s
n
Siemens verder op
weg naar superchip
Uw reis is al ver genoeg:
laat de verhuizing aan ons over
Industrielanden
verkochten toch
miljarden dollars
Beurs van Amsterdam
ECONOMIE
CeidaeSotwatit
ZATERDAG 5 OKTOBER 1985 PAGIN)
31111
>rugs
'Vans
Nede:
'ERPIGI
Klompen
fabrikanten:
meer
populieren
ST.OEDENRODE De
Nederlandse Vereniging
van Klompenfabrikanten
vindt dat er meer populie
ren moeten worden aange
plant. Dat heeft voordelen
voor het landschap, het
milieu en de zelfvoorzie
ningsgraad van hout in
Nederland. De overheid
zou het aanplanten van
populieren veel meer dan
nu het geval is moeten sti
muleren. Dat zei K. van
der Velden, voorzitter van
de Nederlandse Vereni
ging van Klompenfabri
kanten, gisteren in St. Oe-
denrode bij de opening
van de jaarlijkse klompen-
beurs.
In het Meerjarenplan Bos
bouw stelt de rijksover
heid een eenmalige aan-
plantsubsidie in het voor
uitzicht van 3.000 gulden
per hectare. Die aanmoe
digingspremie vindt Van
der Velden echter veel te
laag. „Het is veel voordeli
ger om te huren voor het
dumpen van mest, dus
worden onvoldoende nieu
we populieren aange
plant".
IMF geeft Mexico
900 miljoen
SEOEL Het Internationale
Monetaire Fonds is bereid
Mexico 300 miljoen dollar hulp
te geven met het oog op de ge
volgen van de aardbevings
ramp die het land onlangs
heeft getroffen.
Het bedrag wordt zonder voor
waarden gegeven. In het ver
leden is dat vaker gebeurd bij
lidstaten van het IMF, die
door natuurrampen worden
getroffen. De aardbeving is
voor Mexico extra hard aange
komen, omdat het land op
nieuw in grote financiële pro
blemen is gekomen. De nu
aangekondigde hulp staat los
van onderhandelingen over
een nieuwe IMF-lening, die
nu plaatsvinden.
Die onderhandelingen zijn no
dig. omdat het land niet heeft
voldaan aan de voorwaarden
die het IMF aan de bestaande
lening heeft gesteld. Mexico,
tot vorig jaar gezien als het
land dat een naar IMF-nor-
men voorbeeldige prestatie le
verde met de aanpassing van
zijn economie, heeft vooral te
lijden gehad onder de daling
van de olieprijzen en is vol
gens het IMF onvoldoende in
staat gebleken zijn overheids
uitgaven in de hand te hou
den.
MARKTEN
LEIDEN Noteringen groente-
110-190; stokbonen: 260-300; snijbo
nen: 320-360; stambonen: 290-360;
Chinese kool: 43-48; spitskool: 30-62;
postelein: 137-151; prei: 67-83; spina
zie: 30-72; ijsbergsla: 30-82; spruiten
al: 73-75. all: 62-66. bl: 55. bil: 53-57.
d: 35-120; uien: 12-25; witlof: 185-
375; bloemkool 6 per bak: 125-170. 8
per bak: 115-130. 10 per bak: 85;
knolselderij: 53-58; sla: 13-40; bleek
selderij: 41-74; bospeen: 75-82; pe
terselie: 10-20; selderij: 25-52; papri
ka kg.: 115, st.: 20-63; paksoi: 71;
amsoi: 87; komkommmer 90/I: 80.
76/I: 80-81. 76/II: 80. 60/1: 75-77.
60/11: 75. 50/1: 74-78. 50/11: 75. 40/1:
69-74, 40/11: 72. 35/1: 60-63. 35/11: 62.
Beurskoersen in partijblad
Italiaanse communisten
MILAAN L'Unita, het orgaan van de Ita
liaanse communistische partij PCI, is deze
week begonnen met het afdrukken van de
beurskoersen.
De koersen, graadmeter van de werking van
het door communisten verguisde kapitalisti
sche marktmechanisme, worden afgedrukt
op verzoek van vele honderden lezers. De
PCI, de grootste communistische partij in de
Westerse wereld en de tweede politieke par
tij van Italië, heeft de laatste tijd enkele ge
voelige verkiezingsnederlagen geleid en de
partijleiders breken zich het hoofd hoe de
PCI een rol kan spelen in de marktecono-
Opnieuw gasvondst
voor Hollandse kust
SCHEVENINGEN Voor de kust
van Nederland is opnieuw een be
langrijke gasvondst gedaan.
De Amerikaanse maatschappij
Pennzoil, die als operator functio
neert voor een groep maatschappij
en, maakte bekend dat een veld 150
kilometer ten noorden van Scheve-
ningen per dag zo'n 642.000 kubieke
meter aardgas kan opleveren. In het
consortium dat dit veld. alsmede
een andere gasbel in hetzelfde ge
bied, wil exploiteren werken onder
meer Hoogovens, Shell, BP en.Ca-
land Exploratie samen.
Fusie-onderhandelingen
Ford en Fiat vastgelopen
ROME De onderhandelingen over een fusie tussen het Italiaanse auto
mobielconcern Fiat en Ford Europa zijn vastgelopen, zo is uit kringen van
de automobielindustrie vernomen. Er wordt nog wel verder onderhan
deld, maar tijdens recente gesprekken tussen topmensen uit de twee be
drijven leek de kloof tussen de standpunten onoverbrugbaar.
De gesprekken zijn vooral gestrand op meningsverschillen over financiën
en de samenstelling van het toekomstige bestuur. De directeur van Fiat,
Cesare Romiti, wilde geen commentaar geven op de stand van zaken
maar zei wel dat er nog steeds naar een fusie wordt gestreefd. Ingewijden
menen dat als de fusie definitief van de baan is er nog altijd gepraat kan
worden over minder vergaande vormen van samenwerking.
De besprekingen tussen Fiat en Ford houden verband met de moeilijke
situatie op de Europese automobielmarkt. Volgens Fiat-president Giovan
ni Agnelli dwingt de sterke vermindering van de vraag naar auto's de
Westeuropese automobielconcerns tot vergaande samenwerking. Agnelli
heeft voorspeld dat er aan het einde van dit decennium over de hele we
reld nog maar vier grote concerns over zullen zijn.
REGENSBURG Sie
mens steekt opnieuw ruim
vierhonderd miljoen gul
den in de ontwikkeling en
fabricage van superchips.
Het concern bouwt mo
menteel in Mtlnchen twee
nieuwe complexen voor
onderzoek op het gebied
van de micro-elektronica,
waar begin volgend jaar
negenhonderd medewer
kers aan het werk gaan.
Siemens heeft bovendien
met het Japanse Toshiba
kennis en licenties uitge
wisseld voor de vervaardi
ging van chips. De West-
duitse elektronica-gigant
heeft hiermee zijn achter
stand op de Japanse con
currentie met een jaar in
gelopen, zo heeft dr. Her
mann Franz, lid van de
raad van bestuur van het
Westduitse Siemens AG,
deze week bekend ge
maakt in de chips-fabriek
in Regensburg.
Siemens verwacht de produk-
tie van de 1 Megabit-chips (een
geïntegreerd circuit met ruim
één miljoen schakelingen) al
begin volgend jaar te kunnen
beginnen. Verder is definitief
besloten een grote chipsfa
briek in de Verenigde Staten
neer te zetten. Wanneer dat
gaat gebeuren, staat echter nog
Dr. Franz benadrukte gisteren
nog eens dat Siemens één van
de belangrijkste producenten
wil worden van zeer kleine
chips. Voor dit doel is in 1984
het zogeheten Megabit-project
gestart dat via de ontwikke
ling van de 1 Megabit-chip be
gin volgend jaar in 1989 moet
leiden tot de produktie van de
4 Megabit-chip, de kleinste
chips waarvan de ontwikke
ling en produktie tot nog toe
binnen enkele jaren haalbaar
wordt geacht.
Siemens en Philips werken sa
men in dit project en leggen
daarvoor meer dan 3,5 miljard
gulden op tafel. Hun overeen
komst houdt in, dat zij elkaar
adviezen verstrekken opdat zij
zo snel mogelijk de sub-mi
crontechnologie onder de knie
krijgen, de basistechniek voor
de vervaardiging van die zeer
kleine chips. De activiteiten
gaan gepaard met grote haast
om te voorkomen dat de Ja
panners en Amerikanen, die
vóór liggen op dit gebied, de
markt gaan beheersen voordat
de Europese elektronica-con-
cerns er aan te pas kunnen ko-
Sneller, kleiner
Op het eerste gezicht lijkt de
miljardenverslindende wed
loop van de Europese, Japanse
en Amerikaanse elektronica
giganten ver van ons bed te
staan. Er zijn echter enorme
belangen mee gemoeid om in
elk geval als één van de eerste
producenten de allerkleinste
chips op de markt te kunnen
brengen. De chiptechnologie
zal namelijk binnen enkele ja
ren leiden tot een volkomen
nieuwe generatie van consu-
mentenprodukten en produk-
tie-processen. Dat wil zeggen;
sneller, kleiner, beter en ook
goedkoper.
Eigenlijk heeft niemand over
zicht van de mogelijke toepas
singen en kostenbesparingen,
maar vast staat dat de gevol
gen revolutionair zullen zijn.
Een superchip zou bijvoor
beeld in koffiezetapparaat een
groot aantal functies kunnen
besturen en controleren. Zo
wordt het mogelijk het ge
wicht van de filter te registre
ren, waarbij de hoeveelheid
kookwater automatisch wordt
aangepast. Ook de tempera
tuur van het warmteplaatje re
gelt de „intelligente" koffie
zetter zelf, opdat het laatste
restje koffie niet verbrandt.
Om een tweede consumenten
toepassing te noemen; er doen
al geruchten de ronde dat Phi
lips gloeilampen ontwikkelt
met chips die zelf de licht
sterkte en stroomverbruik
naar gelang de behoefte rege
len. Goedkoper en eenvoudi
ger dan een dimmer. Chips
kunnen er ook voor zorgen dat
de verlichting in een klaslo
kaal aanspringt als reactie op
de trillingen die de binnenko
mende scholieren veroorza
ken, de lichten gaan dan weer
automatisch uit als de kinde
ren het lokaal verlaten.
Ook de vervaardiging van alle
apparaten wordt stukken een
voudiger omdat chips vele
verbindingen met elektrische
bedrading overbodig maken.
Produktieprocessen met geslo
ten compartimenten zoals in
de chemische industrie en de
biotechnologie zijn via super
chips veel nauwkeuriger te re
gelen en te controleren. In de
biotechnologie bijvoorbeeld
gebeurt het proeven van yog
hurt of camembert in de fa
briek nu nog door mensen
vaak letterlijk met een natte
vinger maar chips kunnen
ervoor zorgen dat de gewenste
samenstelling en smaak con
stant gecontroleerd worden.
Locomotief
Dr. Franz; „We móeten in
deze sector zitten, ook al is nu
nog niet te berekenen of we
onze investeringen zullen te
rugverdienen of niet. We we
ten echter wel zeker dat deze
technologie verstrekkende ge
volgen zal hebben voor tal van
industrieën en over een lengte
van vele jaren. We zien de
sub-microntechnologie als een
soort locomotief voor de mi
cro-elektronica. Daarom is een
elektronica-fabrikant compleet
verloren als hij deze technolo
gie straks niet in huis heeft.
Hij komt eenvoudig het vol
gende decennium niet in".
Dr. Franz erkende dat de race
naar steeds kleinere chips tot
gevolg heeft dat elke nieuwe
en weer kleinere chip de vori
ge buiten spel zet, miljoene
ninvesteringen of niet.
Franz: „Dat is de regel van het
spel en daaraan moeten we
meedoen, of we willen of niet.
Want de concurrent zit niet
stil. Als die wel en jij niet met
kleinere en snellere schakelin
gen op de markt komt, gaat hij
met jou spelen".
Siemens bouwt in München twee nieuwe complexen voor onderzoek en ontwikkeling op het gebied
van micro-elektronica. Een ontwerpcentrum voor chips, een bijbehorend kantoorgebouw en een
technologiecentrum. Begin 1987 moeten hier negenhonderd medewerkers aan het werk kunnen. In
beide complexen investeert Siemens vierhonderd miljoen D-mark.
Kennis
Siemens heeft deze afgelopen
zomer kennis van Toshiba
kunnen kopen op het gebied
van halfgeleiderschakelingen
om een achterstand van zeven
maanden op de Japanners in
te lopen. „De Japanners waren
zo snel aan het opstomen dat
we te laat zouden zijn als we
ons Megabit-schema zouden
aanhouden. Het was sneller lo
pen in de ontwikkeling van de
1 Megabit, of het gehele pro
ject stoppen. Omdat tijd
haalbaar bleek, hebben we de
achterstand belangrijk inge
haald door kennis over pro-
duktietechnieken van Toshiba
te kopen. Dat was mogelijk,
omdat Toshiba dringend verle
gen zat om kennis over sys
teemtechnologie, die wij. in
huis hebben".
Eén en ander betekent dat
Toshiba waarschijnlijk de eer
ste zal zijn die de 1-Megabit
chip op de markt brengt, maar
daarentegen zal Siemens naar
alle waarschijnlijkheid één
van de eerste zijn die met de
4-Megabit chip op de markt
komt.
Franz deelde nog mee dat met
Philips is besproken of de on
derneming uit Eindhoven ook
kennis van Toshiba zou moe
ten kopen, maar dat bleek niet
nodig. Philips en Siemens
werken weliswaar samen in
het Megabit-project maar hou
den uteindelijk verschillende
belangen, omdat beide onder
nemingen de sub-microntech
nologie in verschillende soor
ten produkten toepassen. Bij
Philips ligt het zwaartepunt
meer op consumenten-elektro-
nica en bij Siemens eerder op
de zware industrie. Philips on
dervindt derhalve veel meer
hinder van de Japanse concur
rentie en vandaar dat Philips-
topman Wisse Dekker de laat
ste maanden een kruistocht
houdt tegen de verdeelde Eu
ropese markt en in elke rede
weer pleit voor samenwerking
tussen de Europese elektroni
cafabrikanten.
HENK ENGELENBURG
(ADVERTENTIE)
Verhuizen doet u niet elke dag Zeker niet naar het buiten
land. Een buitenland-verhuizing is een verhaal apart
met z'n vele verpakkingsvoorschriften, verzekeringen en
douaneformaliteiten.
Dat is werk voor een specialist: Varekamp, een naam
waarop u kunt vertrouwen. Al meer dan een eeuw.
Wij zorgen er met persoonlijke aandacht voor dat uw
bezittingen veilig èn op tijd op de plaats van bestemming
zijn. Zodat u zich straks weer snel thuis voelt
varelcamn Varekamp Verhuizingen bv.,
Den hlaag
Tel. (070) 825614
Massale interventies om koers te drukken
SEOEL Sinds de minis
ters van financiën van de
vijf grootste industrielan
den op 22 september be
sloten de koers van de
Amerikaanse dollar geza
menlijk omlaag te bren
gen hebben'centrale ban
ken miljarden dollars ver
kocht om het gewenste re
sultaat te bereiken. Japan
en Italië leverden de
grootste bijdragen, zo is
gisteren vernomen in
kringen van bankiers in
Seoel, waar de jaarverga
dering van het Internatio
nale Monetaire Fonds
goud en zilver
haakjes de vorige noteringen):
bewerkt verkoop: 33.130 laten
bewerkt verkoop: 680 laten (660
(IMF) en de Wereldbank
wordt gehouden.
Tot duverre hadden Europese
geldhandelaren steeds aange
nomen dat nog niet geïnterve
nieerd was en de koers van de
dollar louter duikelde uit angst
voor mogelijke ingrepen in de
valutamarkt. Maar in Seoel
werd tot verbazing van velen
gezegd, dat tussen 22 septem
ber en 1 oktober daadwerke
lijk voor in totaal 3,5 miljard
dollar „gedumpt" is. Eén en
ander zou de koersval van de
dollar (in die periode met bijna
30 cent) verklaren.
Japan en Italië verkochten sa
men liefst 2,3 miljard, de reste
rende 1,2 miljard werd op de
markt gebracht door Frank
rijk, de VS Westduitsland en
Groot-Brittannië. De ministers
van financiën van de grote vijf
(de VS, Japan, Frankrijk,
West-Duitsland en Groot-Brit-I
tannië) komen vandaag in Se
oel opnieuw bijeen om hun
verdere beleid te bepalen.
(ADVERTENTIE)
I^tel
1-75 Den Haag 070-603376
Beurs flauw
AMSTERDAM De beurs
stond gisteren onder wat
zwaardere druk dan de afgelo
pen dagen en de stemming
kon zeer zwak tot flauw ge
noemd worden. Unilever
kreeg het daarbij zwaar te ver
duren, maar ook fondsen als
Akzo, Aegon, Amev, Heineken
en Wessanen moesten klappen
incasseren. De verdere koers
val van de dollar zal daar niet
vreemd aan zijn geweest.
Unilever voerde de rij verlie
zers aan met rond het middag
uur een achteruitgang van
4,50 op 320. Akzo was 1,40
lager op 119,60, zodat het
kleine vlammetje van gisteren
al weer werd gedoofd. Philips
ging twee kwartjes terug tot
46,40, Koninklijke Olie
kwam er relatief nog niet eens
zo slecht af met ƒ0,40 verlies
op 189,70.
Van de verzekeraars lag Ae
gon flauw met een verlies van
bijna 3 op 90,40. Amev zak
te ƒ2,50 tot ƒ276. Verder lag
ook Ahold slecht met een ver
lies van 3,50 op 254,50.
Opvallend in de overwegend
zwakke lokale markt was een
forse winst voor Proost en
Brandt. De koers liep snel op
van 455 naar 459, ten op
zichte van donderdag een
vooruitgang van 19. Ook
Brink Molyn was vast gestemd
met een winst van 4 op 99.
Bij overigens zeer lage omzet
ten ging Otra terug naar 181
en raakte Internatio Muller
1,50 achterop bij een koers
van 57.
hoofdfondsen
258,00
149[20
ehouden
en kam
ntdekt,i
edeelte
ragen.
>panje er
ver. De
e omgei
lindhove
)e marki
^schat o
overige aandelen
IOVJ
ACF-Hokllng
'Rubber
I Rijtuig
Boer 0e. Kon.
Bots, Kon
BorsumyWahry
Burgman- H.
Cafvé-OeWtc
b*n3-10 I
225.00
beurs3-t0 beur»4-10
Pont. Kon.
Dordtschepr.
VRGGemBez.
Wegener's
Wegen cert
WottersSamsom
248.00
*8 PARIJS
'eaoo ftetten
srooo "orden
26630 IU"en
9550 (che d<
Ü8j (Jnie
„Russi
WASHII
Ing Bur KorxJor
Kempen&Beg.
810.00
225o!oO
TechnotogyF.
Tokyo PacH 129.50 io.w
Vance.Sanders 18.70 18.70 II
44 50 45^30 I
171.00 170.00
obligaties
