Bisschoppen willen
voor kerken toegang
tot regionale omroep
£eidóe6ottta/i
LE-EZRATH HAAM
De Nederlandse diaspora in beeld gebracht
Democratie beste garantie
voor oplossing problemen
achtergrond
Én;
Pontificale Hoogmis
kerk
wereld
Drentse familie dient aanklacht
in tegen "linkse" pastoor
beroepingen
Lubbers' onaantastbaarhei
k
ai
-ioi
>weer
Zonnige
perioden
CeidóeSoorani
VRIJDAG 18 OKTOBER 1985 PAGI1
Kerken beraden zich over asielzoekers
Nauwere oecumenische en praktische samenwerking tussen de
kerken van Europa is van groot belang voor het oplossen van
de problematiek van asielzoekers. Tot die conclusie is een be
raad gekomen van vertegenwoordigers van kerken en hulpor
ganisaties. Begin oktober is het beraad gehouden te Beuggen bij
Rheinfelden op initiatief van een te Brussel gevestigde inter
kerkelijke organisatie Churches' committee on migrant wor
kers. De conferentie sprak zich uit voor het oprichten van een
oecumenisch gespreksforum op Europees niveau om de hou
ding van de Kerken ten opzichte van asielzoekers een beter
fundament te geven.
In de kerk van de Heilige Jacobus de Meerdere aan de Park
straat, de dekenale kerk van Den Haag, wordt aanstaande zon
dag om 10.15 een pontificale Hoogmis opgedragen door kardi
naal Simonis. De Hoogmis staat in het teken van de zevende
verjaardag van de verkiezing tot paus van kardinaal Woytila.
Het parochiële zangkoor Cantemus Domino zingt de Missa Bre-
vis van Palestrina en het Tu es Petrus van A Giessen. Na deze
H. Mis wordt de pausmars van A. Gounod gespeeld door een
blazersensemble onder leiding van Theo Laane. De Vendel-
zwaaicrs van "Het Groot Gaesbeekergilde" luistert de plechtig
heid op.
Als alles slecht gaat en jij
naar een beslissing zoekt,
kijk dan naar de hoogte:
daar is geen belemmering.
Charles de Gaulle
De ontwerp-mediawet,
die minister Brinkman
van WVC bij de Tweede
Kamer heeft ingediend,
maakt volgens de Neder
landse bisschoppen on
voldoende duidelijk of
kerken toegang hebben
tot regionale en lokale
omroepsystemen of daar
bij betrokken kunnen
zijn. Zekerheid daarom
trent is voor hen onont
beerlijk.
Dit blijkt uit een brief die
kardinaal dr. A.J. Simonis
namens de bisschoppenconfe
rentie heeft gestuurd aan de
vaste kamercommissie voor
welzijn en cultuur. Mgr. Si
monis herinnert eraan dat de
bisschoppen in het verleden
hebben gepleit voor een plu
riform, niet-commercieel me
diabeleid en daarom hebben
gewaarschuwd tegen de drei
gende commercialisering van
•de media. De .bisschoppen
vrezen dat de nu voorgestel
de regelgeving wat betreft
structuur en klimaat niet af
doende en adequaat is „om
die rust en helderheid te
scheppen die nodig is om de
sociale dialoog te laten gedij
en". Zij menen dat het kabi
net heeft gestreefd naar be-
Kardinaal Simonis.
houd van de ideële verwor
venheden, maar dat tegelij
kertijd moet worden vastge
steld dat „daarnaast en daar
binnen belangen en bemoeie
nis van commercie en over
heid geplaatst zijn, die in bot
sing komen met deze ideële
verworvenheden".
Raad van
Kerken neemt
het op voor
zeelieden
De 222 zeelieden van buiten
landse herkomst, die tussen 30
december 1983 en 14 april 1984
door de Nedlloyd zijn ontsla
gen en die dat ontslag aan
vechten, dienen in elk geval
een verblijfsvergunning van
derland aan de staatssecretaris
van Justitie, mevrouw Korte
van Hemel. Betrokkenen
worden na een jarenlang
dienstverband bij een Neder
landse onderneming ontslagen,
eerst op grond van het woon
plaats-beginsel en toen dat niet
houdbaar bleek, op grond van
het taai-beginsel. De Raad
meent dat het weigeren van
een verblijfsvergunning een
ernstige schending betekent
van wat „recht doen aan men
sen" behoort in te houden.
De familie Van der Velden uit het Drentse Diever
De familie P.Th. van der
Velden uit het Drentse
Geeuwenbrug (gemeente
Diever) heeft bij de offi
cier van justitie te Assen
een aanklacht ingediend
tegen een lid van het pa
rochiebestuur van de
kathlieke kerk in het
Drentse Zorgvlied. Deze
zou de familie afgelopen
zondag vanaf de kansel
„zwart hebben ge
maakt", zoals Van der
Velden sr. (60) donder
dagmorgen heeft ver
klaard.
Het parochiebestuur en de
Drentse familie zijn in een
slepend conflict met elkaar
gewikkeld. De familie heeft
laten blijken zich niet te kun
nen vinden in de „linkse op
vattingen" ten aanzien van
vredesvraagstukken en ho
mofilie van pastoor J. Meer-
tens, die aan de parochies
van Zorgvlied en Ousterwol-
de (Friesland) is verbonden.
Van der Velden geeft toe de
pastoor hierover lange tijd
met brieven te hebben be
stookt.
De pastoor en andere paro
chianen bereiken de laatste
tijd steeds meer anonieme
brieven met lasterlijke aantij
gingen. Het parochiebestuur
verdenkt de familie Van der
Velden ook hiervan de af
zender te zijn. Hoewel de fa
milie dat in alle toonaarden
ontkent, hebben de parochie
besturen via hun advocaat
vorige week de familie
schriftelijk de toegang tot
beide kerkgebouwen ont
zegd.
Toen de vijf familieleden za
terdag en zondag toch ter
kerke wilden gaan, zijn zij
door leden van het parochie
bestuur tegengehouden en is
vervolgens de politie inge
schakeld om de familie te
verwijderen. Volgens de poli
tie van Diever is dat gebeurd
op grond van „lokaalvrede
breuk".
Kerk Nicaragua kondigt verzet aan
De katholieke kerk in Nicara- persbureau. In een eerste.reac- een stap in de richting van to-
gua zal zich vanaf de kansel tie noemde de aartbisschop talitarisme". Obando beklem-
verzetten tegen de noodtoe- van Managua, Miguel Obando toont echter dat "wij onze
stand en het opschorten van y Bravo, de stappen van de boodschap zullen blijven ver
een reeks burgerlijke vrijhe- Sandinistische regering „ver- kondigen van de kansel",
den. Dit meldde een kerkelijk ontrustende maatregelen, en
DUITSE EVANGELISCHE KERK:
De Evangelische Kerk van
Duitsland EKD heeft deze
week een document uitgege
ven, waarin zij zich duidelijk
opstelt als overtuigd aanhan
ger van de op vrijheid ge
richte democratie. De verkla
ring roept de christenen op
mee te werken aan de verde
re ontwikkeling en vervul
ling van deze staatsvorm,
waarbij „kritische solidariteit
met een voor verbetering
vatbare en verbetering be
hoevende ordening" bijzon
der belangrijk is. Het docu
ment komt veertig jaar na
publikatie van de „Stuttgar-
ter Verklaring", waarin de
evangelisch-lutherse christe
nen schuld beleden aan het
nationaal-socialisme, waar
van de Kerk als zodanig on
voldoende afstand heeft ge
nomen, soms zelfs regelrecht
bij betrokken is geweest.
Als aan de democratie gestel
de uitdagingen noemt het
„Denkschrift" de weten-
schappelijk-technische ont
wikkeling, het levensbelang
van toekomstige generaties,
de onrechtvaardige verdeling
van „economische kansen"
alsmede de buiten proportie
gegroeide bewapening in
vredestijd. Oplossing van
deze problemen kan niet
worden gezocht in het zich
afzijdig houden van de parle
mentaire democratie die een
rechtsstaat is „Geen thans
bekende staatsvorm biedt een
betere garantie voor het op
lossen van genoemde proble
men dan de op vrijheid ge
richte democratie", aldus het
document.
Naar het oordeel van de 24
miljoen leden tellende Evan
gelische Kerk van Duitsland
moet democratie een stootje
kunnen velen* en dienen
strijdvragen niet uit de weg
te worden gegaan, als daarbij
maar wordt bedacht dat de
loyaliteit tot de staat echt op
het spel komt te staan als
haar de oplossing van proble
men, die van beslissende be
tekenis zijn voor de toe
komst, niet wordt toever
trouwd.
Zwakheden
Het „Denkschrift" noemt ook
de typerende zwakheden die
de in de Bondsrepubliek
Duitsland geldende staats
vorm in de ogen van de EKD
heeft, zoals zelfverheerlij
king van de overheid, gebrek
aan medegevoel en kleinzie
lige handhaving van voor
schriften. Van bijzonder be
lang acht de Kerk de geloof
waardigheid van politici, van
wie bekend moet zijn op wel
ke wijze zij aan hun totale in
komen komen.
Uitvoerig behandelt het in
dit verband de instrumenten
die kunnen worden gehan
teerd om achter de mening
van het volk te komen, zoals
een petitionnement en vor
men van volksraadpleging.
Uitdrukkelijk betuigen de sa
menstellers van het „Denk
schrift" hun gehechtheid aan
de grondwet, waardoor in
een democratie gevoerde
strijd tussen partijen nimmer
ertoe mag leiden dat de
grondrechten zelf in het ge
drang komen. Daaraan moe
ten ook afzonderlijke demon
stratieve acties voldoen, al
blijft het ernstig nemen van
gewetensbeslissingen van be
slissende betekenis.
Kritiek heeft het „Denk
schrift" op economische bin
dingen van politieke partijen
en politici, omdat concentra
tie van politieke en economi
sche macht de vrijheid van
de burger en het nut van het
algemeen kan schaden.
Christelijk geloof en politieke
overtuiging vallen volgens de
EKD niet samen. Aangezien
het op de bres staan voor ge
wetensvrijheid behoort tot
het erfgoed van het protes
tantisme, werpt de Kerk zich
op als pleitbezorger van al
len, die na raadpleging van
hun geweten en zelfs met het
lopen van persoonlijk risico,
waarschuwen tegen ontwik
kelingen die huns inziens on
heilspellend zijn.
Naar de EKD meent is het de
taak van de Kerk in vragen
over de samenleving duidelij
ke oriënteringspunten aan te
geven, waarbij geestelijke au
toriteit nimmer tot politiek
machtsinstrument mag wor
den gemaakt. Een kerkelijke
ambtsdrager moet daarom in
partijpolitiek opzicht terug
houdendheid betrachten en
de Kerk niet misbruiken
voor het nastreven van wat
hij zelf van doorslaggevende
betekenis vindt. Christenen
zijn volgens het „Denk
schrift" verplicht op grond
van hun christelijke verant
woordelijkheid* deel te ne
men aan het leven en de
vormgeving van de democra
tische staat.
Nederlandse Hervormde Kerk
Beroepen te Dronten T.S. Fahner te
Renesse en Noordwelle en Seroos-
Gereformeerde Kerken
Beroepen te Baambrugge part-time
drs. P. Smilde, kandidaat te Duiven-
drecht, die dit beroep heeft aange
nomen.
Gereformeerde Kerken vrijge-
Beroepen te Enschede-noord, J. T.
Oldenhuis te Helpman (Groningen);
te Rouveen J. Luiten te Alkmaar.
Gereformeerde Gemeenten
Beroepen te Lisse J.J. van Eckeveld
te Zeist.
Bedankt voor Lelystad H. Paul te
Vlissingen
Gereformeerde gemeenten
Bedankt voor Naaldwijk, J. Karens
te Opheusden.
Oud-gereformeerde gemeenten in
nederland
Bedankt voor Werkendam, W.
Kamp te Grafhorst.
In het Haagse Nieuwspoort is
gisteren een facsimile-uitga
ve gepresenteerd van het
joodse blad Le-Ezrath Ha-
Am (Het volk ter hulpe). Het
blad verscheen van januari
tot oktober 1945. De hoofdre
dacteur van het blad, A. de
Jong, die al veertig jaar in Is
raël woont, was speciaal naar
Den Haag gekomen om het
eerste exemplaar van de uit
gave in ontvangst te nemen.
Doordat er ook medewerkers
en bekenden van het eerste
uur bij de presentatie aanwe
zig waren, had de bijeen
komst niet zozeer het karak
ter van een persconferentie,
maar eerder van een emotio
nele reünie.
De Jong woont nu in Israël
en gaat daar als als A. Yin-
non door het leven. Ooit was
hij joods godsdienstleraar in
Amsterdam. In 1943 dook hij
onder bij een gereformeerde
familie in Nijmegen. Tijdens
de strijd om die stad in sep
tember 1944 wist hij naar het
reeds bevrijde Zuiden te ont
snappen. Direct toen hij zich
buiten het bereik van de
Duitsers bevond, wilde De
Jong slechts werken aan één
idee: het contact mogelijk
maken tussen de joden in be
vrijd Nederland die aan de
massavernietiging waren
ontsnapt. Hoewel hij zelf
nooit als journalist werkzaam
was geweest en zich aller
minst in staat achtte tot het
redigeren van een blad kreeg
hij het voor elkaar in Eind
hoven een weekblad uitgege
ven te krijgen.
Dat de keus op Eindhoven
vielnjyas niet toevallig. De
Jong: "Zonder dat het afge
sproken was, trokken de
meeste ondergedoken joden
naar Eindhoven, de grootste
bevrijde stad op dat mo
ment". Zijn eerste zorg was
informatie te verschaffen aan
de Joden die uit hun schuil
plaatsen waren opgedoken en
de overlevenden die begon
nen terug te keren uit de"
kampen. Het blad publiceer
de lijsten van teruggekeerde
joden en plaatsen waar joodse
kinderen waren onderge
bracht, die hun ouders had
den verloren.
Alle gezindten
Het blad is buitengewoon in
teressant omdat het inzicht
geeft in de belevingswereld
van de joden direct na de
oorlog. De Jong wilde een
Mccledcclingcnblad voor de Joden in liet bevrijde Nederlandsclic gebied.
blad voor alle joodse gezind
ten. Er kwamen orthodoxen
aan het woord, maar ook
vrijzinnigen. Aan het blad
werkten ook een aantal cor
respondenten mee. Henriëtte
Boas schreef vanuit Londen
over de zionistische bewe
ging. Verder verschenen er
artikelen over Palestina.
Over de deportaties en de
verschrikkingen in de kam
pen verscheen weinig. De
Jong nu: "Dat is toch begrij
pelijk. Je gaat zo'n krant toch
niet volstoppen met kam
pleed. Bovendien, we koes
terden veel meer hoop dan
men zich nu kan voorstellen.
Het was een hoop die op
niets was gebaseerd, maar die
Voortkwam uit de dringende
behoefte om te hopen. Er is
een uitspraak van Walter
Benjamin die me heel veel
zegt: "Slechts ter wille vah
degenen die geen hoop heb-
Ha-Am niet veel voor. Maar
daar stond tegenover dat er
een geweldige behoefte was
aan nieuws. Alles wat ver
scheen werd bij wijze van
spreken stukgelezen. De
Jong betrok zijn informatie
van het persbureau Anep-
Aneta. Verder kreeg hij kopij
van de Joodse Brigade en het
Amerikaanse leger. De Jood
se Brigade en de Amerikaan
se soldaten leverden hem
weekbladen uit de hele we
reld. Later kreeg hij brieven
en artikelen uit Palestina.
Het blad werd aanvankelijk
geheel buiten de post om ver
spreid. Aan iedere joodse sol
daat die De Jong te pakken
kon krijgen gaf hij een tien
tal exemplaren mee die ver
volgens onder andere joden
werden verspreid.
In oktober 1945 toen de toe
stand weer enigszins normaal
was en de eerste emoties van
de bevrijding waren ver
werkt, hield het blad op te
verschijnen. De Jong ver
kocht zijn uitgave aan het
Nieuw Israëlitisch weekblad.
De Jong beklaagt er zich
over dat hij van de autoritei
ten weinig medewerking
kreeg. Sommigen vonden dat
je op de eerste plaats Neder
lander moest zijn, niet jood.
Maar ook in joodse kring
werd niet altijd even sympa
thiek op het werk van De
Jong gereageerd. Voor som
migen bestond er een sterke
scheidslijn tussen die joden
die wel en zij die niet meer
in de synagoge kwamen.
Voor de Jong maakte dat
niets uit. Hij was zijn tijd
vooruit. Zijn grote ideaal was
de joden te verenigen. De
scheidslijnen die het vooroor
logse Nederland kenmerkten,
kwamen opnieuw in snel
tempo opzetten. Ook het tra
ditionele anti-semitisme
keerde terug.
Aan de volledige uitgave van
de 25 nummers van Le-Ez
rath Ha-Am zijn een aantal
studies toegevoegd die de po
sitie markeren van de joden
direct na de oorlog. Beschre
ven wordt onder meer de si
tuatie van de pers direct na
de oorlog, de opbouw van het
joodse leven, het onbegrip en
de onwetendheid over de
vernietiging van de joden,
waarvan de verschrikkelijke
werkelijkheid via kleine
krantenberichtjes begint door
te dringen.
"Door deze studies wordt het
blad in zijn context geplaatst
hetgeen het belang van de
uitgave ten zeerste vergroot.
L& EZRATH HA AM, Het
Volk ter Hulpe,. Uitgave
Van Gorcum, Assen. Re
dactie Tamarah Benima en
F. J. Hoogewoud. Prijs
32,50.
PAUL VAN VELTHOVEN
uwe
imis
iandig
imei
Is S.
Beschouwingen in de Tweede Kamer zijn afgerond, v;
len dat de dagenlange debatten inhoudelijk weinig
opgeleverd. Op een paar ondergeschikte punten komt
extrageld beschikbaar. De kinderbijslag bijvoorbeeld
niet bevroren maar zal worden aangepast aan de prijssl
De grotere steden krijgen vijftig miljoen extra en het
zal proberen wat actiever te streven naar arbeidstijdvi
ting. Verder wordt het beleid volledig uitgevoerd z<
kabinet zich dat bij de presentatie van de miljoenenn^
Prinsjesdag had voorgenomen.
In partijpolitiek opzicht zijn de algemene beschouw/^-^
echter interessant gebleven. Lubbers demonstreerde
durend zijn bijna onaantastbare positie als premier,
vergeleken met de zeer matige inbreng van de fractievi
ters van de belangrijkste partijen, liet hij de andere di
mers aan het debat in bekwaamheid en inzicht ver
zich.
TERLOOPS rekende hij bijvoorbeeld af met een wat
sputterende Den Uyl tijdens het debat over het nieuwi
sel voor sociale zekerheid. Hij herinnerde de PvdA-fi
leider er aan, hoe die tijdens de laatste maanden van h<
binet-Den Uyl in 1977 ook openlijk tot de conclusie w?
mijdelijk waren. Naarmate toen de verkiezingen nadidC<
komen, dat bezuinigingen op het terrein van de wao
schoof Den Uyl die gedachte echter steeds verder var
af. En het zou toch niet verstandig zijn, zo hield Lubber
opponent voor, wanneer ook de huidige premier de
het zand zou steken.
HET enige smetje op zijn blazoen liep Lubbers op tot
moest toegeven dat over de belangrijke kwestie van df
hanasie nog geen overeenstemming is bereikt binnen
binet. Hij slaagde er echter moeiteloos in ook dit
voor het oog weer weg te poetsen.
op tot
ran dl 1
IMEC
VOLSTREKT duidelijk was het dat iedere spreker ti voiv
deze algemene beschouwingen de komende verkiezing 1
voortdurend in het achterhoofd had. Naast een alge^ ze\
matheid veroorzaakte dat een opmerkelijke mildheid te
Alleen tussen VVD en PvdA boterde het slecht. Het mtj aan
deze algemene beschouwingen vrijwel uitgesloten wéeüjk
geacht, dat die twee partijen na de komende verkiezingqng r
men in één kabinet kunnen belanden. pn p:
stige
DAARNAAST hebben CDA en VVD duidelijk gemaaHnen,
zij samen door willen regering als de kiezers hun de rn p
derheid zullen geven. Wie dat een geruststellende gedpept.
vindt, moet zich echter wel realiseren dat deze algemert psy<
schouwingen nóg een conclusie opleveren. Indien CDh
VVD in mei volgend jaar de meerderheid niet halen, t get
naast een minderheidskabinet een combinatie Pvdsualt
CDA het alternatief. Beide partijen hebben elkaar tfkloo
deze algemene beschouwingen daartoe voldoende orftig p
En het is de vraag of bij die ontwikkeling de positissene
Lubbers onaantastbaar kan blijven. lp b
it bi;
De kwestie van de kruisraketten en de overige kerwJPver
taken vormt voor dit moment nog een onoplosbaar prol; bIi-k
voor een dergelijke coalitie. Als echter na de verkiezjg,. ru
ook het vraagstuk van de regeerbaarheid van het land ode 18
hoek komt kijken, zullen inventieve geesten wellichi en o
daar een mouw aan weten te passen. Wie het zover ni*6roeP
laten komen, zal daar in het stemhokje wat aan k^eni
doen. de g
||k la<
sneden ui, desgewenst ar 3,5
geperste knoflook, al vraagi
scheppende lichtbruin, ^atiev
de in dunne plakjesde
schaafde wortel, kleingPen
den prei en blokjes couireer f
of pompoen toe en smoor, virJ'
groentemengsel tien
tenfi en
Snijd de gewassen en ïeerdt
pitten ontdane paprikflsen<
korte reepjes en smoor dJ'"ger
laatste drie minuten mee? Nijn
de andere groenten. enten
Was de taugé, haal erl&&en
groene dopje suit en
deze groente met de fij
knipte selderij alleen ign
op in de gaar gesma
groentenmassa. Zorg datfi St
mengsel zo vochtig is da\
tevens kan dienen ais U
voor de rijst, voeg zon Lf
water toe. Breng de groeijL
op smaak met zout,
boemboe saté en bruinelyan
terdsuiker. Leg de gebal^ wa
tempé in de schaal midd{^zaa
de groenten. aw v.
Geef er droge witte rnhbosk
zilvervliesrijst bij. lijdeed
voor zilvervliesrijst een jlighei
ve deciliter water meelt een
een kooktijd van vijf en veen g
tig minuten. r °Pg«
Schenk twee even
vlaas tegelijk en even i
een schaal; er ontstaat da:
de helft een rechte afsó
ding tussen de twee kleiETad
jea(
IDER
Groenteschotel met
tempé en rijst
t weekleuren vla
vegetarisch
Nodig voor twee personen:
200-250 g tempé, boemboe
saté, sambal, zout, 2 lepels
olie, 1 grote ui, (knoflook),
150 g winterwortel, 1 prei,
courgette of stuk pompoen,
1 paprika, 100 g taugé, sel
derij, ketjap, bruine bas
terdsuiker;
250 g droogkokende (zil-
vervlies)rijst, 4,5 dl water,
zout;
2,5 dl chocoladevla 2,5 dl
melk, 10 g cacao, 22 g sui
ker, 12 g maizena), 2,5 dl
gele vla (2,5 dl melk, 12 g
custard, 15 g suiker).
Snijd de tempé in reepjes en
bak die met boemboe saté,
sambal en zout in hete olie
goudbruin. Schep de stukjes
tempé uit de pan. Bak in het
overgebleven vet de kleinge-
DE BILT (KNMI) Boven de Genève rt hkT"
Britse eilanden vormt zich een Helsinki motregei
nieuw hogedrukcentrum. Dit ISageïIftirt m"«W
trekt in OOStelijke richting en Kopenhagen motregei
wordt zaterdagnacht boven Tnblw
onze omgeving verwacht. Londen zw.bew.
Door deze ontwikkelingen ]^u*e"lburs onb«w
gaat de wind bij ons in eerst Maj^ onbew!
instantie uit west tot noord
west waaien. De kracht neemt
in de komende nacht toe tot
matig en aan zee tot vrij
krachtig. Vanuit het noord- Parijs
westen passeert een schei- Praag
dingslijn, waarachter zich dro- s°,™e
gere lucht met opklaringen be- Stockholm
vindt, ons land. wenen8"
Weer Max Min Neer
Amsterdam ~.*w. SST
n- Rii» .n Lafi Palmas
Malta
Moskou
Mllnchen
