„Je moet meer willen dan je kunt'
LEON VAN DEN EUKEL:
Or anje wolken bestaan;
je moet alleen goed kijken
MR. BEGEER VERLAAT VOORSCHOTEN:
jel
Kleiden omgeving
CeidacSotwmt
VRIJDAG 18 OKTOBER 1985 PAGINA 13
gehoif
gesto
10 guli
inkelpt
zeten.
>g goo
weg.
organ
aans
itsvinó
oet e\
ber
ehoudt
Alkeb
sveen.
eelgoei
ii tier
iele vei
ialf
VOORSCHOTEN „Als je
65 bent, moetje wegwezen. Je
moet in het volle leven staan
om bijvoorbeeld over de jeugd
te praten. Als je dan zelf zo'n
twee generaties ouder bent,
dan meen ik dat dat niet meer
zo goed gaat". Mr. S.A.C. (Bas)
Begeer (62), in 1983 nog presi
dent-directeur van de Ko
ninklijke Van Kempen en Be
geer in Voorschoten, momen
teel nog gemeenteraadslid
voor de VVD, gaat Voorscho
ten binnenkort verlaten.
De heer Begeer zit vanaf 1970
in de gemeenteraad met een
onderbreking tijdens de vori
ge raadsperiode (1978-1982).
Hij was van 1972 tot 1978
fractievoorzitter, thans vice-
fractievoorzitter van de VVD.
liet-
orden
drie
ladere
spee
taan
'rsonei
ordt
erd m
n zulk
heren
ning
3
„Ik heb het genoegen mogen
smaken na mijn eerste raad-
iperiode met 300 voorkeur
stemmen voor een tweede pe
riode te zijn gekozen. Het is
jammer dat ik deze laatste zit
ting niet helemaal afmaak,
is niet anders". Er is
volgens de heer Begeer in de
n half jaar dat hij in
de raad heeft gezeten veel
veranderd: „Nu is er vier
maal zoveel papier als in het
begin. Maar er is ook minder
te verteren. Je zou den-
minder geld dus ook
minder gepraat, maar het om
gekeerde is waar. De raad is
mijn smaak veel politie
ker geworden. Er wordt sterk
gelet op de achterban en de
tribune. Sommige partijen
hebben een zeer actieve ach
terban, bij ons in de VVD is
gelukkig niet zo. Het is
voorrecht voor een partij
te werken die je vrij laat. De
gemeenteraad van Voorscho
ten bestaat voor een groot
deel uit ambtenaren. Dat vind
ik wel eens nadelig. Er zou
wat evenwichtiger sa
menstelling denkbaar kunnen
zijn. Oud-commissaris van de
Koningin mr. M. Vrolijk heeft
wel eens gezegd: „In Zuid-
-Holland heb ik te maken met
twee academische raden: de
Universiteitsraad van Leiden
en de gemeenteraad van
Voorschoten".
Sologanger
Mr. Begeer heeft het gemeen
teraadswerk altijd met veel
liefde gedaan. Overigens niet
in die mate, dat hij er
's nachts van wakker lag en
ook niet zodanig dat hij, te
genover vertegenwoordigers
van welke partij dan ook, ge
voelens van vijandigheid
heeft overgehouden. Dat hij
in de raad wel eens een solo
ganger was mag misschien
blijken uit het feit dat hij de
enige verdediger (zelfs in ei
gen fractie) was van een
nieuw aan te leggen rijksweg
11. „Dat is mij eigenlijk wel
het meest tegengevallen: het
gebrek aan visie bij de raads
leden op het gebied van ver
keersafwikkeling. Het is prin
cipieel fout om die weg niet
aan te leggen. En dan kunnen
ze wel beweren dat de weg al
leen voor Leiden nodig was
en verder elkaar gek maken
met allerlei quasi-welzijnsre-
deneringen, bijvoorbeeld dat
Voorschoten visueel doorsne
den zou worden. Een drogre
den. Een autobaan is niet
meer dan vijf meter hoog.
Maar negen van de tien be
woners kijken wel zonder
problemen tegen hun overbu
ren aan. De weg zou ook een
extra druk betekenen voor
het eigen dorpsverkeer, wordt
dan gezegd. Maar tegelijker
tijd wordt er al jarenlang ge
klaagd over het vele verkeer
op de Leidseweg. Nee, de weg
zou iuist de verkeersdruk in
het dorp doen afnemen. Maar
nogmaals, ik lig nooit wakker
van het gemeenteraadsge-
doe".
Zilverfabriek
Waar de heer Begeer wellicht
wel over heeft wakker gele
gen is de teloorgang van
„zijn" Zilverfabriek. Zoals be
kend heeft de Koninklijke op
de rand van het faillissement
gestaan. Volgens de heer Be
geer is dat hoofdzakelijk het
gevolg van de verkeerde keu
ze van zijn opvolger, W. Zuid-
ema. Wat deed deze zoal ver
keerd? „Alles", aldus een zeer
gedecideerde Begeer. „De
man verkocht zichzelf enorm
goed. Hij had een heel sterke
persoonlijkheid met een bijna
hypnotische uitstraling. Het
botste vrijwel meteen met mij.
Hij wist de goede i
het bedrijf in één klap va
zich te vervreemden door
bijvoorbeeld voor rotte vis uit
te maken. Ik heb het meege
maakt dat iemand in een
week tijd wel drie keer op
een andere positie werd gezet.
Maar ook sloot hij bedrijfson
derdelen, waar volgens mij
best nog wat van te maken
was geweest. Bijvoorbeeld de
groothandel in sieraden. De
eerlijkheid gebiedt mij te zeg
gen, dat het bedrijf bij zijn
komst in de rode cijfers zat,
voornamelijk als -gevolg van
de goud- en zilverprijzen in
die tijd, waar zeker onze
branche erg gevoelig voor is.
Hoe dan ook, ik heb nog ge
probeerd de commissarissen
te waarschuwen, maar die
wilden het niet zien. Toen ze
het zagen, was het te laat".
Met de huidige directeur is de
heer Begeer goed bevriend.
„En de Zilverfabriek is ook
weer in fatsoenlijk vaarwater
terecht gekomen. Dé nieuwe
fabriek in Zoetermeer nadert
zijn voltooiing. Maar is onder
tussen wel een stuk minder
groot!".
Verliest Voorschoten met het
vertrek van mr. S.A.C. Be
geer een conservatief bestuur
der? „Het goede moet je be
houden, maar toch denk ik
niet dat ik behoudend ben. Ik
ben jarenlang voorzitter ge
weest van het jeugdbuurthuis
De Sperwers in Leiden. Daar
heb ik de jeugd zien verande
ren! Eerst was het zo dat de
meisjes er kwamen leren ko
ken en de jongens bezig wa
ren met figuurzagen. Tegen
woordig willen de jongelui
helemaal niets meer leren,
maar veeleer plaatjes draaien,
bier drinken of wat biljarten.
Nu kun je daar wel over lo
pen griepen, maar dét vind ik
conservatief. Je moet niet
proberen koste wat kost vast
te houden aan wat was".
Dat heeft de heer Begeer be
paald ook niet gedaan met het
gebouw van De Sperwers, dat
door de stadsvernieuwings-
drang van Leiden op een ge
geven moment als een ruïne
in een platgebrande stad als
enige gebouw nog overeind
>tond. Het was wel een bouw
val, niet meer warm te sto
ken, kortom een hopeloos ge-
douw. De gemeente Leiden
was bereid 40 mille te betalen,
maar na de nodige bemoeienis
van de heer Begeer werd dat
al rap 150.000 gulden. Met dat
oedrag werd het in één klap
het rijkste clubhuis van Lei
den. Na enig gelobby op het
ministerie van sociale zaken
het nieuw te bouwen on
derkomen zou een lot uit de
loterij zijn voor de werkgele
genheid in de bouw en een
ideaal object voor werkloze
bouwvakkers wist Begeer
ruim een miljoen los te krij
gen, de rest van de ambitieuze
plannen werd met een garan
tie geleend. Intussen werd het
buurthuis in de Morswijk uit
de grond gestampt en samen
met de heer Steinbach van de
Leidse Jeugd Aktie kwam het
nieuwe clubhuis uiteindelijk
tot stand. „Ze hebben pas nog
het 10-jarig jubileum gevierd
en ik moet zeggen: alles is nog
even Spie Span. Nog geen
tegeltje is er kapot". Dit is
volgens de heer Begeer vooral
mogelijk doordat het clubhuis
grotendeels door vrijwilligers
uit de buurt wordt gerund.
Maar ook door het feit dat de
politiek angstvallig uit het
clubhuis wordt gehouden. De
heer Begeer heeft zich inten
sief bezig gehouden met de
bouw van het clubhuis en de
daarbij te gebruiken materia
len. Het gebouw moest weinig
onderhoudsgevoelig worden.
Bod
Wel onderhoudsgevoelig is
het grote huis en de meer dan
riante tuin (of is het park?)
van mr. Begeer aan de Bee-
thovenlaan. „Het is gewoon
niet meer bij te houden. Mijn
vrouw was de grote tuinfi-
guur. Ik deed ook wel mee,
maar meer met de architecto
nische aspecten, terwijl zij de
boomkundige kant voor haar
rekening nam. Er staan hier
wel zo'n 400 verschillende bo
men, die lang niet allemaal in
Nederland thuis horen. Die
moet je met veel liefde behan
delen en toespreken. Dat is
voor mij niet meer te doen.
Als je dan ziet dat er steeds
meer door de vingers glipt en
juist op dat moment iemand
een bod op je huis doet... Mijn
eerste reactie was: Mijn huis
verkopen? Helemaal niet.
Maar wat later dacht ik: ik
ben al boven de zestig. Als ik
toch kan verkopen voor een
prijs die ik zelf wil, dan is het
nu het moment om dat te
doen. Anderen blijven wel
licht zitten en dan zie je dat
zo'n huis steeds morsiger
wordt. Dus dacht ik: ik doe
het nu".
Een beslissing die het gedeci
deerde optreden van mr. Be
geer in al die jaren zo heeft
gekenmerkt. Betreurt hij het
dat hij Voorschoten verlaat?
„Ach, Voorschoten is een fijne
gemeente om in te wonen.
Het is beslist geen slaapge-
meente, er gebeurt een hoop,
er is een duidelijke kern en
een behoorlijke winkelstand.
Maar ik ben niet speciaal aan
Nederland verknocht. Ik heb
ook een tijdlang in Duitsland
gewoond, spreek vloeiend
Deens, Frans, Duits en En
gels. Dus dat zal wel lukken".
Mr. Begeer gaat in België wo
nen en zich als hij eraan
toekomt verdiepen in een
studie over de internationale
geschiedenis van het zilver en
met name het Belgische zil
ver. „Men moet altijd veel
meer willen dan men kan re
aliseren. Anders ben je eigen
lijk al een beetje dood".
LUUD VAN DER HAM
LEIDEN Geboren: Marinus Ge-
rardus, zv. J. A. M. Bouwmeester en
H. W. M. Stouten; Marjolein, dv. L. J.
G. Timmers en M. C. M. van der
Meijden; Gideon Franck-Joris Le-
vien, zv. H. J. BLonk en L. C. Wet
ing; Murthe Eurydice Hannah Jaco-
Loenen en J. A. H. van der Zeeuw;
Robert Jan, zv. J. N. den Haan en T.
Hoek; Priscilla Lisa-Maria, dv. M. L.
de Raad en H. T. Steenbergen; Johan
Adriaan, zv. D. Hazenoot en G. A. I.
Binkhorst; Jan Jacob Willem, zv. H.
van Duijvenvoorde en J. J. Souve-
rijn; Sebastiaan, zv. L. Dubbelaar;
Anika Frederika Hendrika, dv. W.
H. van Uitert en C. Kater; Bo Benthe
Gusta, dv. I. A. J. M. Peters en A. L.
Hanssens; Joery, zv. M. J. J. van der
Post en C. M. van der Horst; Sjoukje
Alida Maria, dv. P. A. M. van Kam
pen en A. L. H. M. Kaptijn; Krista,
dv. J. van Duijvenvoorde en G. C.
van der Plas; Evelien Christine, dv.
R. Smit en J. J. Bakker; Bertram, zv.
A. H. van der Spank en M. H. Spij
kerman; Tanja, dv. M. Stokkel en W.
M. Margaroli; Charlotte Margaretha,
dv. F. A. Versteeg en C. M. Boender;
Chen Feng. zv. W-G. Chen en W.
Guo; Daphne Ingeborg, dv. B. L. van
Zijll en E. Esveldt; Inge, dv. S. Duin
dam en A. H. Le Due; Biurakn, dv
H. Hanverdi en H. Dilanchian-
Gharghani; Christa, dv. A. van Zoe-
ren en D. Grobben; Charlotte Irene
Maria, dv. E. R. M. van der Sommen
en G. P E. M. van Acker
Overlijden: G. Tukker, geb. 19-12-
1900, vrl., geh. gew. met H. van Wei
zen; A. Oskamp, geb. 26-5-1906, man;
O. van Bruggen, geb. 8-7-1971, man;
I. H. M. van den Berg, geb. 11-9-1899,
vrl. geh. gew. met P. J. de Graaf; I
van der Reijden, geb. 10-2-1915, man;
H. J. Stroet, geb. 16-11-1903, man; M.
van den Berg, geb. 5-1-1945, vrl.,
echtgen. van A. N. van Tilburg; J.
Bal, geb. 12-7-1923, man.
ZOETERWOUDE Geboren: Bar
bara Maria Pannen; Rutger van
Gent; Derk van Veen; Lawrence Ed
ward Armitage. Gehuwd: Winfridus
Gijbertus Maria van Bemmelen en
Johanna Elisabeth Bakker; Robertus
Theodorus Maria van Klink en Hele
na Maria Johanna van der Hoeven.
Economisch
wel en wee
Aan Bloemistenlaan 4 is ge
vestigd: Williams Carmark,
het graveren van kente-
kennrs. in autoruiten, alsmede
het graveren van waardevolle
zaken ter voorkoming van
diefstal.
Aan Rijnsburgerweg 5 is ge
vestigd: Adviesbureau voor
Arbeid en organisatie, org. ad
viezen en org. onderzoek/als
mede het uitgeven van voor
noemde onderzoeken.
GRATIS ELKE WOENSDAG DE
BIJLAGE BIJ UW KRANT MET
INFORMATIE OVER FILMS.MUZIEK
THEATER, RECREATIE,EXPOSITIES
EN EEN COMPLETE AGENDA
irtike
sn ka
ian o
id, malgj
iken
>mdat
hebb
beter
LEIDEN Leon van den
P' Eijkel was negen jaar toen
,jhij in het Haags Gemeen
temuseum een schilderij
ran Mondriaan zag. Het
was een blauw landschap
Jmet een oranje wolk erin.
'v Sindsdien wil Van den
Eijkel de werkelijkheid
verbeelden. „Want" zegt
hij: „oranje wolken be-
itaan. Je moet alleen goed
kijken". Leon wil met zijn
werk mensen dwingen tot
kijken. „De werkelijkheid
is namelijk anders dan
een oppervlakkige be
schouwing zou doen ver
moeden". Zo is het ook
gesteld met zijn nieuwe
tentoonstelling „Terug
naar het normale leven"
die tot 28 oktober in gale
rie De Burcht aan de
Burgsteeg 4 wordt gehou
den.
De titel van de tentoonstel-
is ontleend aan het uit
171 panelen bestaande werk
van Van den Eijkel dat ook
op de tentoonstelling te zien
is,. Deze 171 panelen van A4
'formaat zijn alle los te koop.
In totaal is het kunstwerk
ruim twee en een halve me
ter bij vier meter groot. Over
vijf jaar wil Van den Eijkel
een reünie van het kunst
werk houden. „Het oorspron
kelijk geheel is dan totaal
veranderd. Iedereen doet iets
persoonlijks met zijn of haar
aangekochte paneel. Mensen
zullen de lijst veranderen of
er een passe-partout bij doen.
Over vijf jaar is het.gewoon
een heel ander kunstwerk".
Leon van Eijkel toont met
zijn „Terug naar het normale
leven" aan, dat van een weg
terug in het leven gaan spra
ke kan zijn en dat alles aan
veranderingen onderhevig is.
Behalve dat het werk van
Leon van den Eijkel zich
kenmerkt door paradoxen,
bezit het een grote mate van
ironie of humor. Dit blijkt
bijvoorbeeld uit de videofilm
die de tentoonstelling verge-
tekeningen over Zuid-Afrika
en een zesluik van „de ver
gadering". „De titel van de
tentoonstelling ontleende ik
aan een krantefoto bij een
artikel over Afrika. Het was
een klassefoto, waarop alle
maal Afrikaanse kindertjes
stonden, die stijf waren ge
stoken in westerse kleren.
Onder die foto stond „Terug
naar het normale leven".
Panelen, videofilms, para
doxen, humor en maatschap
pijkritiek. Dit alles was altijd
al een rode draad door het
SCHILDERIJ IN 171 PANELEN
IN GALERIE DE BURCHT
zelt. Van den Eijkel maakt in
deze film het doel van de
tentoonstelling bekend: de
ondersteuning van de kun
stenaar. Onder het motto
„Help de kunstenaar naar de
kelder" geeft Van den Eijkel
af op het systeem van de
BKR. In de film behoren de
kunstenaars in de BKR tot
de high-society. In de rol zo
als het grote publiek de kun
stenaar graag ziet: berooid,
eenzaam en slechts levend
voor 'Kunst', laat Van den
Eijkel zien hoe men als kun
stenaar ook zonder BKR le
ven kan.
Leon van den Eijkel expo
seert op de tentoonstelling in
galerie De Burcht verder een
zevenluik over China, een
tweeluik over Peru, een paar
werk van Leon van den Eij
kel. „Ik wil uitgaan van een
concreet gegeven. Zo ben ik
een hele tijd van cijfers uit
gegaan. Simpel, maar als
beeldend materiaal wel heel
mooi. Het is een soort espe
ranto: cijfers zijn voor ieder
een herkenbare begrippen.
Daarna heb ik me zes of ze
ven jaar met 'de lijn' bezigge
houden in al zijn beeldende
kracht". Ter illustratie laat
Leon van den Eijkel een se
rie oude werken opgebouwd
uit lijnen zien. Het zijn heel
introverte werken. De 'lijn'
wordt geaccentueerd doordat
het kader, waarbinnen de
'lijnen' zich bevinden, kan
telt. De werken zijn uitge
voerd op geplastificeerd
spaanplaat. De subtiliteit van
het visuele is paradoxaal te
noemen ten opzichte van het
banale materiaal waarvan
het werk is gemaakt. Door
de keuze van het materiaal
gaat er van dit vroege werk
eveneens een ironische
kracht uit.
De 'lijn' van Van den Eijkel
groeide in 1978 uit tot de „ti
melines", waarmee hij in ga
leries in onder meer Parijs
en New York optrad. „Een
lijn kun je meten. Maar wat
is meten. Meten is vergelij
ken. Ik heb een lijn alleen
vergeleken met tijd. Als je
iets meet met tijd dan is de
uitkomst ook steeds anders.
De ene keer meet je de lijn
sneller dan een andere keer.
Elke lijn is daardoor uniek",
aldus Van den Eijkel. Van
zijn „timeline" maakte Leon
eveneens een videofilm. Ge
kleed als een heus artiest:
zwart pak, zwarte hoed, wit
overhemd en witte schoenen
rolt Van den Eijkel een stuk
doorzichtig plastic uit. Met
een rode stift trekt hij op het
plastic zijn lijn. Voorzien van
stopwatch en horloge wordt
de tijd van het trekken van
de lijn gemeten en geno
teerd. Ondertussen slaat de
klok in een naburige toren.
De lijn wordt opgerold en in
een koker gestopt. Leon: „De
„timelines" in de koker lij
ken op het eerste gezicht
hetzelfde, maar toch zijn ze
allemaal anders".
Na de „timelines" startte
Leon van den Eijkel een
lambrizeringsproject. Hij
ging daarbij uit van drielui-
Leon van den Eijkel bij zijn uit
ken, zoals dat van Lucas van
Leyden in de Lakenhal. „Die
luiken hebben iets verhevens
zowel door hun voorstelling
als door de hoogte waarop
het meestal was geplaatst. Je
moest er tegen op kijken.
Ook hingen ze veel in ker
ken. De plaats waar men
vroeger bij elkaar kwam, de
kerk, is in de loop der tijd
steeds meer vervangen door
de kroeg. In kroegen tref je
vaak een lambrizering aan,
waardoor een bepaalde ge
borgenheid wordt gecreëerd.
De drieluiken en de lambri
zering heb ik bij elkaar pro
beren te brengen door een
eigen lambrizering of drie-
of meerluiken te plaatsen in
een omgeving van mijn
jeugd. Uit de luiken zijn de
171 panelen bestaande kunstwerk
ideeën voor panelen ge
groeid", aldus Van den Eij
kel.
In zijn luiken kwam de 'lijn'
nog steeds voor. Bij zijn vol
gende project verdween de
lijn en leken de panelen
meer op de voorgrond te ko
men. In 1983 begon hij in sa
menwerking met de kunste
naar Theo van Laar met het
project „bureaucratie in de
kunst". Hierbij kwam de iro
nie en zijn maatschappijkri
tiek weer heel nadrukkelijk
naar voren. Met het daarbij
behorende W.I.V.G.-dosier
(Wetenschappelijk Instituut
ter Voorkoming van het Ge
rucht) exposeerden Van den
Eijkel en Van Laar in het
Haags Gemeentemuseum. Ze
toonden aan de hand van vi
deofilms, vergaderingen en
ingelijste en in dosiervorm
verschenen correspondentie
aan, wat een kunstenaar in
de BKR allemaal moet on
dernemen, voordat hij een
kunstwerk kan maken en
verkopen. De balen papier
die voor de ambtelijke molen
nodig is, maakten eveneens
deel uit van de expositie. In
de bijbehorende videofilm
wordt het verhaal van de bu
reaucratie in de kunst afge
sloten met beelden van een
robot die een schilderij
maakt. De overheid heeft
dan haar zin gekregen. De
„kunstenaar" heeft zich to
taal aangepast.
Leon van den Eijkel werd in
1940 in de Schilderswijk in
Den Haag geboren. Hij volg
de van 1958 tot 1963 de Ko
ninklijke Academie voor
Beeldende Kunsten in Den
Haag en maakte reizen naar
Italië, Frankrijk, Egypte,
China en Amerika. Van den
Eijkel werkt zonder steun
van de Beeldende Kunste
naars Regeling (BKR). Hij
heeft een part-time baan bij
de audio-visuele dienst van
de Technische Hogeschool in
Delft. „Met mijn baan koop
ik mezelf de vrijheid om
kunst te maken". De panelen
van „Terug naar het normale
leven" kosten 99 gulden per
stuk. Er mogen er ten hoog
ste drie op éen naam gekocht
worden. Onder de 171 pane
len bevinden zich drie
„schenkingen", die later be
kend gemaakt zullen wor
den.
SYLVIA VAN LEEUWEN
