wij hebben
behoefte aan religie. Die
moet je niet enten op
filmsterren, zangeressen
of voetballers.
Frans Kusters
Chinese
bisschoppen
naar Europa
Voor het eerst sinds de
machtsovername door de
communisten in China zullen
drie katholieke bisschoppen
Europa bezoeken. De tot de
Patriottische Kerk behoren
de prelaten, die officieel geen
band met Rome onderhou
den. reizen naar België, waar
zij van 1 tot 13 november
hun intrek nemen in de Ka
tholieke Universiteit van
Leuven. Het zijn de bisschop
pen Fu Tie Shan uit Peking,
Franciscus Wang Xue Ming,
aartsbisschop van Suiyuean
en thans rector van het
groot-seminarie van Peking,
en Antonius Tu Shih-Hua
van Hangang. Ze zullen on
der meer bezoeken brengen
aan Belgische
LOURDES Onder
druk van het Vaticaan
hebben de Franse bis
schoppen met 80 tegen
12 stemmen besloten een
„volledige en organi
sche" catechismus voor
volwassenen te laten
schrijven. De auteurs, die
nog door de bisschoppen
moeten worden aange
wezen, moeten rekening
houden met „de inhoud
van de rooms-katholieke
leer".
De Franse bisschoppen ko
men daarmee vergaand tege
moet aan de eisen van kardi
naal Ratzinger, het hoofd van
de Vaticaanse Congregatie
voor de geloofsleer. Na een
uitgebreide brievencampagne
van behoudende rooms-ka-
tholieken noemde Ratzinger
begin 1983 het een „ernstige
fout", dat de Franse bis
schoppen aan het eind van de
jaren '60 de traditionele kate-
chismus, die voor heel
Frankrijk gold, hadden afge
schaft. „Men moet een cate
chismus als een catechismus
durven presenteren," had hij
tijdens spreekbeurten in Pa
rijs en Lyon eraan toege
voegd.
De Franse bisschoppen had
den in 1970 gekozen voor een
benadering die meer is afge
stemd op de belevingswereld
van volwassenen en kinde
ren. In het kader daarvan
was besloten tot de uitgave
van "Pierres Vivantes" (Le
vende stenen), te vergelijken
met de Nieuwe Katechismus
in Nederland.
De bisschoppen hebben wel
afgezien van
techismus voor kinderen en
jongeren. Daarmee geven ze
gehoor aan het verzoek van
de 220.000 catecheten die een
ouderwetse catechismus voor
de jeugd met vraag en ant
woord weinig zinvol achten.
Van de kinderen op de cate
chisatielessen heeft acht van
de tien thuis nojg nooit van
Jezus Christus gehoord.
Franciscaanse
vredeswake
op Binnenhof
Vanaf vandaag tot morgen
middag 1 november houdt de
Franciscaanse vredeswacht
een wake op het Binnenhof
te Den Haag. De wake heeft
plaats in verband met de be
slissing van de Nederlandse
regering over de plaatsing
van kruisraketten in Neder
land. De wake begint met
een gebedsdienst in de Kloos
terkerk. Daarna trekt een
stille tocht naar het Binnen
hof waar aansluitend de
wake begint die zal duren tot
1 november, vijf minuten
voor twaalf. Het is niet de
eerste keer dat de Francisca
nen een wake op het Binnen
hof houden. Zij waren er vo
rig jaar ook tijdens het debat
in de Tweede Kamer over
het 1-juni besluit.
Een vertegenwoordiging van het Haags Interkerkelijk Vredeswerk heeft deze week elke dag
tijdens het middaguur een vredeswacht gehouden op het Binnenhof. Vanmiddag hebben zich
Franciscanen bij hen gevoegd om te protesteren tegen de beslissing tot plaatsing van kruisra-
De Waalse Kerken in Neder
land herdenken deze weken
dat 300 jaar geleden in
Frankrijk het Edict van Nan
tes werd herroepen.
Dit edict, dat in 1589 door de
Franse koning was uitge
vaardigd, verleende de pro
testanten in Frankrijk een
zekere mate van vrijheid om
hun geloof naar eigen gewe
ten en overtuiging te belij
den. Die vrijheid werd echter
steeds verder ingeperkt en
tenslotte in oktober 1685 door
Lodewijk XIV, de zonneko
ning. geheel afgeschaft. Alle
protestanten in Frankrijk
moesten toen rooms-katho-
liek worden. Predikanten die
dit weigerden, moesten bin
nen twee weken het land
verlaten.
Zeker 200.000 Franse protes
tanten, hugenoten genaamd,
ontvluchtten de terreur en
weken uit naar andere lan
den. Ongeveer 75.000 van
hen kwamen naar de Noor
delijke Nederlanden. Zij
voegden zich hier in groten
getale bij de reeds bestaande
Waalse kerken of ze stichtten
nieuwe gemeenten.
Op 16 en 17 november hou
den de Waalse Kerken in
Nederland gezamenlijk te
Delft een herdenking van de
Herroeping van het Edict
van Nantes. Zaterdagmiddag
spreekt in de Waalse kerk de
hoogleraar rechten Jean Car-
bonnier (Parijs) over de Her
roeping en zijn collega André
Gounelle (theologische facul
teit Montpellier) over het
huidige Protestantisme, 's
Avonds vindt in de Oude
plaats.
i Musicum
Gustave
Zondag-
i de Oude
Kerk et
waar het Collegiun
onder leiding vai
Leonhardt speelt,
middag vindt er ii
Kerk een herdenkingsdienst
plaats. Voorganger is ds. R.
Gigandet, Waals predikant te
Delft.
De zestien Waalse gemeenten
in Nederland, als ring bij de
Nederlandse Hervormde
Kerk aangesloten, tellen on
geveer 1.500 leden.
RAJNEESHPURAM De plaats uitgezocht en stonden
Indiase goeroe Bhagwan
garant, dat hij binnen
Shree Rajneesh die afgelopen drie dagen terug zou zijn als
maandag in de VS is gearres
teerd op beschuldiging
overtreding van de immigra- autoriteiten
tiewetten, heeft in een inter-
het tot een rechtszaak tegen
hem zou komen. Volgens de
twee
gecharterde particuliere
de Amerikaanse straalvliegtuigen. Lear Jets,
CBS-TV gezegd dat hij de VS reizende gezelschap op weg
wil verlaten en van plan is naar de Bermuda-eilanden,
zijn commune in Oregon mee Bhagwan toonde zich tevre-
terug te nemen naar India. den over de behandeling die
Bhagwan werd geïnterviewd sheriff C.W. Kidd en de aan
de gevangenis verbonden
verpleegsters hem hebben
gegeven, maar is verder he-
gevangenis in Charlot-
e, North Carolina. Hij zei te
kens dat hij bereid
de moeite hebben gege-
rekening te houden met
achter de rug heb. vertrek ik zijn teer gestel. „Er ligt
uit Amerika, aldus Bhagwan
programma Nigh-
mijn cel,
alleen een stalen
daar moest ik op sla-
vraaggesprek met het pen", aldus „De Verlichte",
Amerikaanse persbureau die ook al geen buiten de ge-
UPI zei Bhagwan:
maar dat ik lijd hier
vangenis ieder rookt
tig op los en daarvoor ben ik
nu eenmaal allergisch, zodat „Toch verlies ik mijn goede
het elke dag slechter met
„Reken vangenis klaar gemaakte
t de ge- getarische maaltijden mag
r lus- gebruiken.
De leider
beweging zit daar
met nog vijf andere gevange-
draagt als ieder ander
humeur niet zelfs al kost
mij dit het leven, dan nog
de Bhagwan- zullen zij mij met een glim-
cej vinden als ik dood ben",
verklaarde Bhagwan. Hij is
overtuigd dat de tegen
gewoon gevangeniskleding, hem uitgebrachte beschuldi
bestaande uit een blauwe gingen van overtreding
nigratiebepalingen
broek
hemd. Hij is er zeer verstoord het arrangeren van schijnhu-
dat zijn speciale zetel welijken vals zijn „Het gaat
om godsdienstvervolging en
dat terwijl ik in de Oregon-
niet in de cel
want die zegt hij nodig
hebben wegens zijn zwakke
Volgens Bhagwan
vertrokken omdat
communisme zonder armoe-
hij uit de op een kapitalistische ma-
Oregon mer tot stand heb gebracht".
Volgens de volgelingen
durend dreigementen binnen Bhagwan lijdt de 53-jarige
kwamen dat hij om het leven meesti
zou worden gebracht. Hij astma
verklaarde er geen idee
suikerziekte
kan hij wegens zijn
zwakke rug zich alleen per
te hebben gehad waarheen Rolls-Royce voortbewegen.
de maandag begonnen vlucht
-per vliegtuig ging. Zijn volge
lingen hadden een veilige
Donderdag zal hij de
punten bestaande aanklacht
horen.
ROME Titus Brandsma
wordt zondag zalig. Maar
hoe staat het met zijn hei
ligheid? Adriaan Staring
O.Carm. (66) heeft nage
noeg zijn hele religieuze
leven besteed aan de za
ligverklaring van zijn be
roemde ordegenoot. Hij
in elk geval ziet een hei
ligverklaring niet zo zit
ten.
Staring legt het verschil uit
tussen zalig en heilig. Een za
lige heeft slechts een plaatse
lijke 'cultus' of verering; een
heilige heeft een uitstraling in
de gehele wereldkerk.
Het grootste verschil tussen
heilig en zalig zit 'm volgens
de kerkrechtgeleerde Staring
in het wonder, dat de heilige
geacht heeft te veroorzaken
en de zalige niet. Die wonde
ren zijn tegenwoordig de we
reld uit, want de geleerden
worden steeds 'knapper'. De
kans dat Titus Brandsma ooit
nog eens een wonder zal ver
richten is dan ook geringer
geworden. Voor hem niet al
leen trouwens. Er zijn meer
kandidaten voor de heilig
heid. De meesten zullen altijd
kandidaat blijven.
„Maar een wonder helemaal
uitsluiten kun je niet", zegt
Staring. „We hebben massa's
reacties gehad van mensen
die schrijven dat er een won
der is gebeurd, op voorspraak
Titus. Ach, we gaan dat
een zeeman, die veel dronk
en haar dan sloeg. Ze had vu
rig tot Titus Brandsma gebe
den om hulp. En wat gebeur
de: haar echtgenoot monster
de aan op een boot die voor
meer dan een jaar weg zou
blijven. Een wonder, zei ze,
door Titus. Kijk als je dat een
wonder noemt, dan ben je zo
klaar."
De
zeg
gen
zo gauw dat er et
is gebeurd. Neem nou die
ïw in Ierland. Ze schreef
dat Titus in haar leven
wonder had volbracht. Ze
getrouwd met iemand.
Genezing
„Hoe vaak praten ze nu niet
over een 'wonderbaarlijke ge
nezing', een genezing op aan
roeping van de een of. andere
heilige? En die blijkt dan ach
teraf te zijn veroorzaakt door
de penicilline. De medische
wetenschap is zo ver gevor
derd dat er praktisch geen
ruimte meer is voor die won
derbaarlijke genezingen. Het
wordt steeds moeilijker de be
wijzen te leveren waarmee
het Vaticaan overtuigd moet
worden. Ik persoonlijk kijk
heel kritisch tegen die wonde
ren aan." Pater Staring is on
danks zijn dertigjarige verblijf
in Rome dus nog steeds een
nuchtere Nederlander geble-
„Na de oorlog", zo gaat Sta
ring verder, „werd Titus de
patroonheilige van zo wat al
les en iedereen. En als een be
paalde wens dan werd ver
vuld, schreven ze naar ons
met de mededeling dat Titus
een wonder had verricht. Al
die brieven moeten we nog in
ons archief in Nijmegen heb
ben. Natuurlijk willen wij ons
inspannen voor een eventuele
heiligverklaring van Titus.
Maar dan moet er wel eerst
een wonder gebeuren, een
echt wonder."
De Karmelieten zijn voorlopig
al heel blij met de zaligver
klaring van Titus. Zaligver
klaringen gaan overigens nie
mand in de kouwe kleren zit
ten. Pater Staring rekent voor
dat de zaligverklaring zo'n
dertig jaar heeft gekost, drie
jaar in de kerkprovincie en
ruim 27 jaar in Rome. Rede
lijk snel als je Titus vergelijkt
met al die andere zaligen die
jaarlijks, maandelijks uit de
Vaticaanse Congregatie voor
de Heiligen (spottend 'fabbri-
ca dei santi', heiligenfabriek,
genoemd) komen 'rollen'. Ei
genlijk staat voor zo'n proces
vijftig jaar. „Maar Titus was
een bijzonder geval, een moei
lijk geval. Hij betekende iets
nieuws. En iets nieuws is hier
in het Vaticaan altijd ver
dacht."
Martelaar
Titus heeft geschiedenis ge
maakt in de al eeuwenoude
heiligencultus. Het ging om
de betekenis van het begrip
'martelaar'. Zalig kun je wor
den ofwel op grond van je
'heroische deugdzaamheid' of
als martelaar. „De weg van
het martelaarschap geeft
meer glans aan de figuur in
kwestie", meenden de Kar
melieten. En zij gooiden het
bij Titus over de boeg van dit
martelaarschap.
Vroeger, in de tijd van de
leeuwekuilen, werd je marte
laar als je voor je geloof be
taalde met je leven. Je moest
kiezen tussen het geloof of de
lëeuwen. Iemand die het ge
loof koos en dus omkwam
werd op staande voet heilig
verklaard (of zalig, in die tijd
was daartussen geen verschil).
Het heiligverklaringsproces
erna was slechts een formali
teit.
Titus werd gemarteld noch
gedood voor het geloof in de
klassieke betekenis. Zijn ge
loofsopvatting bracht hem in
Dachau waar iemand met zijn
zwakke fysiek niet levend uit
kon komen. Is hij dan marte
laar, heeft hij dan voor zijn
geloof betaald met zijn leven
De Vaticaanse rechters heb
ben lang geaarzeld, maar uit
eindelijk 'ja' gezegd. Daarmee
werd het 'moderne' marte
laarschap erkend. In de stuk
ken staat overigens dat het
geloof Titus' (noodlottige)
houding tegenover de bezetter
bepaalde, en niet zozeer zijn
vaderlandsliefde of zijn demo
cratische gezindheid.
De 'periti', de experts van de
Vaticaanse Congregatie voor
de Heiligen', bleken bijzonder
onder de indruk van de fi
guur van Titus, terwijl zij toch
dagelijks met kandidaat-zali
gen werken. De paus zelf
roemde Titus Brandsma ook
herhaaldelijk. Dit alles droeg
ertoe bij dat de promotor fidei
(de 'tegenpartij' in het proces),
die vast wilde houden aan de
oude betekenis van marte
laarschap, 'verloor'. Om in
kerkrechtstaai te spreken: dat
van Titus werd erkend als
een martelaarschap 'ex ae-
rumnis carceris' (door de ont
beringen in gevangenschap);
zijn beulen handelden 'ex
odio fidei' (uit geloofshaat) en
Brandsma leverde een 'testi
monium fidei' (geloofsgetuige
nis).
De Vaticaanse 'fabbrica dei
santi' brengt enorm veel zali
gen en heiligen voort. De ka
tholieke kerk heeft die nodig,
als symbool, als voorbeeld.
Vooral de huidige paus Woi-
tyla 'gelooft' daar sterk in.
Onder zijn pontificaat gaat er
geen maand voorbij of de
kerk wordt een zalige of hei
lige rijker. Betrouwbare
schattingen wijzen op ruim
1000 processen die op dit
ogenblik door de Congregatie
voor de Heiligen worden ver
werkt, terwijl 150 kandidaat-
-zaligen daar nog niet eens
aan toe zijn en op de wacht
lijst staan. In de bisdommen
(die in de hele procedure be
langrijker zijn geworden sinds
de hervormingen van januari
1983) liggen bovendien hon
derden verzoeken tot heilig-
of zaligverklaring.
Volgens pater Staring heeft
het hele zaligverklaringspro
ces van Titus f 300.000,- ge
kost, niet meer en niet min
der dan de meeste andere
processen. Zalig worden is nu
eenmaal niet goedkoop. Er
zijn bergen documenten te
drukken. Het verhoor van de
getuigen (50 in het proces
rond Titus Brandsma) kost
geld. De advocaten en experts
die buiten het Vaticaan moe
ten worden gehuurd doen ook
niets voor niets. En zelfs de
huur van kerkruimte in de
Sint Pieter, aanstaande zon
dag, is niet gratis.. De Orde
der Karmelieten heeft er
nooit voor hoeven lenen. Het
hele bedrag is bijeengebracht
door de vele bewonderaars en
aanbidders van Titus Brands
ma, voornamelijk in Neder
land.
lodei
oste
irnsti
Wat zijn sterke schouders?
Is dit wel het land van de hoge werkloosheid t
de? Wie de belangstelling ziet voor dure artikelen i
im. Tijc
gebleki
i am? westk,
n gd. Ve
i leest dat de verkoop van auto's tot recordhoogte is ge in8
andc
iwerkei
ilden. I
het j
gen, zal zich dat afvragen. Kloppen alle treurige verha
als je hoort dat de verkopers van vakantiereizen nauwel
aan de vraag kunnen voldoen? De verhalen kloppen: dui: jng gei;
den Nederlanders zijn op uitkeringen aangewezen en mot ng
hun bestedingspatroon dramatisch herzien. Er zijn
en echte minima, er zijn bijstandsmoeders en langdi
werklozen voor wie nauwelijks nog uitzicht is. Maar
ook gezinnen die zich heel wat kunnen veroorloven.
ALLEMAAL dank zij het grijze circuit? Ongetwijfeld
veel zwart geld in omloop. Een slechte zaak, want w«
zonder premies en belasting te betalen over het inkomei
weinig solidair. Men laat anderen, die wel ordentelijk
verplichtingen jegens de gemeenschap nakomen, voor
kosten opdraaien.
rende 30 procent vormen de gezinnen met één ouder en f
leenstaanden de belangrijkste groep.
MAAR alle luxe wordt niet zwart betaald. Van alle „twjl
delingen" die de moderne samenleving kent, is de bela|l<^k
rijkste die tussen de gezinnen met één inkomen en de hul B
houdëns waarvan meer leden aan het eind van de maaB^^F
een bedrag op hun giro overgemaakt krijgen. Dat aantaj
groeiende, terwijl de alleenverdiener een uitstervend ras li
te zijn, dat veelal wel het gelag moet betalen. [Vervol
DEN I
Het Centraal Bureau voor de Statistiek heeft wat cijff11^^??
vergaard. Aangezien het bureau wat de inkomens betreft reQ,
tijd wat achter de feiten aanloopt, zijn die cijfers van lflK
Sindsdien zal het beeld voor de alleenverdieners alleen |||Kaar
maar slechter zijn geworden. Van de huishoudens met tw!en'
volwassenen, aldus het CBS, heeft 42 procent een dubbel r,e,uw
komen. Bij de ongehuwden met een vaste partner is 85 pl0?^ Vl
cent tweeverdiener. De huishoudens met twee volwassenf 1
maken ongeveer 70 procent uit van het totaal; van de res[^ette
krij
Ru
tt jjorbat
rlET gemiddelde netto-huishoudinkomen bij tweeverdfjen u
ners was 48.000 gulden en bij alleenverdieners 36.000. TwAj: ove
verdieners hebben meer auto's en video-apparatuur, etL zou
meer buitenshuis, gaan vaker met vakantie en bested|anrrn(
meer geld aan ontspanning. Wat vaste onkosten betreft, zo^unne
de uitgaven voor gas en licht, zijn de tweeverdieners goedb
per uit, want ze zijn allebei nogal eens het huis uit. N Pv'
jn eis
De conclusie is duidelijk: de huishoudens met één inhf
mensbron hebben in het algemeen minder te besteden dj
het groeiende aantal gezinnen met meer „inbrengers". Vo^
de fiscus gelden evenwel nog altijd de individuele salarissi.
als maatstaf voor wie de sterkste schouders heeft. Met ander
woorden, een salaris van bijvoorbeeld 60.000 gulden door éj~ K
man verdiend, wordt in het algemeen veel zwaarder beli
dan een huishoudinkomen van dezelfde grootte waarvo|| q n i
twee partners zorgen.
n PEN H
DE cultuur van de meerverdieners heeft nog een ander »s Kon
peet. Tegenover gezinnen met twee banen staan huishoudAiet de
die op de bijstand zijn aangewezen. Er zijn mensen die <|pWe"
niet eerlijk vinden. In de bouwbond CNV zijn stemmen
gegaan om slechts één inkomen per gezin toe te staan. Ge|^ de pj
k.e rechten prima, maar dan op basis van parttime banen,Verz
is de redenering. Twee halven vormen dan één hele. -an in:
De alleenverdieners zouden er waarschijnlijk best mee w|erZ°e
len instemmen dat de sterkste schouders de zwaarste last|)e Ha»
dragen, dus de best betaalde banen het zwaarst belast wo|es6evi
den. maar dan wel als gezinsinkomen. En de werkzoekend^^
zouden het zeker waarderen als een toenemend aantal twetapp0rl
verdieners de solidariteit zou kunnen opbrengen een de^og m<
tijdbaan te accepteren, om zo plaats te maken voor een andian s
re parttimer. Dat zou ongetwijfeld meer zoden aan de dijan fir
zetten dan atv-met-behoud-van-koopkracht. Maar afgezitjP^f61-
van de vraag of een regeling als voorgesteld wettelijk af f
dwingen zou zijn, zou ze ook te diep ingrijpen in de persoo^ ve
lijke verantwoordelijkheid van het individu.
{erezei
Visragoüt met
andijviesla en rijst
vla met
jambiscuits
Nodig voor twee personen:
300 g verse of diepvries fi
let van kabeljauw of schel
vis of kool vis, 3 dl water,
zout, ui, worteltjes, peterse
lie, tijm, foelie, peperkor
rels, 20 g margarine, 20 g
bloem, 2,5 dl visbouillon,
peper, paar lepels room (of
melk of koffiemelk);
250 g andijvie, 2 lepels
azijn, 1 lepel yoghurt, zout,
peper, suiker, 1 lepel olie,
uitje of stukje prei, 1 hard
gekookt ei;
250 g droogkokende rijst,
4,5 dl water, zout;
V» liter gele vla (o,5 liter
melk, 25 g custard, 30 g sui
ker), 4 biscuits, jam.
Laat water, zout, stukjes ui
en wortel, takjes petersellersP"
tijm, foelie en een paar p|at
perkorrels tien minute? in'
zacht koken. Leg er de
spoelde verse of de bevror^ji^
filets in en laat ze ongeve^Q^Q
tien minuten zacht koken
gaar worden. Zeef de mass^taatss
Laat de margarine smeltetich o
roer er de bloem door $et rei
verdun het mengsel ondiuele
voortdurend roeren en do&en
laten koken met scheutjfweed
bouillon (dat is het gezeefd^1'jk-
kooknat van de vis). Laat d
saus een paar minuten zach^
koken en warm er
gens de in stukjes geduwcA
vis in op. Maak de ragout i
met zout en peper en i
voor de smaak en
room en fijngeknipte peteSr
selie door.
Maak de salade kort voor M (Vai
gebruik klaar, zij smaakt da
fris en behoudt haar vitaniEN
nen. Meng de zeer fijngesntdeid
den andijvie met een saudp°r C
van azijn, yoghurt, zout, pP de
per, suiker en olie en /nfnc* j
stukjes ui of prei. Garne^rhei
met ei. J800^
Besmeer gewone biscuits aéPn
twee kanten dun met ya/fP1^
duw ze met het mes in tfj ec
schaal( tjes) in stukken en i^gg e(
er de a fgekoelde vla op. G»yq
bruik weinig jam als ^arn&w
ring. Jan
JEANN\id g;
Bewolkt
DE BILT (KNMI) Het weer
in ons land verandert lang
zaam. Het rustige, bewolkte
herfstweer met af en toe wat
motregen of lichte regen hou
den we nog een dag. Zaterdag
staat het weer in het teken
van een depressie. Deze de
pressie kwam de afgelopen
nacht tot ontwikkeling in het
zeegebied ten noorden van
IJsland. De depressiekern
wordt zaterdag boven mid-
den-Scandinavie verwacht.
Boven de Noordzee komt dinger
een stevige noordwestelijljen v
stroming te staan die waaterkg
schijnlijk vrij veel buien na»
ons land zal brengen. Na eer-
korte adempauze op zondCQl
zullen volgende oceaandepej
sies opnieuw voor nat en wiii
derig herfstweer zorgen.
Weersvooruitzichten voor diveit
Europese landen, medegedeeld do»
het KNMI, geldig voor zaterdag I
zondag:
Zuid-Scandinavië: buien, in het bit
nenland ook met sneeuw, s Nacht
lichte vorst, middagtemperatuur val
6 graden ir
vriespunt r
mddagtemperatuur v
•enemarken tot om b
:r naar het noorden.
Britse Eilanden: zaterdag langs -
oostkust buien, zondag in Schotlait
wat regen, overigens opklaringen e
