Weekpuzzel door dr. Pluizer
Nr. 42 - Kruiswoordraadsel
BRIDGEN
SCHAKEN
DAMMEN
n m mm
s m m o
POSTZEGELS
STERRENHEMEL
QeidóeGowumt1
OPLOSSING
VORIGE PUZZEL
De prijswinnaars van puzzel nr. 42 zijn:
^Ans den Boef. K. Boudewijnskade 20,
2331 DW Leiden.
M. Kooter. Dorpsstraat 185,
2391 CB Hazerswoude-Dorp.
De prijzen worden binnen drie weken
per cheque toegestuurd.
Oplossingen onder vermelding van
puzzel nr. 42 moeten uiterlijk
woensdagmiddag in bezit zijn van:
HORIZONTAAL:
1. Tekeninstrument.
7. Kleine schelvis.
13. Vermogend.
14. Koets met lage bak.
16. Voor (Latijn).
17. Voorzetsel.
18. Wig om hout te klieven.
20. Identiteitsbewijs.
21. Samenhangende klomp
planten.
23. En omstreken (afk.).
24. Omlijning.
26. Hoeveelheid.
28. Schop.
29. Speelplaats voor kleine
kinderen.
30. Onvriendelijk.
31. Broodsuiker.
33. Lengtemaat.
35. Bijbeldeel(afk.).
37. Punt bij cricket.
38. Bittere vloeistof.
40. Cilinder.
41. Persoonlijk vnw.
42. Naaldboom.
44. Vuurpijl.
46. Ingezetstuk.
47. Niet helder.
Bladpapier.
Zaadkorrel in een vrucht
Slangvormige vis.
Logies voor automobilisten.
Gaffel .ormige steunbalk.
Titel (afk.).
Soort takel.
Zandheuvel.
Raamscherm
Japans bordspel.
Argument.
Vloeistof.
Slotwoord van gebeden.
Onmiddellijk.
Vogel woning.
Inhoudsmaat.
Telwoord.
Geluid v.e. ezel.
Alvorens.
Tuinhaag.
Vochtig.
Muzieknoot.
Vocht in vruchten.
Bakenstok met ijzeren punt.
Metalen staaf.
Spel met dobbelstenen.
Zeesoldaat.
VERTICAAL:
1Attribuut van Neptunus.
2. Rivier in Europa.
3. Persoonlijk vnw.
4. Hoofddeksel.
5. Eerstkomende (afk.).
6. Deel v.e. auto.
7. Snijwerktuig.
8. Rund.
9. Heldendicht.
10. Amsterdams peil (afk.
11. Vlaktemaat.
12. Lekkernij.
15. Laadruimte op een
vrachtauto.
18. Hoofddeksel.
19. De gezamenlijke
huisgenoten.
21. Kaartspel.
22. Insekt.
24. Deel v.e. viool.
25. Geslacht van mensen.
26. Waterkering.
27. Vreemde titel.
32. Afkerig van werk.
34. Hoogste punt.
136. Liefderijk, innig.
138. Versiering op uniformen.
'39. Eetgerei.
41. Verrukkelijk.
43. Pluis op wollen stoffen.
44. Belemmering (fig.).
45. Duivenhok.
46. Jong schaap.
51Iemand met zekere
levensopvatting.
52. Gelofte.
54. Vierkant visnet.
ZATERDAG 26 OKTOBER 1985 PAGINA 20
Welke twee sleutelwoorden vormen de letters uit de vakjes
55 50 12 88 9 65 30 8 71 45 en 48 52 28 59 78 4 69 15 54
5?
55. Insekt.
57. Voerman.
59. Legerafdeling.
60. Onbepaald vnw.
62. Handwerkzaamheid.
63. Appelsoort.
65. Opstootje.
66. Hofpersoon in vroegere
67. Drank.
68. Snelle loop.
73. Zomerverblijf.
75. Vogel.
77. Bloei wij ze.
79. Spade met gekromd blad.
80. Kleefmiddel.
82. Afgemat.
84. Wiskundig getal.
85. Uitdrukking van
bevestiging.
86. Voorzetsel.
87. Regiment infanterie (afk.).
Troefbehandeling
Vorige week hebben we speciaal een ko
lom gewijd aan het maken van slagen
zonder troef. Het streven moet altijd
zijn om zoveel mogelijk slagen te ma
ken, als leider èn als tegenpartij. In som
mige gevallen evenwel moet ernaar ge
streefd worden om in elk geval een be
paald aantal slagen te maken. Een meer
is dan niet zo belangrijk, terwijl een
minder zelfs een ramp zou zijn. Dit laat
ste geldt bijvoorbeeld wanneer het con
tract gedoubleerd is en in viertallenwed-
strijden.
We zullen nu eens een spelletje met troef
gaan bekijken, met de speciale proble
men die daarbij komen kijken. Daarbij
is troeftrekken of niet vaak het belang
rijkste probleem, terwijl er ook een be
hoorlijk aantal tussenvormen zijn, d.w.z.
gedeeltelijk troeftrekken.
Een voorbeeld:
WEST
OOST
A V 8 4 3
H97
o AH74
<3 V9
o B 8
0972
A 5
*9864
Als west bent u leider geworden in een
schoppencontract en uw taak is om zo
veel mogelijk slagen te maken. Hoe
denkt u te spelen na een start met kla
verheer door noord? (Maak uw speel
plan alvorens verder te lezen).
De eerste slag neemt u natuurlijk met
klaveraas in uw hand. Hoe vervolgt u?
Ten aanzien van de lage kleuren (klaver
en ruiten) zijn er weinig problemen:
daarin verliest u gewoon drie slagen ver
derop in het spel. Hoe zit het met de
hoge kleuren? Als de troef 3-2 zit, ver
liest u daar geen slag in, dus die zou u
van slag twee tot en met slag vier kun-
Kasparov op voorsprong
Vorige week meldde ik nog dat Kaspa
rov moeilijk door de Karpov-muur heen
kon breken. Dit baseerde ik voorname
lijk op zijn wit-partijen, waarin hij in
derdaad nauwelijks iets tastbaars bereik
te. Stilzwijgend nam ik aan dat met
zwart van Karpov winnen, in zijn huidi
ge vorm, bijna onmogelijk was. In de
zestiende partij is dat dan toch gelukt! In
de vorige week besproken veertiende
partij bleek de wereldkampioen nog
niets gevonden te hebben op Kasparovs
sensationele nieuwtje uit de twaalfde
partij. Nu kwam hij met een nieuwe me
thode om de zwarte stelling onder de
druk te zetten, welke er voornamelijk op
gebaseerd was de gambietpion onmid
dellijk terug te geven. In zijn voorberei
dingen had Kasparov dat echter ook be
keken; hij liet de pion gewoon staan en
kreeg daarvoor het intiatief. Na aarze
lend spel van Karpov zette hij dat met
vaste hand om in winst.
A.KARPOV-G.KASPAROV
(Zestiende partij). Siciliaans.
I.e4 c5 2.PO eó 3.d4 cxd4 4,Pxd4 Pcó
5.Pb5 dó 6,c4 Pfó 7.Plc3 aó 8,Pa3 d5!?
9.cxd5 exd5 10.exd5 Pb4 ll.Le2
In de twaalfde partij speelde Karpov
1 l.Lc4 om na 1 l....Lg4 met 12.Le2 Lxe2
13.Dxe2+ De7 14.Le3 Pbxd5 als een
haas naar een remisestelling af te wikke
len. De bedoeling van de witte zet is:
1 l....Pbxd5 12.Pxd5 Dxd5 13.0-0 waarna
wit door een later Lf3 en eventueel Pc4
een geweldige druk op de zwarte dame
vleugel krijgt.
11Lc5!
Uiteraard gaat de uitdager niet in op bo
vengenoemde variant. Het vervolg leert
dat Karpov de nu komende verwikkelin
gen volkomen verkeerd getaxeerd heeft.
Hier zal hij vermoedelijk ook zijn secon
danten op aan kunnen spreken, want het
is zeker dat de tekstzet geen verrassing
was. In soorgelijke stellingen (bijvoor
beeld de Panov-variant van de Caro-
Kann) is het immers gebruikelijk de
pion niet direct terug te nemen.
12.0-0 0-0 13,Lf3?!
Met het idee dat een wereldkampioen
zich ieder gambiet moet laten bewijzen.
Toch was hier een minder heldhaftig
plan aangewezen. Een idee is misschien
13.Pc4!? om na 13....Pbxd5 (13....b5
14.Le3!) 14.Lg5!? enige druk op de zwar
te stelling te houden.
13....Lf5 14.Lg5.
Het zal deze stelling zijn die het Karpov-
team verkeerd beoordeeld heeft. Op het
eerste gezicht ziet het er goed uit voor
wit; de d-pion is voorlopig onkwetsbaar
en bijna alle witte stukken zijn goed ont
wikkeld. Bij nadere bestudering ziet men
echter dat de Paardinval op d3 meer dan
lastig is voor wit.
14....Te8.
Er dreigde 15.Pe4. Een eerste nadeel van
de witte opzet blijkt nu al: 15.Tel is niet
mogelijk vanwege 15....Txel+ ló.Dxel
Pd3 en 17....Pxf2.
15,Dd2 b5 ló.Tadl Pd3 17.Pabl hó
18.Lh4 b4 19,Pa4 Ldó 20.Lg3 Tc8.
Hier is het duidelijk dat het goed mis is
met de witte stelling. Het paard op d3
legt alle witte activiteiten lam en het kan
niet met 21.Le2 veijaagd worden wegens
21....Pe4 22.Dxd3 Pxg3 enz.
21.b3 g5 22.Lxd6.
Gedwongen, er dreigde 22....g4 23.Le2
Pe4.
22....Dxd6 23.g3 Pd7 24.Lg2.
Pd3 kon nog niet verdreven worden:
24.Pb2 P7e5 25.Lg2 Pxb2 26.Dxb2 Tc2
27.Dal Lg4 28.f3 Pxf3 29.Lxf3 Lxf3
30.Txf3 Dxd5! enz.
24....Df6!
Verhindert 25.Pb2 en bereidt Dd4 voor.
25.a3 a5 26.axb4 axb4 27.Da2.
Demonstratie van onmacht; het is de
enige zet die de witte stelling niet ver
slechtert.
27....Lg6 28.dó g4 29.Dd2 Kg7 30.f3.
Deze verzwakking is gedwongen, want
zwart dreigde met Pd7-e5-f3 de witte ko
ningsvleugel in een dodelijke klem te
zetten.
30,...Dxdó 31.fxg4 Dd4+ 32.Khl Pfó!
Dwingt wit, vanwege de dreigingen Pe4
en Pxg4, tot de volgende afwikkeling.
33.Tf4 Pe4 34.Dxd3.
Een gedwongen dame-offer; het lijkt als
of wit voldoende materiaal krijgt, maar
de zwarte aanvalskansen blijken win
nend te zijn.
34....Pf2+ 35.Txf2 Lxd3 d6.Tfd2 De3
37.Txd3 Tel!
Zie diagram.
Een waardig slot van deze, door Kaspa
rov zeer sterk gespeelde partij.
38,Pb2.
Na 38.Txe3 Txdl+ 39.Lfl Txe3 verliest
wit ook nog een stuk.
38....Df2 39.Pd2 Txdl+ 40.Pxdl Tel+.
Wit geeft het op.
Correspondentieadres: Leo Hofland,
C.Fockstraat 113, 2613 DE Delft.
door drs.W.van der Kooij
Gantwarg-Clerc
In de stand van de match Gantwarg-
Clerc heeft zich sinds vorige week, toen
het na twaalf partijen 13-11 stond voor
Gantwarg, geen wijziging voorgedaan.
De vijf partijen die intussen zijn ge
speeld zijn alle in remise geëindigd, zo
dat de stand nu 18-16 is in het voordeel
van de wereldkampioen. „Geen wijzi
ging" is overigens niet helemaal waar,
want met iedere nieuwe remise wordt de
situatie voor Clerc moeilijker. Hij moet
immers nog twee partijen winnen. On
danks verwoede pogingen, waarbij grote
risico's niet werden vermeden, is het
Clerc de afgelopen week dus niet gelukt
op Gantwarg in te lopen. Met name in
de twaalfde en de vijftiende partij liepen
de spanningen hoog op.
GANTWARG-CLERC
Twaafde matchpartij 1985.
1.32-28 16-21. Opnieuw deze agressieve
i I i l t
m
I
16x27 8.41-37 19-23 9.28x19 14x23
10.47-41 6-11 11.33-29. Ter voorberei
ding van de aanval op de voorpost.
1111-16 12.37-32 20-25 13.32x21
16x27 14.39-33 7-11. Tot nu toe is het
verloop gelijk aan de vierde partij. Daar
in ging het verder met 14....23-28 15.44-
39 10-14 16.42-37 7-11 17.50-44 5-10 en
wit brak met 18.37-32 28x37 19.41x21
22-28 20.33x22 18x16 de zwarte aanval
af, waarna even later remise werd over
een gekomen. Met de tekstzet stuurt
Clerc aan op een idee van zijn secondant
Van der Wal.
15.42-37 11-16 16.37-32 16-21. Dit was
de bedoeling. Er is nu een explosieve si
tuatie ontstaan en Gantwarg wordt aan
het denken gezet. Hoezeer dit laatste is
gelukt moge blijken uit de bedenktijd na
twintig zetten: wit 1.10, zwart 0.05!
17.44-39. Het voor de hand liggende
plan 17.41-37 15-20 18.46-41 (om sterk
32-28 te gaan doen) faalt op 23-28
19.32x23 27-32 20.38x16 20-24 21.29x20
18x49 en na de afname 22.48-42 25x14
23.31-27 enz. heeft wit een slechte stand.
17....10-14 18.50-44 5-10 19.41-37 14-20
20.35-30. Zie het diagram.
20....4-9. Zwart stelt de damzet 23-28
enz. nog even uit. Een. ander idee was
20.... 10-14 21.46-41 14-19. Nu is 22.40-
35 na 20-24x24 onspeelbaar voor wit,
maar na 22.48-42, door Wiersma aange
geven, 1-6 (op 22....20-24 23.29x20
15x35 volgt 24.33-28 enz) 23.29-24
20x29 24.33x24 6-11 25.32-28 23x32
26.37x28 22x33 27.39x28 heeft wit waar
schijnlijk het beste spel.
21.46-41 23-28. Zwart kan 32-28 uiter-
aard niet toestaan.
22.32x23 27-32 23.38x16 20-24
24.30x19 13x24 25.29x20 18x49 26.48-
42 25x14 27.31-27 22x31 28.36x27
49x21 29.16x27. Zwart heeft nu duide
lijk voordeel. Bovendien bedraagt het
klokverschil nog ongeveer één uur.
29....14-19 30.39-33 9-13 31.37-32 13-18
32.33-28 10-14 33.41-37 15-20 34.42-38
20-24 35.44-39 2-7 36.39-33 14-20
37.27-22. Wit moet aan een dreigende
strategische nederlaag proberen te ont
snappen. Zowel na 37.34-29 18-23
38.29x18 12x23, als na 37.40-35 18-22
38.27x18 12x23 valt er weinig meer te
hopen voor wit.
37....18x27 38.32x21 8-13 39.37-32 13-
18 40.34-29 3-9 41.40-35 18-23 42.29x18
12x23 43.21x12 7x18 44.28-22 18x27
45.32x21 9-13 46.21-17 13-18 47.38-32
20-25 48.26-21 en remise overeen geko
men. Op 48.... 18-22 49.27x18 23-29, wat
op de vorige zet beantwoord zou zijn
met 35-30-25, redt wit zich nu met
50.28-23.
Kreeg Clerc hier met zijn gedurfde spej
goede kansen, in de volgende komt hij
met de rug tegen de muur te staan.
CLERC-GANTWARG
Vijftiende matchpartij 1985.
1.35-30. Deze scherpe zet speelde Clerc
ook in de eerste en derde partij.
1....20-25 2.40-35 15-20 3.45-40 20-24
4.33-29 24x33 5.38x29 10-15 6.42-38.
Wijkt hiermee af van de derde partij,
waarin 50-45 werd gespeeld.
6....16-21 7.38-33. Op 7.31-26 ruilt zwart
met 17-22 8.26x28 18-23 enz.
7....21-26 8.30-24 19x30 9.35x24 14-20
10.43-38 5-10 11.47-42 17-22 12.31-27.
Wit gaat massaal ten aanval. 22x31
13.36x27 10-14 14.50-45 11-17 15.27-21
7-11 16.21-16 1-7 17.33-28 14-19 18.40-
35 19x30 19.35x24 9-14 20.28-23 17-22
21.32-28 22x33 22.39x28 11-17 23.44-39
7-11! 24.26x17 2x11. De bedoeling van
deze ruil is na 17-22, 28x17, 12x21,
23x12, 8x17 schijf 23 te Verwijderen, om
vervolgens een aanval op 24 in te zetten.
Wit weet dit echter te voorkomen.
25.48-43 4-9. Nu faalde de actie 17-22
11x22 28.34-30. Clerc heeft zijn schijf op
24 kunnen verdedigen, maar moet nu te
rug. Daar komt nog bij dat hij weinig be
denktijd meer heeft. 28....25x34
29.29x40 20x29 30.23x34 6-11 31.34-29
11-16 32.39-33 14-19 33.42-38 9-14
34.32-28 12-17 35.37-31 26x37 36.41x32
3-9 37.29-24 19x30 38.28-23 18x29
39.33x35 17-21 40.46-41 13-19 41.41-37
19-23. Zwart heeft een prachtige stand.
Rigterink geeft hier het sterke 4122-28
42.32x23 19x28 (dreigt 43....28-32!) aan;
een ander idee is om veld 24 te verove
ren, bijvoorbeeld via 44.... 15-20. 42.43-
39 14-19 43.49-43 9-14 44.35-30 8-13
45.30-25 23-28 46.32x23 19x28 47.38-33
21-27 48.43-38 16-21 49.40-34 21-26
50.45-40 27-31 51.40-35 31x42 52.38x47
26-31 53.33-29 28-32 54.34-30 32-37
55.39-34 en remise op voorstel van
Gantwarg.
nen gaan trekken, daarin maakt u dan 5
slagen, klaveraas is de zesde, en harten?
Misschien wel vier. wanneer die kleur
netjes verdeeld zit en wanneer die kleur
4-2- zit - die kans is statistisch groter
dan 3-3 - dan helaas maar drié! In deze
opzet maakt u dus 9 of 10 slagen en de
vraag is of de kans op 10 slagen ver
hoogd kan worden.
En dat kan, en wel als volgt. Er is een
kans om een 4-2 zitsel in harten als lei
der te bedwingen en wel als de lange
troef (driekaart) bij de lange harten zit
(vierkaart):
105
B 6
o H 10 6 4
H V B 7 2
A V 8 4 3
*AH74 wNo
z
B62
o 108 5 3
o A V 5 3
103
o B8
A5
H97
o V92
o 972
9864
Na de klaverstart trekt u tweemaal troef
en als beide tegenstanders tweemaal be
kennen, begint u aan de harten. Wan
neer die 3-3 zitten dan haalt u na drie
maal harten de laatste troef eruit, waar
na u de dertiende harten als tiende slag
incasseert. Als de harten 4-2 zitten, zijn
er twee mogelijkheden:
a). De derde harten wordt getroefd door
de tegenpartij.
b). De derde harten wordt NIET ge
troefd door de tegenpartij.
A. Kan dat kwaad? Nee, speelt u dat
maar na. In de dummy blijft namelijk
een troef aanwezig, die door de tegen
partij niet weggespeeld kan worden, om
de dóódsimpele reden dat met hun in
troeven hun laatste troefkruit verschoten
is. Een van hen heeft weliswaar uw har
tenheer ingetroefd, maar die slag krijgt u
terug, aangezien u nu in staat bent om
een kleine harten uit uw hand met een
kleine schoppen op tafel in te troeven,
waardoor u ook 9 slagen maakt, even
veel als wanneer u begonnen was met
dne keer troef.
B. Wanneer het spel zou zitten als in bo
venstaand diagram dan levert deze
speelwijze een extra slag op, die u na
driemaal troef niet gemaakt zou hebben!
Na de klaverstart speelt u dus: schoppe
naas, kleine schoppen naar de heer (met
die heer moet u in dit geval natuurlijk
niet gaan introeven, want dan verliest u
aansluitend schoppenboer of 10). Ver
volgens harten naar het aas; harten naar
de vrouw en harten naar de heer. Of an
ders. als u maar met harten in uw hand
eindigt, teneinde nu uw laatste harten tc
spelen, althans wanneer een van beide
tegenstanders de vorige hartenronde niet
bekend en niet getroefd heeft. Bij dit zit
sel maakt u dus 10 slagen door het mee
nemen van deze extra kans en dat is in
bridge vaak zeer belangrijk.
Wanneer in slag twee of drie blijkt dat
de troeven niet 3-2 zitten, is er natuur
lijk wel risico aan verbonden om met dit
plan door te gaan; dan kan er een harten
worden ingetroefd, gevolgd door troef
na, zodat er maar twee hartenslagen
worden gemaakt en dat is een beetje
weinig. Vandaar dat eerst de troef getest
moet worden!
Nog een troefspelletje (oplossing volgen
de week):
WEST
OOST
AB 1083
HV2
CB942
CA
o A 5 2
«98743
A
10865
Als west bent u leider geworden in een
schoppencontract, waartegen noord uit
komt met harten 3. Hoe speelt u en hoe
veel slagen kunt u maken?
AGENDA: 3 nov. Drechtstad viertallen-
toern. (078-124208. Motel Dordrecht); 9
nov. Veenlustdrive (Veendam, 05987-
13050); 10 nov Bartje-Drive (Hotel Ub-
bena, 05920-56289); 16 en 17 nov. Mini-
house Marathon (Rotterdam Hilton,
010-374193); 16 nov. Heuvelrugtoern.
De Bilt (03438-12850); 16 nov. Denk-
sportmanif.Hengelo (05410-20554).
Corr. p/a Leharstraat 10, 2162 AC Lisse.
Britse PTT eert
filmgroten
In verband met het „XVe Wereldkampi
oenschap Biljart Artistiek" wordt van 7
tot 10 november in het stadhuis te Sluis
een brievenbus geplaatst. De daarin ge
poste correspondentie wordt op het post
kantoor Sluis voorzien van een bijzon
der poststempel. Daarnaast wordt op die
poststukken nog een afdruk van een dag
tekeningstempel van Sluis aangebracht.
Met een serie van vijf zegels eert de Brit
se PTT groten uit de filmwereld. Deze
serie werd uitgebracht naar aanleiding
van het Britse filmjaar. Tevens wordt
hiermee herdacht dat 150 jaar geleden
hei eerste fotografisch negatief werd uit
gevonden door William Henry Fox Tal
bot.
De zegels tonen werk van vijf van Enge-
lands meest vooraanstaande fotografen.
Op de zegel van 17 p. prijkt het portret
van Peter Sellers, onder meer bekend
door zijn rol als inspecteur Clouseau in
de Pink Pantherserie. De zegel van 22 p.
toont David Ni ven, de heer met de nette
manieren, goed gehumeurd en intelli
gent. In de dagen van de stomme film
was het de in Engeland geboren Charlie
Chaplin 1889-1977) die zich een we
reldfaam verwierf. Uit de tijd van de
stomme film dateren o.a. „Gold Rush"
uit 1925 en „Modern Times" uit 1936.
Toen geluidsfilms mogelijk werden
maakte Chaplin o.a. „The great dicta
tor" in 1940 en „Limelight" in 1952.
Zijn portret, naar een foto van Lord
Snowdon, is te zien op de zegel van 29
p. Vivian Leigh (1913-1967) op de zegel
van 31 p. verwierf onsterfelijkheid in de
rol van Scarlett O'Hara in de film
„Gone With The Wind" (1939). In haar
rollen wist zij de bij de Amerikanen zo
geliefde, koele, elegante beauty tot uit
drukking te brengen. Zij was van 1940
tot 1960 gehuwd met Laurence Olivier.
De meester van de spanning Alfred
Hitchcock is te zien op de zegel van 34
p. Bekende films van zijn hand zijn
„The Lady Vanishes" (1938), „Spell
bound" (1945), „Deal M for Murder"
(1954) en „The Birds" (1963).
Militaire geschiedenis vormt het onder
werp voor een serie van vier zegels die
in Nieuw Zeeland in omloop komen.
Deze serie zal tevens in de vorm van
een souvenirvelletje worden uitgebracht.
Op de eerste zegel (25 c.) de HMNZS
(Her Majesty's New Zealands Ship) Phi
lomel, een opleidingsschip uit 1913. Het
schip draagt de bijnaam „De wieg van
de marine", daar dit het eerste schip was
van de pas opgerichte marine. Op de ze
gel van 45 c. ziet men de „Achilles",
welk schip faam verwierf door de slag
bij de Rio de la Plata in Uruguay gedu
rende de Tweede Wereldoorlog. Het
Duitse schip Admiral Graf Spee werd
hier de grond ingeboord. Het schip „Ro-
toiti" (60 c) werd in 1948 gekocht van
de Britse regering, samen met vijf ande-
ré schepen uit de „Loch"-klasse. Het'
deed dienst in de wateren rond Korea en
diende als weerschip tijdens atoomproe-
ven nabij Christmas Island in 1957. De
„Canterbury" (75 c) is een fregat dat van
stapel liep in 1970. In 1982 verleende dit
schip assistentie tijdens het conflict om
de Falkland eilanden hetgeen het „Wil
kinson Sword of Peace" (Vredeszwaard)
opleverde.
Het miniatuurvelletje omvat deze vier
zegels, omgeven door een randschrift.
Hierbij ziet men de loop van de ANZ-
CAN-icabel, van Australië naar Nieuw
Zeeland, over Fiji en Hawaii naar Cana
da. Een schip, dat bij de aanleg van deze
kabel assistentie verleende, de „Mono-
wai" uit 1978, is eveneens hier te zien.
Eerder verscheen in Nieuw Zeeland een
serie postzegels met toeslag voor de ge
zondheidszorg. Het gaat om drie ver
schillende afbeeldingen, waarbij twee ze
gels samenhangend werden gedrukt. Op
de zegels foto's van prinses Diana en
haar gezin, gemaakt door Lord Snow
don.
Komeet van Halley
in aantocht
De beroemde komeet van Halley die
eens in de 76 jaar de binnenregionen
van het zonnestelsel opzoekt en dan ook
vanaf de aarde zichtbaar wordt, is nu al
zo „dichtbij" dat hij met een amateurte
lescoop goed zichtbaar is. Voor een ge
wone verrekijker is hij vermoedelijk het
grootste deel van november nog te licht
zwak. Pas tegen het einde van de maand
zou dat kunnen lukken, maar dan stoort
het licht van de praktisch Volle Maan.
De komeet bevindt zich nog zo'n hon
derd miljoen km van de aarde: dat is
twee derde van de afstand aarde-zon.
Gevaar voor een botsing is er dus niet!
Ook niet in april volgend jaar als de ko
meet het dichtste bij ons komt: afstand
nog 62 miljoen km!
De komeet bevindt zich in november in
de buurt van de fraaie sterrengroepen
der Hyaden en Pleiaden die beide deel
uitmaken van het sterrenbeeld Stier. Dit
is al te zien zodra het donker wordt, laag
in het oosten. Tegen 22 uur staat dit
sterrenbeeld al aardig hoog aan de hemel
en even na middernacht vinden we het
zeer hoog in het zuiden. Hoe hoger, hoe
beter de sterren en de komeet te zien
zijn. De beste tijd om de komeet waar te
nemen is rond middernacht omstreeks
half november, want dan is er geen sto
rend maanlicht.
Begin november is 's avonds tot 22 uur
de planeet Jupiter te zien in het zuidwes
ten in het sterrenbeeld Steenbok. Jupiter
is de helderste „ster" in dat gebied. Een
ster geeft zelf licht, een planeet is een
donker lichaam dat alleen licht van een
ster (bij Jupiter is dat de zon) weer
kaatst. 's Ochtends vroeg, voordat de
zon opkomt is in het zuidoosten laag bo
ven de horizon de zeer heldere planeet
Venus zichtbaar. Omstreeks 3 en om
streeks 17 november is er een verhoogde
kans op „vallende sterren".
Voor meer informatie over sterrenkun
dige zaken kunt u terecht bij Stichting
„De Koepel" te Utrecht.
